Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
4 HAZIRAN 1992 PERŞEMBE SAYFA
HABERLERIN DEVAMI 17
OLAYLAREV
AKDENDAKI
GERÇEK
• Baştarafi 1. Sayfada
ler normalleşebıiır mı9
Petros-
yan lutfedıp Ermenılenn göster-
diğı ozverıyı dıle getınyor "Er-
menistan halkuıın 70 yühk psi-
kolojısını ve mantalitesini dîk-
kate almalısımz. Hem diaspora
(yeryuıune; oncelikle Amerika
ve Fransa'ya yerleşmış Ermeni
topluluklar) hem de Ermenis-
tan'dakı kuşaklar Turk karşıtı
duygularla buyutulmuştur. Bu
engelin ustunden gelebılmek bu-
yuk rısktır ve goze alınmıştır.
Hem diaspora, hem Ermenıs-
tan'daki halkımız politıkamızı
anlayısla karştiamıslardır."
Sayın Petrosyan'ın açık yu-
rekle konuşmasını gerçekçı bır
yaklaşımla değerlendırmek ya-
rarlı olacaktır Turkıye'nm kar-
şısında yalnız sınır komşusu Er-
menıstanyok, bırde "diaspora"
var, her ıkısı bır bütundur, or-
tak anlayış ıçınde polıtıka oluş-
turuyorlar Bu polıtıka da şım-
dılık Dağlık Karabağ'ı yutmuş-
tur Pekı, Turkıye'nm Orta As-
ya polıttkasım Erıvan nasıl de-
ğerlendırıyor? Komşumuzun bu
konudakı göruşu de ılgınç
"Turkiye, ideolojik amaçlarpe-
şine duşmemelidır; Panturkızm
istemiyoruz,"
Çok guzel'. Diaspora ıle bu-
tunleşmış Erıvan, Panturkızm'e
karşı çıkıyor, selfdetermmasyo-
nu Dağlık Karabağ ıçm doğal
sayıyor, ama Nahcıvan ıçm boy-
le bır hak yoktur.
Bu yaklaşımdan sonra "ılışkı-
lerı normalleştırme ve barışçı
çozum"lerden söz açmak, dıplo-
masının herkesçe bılınen neza-
ket kurallarını dıle getırmektır
Oyle görunuyor kı Kafkasya-
dakı komşu, Turkiye ıçm azım-
sanmayacak sorunlaryaratacak
Ankara, gelışmelerı yakmdan ız-
lemek ve hazırhklı olmak zorun-
dadır
***
Özel TV'lerde
• Baştarafi 1. Sayfada
suna dahıi
ettı Yıne "Salı Pazan" progra-
mı sunuculanndan Muge
Oruçkaptan da Kanal 6'nın son
transferlennden bın oldu Bu
arada TV 2'nın haber program
yapımcılarından Muzaffer
Baca'nın da Kanal 6 yetkılılen
ıle goruştuğü oğrenıldı Kanal
6, en buyuk ataklanndan bınnı
de yerlı dızılerde yapü Star'ın
sevılen dızısı " Ana"yı yayın
prototıpı ıçıne alan yenı kanal
Attıla llhan'ın yaıu sıra romancı
Selım Ilen'yı de kadrosuna da-
hıl etü îlen'nın yenı kanal ıçın
bır dıa hazırladığı, bunun se-
naryosunun yanı sıra yonetmen-
hğını de yapacağı oğrenıldı
Özel TV pazannın belkı deen
buyuk transfer olayı ıle bırlıkte
özelbkle Starl'de ücretlere zam
yapılmaya başlandı Edınılen
bılgılere gore, Ayşe Egesoy ıle
yapımcı Aydoğan Ergezen'e
gıtmemelen karşılığında büyük
para onenldığı one surüldu Bu
arada ozellıkle spıkerlenn uc-
retlennde büyük artışlann ol-
duğu oğrenıldı Jubde Ateş'e
yaklaşık yuzde 200'e varan bır
zam yapıldığı gelen bılgıler ara-
sında Cem Uzan'ın çok tuttu-
ğu spıkerlenn başında gelen
Gulgun Feyman'a son zamlar-
dan sonra 45 mılyon lıra maa-
şın yaru sıra boğazdakı evının
bın dolara yaklaşan kıra bedelı-
nın de odeneceğı oğrenıldı Spı-
kerler Kaan Yakuphanoğullan
ıle Alp Buğdaycfnın 20 mılyo-
na yaklaşan ucretlerının de
onumuzdekı ay artacağı belırtı-
hyor Bu arada Kanal 6'ya gı-
dıp gıtmeyeceğı konusunda
tereddut geçıren yapımalar
Kahraman Afyonoğlu ıle Er-
şan Başbuğ'un maaşlanna zam
yapıldığı her ıkı yapımcının 45
mılyona yakın para aldıklan
öne süruldü Kahraman Afyo-
noğlu, Starl'de kalanlann uc-
retlenne zam yapıldığını doğru-
ladı
Ozal cephesınde ıse. Starl'de
daha once 15 mılyon cıvannda
ucret alan Arda Uskan'nın 25
mılyon lıra ıle yenı kanala geçtı-
ğı, " Anahtar" ekıbının ıse ma-
hyetının yaklaşık 50 mılyon
cıvannda olduğu oğrenıldı Da-
ha once Starl'de aldıklan ücre-
tın 10 bın dolar ıle 12 bın dolar
arasında olduğu bebrtüen
Adem Gurses ıle Ekrem Ça-
tay'ın aynı parayı aldıklannı
söyledıklen oğrenıldı Mesut
Mertcan'nın ıse Manal 6'ya ge-
çerken ücret pazarlığı yapmadı-
ğı oğrenıldı
Bu arada star ısımlenn yanı
sıra haber yonetmenı, montaj-
cı, kameraman gıbı alt yapıda
da kayba uğrayan Starl, TRT-
nın sozleşmeb elemanlannı
kadrosuna dahıl etmeye başladı
