Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 13 TEMMUZ1994 ÇARŞAMBA
10 DIŞ HABERLER
Tudjman'dan
Demirel'e övgü
• ZAGREB(AA)-
Hırvatistan Devlet Başkanı
FranjoTudjman,
Cumhurbaşkanı Süleyman
Demirel'in, Bosna'da bir
Müslüman-Hırvat
federasyonu kurulmasma
ilişkin Washington'da
imzalanan anlaşmanın
uygulanmasına çok önemli
katkılarda bulunduğunu
söyledi. Tudjman, bugün
Zagreb'dedüzenlediği basın
toplantısında, bu hafta sonu
Hırvatistan'ın Brioni
adasında. Cumhurbaşkanı
Demirel, Bosna-Hersek
Cumhurbaşkanı Alia
îzzetbegoviç ve Bosna'da
kurulan Hırvat-Müslüman
Federasyonu Başkanı
KresımirZubakıle
görûşeceğini hatırlattı.
Sanberk Suudi
Arabistan'da
• RtYAD(AA)-Dışişleri
Bakanlığı Müsteşan
Büyükelçı Özdem Sanberk,
Suudi Arabistan'ın başkenti
Riyad'da, Dışişleri Bakanı
Prens Suud El-Faysal ıle
görüştü. Göriişmede,
Türkiye ıle Suudi Arabistan
arasındaki ikili ilişkilerin
yanı sıra çeşitli uluslararası
ve bölgesel konular ele alındı.
Dün akşam Suudi
Arabistan'ın Cidde kentine
geçen Sanberk temaslanna
bugünde devam edecek.
Tutsiterden
Fransızlapa uyan
• Dış Haberler Servisi-
Ruanda'da Hutulann
kontrolündeki hükümet
güçleri ile savaş halinde olan
Tutsilerin siyasi hareketi
Ruanda Yurtsever Cephesi
(RYC). Fransızbirliklerinin
ay sonuna kadar ülkeyi
terketmelerini ıstedi.
RYC liderlerinden Jacques
Bihozagara. Fransa'nın 31
Temmuz'da Ruanda'dan
çekilme taahhüdüne girdiğini
anımsatarak, "BM
operasyonu devTalmaya
haarolmasadahi,
Fransa'nın taahhütlerine
uymasını ıstiyoruz" dedi.
Çiıfde22
idamdaha
• PEKtN(AA)-Çin'de,22
ıdam cezasının daha infaz
edildiği bildirildi. "Çiftçinin
Günlüğü" gazetesinde yer
alan bir habere göre Henan
eyaleünde idam edilenler,
silahlı soygun ve diğer
suçlardan hüküm
giymişlerdi. Batıb
diplomatlarve
uluslararası insan haklan
örgütlenne göre Çin'de her
yıl en az 1000 idam cezası
infaz edılhor.
Bulgarâtan'da
TüPkçe haberter
•SOFYA(AA)-
Bulgaristan'da yılan
hikayesine dönen ve siyasi
partiler tarafından seçim
propagandası olarak
kullanılan Türkçe TV
yayınlannın 1 Ekim 1994
tarihinden itibaren
Bulgaristan devlet
televizyonu ikinci kanalında
başlayacağı bildirildi.
Nüfus kâğıdımı kaybetüm.
Hükümsüzdür.
ADEMOKYAR
"YEMİDEN DAHA YENİ"
BMW 5.25 i
• 1991 yılında 0 kılomelrpde satın
alınmış bugune kadar aynı şırketle
aynı şoför laraf/ndan kutenıtmış.
• 1990 model metafık koyu gn renklt
• 63 000kmde
sahıbınden satılacaktır
Telefon: Çaiışma gunlennde
9 00-17 00arası
279 29 OO'dan Tayfun AlpteMn.
YAZAKLARES EVİ'nde I
Pazar, pazartesi hariç her gün|
UDveSAZİle
Dilediğiniz kadar meze, ara sı-
cak, yemek, sınırsız yerlı ıçkı
HEPSI: 300.000 TL
Saat 24.00'e kadar. taksiler
gündüz tanfesiyle
OSMANBEY-2464418
Öğlen ve akşam büyük
gruplar kabul edilir.
