Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
8ARALIK1992SAU CUMHURİYET SAYFA
HABERLER
'Siyasi partiler'
paneli
• Haber Merkezi - Türkiyc
Sos>al Ekonomık Siyasal
Araştırmalar Vakfı TÜSES.
"Siyasi Partilerimiz Tıkandı
mı?" konulu bir panel
düzenledı. Boğaziçi
Jniversitesi Büyük Toplantı
Salonu'nda yann saat
15.00'de gerçekleştirileek
panelde. Türk siyasi parti
sistcminın gcçirmekte olduğı
sarsıntının ncdenlcri ve nasıl
aşılabilcceği tanışılacak.
Oturum başkanlığını
TÜSES vakıfmüdürü Dr.
Şahin Alpay'ın yapacağı
panelde Prof. Dr. AsafSavaş
Akal. Milliyet gazetesi yazan
Taha Akyol ve Boğaziçi
Üniversitesi Siyaset Bilimi
Bölüm Başkanı Prof. Dr.
İlkay Sunar konuşacaklar.
'Copzedeler'
savalıkta
• İSTANBUL(ANKA>-
Kamu Çalışanlan
Sendikalar Platformunun
İstanbul'da gerçekleştirdiğı
•'grevli toplu sözleşmeli
sendika hakkı" mitinginde
copdarbeleriyle yaralanan
altı memur, polisler
hakkında "görevlerini
kötüye kullandıklan"
gerekçesiyle Gaziosmanpaşa
Cumhuriyet Savahğı"na suç
duyurusunda bulundu.
Arazi mafyasına
darbe
• ISTANBUL(AA)-
İstanbul'da devlet arazilerini
parselleyerek satan 12 kişi. 8
tabancayla ele geçirildi.
Sultanbeyli, Sangazi ve
Dudullu'da Hazine ve
Orman İdaresi'ne ait
arazilerin bir şebeke
tarafından işgal edildiğini
belirleyen Asayiş Şubesi
Gasp Bürosuekiplerince
başlatılan operasyonlarda,
Şinasi Kaya, Adil Erdoğan.
Hınr Ekşi ve Mehmet Ali
Ekşi. tabancalanyla birlikte
yakalandılar.
Yanyın kulesnnte
ölüm
•tSTANBUL(AA)-
İstanbul'da bir itfaiye eri.
yangın gözetlediği kulede
geçirdigi kalp krizi sonucu
öldü. İtfaiye yetkılilerinden
ahnan bilgiye göre, 30 yıllık
itfaiye eri Mehmet Ateş.
Önceki gün Beyazıt'laki
yangın kulesinde görevine
başladıktan sonra. kalp krizi
geçjrdi. Yıllardır 85 metre
yüksekliğindeki kulede
gözetleme yapan Ateş, krizi
atlatamayarak öldü.
Busoygunuhep
yapıyorlap
• İSTANBUL (AA)-
Karaköy 'de 2 işhanı. 40 gün
içinde 5. kez soyulmak
istendi. Işyerlerinde para
bulamayan hırsızlar, bir
tele-sekretervebir
bilgisayarla yetinmek
zorunda kaldılar.
Perşembepazan Şair Ziya
Paşa Caddesi'ndeki Tuğrul
Han ile bitişiğindeki Kanaat
Han'a, kapalı olduklan
hafta^onunda kapı ve
camlanru kırarak giren
hırsızlar. toplam 14 işyerinde
aptıklan aramalarda para
bulamadılar.
"Alevi değil,
demokrasi
kupurtayr
• ANKARA (ANKA) - Baa
Alevi dernekleri yöneücileri
ortak bir açıklama yaparak
toplumun acil çözülmesi
gereken sorununun Alevüik
değil, demokratikleşme
olduğunu ifade ettiler. Pir
Sultan Abdal, Hacıbektaş
Veli Kültür. Aşık Veysel
Kültür. Divriği Kültür ve
Yardımlaşma ve Sıvas
Şarkışla köyleri demekleri ile
Tuncelililer Vakfı
yöneticileri, tarafından
yapılan ortak açıklamada
son günlerde kamuoyunda
Alevi kurultayı
yapılacağından söz edildiği
belirtilerek Alevi
kurultaymm doğru
olmayacağı savunuldu.
OzahHûrriyet
davası
• ANKARA (AA)-
Çumhurbaşkaru Turgut
Özal'ın. Hürriyet gazetesinde
çıkan iki haberde kişilik
haklanna hakaret edildiği
•rekçesiyle gazete hakkında
nÇtığı lOOmilyonliralık
tazminat davasma devam
edildi. Ankara 9. Asliye
Hukuk Mahkemesi'ndeki
dünkü duruşmaya. Özal'ın
avukau Bilgin Yaacıoğlu ile
gazetenin avukatı Çetin
Karakuşkatıldı. Duruşmada
söz alan gazete avukatı
Karakuş, yaklaşık 1 ay.önce
trafik kazası geçırdiğini
hatırlatarak dosyayı tam
olarak incelemediğini belirtti
ve mehil talebinde bulundu.