TRTnın VVashıngton muhabı-
n Alı Kırca'ya tekbf yapıldığı,
yıne TRTnm spıkerlennden
Nermın Tuğuşçu ıle goruşme-
run yapıldığı oğrenıldı Starl'ın
kadrosuna almak ıçın gınşımde
bulunduğu TV Daıre Başkanı
Bülent Varol ıle anlaşma sağla-
namadığı gelen bılgıler arasın-
da
GÜNCEL
• Baştarafi 1. Sayfada
olası başarısına ılk ışaret olarak onem kazanıyor
Ancak anımsatmamız gerekıyor, Mayıs 1990 da enflasyon
hızı bınde 9 çıkmış, ancak yıl sonunda enflasyon yuzde 62
oranında gerçekleşmıştı
Muhalefetın ıse seçım arıfesı çaldığı davulun tokmağı kı-
rılmıs gıbı Herseçımden oncekı duyarlı 3-4 gunu enflasyo-
nun aşağıya çekılemeyeceğını vurgulayarak geçırmek
ısteyen muhalefet, şımdı elınden oyuncağı alınmış yara-
maz bır çocuk gıbı
Eskı Malıye Bakanı Adnan Kahvecı, hemen mazeret
uretmış DİEzaten ıktıdarm baskısı, etkısı altındaymış Öy-
le konuşuyor kı bınde 9 rakamını onemsemıyor havada
Oysa bınde 9 rakamını bır olçude başarının sımgesı ka-
bul ederek kuçumsemeyen, ancak mayıs ayındakı enflas-
yon hızını butun bır yıla yayarak 92'ye aynı olumlu gozle
bakmanın olanaksızlığını bılen uzmanlar, "rehavete kapıl-
mamayı 'salıkverıyorlar
Ne var kı açıklamalarına, 32 trılyon açığı olan butçedekı
harcamaların aşırıya kapılmadan ozenle uygulanmasıyla
bınde 9 luk sonuca ulaşıldığını, harcamalardakı başarının
"yılın ıkıncı yansında aynı duzeyde sureceğmden pek
emın olmadıklarını 'eklıyorlar
DIE Başkanı Orhan Guvenen, enflasyon hızındakı duş-
meyı, mevsımsel etkenlere ' bağlıyor Kısa soyleşımız-
dekı anlatımlarına gore sert ıklım koşulları, ocak ve şubat-
ta meyve ve sebze fıyatlarını yuzde 23 "yukselttı" Havalar
erken ısındı, urun bu yıl bol oldu, fıyatlar yuzde 33'e "duş-
•tu" Yuzde 10'luk fark, endeksın aşağıya çekılmesıne ne-
den oldu
Ne çare, tarımsal alandakı gerılemeye karşın, "sanayı-
de değışen hıçbır şey yok "
Orta vadeli 'gizIeneıT plan
Bınde 9 luk sonuç, bır suredır pıyasayı dalgalandıran
çeşıtlı soylentılerı kımı yerde alevlendırıyor kımı yerde
başka bekleyışlere surukluyor
Yazılan çızılenlere bakarsanız genelde "yenı bır 24
Ocak gelıyor ' goruşu egemen 7 hazıran seçımlerınden
sonra 24 Ocak a benzer kararlar dızısı yururluğe gırecek
Ekonomıde Başbakan dan sonra yetkılı kışı, başdanışman
Emre Gonensay'a dun "beklentının ne kadarıyla gerçek
olduğunu sorduk Yalanladı
Sorularımıza karşın onumuzdekı gunlerde hukumetın
olası ekonomık onlemlerıne değınmedı Gonensay
Fakat Başbakanlık cevrelerınde "ekonomıyle ılgılı genış
bırhazırlığın ışaretlennı verençalışmalaryapılıyor Tabıı
guncel soru hemen gelıyor, "Neler hazırlanıyor?"
Edındığımız bılgılere gore "enflasyonla ılgılı 'orta vadeli
ve şımdılık gızlı tutulan bır planın'hazırlıklan" hızla ılerlı-
yor
Bu hazırlıklar, hemen uygulamaya gırecek çarpıcı ka-
rarname metınlerı ıle bağlantılı değıl Bu hazırlık, 24 Ocak
1980'de olduğu gıbı yadırganacak uygulamaları ıçermı-
yor
Daha çok, enflasyonu yenmek ıçın "orta vadede huku-
metın yapacağı ışlerı, varmayı ongorduğu hedeflerı"kap-
sıyor Hedefe, orneğın dort yılda "hangı yollardan, hangı
onlemlerle ulaşılacağını" ıçerıyor
Bır "sıyasalıradebeyanı"anlamını taşıyor
Orta vadeli onlemler planının 7 hazırandan sonra açık-
lanmasını pek çokları daha makul" buluyor
Bu arada Başbakanlık ta kımılerı -orneğın Tansu Çıller
de- vadesız mevduatın dolara endekslı duruma getırılece-
ğı haberlerını basında pompalıyor, lobı oluşturmaya çalı-
şıyor
Oysa, dolara kaçışı onlemek ıçın vadesız mevduatı dola-
ra endeksleme onerısı bır sure once çıktığı odaya gerı
gönderılmış
Bırdeşuunlenmekveyaçalımmerakımızolmasa
Sürpriz mektup
Sarı Basın kartımı yıtırdım
Hukumsuzdur 00483
SHİLMİTÜRKAY
• Baştarafi 1. Sayfada
yan çatışmastna donuşmesını
engellemek ıçın gerekb tum ça-
bayı harcayacağını kaydettı
Ermenıstan Cumhurbaşkanı
Levon Ter Petrosyan'a yonelt-
tığımız sorular ve yanıllan şoy-
le
- Karabağ sorununun gelece-
ğini nasıl gönıvorsunuz?