Çok özel fıyatlarla.
Gitanyla Edin.
omRestauranı
O f e - Baı
2510000
Cumhurbaşkanı cumaya Saraybosna'ya gidecek ve Ze-
nica'da Türk birliğiniziyaret edecek. Demirel, Bosna ve
Hırvaîistan cumhurbaşkanlan ile üçlü zirvede buluşacakDemirePiıı
taıılıiBosna-Hersekgezisi...... _ . .. TDANKARA
(Cumhuriyet
Bürosu)
Cumhurbaş-
kanı Sutey-
nuuı Demirel'
in Hırvatistan
ve Bosna-Her-
sek'e önümüz-
deki cuma
günü başlaya-
cak olan ziya-
reti, Bosna'da
çatışan taraflann, oluşturulan banş
planını kabul edip etmediklerinı açıkla-
yacaklan bir döneme rastlıyor. Zaman-
lama açısından "kritik'' bir döneme gi-
rilirken yapılan ziyaret sırasında, Hırva-
Akasi acıkladı
Bosna'da
ateşkes
uzatıldıD«ş Haberler Servisi- BM'nin
Eski Yugoslavya Özel Temsil-
cisi Yasuşi Akaşi, Bosna'da
Müslümanlar ile Sırplar arasın-
da ateşkesin uzatıldığını açıkla-
dı. Akaşi, dün Saraybosna'da.
Bosna-Hersek'te kurulan Hır-
vat-Müslüman Federasyonu
Başkan Yardıması Eyûp Ganiç
ile görüştükten sonra düzenle-
diği basın toplantısında, ateşke-
sin bir ay daha uzatıldığını be-
lirtti. BM temsilcisi. "Tüm
taraflardan ateşkes aniaşmasına
uymalarını bekliyoruz" dedi.
Öte yandan İngıltere Başba-
kanı John Major, Sırplan
Bosna'dakı iç savaşı sona erdir-
mek amacıyla sunulan nihai
banş aniaşmasına karşı engel
koymamalan yönünde uyardı.
Major, öncekı gün parla-
mentoda yapüğı konuşmada,
Sırplann anlaşma yapmaya ha-
zır olmamalan durumunda Sır-
bistan ve Sırp nesli için bir gele-
cek olmayacağını anlamalan
gerektiğini söyledi.
John Major, Dışişleri Bakanı
Douglas Hurd ve Fransız mes-
lektaşı Alain Juppe'nin. dün
bölgeye yaptıklan ziyaret sıra-
sında bu mesajı Belgrad'a ve
BosnaL Sırp tarafına ilettıkleri-
nı kaydettı. Bosna'daki tüm ta-
raflara, akla uygun her türlü
baskının yapılmasını isteyen
Major, Sırplann bu savaşı sona
erdirecek bir anlaşmaya varma-
malannın. uluslararası yaptı-
nmlann devamı anlamına gele-
bileceğinı sözlerine ekledi.
tistan, Bosna-Hersek ve Türkıye, ilk kez
cumhurbaşkanlan düzeyinde üçlü zirve
yapacaklar.
Demirel'in. Hırvatistan Cumhurbaş-
kanı Franjo Tudjman ve Bosna-Hersek
Cumhurbaşkanı Aliya İzzetbegoviç ta-
rafından yapılan davetler üzerine ger-
çekleşecek olan ziyareti iki gün sürecek.
Demirel'in. Zenica kentindeki Türk as-
kerlerini ziyaret etmesi de bekleniyor.
Ziyaret sırasında hem ikili görüşmeler
hem de üçlü arve gerçekleştirilecek.
Dışişleri Bakanı Hikmet Çetin'in de
katılacağı ziyaret sırasında Türkiye, Sır-
bistan'a karşı, Boşnak ve Hırvatlar'ın
savunduğu banşçıl çözüme destek vere-
cek. Dışişleri kaynaklan. Batılı temas
grubu ülkelerinin hazırladığı ve geçtığı-
miz hafta G-7 toplantısı sırasında Rus-
ya'nın da desteğinı verdiği banş planını
Hırvatistan ve Bosna'nın, büyük bir
olasılıkla kabul edeceğini bildinyorlar.
