Katalog

tç Politika 3. Sayfa Dünya 4 ve 5. Sayfa Kültür 6 ve 7. Sayfa Ekonomi 8 ve 9. Sayfa Cumhuriyet ÖZEL EK 31.12.1994 CUMARTESİ Spor 10. Sayfa Televizyon 11. Sayfa Çevre 12. Sayfa Gençlik 12. Sayfa : 1995'e• • •• • onuk iyimserlik! Kâğıt üzerinde takvim çizelgesiyle bölünse bile. bir yıl kendinden öncekilerden ve sonrakilerden aynlamaz. Zamanı bölmek olanaksızdır; tanhin bütünlüğünde. geçmiş ile gelecek bırbiriyle kaynaşır; ayıramazsın. Kim ya da hangi güç, 1994 ile 1995'in arasındaki yoğun ilişkiyı ya da bağıntıyı koparabilir?.. Yine de karikatürlerde, her gıden yıl. kocamış bir ıhtiyar; her gelen yeni yıl. nur topu gibi bir çocuk olara'k çiziliyor: her yılbaşmda umutlar tazeleniyor. Ölenle ölünmez, gidenle gıdilmez. hoş geldin yeni yıl!.. tyımserlik her yılın başında yeni açılmış bir goncadır, yapraklannda çığ taneleri. açıldı açılacak. Yeni umutlar insanın yüreğindeki duyguları tıtreştirir, gelecek günlere bel bağlanır. Bu yıl ünlü yazar Voltaire'in doğumunun 300'üncü yılıydı; yazanmız Server Tanilli'nin Türkçeye çevirdiği "Kandid ya da lyimseriik Üstüne" adh ünlü kitapta Voltaire'in ölümsüz kahramanlanndan Pangloss'un dünyaya bakışı ilginçtir: Ne söyler Pangloss' u Bakın. burun gözlük taşımak için yapılmıştır. bunun için gözlüklerimiz vardır. Bacaklar çorap ve pantolon giymek için yaratılmıştır; o yüzden çorap ve pantolonlanmız var. Taşlar yontulmak. sonra da şatolar yapmak için meydana getirilmiştir; efendimizin pek güzel bir şatosunun bulunması da bu nedenledir; eyaJetin en büyük baronunun en iyi yerde oturması gereklidir \e domuzlar da \emek için yaraöldığından biiriin yıl domtız yiyonız." Eğer Pangloss gibi düşünmek olanağımız varsa, yeni yılda iyimserliğimizin haddi hesabı olmayacaktır. Neler söylenemez ki: "İnsan devlet için yaratılmıştır; bu nedenle yurttaşm sürekli özveri göstermesi gerekiyor. tnsan haklan Avnıpa'nın TürkKe'ye posta koyması için icat edilmiş, bütçe açık olsun diye düzenlenmiştir, Türkiye bu kurallara sadıktır. İşçiler ve memuriar vergi versinler diye doğmuşlardır; bu yüzden çakşıyorlar. Türk, Batı'da şamar oğlanı işlevini üsrJenmek için doğmuştur; bu yüzden yabancüar sırası geldiğinde ensemize tokadı patlarırlar. Yerdeki taşlar köpeklerin serbestçe dolaşabilmeleri için kaldırnn taşlanna dönüşmüşlerdir, bu yüzden olduklan yerden sökülemezler. Cinayetlerin failleri katillere özgürlük olsun diye ele geçirilmiyortar, bu yüzden meçhuldürler." Hiç kuşkusuz yeni yıla girerken mutlu olmak için iyimserliğimizi beslemek gereksinimi var; 1994 ile 1995 bitişik kardeşler gibi birbirlerine bağh olsalar da önümüzde her şeyi güzelleştirmek için koskoca bir yılın bulunduğunu unutmayahm. İnsanın ne denli büyük gücü olduğunu bütün tarih yineliyor; bugünlere kolay mı gelinmiş?.. Türkiye son yıllarda sanki köşeye sıkıştınldı, daha doğrusu kıstmldı. Büyük bir sınava doğru itiliyonız. Dileriz ki 1995 bu büyük sınavdan başanyla çıktığımız yıl olsun!.. 21'inci yüzyıla şunun şurasında ne kaldı?.. 