Katalog

SAYFA CUMHURİYET 16EYLÜL1994CUMA 10 DIŞ HABERLER b^k'tan ipan'a yeniŞflgöçü •TAHRAN(AA)-Irak'ın güneyindeki bataklık bölgelerde yaşayan Şiilerden iki bin kişinin, songünlerde sığmma amacıyla Iran sınınna dayandıklan bildirildi. tran'ın resmi İRNA Ajansı, Irak'taki muhalefet kaynaklanna dayanarak verdiği haberinde, aralannda kadm ve çocuklann da bulunduğu 'sığmmacılann'. İran'ın gûneybaü sının yakınındaki El-Huveyze bölgesinde toplandıklan belirtildi. İRNA. 'Irak rejiminin baskısından kaçan' bu insanlann sıcaklık, yetersiz beslenmeveilaç yokluğundan dolayı salgın hastalıklarla karşı İcarşıya olduklannı belirtti. BM Genel Kunılu başlıyop •NEWYORK(AA)-BM Genel Kurulu çahşmalan 20 eylül salı günü New York'ta başlayacak. Türkiye'yi Dışışlen Bakanı Prof. Mümtaz Soysal'ın temsil edeceğı bu yılkı genel kurul toplantılanna 38devlet başkanı.birbaşkan yardımcısı, 2 veliaht prens ve 18 başbakanın yanı sıra bütün üye ülkelerin dışişleri bakanlannın katılması bekJeniyor. BM yetkilileri, bu yılki kaülımm rekor düzeyde olacağını ifade ettiler. Dışişleri Bakanı Prof. Mümtaz Soysal, 30 eylül cuma günü genel kurulun sabah oturumunda bir konuşma yapacak. Denizciveköpeği kurtarridı • HALİFAX(AA)- Atlantik Okyanusu'nda, teknesiyle mahsur kalan Ingiliz denizci ile köpeği, 18 gün sonra kurtanldılar. 35 yaşındaki İngılız denizci Gary Thwaites, Haiti'nin kuzeyindeki Turks ve Caicos adalanndan bir ay önce Kanada'nın Nova Scotia eyaletine gitmek üzere yola çıkü. Thwaites"in teknesinin dümeninin bozulmasından sonra yelkenlerini kullanarak yolculuğuna devam etmek istediği, ancak kötü hava koşullannın buna engel olduğu kaydedildı. Pazar günü yapılacak parlamento seçimlerinde Muhafazakarlar'ın iktidan yitirmesine kesin gözüyle bakılıyor Isveç, SosyalDemokratlar'adönüyor GÜRHANUÇKAN STOCKHOLM - İsveç'te yeni parla- mento ile yerel yönetimleri belirleyecek seçimler önümüzdeki pazar günü yapılı- yor. Seçim sonucunda 1991'de iktidan Muhafazakar Parti'ye kaptıran Sosyal Demokrat Parti'nin yeniden iş başına gelmesi bekJeniyor. Seçimlerden birinci parti olarak çık- ma olasılıklan yüksek görünse de Sos- yal Demokratlar'ın tek başına iktidar olamayacağına kesin gözüyle bakılıyor. Sosyal Demokratlar'ın liden Ingvar Carlsson'a, üç küçük partiden birinin destek vermesi yeterli olacak. Gerçekte en doğalı, Sol Parti'nin destek vermesi. Ama son gelişmeler, bu olasıhğın aksi yönünde. Halkın gereksinmesi ise güçlü bir hükümet. Ülke ekonomisinin, top- lumsal yaşamın; yapügını bozan, sık olarak çizgi değıştiren bir iktidara katla- nacak hali yok. "40 yıl aralıksız yönetimde bulunan tek sosyal demokrat parti" olma özelliği- ni taşıyan İsveç'ın Sosyal Demokratlar'ı bir yıl önce yönetimi devralmaya hazır olduklannı söylerken son zamanlarda, geçen günlerin kendilerinden yana ol- masını bilmenin rahatlığı içindeler. Bu arada, geleneksel destekçileri Sol Parti'- nin, yüzde 4'lük barajı aşabileceğinin kesinleşmesi, Çevre Partisi'nin de parla- mentoya yeniden, yani ikinci kez girebi- leceğınin belli olması; Sosyal Demok- ratlar'ın yüzde 50'yi tamamlamalan ıçin gerekli güvenceyi sağladı. Koalisyon olasılıklan Kamuoyu yoklamalan, bir süre önce Sosyal Demokratlar'ın oylann yansını alabileceğini göstermişti. Ama, son za- manlarda yüzde 3-4 oranında bir düşüş var. Bu düşüş, Sol Parti ile Çevre Par- usi'nin gösterdiği artışla eş oranda. İkti- dara geçtikten sonra orada kalabilmek için gerekli yardımın bu iki partiden ge- leceği düşünülürken son günlerde, daha önce de sözü edilen, ama ilk kez somut- laşan yeni bir durum dikkati çekmeye başladı. Liberal-sağ Halk Partisi. Ing- var Carlsson'la resmen "pasJaşmaya" başladı. Sosyal Demokratlar'ın lıden Carlsson, cumartesı günü bu olasıhğın, "Sol Parti ile koalisyon kurma olasılığın- dan daha fazla olduğunu" açıkça söyledi. Bu olasılık konusunda Başbakan Carl BUdt'ın yorumu şöyle: "Böyle bir du- rumda Sosyal Demokratlar, sosyalist bir program uygulayamazlar." 