SSK eskiemeklileriyaktı• Sosyal Sigortalar Kurumu'nda
emekliye 11 çeşit maaş ödeniyor
• SSK'ya aynı süre prim ödeyenler farkh yıllarda
emekli olmalanndan dolayı farkh emekli maaşı
alıyorlar. 25 yıl süre ile 9 bin gün prim ödeyen
işçilerden 1 Mart 198 Tden önce emekli olanlar
1.482.868 lira emekli aylığı alırken, yine aynı süre
prim ödemiş. ancak 1992 yılında emekli olmuş bir
işçinin eline ayda 3 milyon 567 bin 239 lira geçiyor.
çerlik taşıyan "eşit işe eşit üc-
ret" ilkesi ile taban tabana celi-
şen ve sosyal adalet kavramını
SSK emeklileri arasında tü-
müylc zedelcycn bu uygulama
SSK emekli ayhklannın hesap-
lanmasında kullanılan göster-
gede ya da emekliliğe temel alı-
nan çalışma sürelerinın hesap-
lanmasında yapılan değişiklik-
lerin daha önce emekli olanlara
da uygulanmamasından doğu-
BU EMEKLİLERİN HEPSİ OE 25
TAM YIL 9 BİN GÜN PRİM
ÖDEDİLER 3.427.925 TL
3.567.239 TL.
AYDIN ENGİN
Y1LMAZ ŞİPAL
Sosyal Sigortalar Kurumu"-
na aynı süre prim ödeyenler.
salt farkh yıllarda emekliye ay-
nldiklanndan dolayı birbirin-
den ciddi oranda farklılık gös-
teren emekli aylıklan alıyorlar.
Şu anda SSK'da tam on bir çeşit
emekli aylığı alan işçi emeklisi
bulunuyor. Orneğin SSK'ya 25
yıl süre ile tam 9 bin gün emcklı-
lik primi ödeyen işçilerden 1
Mart I981'den önce emekli
olanlar 1.482.868 lira emekli
aylığı alırken. gene 25 tam yıl ve
9 bin gün prim ödemiş, ancak
1992 yılında emekli olmuş bir
işçinin eline ayda 3 milyon 567
bin 239 lira geçiyor.
Uluslararası Çalışma Ör-
gütü'nün (ILO) uluslararası ge-
2.093.180 TL.
1.482.868 TL
1 Mart 1981
ûocasi
1 Mart 1961 T Mart 1961
soreast 5nces»
«neWiler söper
emekS
1 Mart 1981
sonrası
sfiper
emetö
1987
y*nda
sOper
emekS
1968ye 1 9 *7da tSOTda
aMf emeM
1992-tte
otacddar
yor.
Buna karşılık memur emekli-
lerinin bağlı bulunduğu sigorta
kuruluşu olan Emekli Sandığı'-
nda böylesi "adaletsiz" bir uy-
gulamaya rastlanmıyor.
SSK'run emekli aylıklan in-
celendiğinde ortaya çıkan
"farkh ayhklar" şöyk gruplanı-
yor
1 Mart 1981'den önce emekli
olmuş. emekliliğine kadar ge-
çen dönemdc SSK'ya 25 yıl sü-
reyle tam 9 bin gün prim öde-
miş ve son beş yıldaki primleri-
ni tavandan. yani en yüksek üc-
rct düzeyinden ödemiş bir si-
gortalı l milyon 482 bin 868 hra
emekli aylığı alıyor.
Bunlardan tek farkı l Mart
I98l"den sonra emekliye aynl-
mak olan bir sigortahnın eline
ise l milyon 549 bin 112 lira
emekli aylığı geçiyor.
Süper emeklilerden l Mart
I98l'den önce emekli olanlar 2
milyon 93 bin 180 lira alıyorlar.
Buna karşılık l Mart I98lden
sonra "süper emekli" olanlann
eline 2 milyon 159 bin 424 lira
geçiyor.
İ987 yılında "süper emekli"
olanlara ise 2 milvon 288 bin
884 lira ödeniyor.
Eğer SSK sigonahsı 1988 yı-
lında emekli olduysa eline l
milyon 713 bin 582 lira. 1989'da
emekli olduysa 2 milyon 184
bin 231 lira geçiyor. Emekliliğe
1990 yılında geçenlerin durumu
daha da iyileşiyor. Onlann eline
toplam 2 milyon 587 bin 223 li-
ra geçiyor.
1991 yılında emekli olanlar 3
milyon 4 bin 190 lira alırken,
son ayma girdiğimiz 1992"de
emekli olanlann aylığı 3 milyon
427 bin 925 lirayı buluyor.
Birkaç hafta daha sabredip
1993 yılında emekliye aynlacak
SSK sigortahsı bir emekçinin
eline tam 3 milyon 567 bin 239
lira geçecek.