Banş planı
Banş planını kabul etmeyen tarafın,
uluslararası arenada büyük zorluklarla
karşılacağı belli olduğundan.'Sırplar'ın
da planı reddetmesi uzak bir olasılık.
Ancak, Bosna'da çözümün, "bir gece-
de" sağlanamayacağı, uzun bir süreç ge-
rektireceği anlaşılıyor. Demirel'in zi-
yareti, temas grubuna dahil olmayan
Türkiye'ye, iki ülkenin verdiği önemi,
ve Ankara'nın Balkan sorunlannın çö-
zümündeki önemıni bir kez daha vurgu-
layacak. Türkiye, Boşnaklar'm ve Hır-
vatlar'ın kabul edeceği bir planı destek-
leyeceğıni açıklamış bulunuyor.
Üçlü zirve
Şimdiye dek Bosna-Hersek, Türkiye
ve Hırvatistan dışişleri bakanlan düze-
yinde yapılan üçlü toplantılar, ilk kez
resmi cumhurbaşkanlan zirvesi düze-
yinde gerçekleştinlecek. Zirve'nin yapı-
lacağı Brione adası. Yugoslavya eski
Cumhurbaşkanı Jozif Tito'nun, bağ-
laiıtısızlar gruby zirvelerini gerçekleştir-
diği bir yer. Hırvatistan'ın, toplantı yeri
olarak böyle tarihi bir adayı seçmiş ol-
ması, Türkiye'nin de dahil olduğu üçlü
sürece verilen önemi, ve bu sürecin Bal-
kanlar için taşıdığı önemi vurgulayan
bir simge olarak kabul ediliyor.
ABD sahil güvenlik görevlilerinin Hairi'ye iade ettiği mültcciler, otobüslerle başkent Port Au Prince'e görürüldü. (REUTER)
tiyinsanhaklanheyetinikovduDış Haberler Senisi - Haiti cuntası. ül-
kedekı insan haklan gözlemcilerinden 48
saat içınde burayı terk etmelerini ıstedi.
ABD Başkanı Bill Clinton söz konusu ka-
rann. "Haiti'ye müdahale" seçeneğinin
ciddı olarak göz önünde tutmanın önemi-
ni gösterdiğini söyledi.
Haiti cuntasının bu isteği üzerine, Birleş-
mış Milletler ve Amerikan Devletleri Ör-
gütü (OAS), Haiti'de bulunan 100 kadar
gözlemcinin tümünü geri çekme karan al-
dı. BM sözcüsü Joe Sills karann "güVen-
lik" gerekçesi ile ahndığı bildirildi.
Haiti askeri hükümeti, karannı açıklar-
ken Bırleşmiş Milletler ve Amerikan Dev-
letleri Örgütü tarafından bu ülkeye gönde-
rilen 120 gözlemcinin burada bulunması-
nın "yasadışı" olduğunu \e "ulusal güven-
lik için bir tehdit oluşturdugunu" belırttı.
Açıklamada sınır dışı işlemleri için polis ve
askerlere gerekli emirlerin verildığı bildiri-
lerek "Ayrılmazlarsa diplomatik konıma-
lan kaldırıunı? olur >e sonımluluk kabul et-
me>iz" denıldı.
ABD'denseıttepki
ABD Başkanı Bill Clinton. zi> aret ama-
ayla bulunduğu Almanya'nın Berlin ken-
tinde karan sert bir dille eleştırerek "Bu
yalmzca vasadışı değil, a\nı zamanda bas-
kKi bir rejimdir. Bu olanlara bir son verme-
miz gerek" dedi. ABD Ulusal Güvenlik
Danışmanı Anthony Lake de cunta hükü-
metinin karannı "ahlakdışı bir hareket"
olarak nitelendirdi ve "Umarun bu, diğer
iilkelerin Hairi'ye yönelik yaptırımları art-
tırmalarına yol açar" dedi.