PETROSYAN- Uluslann
kendı kaderlennı taym etme
(self-determınatıon) hakkı var-
dir Dağlık Karabağ bu hakkı-
nı kullanmış ve bağımsızlığını
ılan etmıştır
Bızım Karabağ konusuna
vaklaşımımızın temelınde, bol-
gedekı ınsanlann haklanna
saygı gostenlmesı fikn yatar
Ancak rşımdıkı durumda ne
Azerbaycan ne de BDT, Kara-
bağ halkının haklanna saygı
gostenleceğıne ıbşkın bır garan-
tı vermektedır Bu garantı, Ka-
rabdğ hdlkınınfizıkselvarbkla-
nnı, yaşamlannı surdurebılme-
lenne ıhşkın bır haktır Bunlar
temel haklardır Hıç kımse bu
haklara ıhşkın garantı verme-
mektedır Bundan oturu Kara-
bağ halkının güvenbğıne ıhşkın
tek garantı. kendılermı savun-
malandır (self-defense) Fakat
şunun da farkındayız kı kendını
savunma savaş dcmektır Ve
savaş hıçbır tarafça ıstenmez
Bu nedenle kendını savunma
(self-defense) ıle sağlanan gu-
venlık, başka tür garantılerlc
ıkame edılmelıdır Yaru ulusla-
rarası garantılerle Azerbaycan
boyle bır garantı vermemekte-
dır
»
İki aşamalı çözüm
Bız Karabağ sorununun ço-
zumunu ıkı aşamada goruyo-
ruz Ilk aşamada, Karabağ'-
dakı Ermeni nufusunun guven-
lığı sağlanmalıdır Bu da yalnız-
ca uluslararası banş güçlen
(mternatıonal peace keepıng
forces) yoluyla olabılır İkıncı
aşamada ıse hukukı duzenle-
melerın gundeme getınleceğı
bır platform oluşturulmalıdır
Bu platform AGIK çerçevesın-
de olmalı ve Karabağ ın seçım-
le gehnış yasal yetkıblen bu
platformda temsıl edılmelıdır
Karabağ ın statusu boyle bır
platformda tartışmaya açılma-
İıdır Aynca Karabağ konusu-
na ıbşkın. multecıler, tazmınat,
kara ve demıryollan uzenndekı
ablukanın kaldınbnası gıbı bır
dıa hukukı sorun da bu plat-
formda gundeme getınlmehdır
Bız Ermenıstan olarak boyle-
sı bır platformda abnacak ve
Karabağ yönetımını de tatmın
edecek her tur karan kabul ede-
ceğız
Şunu bebrtmek ıstenm kı şu
ana kadar Karabağ konusunda
yapılan tum arabuluculuk gın-
şımlennde bır temel hata vardı
Tum bu gınşımlerde. Kara-
bağ'ın hukukı statusunun on
plana çıkanlması ıdı bu hata
Sanınm Karabağ sorunundakı
faktorlenn algılanış sırasını de-
ğıştırmekgerekıvor Şoylekıılk
olarak güvenbk sağlanmalı, ar-
dından ateşkes ılan edılmelı,
yollardakı abluka kaldınlmab-
dır Tum hukukı sorunlar bun-
lann ardından dıplomatık go-
ruşmelerleçozulebılır Bu bızım
temel ılkemızdır
Turkiye ile birleşme
Self-determination diyorsu-
nuz, Nahcnan Parlamentosu
Turkiye ile birleşme karan alsa
tepkiıüz ne olurdu?
PETROSYAN - Bız tum
halklann kendı kaderlennı ta-
ym etme hakkına saygı duyanz
Aynı şekılde. Nahcıvan halkı-
nın da bu hakkını sa>gı>la kar-
şılanz Ancak Nahavan'ın sta-
tusunu dıkkate almamız gere-
kır Bu statu 4 taraflı bır
anlaşmayla saptanmıştır
1921'de ımzalanan ve Nahcı-
van "ın statusünu saptayan
Kars ve Moskova anlaşmala-
nnda Rusya, Ermenıstan.
Azerbaycan ve Turkiye tarafür
Nahcıvan'ın statusunun değış-
mesı ancak yıne bu dort devlet
arasında vanlacak yenı bır an-
laşmayla mumkun olabılır
Hıçbır devlet tek taraflı olarak
Nahcıvan'ın statusünu değıştı-
remez
- Ancak burada bir çelişki \ok
mu? Karabağ halkının ne vapa-
cağına kendısının karar >erece-
ğini belırttını/. Nahcnan'ın sta-
tusunun değışmesı ıçın Lse 4
taraflı anlaşma gerekir di>orsu-
nuz. Karabağ'ın statusu de çok
taraflı anlaşmalarla saptanmış
durumda. Bu statunun değışmesı
için de \eni bir çok taraflı anlaş-
ma gerekmivor mu?
PETROSYAN - Ben Nahcı-
van halkının self-determınatıon
hakkına saygı gosterdığımızı
soyledım Turkiye ve Ermenıs-
tan, Nahcıvan'ın Turkiye ıle
bırieşmesı konusunda anlaşsa-
lar bıle 2 başka ulke daha var
bu durumu onaylaması gere-
ken
- öyleyse, Karabağ konusun-
da Azerbavcan'ın onaylamadığı
bir çözum bulmak mumkun mü?