3'üncü bin yılın eli kulağında!.. Hepbirlikte, sırtımızdan yumurta küfelerini atarak yaşamamn olanaklannı yaratabiliriz. Türkiye'nin durulgüçleri sanıldığından da büyük, birikimleri yadsınamayacak ölçüde zengindir; bir yeni yıla girerken bunlan anımsamak bile güven tazeler!.. Gerçekçi olursak biliriz ki ne gıden yıl kocamış bir ihtiyar ne de yeni yıl yeni doğmuş bir çocuk!.. Kâğıt üzerinde takvim çizelgesiyle bölünse bile, bir yıl kendinden öncekilerden \e sonrakilerden aynlamaz; adına 'zaman'denilen başı ve sonu belirsiz ırmağın akışı içindedir ikisi de... Eski yıla güle güle, yeni yıla merhaba!.. 14 yıl sonra Çiller ve Karayalçın'ın koalisyon hükümeti devalüasyon kararı aldı. Ocak 9 ABD, Kanada ve Meksika arasındaki gümriik du\ arlannın ortadan kaldınlmasını öngören Kuzey Amerika Scrbest Tkaret Bölgesi (NAFTA) yürürlüğe girdi.(l) # İSKİ ile ilgili olarak 16 kişi hakkında irtikap suçlamasıyla açılan davada, Nurettin Sözen, Yüksel Çengel ve Ergun GÖknel'in de aralannda bulunduğu 14 kişi beraat etti. (4) 9 Pekin'de düzenlenen Dünya Kupası Yüzme Yarışlan'nda Çinli yüzücü Zhong Neiyue 50 metre kelebekte 26.44 ile dünya rekoru kırdı. Eski rekor 26.93 ile Avusturyalı Angie Kennedy'e aitti. (6) 9 Devlet Tiyatroları'ndayeni yapılanmanın ilk örneği 'Birim Tiyatro' perdelerini açtı. (6) # Heykeltraş ve seramik sanatçısı Cevdet Altuğöldü.(ll) 9 Caz müzisyeni Erol Pekcan 61 yaşında kalp yetmezliğinden öldü. (11) 9 Samsun'daki Yaşar Doğu ve Amasya'daki Hamit Kaplan Uluslararası Serbest Güreş Turnuvalan'nda Türk sporculan yabancı rakiplerine büyük üstünlük sağladı. (12) # Macar asıllı piyano virtüozu George Cziffra 72 yaşında öldü. (13) 9 Ekonomide bunalımın ilk sinyalleri, uluslararası risk degerlendirme kuruluşlan "Standard and Pbor's" ve "MoodyVin, Türkiye'nin kredi notunu BBB artıdan B eksiye düşürmesiyle başladı. (13) 9 Türk sinemasının emektarlanndan N'ubar Terziyan 85 yaşında öldü. (14) 9 Yeraltı dünyasmın ünlü isimlerinden Diyarbakırlı Behçet Cantürk şoforüyle birİikte öldürüldü. (15) 9 Uluslararası Ömer Koşalay Kır Koşusu'nu erkeklerde Cihangir DemireL bayanlarda ise Rumen Kristina Misaroş kazandı. (16) 9 Risk degerlendirme kuruluşlannın kredi notunu düşürmesiyle, serbest pıyasada 9 bin lira olan 1 ABD Dolan hızla yükselişe geçerek 17 bin liranın üzenne çıktı. (17) 9 İlk kadın tiyatro oyunculanmızdan Bedia Muvahhit solunum yetersizliği nedenıyle 97 yaşında öldü. (20) 9 Sanatçı ve gazeteci Zülfü Livaneli'nin, SHP'den Istanbul Büyükşehır Belediye Başkanlığı'na aday olması kesinlik kazandı. (22) 9 Uğur Mumcu'yu Anma Koşusu'nu mılli atlet Haydar Doğan kazandı. (23) 9 TÜRKSAT 1A haberleşme uydusu, fırlatma füzesindeki teknik bir anza nedeniyle havada patlatıldı. (24) 9 Devalüasyon: Merkez Bankası'nın aldığı tüm önlemlere karşın döviz kurlanndaki artışın önlenememesi üzerine. Hükümet, 26 ocak gecesi. resmi kuru yüzde 13.6 oranında arttırarak, 24 Ocak 1980 yıhndan sonraki ilk resmi devalüasyonu yaptı. (26) 9 Sezonun ilk grandslam turnuvası olan Avusturalya Açık Tenis