BM'nin Haiti temsilcisi Dante Caputo
ıse karan değerlendirirken "Bence bu bir
provokasyon. İnsanları öldüriivorlar. Ka-
dınlara tecavüz ediyorlar. Ve ülkelerinde
tanık istemivorlar" dedi.
YEMEN
Güneylilider
x)litikayı
3irakıyor
Dış Haberler Servisi - Yemende Kuzeyli
birliklerin Aden'i ele geçirmelerinin ardın-
dan ülkeden kaçan Güneyli lider Ali Salim
El Beid'in politika>ı bıraktığı bildirildi.
Umman Enformasyon Bakanı Abdül
Aziz EJ Ravas yapüğı açıklamada, halen
Umman'da bulunan El Beid'in, politikayı
tamamen bırakmaya karar verdiğini söyle-
di. El Ravas, resmi bir ziyaret için geldiği
San'a'da yapüğı açıklamada, "El Beid.
Ummanlı yetkililere politikayı kesinlikle bı-
raktığını ve ne Umman'da ne de başka bir
yerde siyasi faaliyetlerde bulunmayacağını
açddadı" dedi.
Umman Enformasyon Bakanı, Güneyli
yetkililerin Yemen'den kaçarken Um-
man'a getirdikleri her türlü malzemenin de
San'a hükümetine geri verileceğini söyledi.
Güneyli liderlerin Aden'in düşmesinin
ardından Umman'a kaçarken aralannda
Mig-29 uçaklannın da bulunduğu birçok
askeri malzemeyi beraberlerinde götür-
dükleri açıklanmıştı.
fır+ıriüCi Ci'İn'İv
K u r a n
'
a
hakaret ettiği gerekçesiyle radikal dincilerin ölümle
y yargılanmasmı istedikleri Bangladeşli feminist yazar Teslime
Nesrin'i protesto gösterileri sürüyor. Önceki gün başkent Dakka'da bir araya gelen bir gnıp Nesrin'i protesto için
Başkanlık sarayına doğnı yürümek istedi. Nesrin ve hükümet aleyhine sloganlar atan grubu polis zor durdurabildi.
İslamcı gruplar Kuran'a hakaret ettiği ileri sürülen feminist y azann katlinin vacip olduğunu belirtirken hükümet Lse,
Nesrin'e teslim ol çağnsında bulunuyor. Gizli bir verde saklanan Nesrin'in ABD'den sığınma hakkı talep ettiği belir-
tiliyor.
ANKARA
Paris'in Erivan'a
yardımı önlendi
LALE
SARIİBRAHIMOĞLU
ANKARA - Türkiye, bir
Fransız insani yardım örgütü-
nün Türkiye üzerinden Erme-
nıstan'a yardım talebini karşı
nota ıle geri çevırdi. Bir diğer
ınsaru yardım örgütünün yine
Fransa'nın Ankara'daki bü-
yükelçiliğı kanalıyla Türkiye'-
nin diğer komşusu Gürcıstan'a
yardım için Ankara'da büro
açma talebi ise koşullu olarak
kabul edildi.
Fransa'nın hükümetler dışı
insani yardım örgütlerinden
Equilibre, bir ay kadar önce
Ankara'daki Fransız Büyükel-
çıliği kanaüyla Dışişleri Ba-
İcanlığı'na başvurarak Erme-
nistan'a insani yardım amacıy-
la Ankara'da büro açmak ıste-
diğini bildirdi. Türkiye. diplo-
matik teamül gereği devlet ku-
ruluşu olmasa bile böyle bir
başvuru için hükümet kanalını
kullanması gereken Equilibre'-
ye, Fransız Büyükelçiliği ka-
nalıyla ret yanıtını içeren karşı
bir nota verdı.