PETROSYAN - Hayır,
mumkun değıl Azerbaycan'ın
kabul etmedığı bır çozumu sur-
durebılmek mumkun değıl
- 7 haziranda \zerba>can'da
yapılacak olan cumhurbaşkanlı-
ğı seçıminın en kuvvetli ada>ı
olan Halk Cephesi lideri Elçi-
bey, secımlerden sonra Kara-
bağ konusuna yoğunlaşacakla-
nnı açıkladı Sızce bu, çatışma-
lann yayılacağı anlamına gebr
mı
9
PETROSYAN - Bu sorunun
yanıünı Elçıbey verebıbr An-
cak şunu soylemek ıstenm kı
savaş hem Ermenıstan hem de
Azerbaycan ıçın yılomdır Sa-
nınm, Azerbaycan'da ıktıdara
gelme şansı olan tek güç, Kara-
bağ sorununa banşçı bır çozum
getırebılecek ve Ermenıstan'la
banşı kurabılecek bır guçtur
Sanınm şunu da dıkkate al-
mak gerekır Seçım oncesınde
yapılan açıklama ve deklaras
yonlarla seçım sonrası uygula-
malan arasında her zaman fark
olur ve sanınm Elçıbey. boylesı
bır açıklama yapması ıçın baskı
gormuştür Emınım kı ıktıdara
gelınce daha gerçekçı olacaktır
Çiftekoridor
- Ermenıstan ile Karabağ ara-
sında açılacak bır koridora kar-
şılık \zerba>can >e Nahcıvan
arasında da bir koridor oluştu-
rulması fîkrini nasıl karşılıvor-
sunuz?
PETROSYAN - Nahcıvan
ve Karabağ'ın durumlan ol-
dukça farklıdır Karabağ'ın 4
tarafı da çevnlıdır. dış dunya-
dan kopuktur Ancak Nahcı-
\ an 'ın hem Turkiye ıle hem de
Iran'la sının vardır
Ikıncı olarak Nahcıvan hıç-
bır zaman Ermenıstan'ın uygu-
ladığı bır ablukaya maruz
kabnamıştır Eğer Nahcıvan
abluka alündavsa, bu Azer-
baycan'ın uyguladığı bır ablu-
kadır Azerbaycan, Ermenıs-
tan'a uyguladığı ablukayı kal-
dınrsa, Nahcıvan'ın da kapılan
açılmış olur Trenler Ermenıs-
tan'a gınnce Nahcıvan'a da gı-
decektır Eğer Karabağ'da ba-
nş sağlanırsa kondora da gerek
kalmayacaktır Aynca şunu da
hatırlatmak ıstenm kı Naha-
van ve Baku yönetımlen arasın-
da da sorunlar vardır
- Ermenistan'ın Nahcıvan'a
yönelık bır toprak talebi var mı?
PETROSYAN - Ermenıs-
tan'ın Nahcıvan'a yonebk hıç
bır toprak talebi yoktur Erme-
nıstan hıçbır zaman Nahcı-
van'a yonelık bır saldırganlık
gelıştırmemıştır Zaman zaman
sınır boyunca meydana gelen
surtuşmeler ıkı taraflıdır
- BDT Silahlı Kuvvetler Ko-
mutanı Mareşal Y e>genı Şapoş-
nikov'un. uç\ıncu bır tarafın
knze mudahalesının uçuncu
dunya savaşına neden olabıle-
ceğı yolundakı uyansım nasıl
yorumluyorsunuz''
PETROSYAN - Eskı
SSCBnın sınırlan şımdı BDT
sınır bırbklennın koruması al-
tındadır BDT, ımzalanan an-
laşmalar gereğı, bu sınırlan
korumakla yukumludur
- Türkiye'nin Kafkasva ve
Orta Asya poütıkasını nasıl de-
ğerlendiriy orsunuz?
PETRÖSYAN - Turkiye,
Orta Asya ve Kafkaslarda
ideolojik amaçlar peşıne duş-
mez, pobtıkasını kulturel. bı-
lımsel ve ekonomık ışbırlığı
temelınde gelıştınrse bız bun-
dan sadece hoşnut oluruz Er-
menıstan boylesı bır ışbırbğıne
memnunıyetle katılacaktır Bız
boylesı bır ışbırbğının çok ve-
nmb olabıleceğıne ınanıyoruz
- İdeolojik amaçla neyi kaste-
diyorsunuz?
PETROSYAN - Panturkız-
mı ve bolgedekı polıtık boşluğu
doldurma amacını kastedıyo-
rum
Türk-Ermeni üişkileri
- Türkiye ile Ermenıstan ara-
sındakı ihşkılerin normalleşmesi
yolundakı goruşlennız nedir?