Turnuvası'nda tek bayanlarda ArantxaSanchez Vıcaro'yu 2-0 yenen StefîiGraf kazandı. (29) 9 Uluslararası Yaşar Doğu Güreş Turnuvası'nda Türkiye; 4 altın, 7 gümüş ve 3 bronz madalya ile takım halinde binnci oldu. (30) 9 Merkez Bankası Başkanı Bülent Gültekin, "Hükümetin, ekonomide karar alma mekanizmalannı tıkadığını, yanlış iç borçlanma politikası \üzünden para piyasalannda dalgalanmalann bâşlatudığını" behrterek görevinden istifa etti. (31) (MM. Artık uyanma zamanıHİKMET ÇETtNKAYA 1994'ü uğurluyoruz... Hoşgeldin 1995... Yeni dünya düzenı denilen tek odaklı dünya koşullan, sosyal devlet ilkesini ve demokratikleşmeyi yok etme savaşımını sürdürüyor. Elbet Türkiye de bu savaşımdan payını alıvor... fşsizliğin önlenemeyen yükselişi; ırkçı \e şeriatçı eğilimleri "cazip hale" getiriyor... ABD'de yoksul sayısı 30 milyondan fazla... Gelişmekte olan ülkelerde işsizlik ve enflasyon hızla büyüyor. Türkiye'de durum nasıl? verllen sözler nerede? Işçi ve memur eylemleri 1994'ünenönemli toplumsal olaylanydı... Işçiler ve memuriar sokaklara dökülmüş, alanları doldurmuştu... Ne istiyordu memuriar: "Grevü ve toplusözieşmeu sendikal hak ve özgürlük™" Nerede verilen sözler? Unutuldu... Oysa demokrasi bir yaşam biçimidir... Demokrasi, yurttaşlann dört yılda bir sandığa Uğur Mumcu'nun katilleri hala yakalanmadı. Verilen sözler diğer faili meçhul cinayetlerdeki gibi unutuldu. gidip oy venneleri değildir... Türkiye'yi yönetenlerin ve sermayenin en büyük korkusu örgütlenmedir... Onun için de, yıldırma yöntemi uygulanır. 1982 Anayasası niçin değiştirilmez? Darbeci paşalann anayasası 13. yılını doldurdu... ANAP tek başına iktıdar oldu mu? Oldu... 1983-1991 arası. Niye değiştirilmedi, niçin demokratikleşme gerçekleşmedi? Turgut Özal'ı öve öve bitiremiyorlar. 1982 Anayasası'ndan ANAP, RP, SHP. DYP. MHP ve tüm partiler şikâyetçi değiller mi? Evet... Türkiye'deki siyasal partiler demokrasiyi bir yaşam biçimi olarak görmüyorlar... Düşünün bir kez: Bir ülkede köyler yakılıyor, insanlar göçe zorlanıyor "ök" yok... Niçin ve neden yakılıyor köyler? Bunun nedenı biliniyor mu? Pazarlık kimin için? Şeriatçı güçler giderek örgütleniyor... Ulkenin Başbakanı "dinci örgütierin" liderleriyle kapalı kapılar ardında görüşüyor. Ortada bir pazarlık var... Kımse "hayır" diyemez... Ama bu pazarlık kimin için. kimler için? Neler konuşuluyor, kımlere ne sözler veriliyor.. Şeriatçı ve ırkçı güçlere odün üstüne ödün verilirken Kürt sorununa banşçıl \e demokratik bir çözüm bulunamıyor... Yalnızlığımızın resmi Türkıye, gıderek kendi yalnızlığının resmini çiziyor... Belki bizler de, en az politikacılar kadar sorumluyuz... Sol, yükselen değerlere yenik düştü... Sol. dibe çöktü... Sol. paramparça... Hiç oturup düşündük mü? Sol, neden böyle... Yeni dünya düzeni denilen tek odaklı dünya koşullan 1970'lerden bugüne dek "vahşi kapitalizmi" emekçilerin üzenne saldı... lrkçılık ve şeriatçıhk hortladı... Artık uyanma zamanıdır... Uyanıp haykırma zamanı... Önümüzde koskoca bir yıl var... Uyanabilecek miyiz?