Tuhaf arabuluculuk'
Ankara. Fransa'nın, Tür-
kiye'nin Ermenıstan konusun-
daki politikasını bildiği halde
böyle bir başvuruya araalık et-
mesini tuhaf buJdu ve diploma-
tik dılle tepkisını göstererek ce-
vabi karşı notada. 'bilindiği' ifa-
desini kullandı ve 'meycut koşul-
lann devam etmesi nedeniyle
Ermenistan'a insani yanumın
Türkiye üzerinden mümkün ol-
madığmı' bıldırdı.
Türkiye. Ermenistan'ın
Azerilere ait Dağbk Karabağ
ıle Azerbaycan'ın bir bölümü-
nü işgal altında tutması nede-
niyle Erivan'a insani yardım
yapılmasını reddediyor.
Equılibre'nin ret cevabı aldı-
ğı başvurusunu yaptığı tarih-
lerde yine bir Fransız hükü-
metler dışı insani yardım örgü-
tü olan "Dünyada Açüğa Karşı
Uluslararası Eylem" (Action
Internationale Contre la Faim
dans le Monde), Gürcistan'a
insani yardım yapmak üzere
yine Ankara'da büro açma ta-
lebinde bulundu.
Türkiye, Gürcistan'a kendı-
sinin de insani yardımda bu-
lunmasıru göz önünde tutarak
Fransız yardım kuruluşunun,
Tiflis'e yardım için Ankara'da
büro açmasına koşullu olarak
onay verdı.
Kaçak yardım
Ankara, Gürcistan'daki sa-
vaş nedeniyle fıziki olarak zor
görünen, ancak coğrafi olarak
mümkün olan, Fransız insani
yardım örgütünün bu ülkeden
komşu Ermenistan'a kaçak
olarak yardım götürmesi ihtı-
malını göz önünde bulundura-
rak gerekli önlemleri de ala-
cak.
Buna göre Fransa'nın, Tür-
kiye'nin öngördüğü koşulu ka-
bul etmesi halinde Ankara,
Türkiye'den satın abrup Gür-
cistan'a verilecek olan yardım
malzemelerinin Gürcü ma-
kamlara ulaşıp ulaşmadığımn
kanıünı da talep edecek.
KKTC
Güney Kıbrıs'la
tiim snıırlar kapandı
LEFKOŞA (AA) - Avrupa
Mahkemesi'nin ambargo ka-
ranna karşı tekstil işcileri tara-
fından öncekı gün Ledra Palas
sınır kapısında başlatılan sınır
kapama eylemı dün KKTC-
nin sınır kapılanna yayıldı.
Tekstil işçilerine destek ve-
ren diğer kurum ve kuruluş
temsilcilerinın de eyleme katıl-
masıyla Gazimago^a'daki '2.5
Mil ve Beyarmudu' ile Güzel-
yurt'taki Bostana sınır kapısı
da bugün kapatıldı.
Ledra Palas kapısından dün
KKTC'ye geçmek isteyen yak-
laşık lOOturistilebazıMaronit
ve yabancı misyon mensupla-
nna izin verilmedi. Sınır kapı-
lannda sadece hasta naklıne
izni veriliyor.
KKTC Cumhurbaşkanı Ra-
uf Denktaş, dün yapüğı açıkla-
mada, Avrupa Mahkemesi'-
nın ambargo karannın, İngilız
mahkemesinde onaylannja-
dan yürürlüğe konulması ko-
nusunda İngiliz hükümetini
eleştirdi.
Denktaş, eylemi organize
eden Kıbns Türk Tekstil ve
Giyim Sanayicileri Birliği Kriz
Komitesi'ni kabulünde yaptığı
konuşmada. İngiliz hükümeti-
nın bu haksızlığı önleyebilecek
güçte olduğunu belirterek
"Önlemezse, biz çare arayacak
\e bulacağız. Ama bir şeye çare
bulunamayacaktır. O da, Kıb-
ns meselesine" diye konuştu.
Öte yandan ambargo konu-
sunda ingiliz hükümet yetkili-
leri ile görüşmelerde bulun-
mak üzere Devlet Bakanı ve
Başbakan Yardımcısı özker
özgür ile Dışişlen ve Savunma
Bakanı Atay Ahmet Raşjt'in
yann Londra'ya gidecekleri
öğrenıldi.