PETROSYAN - Bız bu soru-
nun yanıtını çok onceden ver-
dık Ermeni halkının 70 yıllık
psıkolojısını \e mantalitesini
dıkkate almalısımz Hem dias-
pora hem de Ermenıstan'dakı
kuşaklar Turk karşıtı duygular-
la buyutulmuştur Bu durum
eskı Sovyet \onetımınce de ko-
ruklenmıştır Çunku eskı rejım
Ermenıstan ın komşusu olan
Turkıye'den ızole edılmesını
uzaklaştınlmasını boylece de
Ermenıstan'ın So^et sıstemıne
daha sıkı bağlanmasını hedefle-
mıştır Sovyet rejımı Ermenıler
arasında Turk duşmanlığını
köruklemış \e dennleştırmıştır
Ermenıstan'da demokratık
guçler ıktıdara gelışlennın daha
ılk gunlennde bu psıkolojık en-
gelın ustesınden gelebılmışler-
dır Bu bu>uk bır nsktırve goze
alınmıştır Şunu mutlulukla be-
lırtmek ıstenm kı hem dıaspora
hem de Ermenıstan'dakı halkı-
mız politıkamızı anlayışla kar-
şılamıştır
Bızım polıtıkamız, hareket
noktamız Ermenıstan'ın gu-
venlığını sağlamanın yolunun
komşulanvla ıvı ıhşkıden geçtı-
ğıdır
• Baştarafi 1. Sayfada
edılecek
Yargıtay 8 Daıresı dun ver-
dığı bozma karannda Guney
Kıbrıs Rum bandıralı gemıde
yakaldnardk el konulan sılah-
Idnn Turkıyc yc boşaltılacağı-
ıu ıhşkın hıçbır somut kanıt
bulundmamdsını, yabancı
bandıralı gemılenn Boğazlar -
dan gcçışını duzenleyen 20
Temmuz 19î6 t ınhlı Boğaz-
lar rejımı hakkındakı Montro
Sozleşmcsı'nı Dışışlen vc
ozellıkle Başbakanlık'ın "Gu-
ne> Kıbns Rum kesımı dahıl
hıçbır ulke ıle Turkıye'nm sa-
vdş halınde bulunmadığının
belırtılmesını gerekçe goster-
dı
Istanbul DGM'nın karan-
na, gemının Turk acentesı
' Martı Gemıcılık" fırması ıle
mahkûm edılen kaptan Dı-
mos'un avukatı ıtıraz etmı$ ve
yaptıklan temyız başvurusu
ıle davayı Yargıtay'a gotur-
muşlcrdı Ddvd dosyasını ın-
celeyen Yargıtay Başsavcılığı
hazırladığı teblığnamede
Başbakanlık vc TBMM Baş-
Samımı olarak şunu söyle-
mek ıstenm kı Ennenıstan,
Turkıye'yı bır arkadaş, dost.
ortak olarak gormeyı arzula-
maktadır Çunku bız komşu-
yuz ve ışbırbğımız hem ekono-
mık hem de sıyası açıdan her ıkı
ulke ıçın de venmlı olacaktır
Şunu da soyleyebıbnm kı
Turkiye ve Ermenıstan arasın-
da dıplomatık bır bağ kunıl-
muş ve ılışkıler normalleştınl-
mış olsa ıdı Karabağ sorunu
başka bır aşamada olacak ve
boîgede banş sağlanmış ola-
caktı
Ama sanınm şımdı bıle geç
değıldır Inanıyorum kı ozelde
Karabağ sorununa banşçı bır
çözum bulma ve genelde de bol-
gede banşı kumıanın tek yolu,
Turkıye-Ermenıstan ıbşkılen-
nın nonnalleştınlmesınden geç-
mektedır Sıze şu bılgıyı de
vermek ıstıyorum Bu kapsam-
da Başbakan Demirel'e hıtaben
bır mektup hazırlamaktayım
Bu mektup 4 haziranda. Izmır'e
gıdecek olan Ermenıstan Baş-
bdkan Yardıması tarafmdan
Derrurel'e sumılacaktır
- Bu mektupta herhangi somut
birtalep varmı?
PETROSYAN - Hıçbır talep
yoktur Sadece Turkıye ıle tam
dıplomatık ışbırbğıne hazır ol-
duğumuzu ıfade ettık
Soykırun konusu
Özelükle ABD ve Fransa di-
asporasınuı sovkırım konusuna
olan dikkati \e ilgıyı azaltacağı
gerekçesiyle Turkiye-Ermenıs-
tan yakınlaşmasına karşı olduğu
soylenijor.
PETROSYAN - Ermenıs-
tan'ın polıtıkası. yasal yontem-
lerle seçılmış yonetıcıler ve
Ermeni halkı tarafmdan bura-
da, Enyan'da saptanır ve yuru-
tülur İlk olarak bunu bebrt-
mek ıstıyorum
Ancak söyledıklennızde doğ-
ruluk payı vardır Turkiye ıle
Ermenıstan arasındakı pobtık
farklılıklar ve çelışkıler vardır
Bu farklılıklar temelde. 1915"-
tekı olaylann değerlendınlme-
sıne ılışkındır Ancak bu duru-
mun Turkiye ıle lyı ılışkıler
ıçınde olmamızı engelleyeceğmı
düşunmuyorum Ekonomık, tı-
can ve kulturel ılışkıler kurabı-
lınz Bu ışbırlığı. polıtık farklı-
lıklann da ustesınden gelınme-
sıne vardımcı olacaktır ınancın-
dayım İlışkılenmızın venmblı-
ğı goruldukçe, Turkiye ıle ılışkı
kurulmasına karşı çıkan goruş-
lenn azalacağına ınanıy orum
- Ermenistan'ın Kafkaslann
İsrail'ı olacağı iddia ediliyor.