1991 "de Muhafazakar Parti'nin lideri Carl Bildt'in başbakanlığında oluşturu- lan dört partili orta-sağ koalis>onu, ül- • Sosyal Demokratlar'ın lideri Ingvar Carlsson'un hükümet kurabilmesi için üç küçük partinin birinden destek alması yeterli olacak. Muhafazakar Parti'nin lideri Başbakan Carl Bfldt, (büyük fotoğraf) ülkeyi ekonomik darboğaza sü- rüklemekle eleştiriliyor. Seçim sonucunda yeniden başbakanlık koltuğuna oturması beklenen Sosyal Demokratlar'ın lideri Ingvar Carlsson'un öncelikle bütçe açığı ve işsizlik sorununa el atması gerekecek. keyı büyük bir hızla ekonomik darbo- ğaza sokmayı, tarihinde görmediği oranda işsızler ordusu yaratmayı 1>aşa- rarak' yalnızca bir avuç varlıklı işada- mının, bankaanın ve yaünmanın çıka- nnı düşünmekle arulacak. Çünkü kamu kesiminde işgücünden tasarrufa gıdile- rek, kamu hizmetlerinde kısıntı yapıla- rak devletin mali yükünün azaltılması amaçlanırken büyük özel şirketler, kâr- lanna kar katülar.Eşe-dosta güvencesiz, kefilsiz büyük krediler veren banka ge- nel müdürleri bankalannı batınrlarken kendıleri. burada "paraşüt anlaşması" denilen ve görevden aynldıktan sonra büyük tazminat alınmasını içeren anlaş- malarla her türlü sorumluluktan kurtul- dular. Aynı zamanda, örneğin Stock- holm'de her on aileden biri geçinebil- mek için sosyal yardım almak zorunda kalıyor, kirasını ödemeyen 20 bin kişi evinden zorla atılıyordu. Orta-sağ hükümeti, ekonomiyi dev- raldığı zaman bütün dünyada da eko- nomik zorluk yaşanmaktaydı. Aynca, Sosyal Demokratlar'dan devralınan mıras, pek iç açıcı da değildi. Burasını kabul etmek gerek. Ne var ki koalisyo- nun hedefi, hiçbir zaman emekçi çoğun- luğu gönendirmek olmadı; tam tersine, halka, "Bugüne dek bol keseden yediniz, şündi artık paydos" denildi. Sosyalist ekonomist Sten Ljungren'in bu sava ya- nıtı şu: "Bol keseden yiyenler var, doğru; ama bunlar, halkuı parasını bol keseden yiyen bir avuç para cambazı işadamı, banker. Şimdi işler bozulunca bedelini, yine aynı kitleden, yani halktan çıkart- mak istiyorlar." İşten çıkarmalar, iş olanaklannı yok etmeler, küçük işyerlerinin iflaslan, has- talık sigortasında, işsizlik sigortasında kısınülar; orta-sağ koalisyonun üç yılı süresince ülkede olağan görüntü haline geldi. Bu arada, özellikle sermaye sahip- lerini gönendiren vergi indirimleri, orta ve büyük işyerlerine yapılan dolaylı yar- dımlar, son bir yıl içinde ürün vermeye başladı. Elektrolux, Volvo, F.riksson gıbi kazancmın en önemlı bölümünü >urtdı- şında yapan şirketler, rekor düzeyde kara geçti. Artı paranın çok azı yurtiçın- de yeni iş olanaklan yaratmakta kulla- nıldı. (Bunu yapan ise Eriksson gibi tek- nik sahada çalışan ve bu nedenle nitelık- li işçi gereksinimi olduğu için bunu Isveç'te karşılamak zorunda kalan bır- iki büyük şirketti.) Kürt aday Yabanalar, göçmenler; bu seçimlenn tabu konulannın başında geliyor. Ycnı Demokrasi'nin gizlı ırkçılıgı dışında. en azmdan parlamento seçımlennde bu konu pek tartışılmıyor. Sosyal Demok- ratlar'ın Stockholm'den seçilmebine ke- sin gözle bakılan parlamenter