Tam bağımsızlık
Hür Demokrat Parti Genel
Başkanı İsmet Kotak, gehnen
aşamada. "Tam bağımsızlık"
için mücadele verilmesini, ilk
olarak da garantör ülke olarak
Rumlann yanında Kıbns Tür-
küne ambargo uygulayan İn-
gıltere'ye karşı mücadele baş-
latılması gerektiğini söyledi.
Kuzey Kore
sözündeduracakDış Haberler Senisi - Kuzey
Kore'nin. Kim İl Sung tarafın-
dan yapılan nükleer programı
dondurma taahhüdüne bağlı
kalacağı açıklandı.
Reuter'in haberine göre Ku-
ze> Kore'nin BM temsilcisi
yardıması Kim Su Mau Nevv
Vork'ta yaptığı açıklamada,
"Pyongvang hükümeti daha
önce vermiş olduğu söz uyarın-
ca Amerika ile görüşmeler süre-
cinde nükleer programını don-
durmaya devam edecektir"
dedi. "
Kuzey Kore ile ABD arasın-
da cuma günü Cenevre'de ya-
pılması öngörülen görüşmeler,
Kim İl Sung'un 17 temmuzda
yapılacak cenaze töreninden
sonraya ertelenmişti.
Kuzey Kore'de Devlet Baş-
kanı Kim İl Sung'un oğlu Kim
Jong İl'in önceki gün yapılan
gızli bir oturumda, Komünist
Işçı Partısı hderhğıne seçıldığı
ileri sürüldü.
İsimlerinin açıklanmasını is-
temeyen Güney Koreli yetkili-
ler, babası Kim İl Sung'un ölü-
münden bu yana kamuoyu
önüne ilk kez cenazeye çelenk
koymak için çıkan Kim Jong
İl'in parti başkanlığıvla ilgili
olarak pazar günü düzenlene-
cek cenaze törenine kadar açı-
klama yapılmayacağını söyle-
diler.
Konuk
yazar Birleşmiş Mîlletler'de köklüreformlarşart
Prof.Dr.TÜRKKAYA ATAÖV
İkinci Dünya Savaşı daha sona ermeden
oluşturulan Birleşmiş Milletler, yakında ku-
ruluşunun tam ellinci yılına ulaşmış olacak.
Bu uluslararası örgüte 1945'ten bu yana yö-
neltilen eleştirilerin bu olağanüstü yıldönü-
mü nedeniyle hız kazanması doğal. Bu çerçe-
vede, ben dahil, on iki ülkeden Cenevre'deki
toplantıya konuşmacı olarak çağnlan kişile-
rin fıkir abşverişi BM Anlaşmasf nda köklü
reformlann gereğinı bir kez daha ortaya
koymuştur.
BM Anlaşması birtakım demokratik ilke-
leri de içermesine karşın bu örgütün Güven-
lik Konseyi adh organında yalnızca beş dev-
lete tanınan sürekli üyelik ve onunla birlikte
gelen veto hakkı, eşitçi nitelikli başka mad-
delerle çaüşuğı gibi Sovyetler Birliği'nin
dağılması ve eski konumunu kaybetmesi
Amerika için bu organı (Irak, Libya ve
Küba örneklerinde görüldüğü gibı) kendi çı-
karlan doğrultusunda kullanma koşullannı
yaratmışür. Aynca gelir, tüketim ve dünya
pazarlanna açılma gibi hangi ölçü alınırsa
alınsın, endüstrileşmış zengın Kuzey ülkele-
riyle Güney arasındaki uçurum çok büy ük-
tür ve daha da açılmaktadır.
Yararlı yanlan bir yana, BM bir savaş
ürünüdür Savaş ve banş sorunlanndan
'başjıca sonımlu' Güvenlik Konseyi'nde ga-
lip devletlerin önde gelen beşine (başka hiç-
bir üyeye tanınmayan) bir veto hakkı ver-
mişür ki bu ayncahk, bu beşin her bınne.
tüm geri kalanlar oylannı aynı yönde kul-
lansalar bile önce 'çift veto' yetkisıyle neyin
vetoya bağlı olduğunu kararlaştırma, sonra
da vetoyla bir karan engelleme yetkisi ver-
mektedir.