PETROSY AN - Bu tur ıd-
dıalann cıddı olduğuna ınan-
mıyorum Bunlar propaganda
amaçlı ıddıalardır Ermenıstan
mdkamldn, hukumetı tarafın-
dan yapılmış hıçbır açıklamada
Hınstıyanlık faktoru uzenne
spekülasyon yoktur Tamtersı-
ne bız bu faktoru butunuyle
dışlanz
Şunu şımdı resmen deklare
etmek ıstenm kı Ermenıstan,
bolgedekı sorunun bırdın çatış-
masına donuşmesını ve Frme-
nıstan ın Hınstıyanlık-Muslu-
manlık çatışmasının yenı bır
sahnesı olmasını engellemek
ıçın hıçbır çabadan kaçınmaya-
caktır
Silah gemisine yol göründü
kanbğı'nın, Turkiye nın Kıb-
ns Rum kesımı dahıl hıçbır
ulkcyle savaş halınde olmadı-
ğına ıbşkın resmı yazılannı
anımsatarak gemıye el konul-
mdsının Montro Anlaşması -
na dykın olacağını, bu neden-
le DGM nın ıısul ve yasayd
avkın kanınnın bozulması ge-
rektığım" bıldırmıştı
Yargıldv ın ov çokluğu ıle
aldığı bu bozmd kardrı uzcn
ne davj onumuzdekı gunler-
dc Istanbul DGM dc >cnıdcn
ele dlınacak
Ankara
• Baştarafi I. Sayfada
yururken aşkerlenn duduk çal-
dıklannı anımsıyoruz
Sarayın gınşındekı gorevlıye,
randevumuz olduğunu soylü-
yoruz Defterden kontrol edılı-
yor ve hıç bekletılmeden ıçen
ahnıyoruz Sadece gınşte çanta-
mız aranıyor Gorevlıler son
derece kıbar Turkıye'den gel-
dığımızı soyleyınce ozel bır ılgı
gostenyorlar
Levon Ter Petrosyan'ın ma-
kam odasının kapısında bızı
Cumhurbaşkanlığı danışman-
lanndan Ruben Sugaryan kar-
şılıvor Mükemmel bır Ingılızce
ıle Başkan'ın bızı bekledığını
soyluyor ve beraberce odaya gı-
nyoruz
Petrosyan'ın oldukca buyuk
makam odası sade doşenmış
İnsanı ezen mobılyalar, perde-
ler, tablolar yok Petrosyan bızı
ayakta karşıbyor
Soyleşı sırasında bır yandan
sorulanmızı soruyor, bır yan-
dan Petrosyan'ı ızlıyoruz
İlk goze çarpan ozelbğı, sıga-
ra tıryakılığı Sıgaralan ardı
ardına yakıyor Kısa Marlboro
ıçıyor, Tokaı çakmak kullanı-
yor
Petrosyan, oldukca samımı
bır havada konuşuyor Yanıt-
lannı bır sure duşundükten
sonra venyor Bu düşunme sü-
relen bazen 1 -2 dakıkaya kadar
çıkıyor
Ellennı çok lyı kullanıyor
Vurgulannı ellenyle destekb-
yor Doğu dıllcn uzmanı olan
Petrosyan, 7 dıl bılıyor Bıam-
le, Sugaryan'ın tercumanlığıyla
Ingılızce konuşuyor Ama ara-
da sırada, Sugaryan'a çevırme-
yı unuttuğu bırkaç sozcuğu
anımsatıyor
Petrosyan, Turkiye ıle ıbşkı-
lere buyük onem venyor Öu,
aç\klamalan kadar daha once
yaptıklanyla da kanıtlanmış
Şöyle kı Petrosyan, 23 ağustos
1990tanhlı Ennenıstan Bağım-
sızlık Bıldınsı hazırlanırken.
bıldınye soykınm sorunu ıle ıl-
gılı bır maddenın kcnmaması
ıçın buyuk mucadele vermış,
ancak İcaybetmış Halep do-
ğumlu Petrosyan, sol gozunu
hafıf kısarak konuşuyor Pet-
rosyan, 10 Arahk 1988'den 31
Mayıs 1989'a kadar Moskova'-
dahapısyatıyor Nedenı, Kara-
bağ'ın Ermenıstan'a bağlan-
ması ıçın yuruttuğu etkınlıkler
Bu hapısbk dönemınde gozu-
nun rahatsızlandığı soylenıyor
Cumhurbaşkanı Levon Ter
Petrosyan bızımle 1 5 saat go-
ruşuyor Ermenı gazetecıler
bunun olağandışı bır durum ol-
duğunu soyluyorlar
GOZLEM
UĞUR MUMCU
• Baştarafi 1. Sayfada
Savaşı'nda Genelkurmay, bır bakanlığa bağlı değıldı,
kendısı bır bakanlıktı Genelkurmay'ın bakanlıktan
başkanlığa donuşu 1924 yılında yapılan bır yasa değı-
şıklığı ıle sağlanmış, bu değışıklıkle Genelkurmay
Başkan\,"Cumhurbaşkanlığı'nı temsılen 'bır yasal
statuye sokulmuştu
Cumhurbaşkanı Ataturk ıle ozdeşleşen Genelkur-
may ın bu ayrıcaklı yasal konumu Ataturk'un olumun-
den sonra da korundu 1924 yılında 429 sayılı yasa ıle
Genelkurmay Başkanı'na "bağımsızlık" sağlayan
tek partı yonetımıne uygun bu olağanustu statu, 1944
yılında Genelkurmay Başkanı Fevzı Çakmak'ın
emeklılığıne kadar da surdu
1944 yılında Başbakanlığa bağlanan Genelkurmay
Başkanlığı, 1949 yılında Başbakanlık'tan alınıp Mıllı
Savunma Bakanlığı'na bağlandı
Bağlandı da ne oldu9
Sıvılleşme sağlandı mı9
Hayır
27 Mayıs ihtılah'nın nedenlerı arasında "DP'ltleş-