adayla- nndan biri Kürt: Nalan Baksi, ikinci göçmen kuşağının temsilcisı. İl meclisi ve belediye seçimlerinde ise göçmen adaylann büyük çoğunluğu, ya Sosyal Demokrat Parti'den ya da Sol Parti'- den. Halkoylaması seçimden sonra Avrupa Birliği'ne gırmek ıçm resmen aday olan lsveç'te halkın görüşünün an- cak secimlerden sonra ahnacak olması da bu yılın seçimlerinin bir başka ilginç yönü. Kasım avında evet ya da hayır oyu kullanacak olan İsveçlilerin bir kıs- mı genel seçimlerde oy verirken güçlük çekecek. Çizgısını açıkça belli eden sağ partiler ve Sol Parti dışında kalan Sos- yal Demokratlar'ın ve Merkez Partisi'- nin bu konudaki rotası belirsiz. Örne- ğin, Sosyal Demokrat Parti yönetimi, üyelikten yana ama, parti üyelerinin ço- ğunluğu tam tersi düşüncede. Böylelik- le, oyunu Sosyal Demokratlar'a veren secmen, AB üyeliğıne evet mi diyor ha- yır rru diyor, bılemez durumda. Partilerin özellikleri ve liderleri Irkçılarınşansı yok Muhafazakar Parti: Muhafazakar sağcı. Sermaye çevreleri- nın temsılcisi. Parti lıden, Başbakan Carld Bildt (45). Merkez Parti: Tanmcılann ve doğaalann partisi. Lideri Olof Johansonn. Halk Partisi: Liberal sağ. Sığınmacılara ve göcmenlere olumlu bakışıyla tanmıyor. Parti lideri Bengt VVesterberg (51). Hristiyan Demokrat Parti: Din ağırlıklı muhafazakar parti. Lideri Alf Sevensson. Sosyal Demokratlar: Sosyal demokrat. Lideri, eski başba- kan Ingvar Carlsson (60). Sol Parti: Eski adı Sol Parti Komünıstleri'ydi. Soyyetler'in dağılmasından sonra alelacele adındaki •"komünist"i atu. Yeni lider Gudrun Schyman (46) partiye yeni bir ruh ve canlılık getırdi. Yeni Demokrasi Partisi: Tipik hoşnûtsuzluk partisi. En bü- yük >atınmı gizli ırkçılık. İdeolojiden \oksun olduğu ıçin bin parçaya bölündü. Barajı aşamayacağı kesin. Biray içinde üç liden oldu; şu andaki lideri Vivianne Franzen. Çevre Partisi: Yeşiller. Çağdaşçevreciler. Liderlik kolektif. Seçimle ilgili istatistiki bilgiler Seçimekatılacak siyasi partiler Muhafazakarlar (M) Merkez Partisi (C) Halk Partisi (FP) Hıris. Dem. Parti (KDS) Sosyal Demokratlar (S) Sol Parti (V) Yeni Demok Par. (NYD) Çevre Partisi (MP) Diğer partiler 1991 Oy oranı/ MHIetveklfi 21.9/80 8.5/31 9.1/33 7.1/26 37.6/138 4 5/16 6 7/25 3 4/0 1.2/0 1994 Tahrrrfnl oyoram 21 7.8 7 5.3 56.7 4.9 1.9 4.8 Kadınlann oyu değerli Bu yılın seçımlennın öncekılerden farklı bıı >anı, kadınlann polıtıkayı -erkek oyunu' olmaktan kurtarmakta l rarlı davranmalan. Ülker onde gelen kadmdüşünür.jrinin. bir süre önce. "Ya aklınızı başınıza alın. ya da kendi paıtimizi kuraru" dıye gözdağı vermeleri etkili oldu ve kadın adaylann sayılan hızla arttı. Örneğin seçilebilir sıradaki her iki sosyal demokrat adaydan birisinın kadın olması ilkesi, yaşama geçirildi. Aynı zamanda, Expressen gazetesinin yaptığı büyük bir araştırma, kadın seçmenler içındeki kararsızlann oranı- nın yüzde 22'yi bulduğunu ortaya çıkardı.Sosyal demokratlann, çocuğu hasta olduğu için işine gidemeyip evde kalan kişilere ödenen sigorta ücretinin, ilk gün için yüzde 80' den sıfıra ındıreceklerini açıklamalan, kadın oylannın partiden uzaklaşmasına yol açtığı sanılıyor. B u k i t a b ı m u t l a k a a l ı p , o k u y u n ! Aziz Nesin kimlerden yakınlık görüyor? 34 yıl sonraAziz Nesin'den özür dileyen polis kim? Cemal GürselAziz Nesin'i basın toplantısma niye çağırdı? 40 yıl önceAziz Nesin'i asmak isteyen kimdi? Tüm gazete bayileri, seçkin kitapevleri ve büyük süpermarketlerde... Kitapevlerinin talepleri için: Yeni Çizgi (212) 232 04 81-240 17 82