Amerika, kendine böyle bir ayncahk tanı-
nmadığı takdirde, BM'ye herhalde katılma-
yacaktı. Oysa bu ayncahk, bir yanıyla ço-
ğunluğun karannı hiçe sayan bir mekaniz-
madır.
Sevmeye başladı
Sovyet blokundaki temel değışimden son-
radır kı Amerika. eski parasal borçlannı he-
nüz ödememekle birlikte, BM'yi birden sev-
meye başladı. Bunun nedeni, bu uluslararası
örgütü, muhalefetle karşılaşmadan kendi çı-
karlan doğrultusunda kullanıyor olmasıdır.
Amerika'ya. insan haklan ve ticaret olanak-
lan çerçevesınde kendinı bağımlı sayarak
veto yerine ara sıra cekimser oy kullanıp 'ne
şiş yansın ne kebap' siyasetı izleyen Çin Halk
Cumhuriyetı dışında, Güvenlik Konseyi'-
nde karşı çıkabilecek sürekli üye yoktur.
Küba ve Yemen gibi sürekli olmayan üyeler
dışında karşı durabilen de olmamış, ama
Amenka her ikisini de 'cezalandırmakta' ge-
cikmemiştır. Amerika, insan haklan konu-
sunda skandal ölçüsünde ihlalleri bulunan
Guatemala'nın suçlanmasını engellerken
Küba'ya uyguladığı ambargo ve ablukayı
şıddetlendirerek sürdürmüş, dünyanın en fa-
kir ülkelerinden Yemen'e 70 milyon dolarlık
desteği durdurmuştur.
Kissinger
Henry Kissinger, bu yıl yayımlanan "Diplo-
masi" adh kitabında Amerika'nm 'kendi iç
değerlerini tüm dünyaya uyguiayarak yeni bir
uluslararası düzen kurmak ve çevreyi kendi
görüşünde yeni baştan düzenlemek' ısteğini
açıkça ilan etmektedir. Aslında en borçlu
devletlerden biri olan ve ikinci Körfez Sa-
vaşı'nın parasal yükünü müttefiklerinin
omuzuna bindiren Amerika'nm dünya ege-
menliğinde ileride ne ölçüde başanlı olabile-
ceği tartışıhrsa da bu devletin dış siyasasına,
bu kez bir de bıçimsel de olsa, 'BM meşnıiye-
ti' kazandırmak ve bunu herhangi bir muha-
lefetin yokluğunda başarmak, birçok yazan
bu örgütün bir 'Amerikan kuklası'na dönüş-
tüğü biçimınde yonımlara iüniştir.
Bu diktatoryanın ortadan kaldınhnası
için BM'nin köklü değişikliklerden geçiril-
mesinin aynntılan başka yaalann konusu
olabilir. Güvenlik Konseyi'nin bütünüyle
ortadan kaldınbnası, bu olmazsa veto rne-
kanizmasının yok edilmesi, Japonya ve Al-
manya gibı ekonomik yönden güçlü devlet-
lerin de bu konseye sürekli statüde girmeleri-
nin yanı sıra Arap dünyası ve Türk cumhuri-
yetleri gibi baa devlet gruplanna ya da Gü-
ney Afrika ve Uzakdoğu örneği bölgelere de
daha sürekli temsil hakkı tanınması söz ko-
nusu olmahdır. BM, bugünkü durumuyla
dünya topluluğunu yansıtmıyor. Örgütteki
Amerikan resmi heyeti bile Amerikan top-
lumunu yansıtmaktan çok uzak. Böyle bir
örgütün Amerika'nın sağcı görüşlerine tes-
lim edilmesi skandaldır. Ellinci yıl nedeniyle,
bunda mutlaka değişiklik olmahdır...