mış Genelkurmay Başkanlığı' ıle Silahlı Kuvvetler ın
genç subaylart arasında doğan guven bunalımının
payını hesaba katmak doğru olur
Bu bır "sıvılleşme" ıse bu tur bıçımsel ve yapay sîvıl-
leşme, ne demokrasıyı kurabıldı, ne ıhtılalı onleyebıl-
dı
Bugun de ' Genelkurmay ı Mıllı Savunma Bakan-
lığı'na bağlarsak darbelerı onlerız ' goruşlerı aynı
yanlışları taşıyor
Bır kez "ıktıdar boşluğu' doğmayagorsun, Genel-
kurmay Başkanlığı DP dönemınde olduğu gıbı Mıllı
Savunma Bakanlığı'na da bağlı olsa, 12 Mart 1971 ve
12 Eylul 1980 oncesınde olduğu gıbı, Başbakanlığa da
bağlı olsa sonuç değışmez Darbe koşulları doğdu
mu darbegelır'
önemlı olan, sıvıl demokrası kurumlarını ışleterek
darbe koşullarının oluşumuna yol açmamaktır
Bugun ayrıca sıvılleştırme modelı de bırçok bakım-
dan ABD sıstemını andırıyor
ABD'de başkan ve savunma bakanı emır-komuta
yetkısıne sahıpler Genelkurmay başkanı savunma
bakanı ve "Mıllı Guvenlık Konseyı' nın danışmanıdır
Başkan barışta ve savaşta, silahlı kuvvetlerın komu-
tanıdır Silahlı kuvvetlerı savaşa hazırlamak sorum-
luluğu ve emır-komuta yetkısı, savunma bakanının-
dır Savunma bakanı, bu yetkısını "kuvvet bakanları"
ve ortak ve ozel komutanlıklar aracılığı ıle kullanır
Kuvvet komutanlıkları yerıne "Kuvvet Kurmay Daş-
kanlıkları" vardır Bu kurmay başkanları savunma
bakanlığına bağlı olan "kuvvet bakanlıklanna bağlı-
dır
Bu yapılanma "başkanlık sıstemı'ne uygundur
"Parlamenter sıstem 'lerde devlet başkanlarının yet-
kılerı sınırlıdır bu sıstemlerde, devlet başkanları
değıl başbakanlar on plandadır
Bu model ıle ongorulen 'Savunma Komıtesı de
asker ve sıvıllerın bırlıkte oluşturacakları bır kuruldur
Bu kurulun bu kadar eleştırılen ve sıvılleşme adına
karşı çıkılan bugunku "Mıllı Guvenlık Kurulu ndan
uygulamada ne gıbı farkı olacaktır
9
"Sıvılleşıyoruz' dıye başkanlık sıstemıne uygun
bır "Pentagon modelı" getırmek hıç de gerçekçı bır
davranış sayılmaz
, Bu tur sıvılleşme, ne "sosyal olur ne ' demokrat
Olsa olsa parlamenter sıstemın uygulandığı Turkıye
1
-
de başkanlık sıstemının ozgun bır urunu olan Amen-
kan modelının kopyası oluri
Sıvılleşmeyı çok daha genış ve değışık açılardan
ele almak gerekır
Enflasyon bu kez şaşırtü
• Baştarafi 1. Sayfada
Tansu Çıller. yaklaşık bınde 9
olarak gerçekleşen mayıs ayı
cnflasyonunun son 10 yılın en
duşuk oranı olduğunu. hüku-
mctın enflasyonu duşurmeyı
bdşardığını soyleyerek, "Ancak
onumuzdekı aylarda bazı dal-
galanmalar olacaktır"dedı
Çıller. hukumetın aldığı ka-
rarlarla enflasyonu duşurme-
yı başardıklannı belırterek,
" Hukumet. bu kararlılığını
aşama aşama ortaya koydu
Enflasyonda geleneksel ola-
rak bu ayda hep düşme olur
Ama bu kadar düşme olması
umduğumuzun da ötesınde"-
dedı Enflasyonu düşurmek
amaayla kısa vadeb ıç borçla-
nn azaltıldığını. faızlenn
duşurulduğunu. pıyasada kı-
htlenmış konulann kıbtlennın
dçıldığını dnlatan Çıller, aybk
enflasyonu juzde 10'da dev-
raldıklannı ve her ay enflasyo-
nuıı ındığını soyledı
Eskı bakanlardan Guneş Ta-
ner ın. enflasyon uzennde
olumlu psıkolojık etkısı olur
duşuncesıyle dıle getınlen lıra-
dan sıfır" atma onensının
şımdılık hukumetın gunde-
mmde olmadığını belırten
Çıller. konunun ılerde ele alı-
nabıleceğını bıldırdı
ANAP mılletvekılı Işın Çelebı
dun vaptığı açıklamada. enf-
lasvon rakamlannm her ayın
4 unde açıklandığını hatırla-
tarak, "Ama göruyorum kı
son yıllarda ılk kez enflasyona
ıbşkın rakamlar ayın ıkısınde
açıklanmıştır Bıam DIE'nın
cıddıyetı konusunda en ufak
bır kuşkumuz yok Ama ka-
muoyunda, bu rakamlann
sıpanş üzenne mı hazırlandığı
konusunda cıddı kuşkular du-
yulmaya başlanmıştır " dedı
Çelebı, KİT urunlennın fıyat-
lannın dondurulması ve
KIT'lenn malıyetlennın artıp
fınansman açıklannın buyü-
mesının enflasyondakı bu
duşuşun hukumetın ekonomı
polıtıkası sonucu olmadığını
gosterdığını savundu Çelebı.
"Benım ınancım o kı. DİE
uzenne polıtık baskılar yapıl-
maktadır" dedı
DIE Başkanı Orhan Güve-
ncn. muhalefetın enflasyon
rakamlan konusunda huku-
meıın kendılenne baskı yapü-
ğı yonundekı ıddıalan
yanıtlavarak, ' En kuçuk bır
mudahale olsa kamuoyunun
onune çıkıp ıstıfa edenm Or-
hdn Guvenen onurunu
sokakta bulmadı" dedı
Guvenen. Cumhunvet'e yap-
tığı açıklamada fiyatlardakı
dzalmanın ekonomık onlem-
lerden çok tanm urunlennde-
kı buvuk artıştan kdynaklan-
dığını sovledı
Son 10 yılın en duşük Mayıs
avı enflasvonu olan rakamlar
konusunda ekonomı çevrele-
rı. olumlu ancak kalıcı değıl"
vorumunu yaparken Istanbul
Tjnıversıtesı öğretım görevlısı
Prot Dr Izzettın Onder
D\ P nın tek başına ıktıdara
gelebılmek ıçın rakamlarla
oynadığını one surdu Tansu
Çıller'e gore hukumetın aldığı
onlemlerden kaynaklanan
duşme ekonomı çevrelenne
gore durguniuk taleptekı da-
ralma KIT zamlannın 7
Hazıran seçımlenne hazırlık
kavgusuvld ertelenmesı ve
mevsımsel gelışmeden etkılen-
dı
Tarih
• Baştarafi 1. Sayfada
}Ubatmda Ermenıstan Yuksek
Konseyı Presıdyumu uyelığıne.
mayıstada Ermeni
parlamentosuna seçıldı Bır
sure sonra da halen Ermenı
parlamentosunun yuzde 50'sını
denetımı altında tutan şemsıye
orgut Ermenıstan Ulusal
Hareketı nın başkanlık
koltuğuna oturdu
Iş güvencesi 65 bin
işçıyi işinden etti
SOYLEV
(Cılt 1-2)
Hıfzı V. Velidedeoğlu
21 bası 20 000 lıra (KDV ıçınde)
Çağdaş Yayınları Turkocağı
Cad 39-41 Cağatoğlu-htanbul
Odemeli gondenlmez.
BABAM
NURULLAH
AIAÇ
Meral Tolluoğlu
10 000 lıra (KDV ıçınde)
Çağdaş Yayınları Turkocağı
Cad 39-41 Cağaloğlu tstanbul
Odemeli gondenlmez.
TURK KALP VAKFI
Muayene ve Kontrol ıçın
275 12 44 248 58 66
ANKARA (AA) - Turk-Iş
uıratından yapılan bır ardştır-
madd Çalışma ve Sosyal Gu-
venlık Bakanhğı tarafından
hazırldndrak. tartışmdyd açı-
Idn ış guvenbğı yasa taslağın-
dan sonra ış akdı fesıhlennın
daha da yoğunluk kazandığı,
son 8 dydd Turk-lş'e bağlı sen-
dıkalardan 65 bın ışçıntn ışıne
son venldığı açıklandı
Turk-lş araştırmasında
Korfcz knzındcn sonra ımza-
lanan her toplu ış sozleşmesın-
den sonra ış akdı feMİİlennın
artarak u>gulandığı kaydedı-
lerek ^u gorüşlere yer venldı
'Çdbşmd ve Sosvdl Guven-
lık Bakanhğı tarafından ha-
/ırlanarak ılgılı kuruluşlara
gondcrdığı ve bılaharc kd-
muo\unda tartışmava açtığı ış
guvenlıgı \d^x taslağından
sonra ış akdı tesıhlcn ddhd da
voğunluk kazanmıştır 1990
yılından ba^latılarak 19^1 vı-
lındd voğunldştırılan ış akJı
lcsıh ışlcmlcn ıtın ılgılı kesını-
lcrdcn değışık goruşler ılcn
surulmu> (.cşıilı voıuınlar vd
pılmı^lır
Işvcıcnlcr gcn,<_kk Kıgdaş-
nıavan bır ^kıklt bu ICMIIII.
nn kotu nıyetlı olmddıgını
ışyennın şartlanndan ve tek-
nolojı değışıklığınden olduğu-
nu ısrarla savunarak. ış akdı
fesıhlennın art nıvetlı \apıl-
madığını ekonomının getırdı-
ğı şartlann dajatmasından ve
yenı teknolojı gelmesınden
dolavı yapıldığını ış guvenbğı
ıle ılgılı bır yasanın nıçbır şeyı
değıştırmeyeceğını ısrarla vur-
gulamaktadırlar Işvcrenlenn
bu goruşune kdtılmak mum-
kun değıldır"
Rapordd geçen 8 avda top-
Idm 466 ışvcnnde ışlenne son
venlen 64 bın 409 ışçıdcn. 42
bın 798'ının ekonomık ve tek-
nolojı değışımı gerekçcsı ıle 6
bın 55^ unun sendıkal laalıvet
nedenıvle uzaklaştınldıkları
bıldınldı A\nı donenıdc
Turk-Iş tcşkılatı kapsamı dı-
şınddkı ışverlerınden ^00 bı
nın uzennde ışçı çıkanldıgının
tahmın cdıldığı bebrtılen ra
porda. şovlc dcvam cdıldı
64 bın 409 ıı, akdı tcshının
21 bın 64' ı tdşcron ııvgula
nijM ve sendıkal taabv«.l IK\K
ııı ıledır Bunu genck oıania.
sak 64 bın 409 ı> akdı f t^hındcı
vu/dc '4 (i sı a<,ıkı,d kotu nı
vcilı ışakdı lcshıdıı