SSK'nda emekliye aynldık-
ları yıl dışmda aralannda hiçbir
fark bulunıTîayan emeklilere on
bir ayn emekli aylığı ödenmesi-
ne yoî açan "adaletsizlik"",
emekli ayhklannın hesaplan-
masında uygulanan "gös'.erge"'
ve "katsayı"lardaki değişiklik-
lerin dah? önce emekli olanlara
yansıtılmamasından kaynakla-
nıyor.
'l981"den I988"e kadar 1696
olan eöstersc. 1988"de 2050 ol-
duve"heryıîarttı. 1989'da 3100
idi. 1990'da ise 4050'ye cıktı.
1991de 5100 ve I992'de 6250
olarak saptandı. 1993 vılı için
gösteree şimdiden 6650 olarak
açıklandı. Üstelik 1993te kat-
sayı da on iki yıldır ilk kez dcği-
şiyor ve851'eçıkyor.
Kuşkusuz göstergedeki. kat-
sayıdakı aruşlar SSK emeklileri
için olumlu. Çünkü emekli ay-
lıklan vükseüyor. Ancak yasa-
da anlaşılan bilinçli olarak ya-
pılmış bir tercih cmekii aylıkla-
nna artış getiren gösıerge ve
katsayı değişikliklerinden.' de-
ğişikliğin yapıldıâ günden önce
emekli olanlara uygulanmama-
sını sağlıyor. Böyîcce eskiden
emekh ulanlar cezalandınhyor.
Eskiden emekli olanlan ceza-
landıran bu uygulama sadece
SSK'da var. Memur emeklileri-
nin bağlı bulunduğu Emekli
Sandığında böyle bir uygula-
ma bulunmuyor.
'Yerelyönetiııı
demokrasinin
okuludur9
• Kalyon Otel'de yerel yönetimle
ilgili bir sempozyumda İconuşan
İstanbul Belediye Başkanı Nurettin
Sözen, yerel yönetimlerin süreç
içindebirer "Yerel Hükümet"
olarak hizmet görmelerini
sağlayacak model çalışmalannı
desteklediklerini söyledi.
İstanbul Haber Servisi- Uluslararası Yerel
Yönetimler Birliği Doğu Akdeniz ve Ortado-
ğu Bölge Teşkilatı (IULA-EMME) ile Başba-
kanlık Toplu Konut İdaresi'nin düzenlediği
"Yerel yönetimin statüsü,reform,yeniden ya-
pılanma ve reorganizasyon alanlannda yeni
gelişmeler"konulu sempozyum başladı.
Sempozyumun açıhş konuşmasını yapan
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Nuret-
tin Sözen. Türkiye'dçki yerel yönetimler üze-
rinde merkezi denetimin azaltılarak yerel yö-
netimlerin süreç içinde birer "Yerel Hükü-
met" olarak hizmet görmelerini sağlayacak
yeni bir model geliştirilmesi amacıyla bâşlatı-
lan girişimi çok olumlu bulduklannı söyledi.
Demokrasi okulu
Türkiye'deki yerel yönetim sistemi için yeni
bir yapjsal model geliştirme çalışmalannın ha-
yata geçirihnesinin önemini v'urgulayan Sö-
zen, yerel yönetimlerin "Demokrasi Okulu"
olarak işlev görmek gibi önemli sorumluluk-
lar üstlendiklerini anlattı.
Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanı
Yiğit Gülöksüz de konuşmasında. alt yapı ve
arsa üretiminin belediyelerin asli görevi ara-
sında olduğunu söyledi.
Gülöksüz, yerel yönetimlerin yeniden yapı-
lanması amaayla, yerel yönetim yasalannda
önemli degişikÜkler yapılması gerektiğini, bu-
nunla ilgili olarak bir proje hazırladıklannı
belirtti.
Toplu Konut İdaresinin bugüne kadar 862
bin konut kredisi verdiğini. bunlann 600
bininin tamamlandığını ve bunlar için 31 tril-
yon lira kaynak kullanıldığını kaydeden Yiğit
Gülöksüz, Türkiye'de yılhk konut üretimi-
nin 400 bine ulaşması halinde konut soru-
nunun büyük ölçüde çözünüenmiş olacağını
da ifade etti.
Türkiye'deki yerel yönetimlerin geliştiril-
mesine ve güçlendirilmesine destek olmak.
Türk yerel yönetim sistemi içinde yeni bir ya-
pısal model oluşturma cabalanna katkıda bu-
İunmak amaayla Kalyon Otel'de düzenlenen
sempozyum iki gün sürecek.
Sempozyuma Avrupa Topluluğu Komis-
yonu, Ekonomik İşbirliği ve Kalkmma Teşki-
latı (OECD). İslam Başkentleri ve Kentleri
Teşkilatı (OICQ, Arap Kentler Birliği ^ATO),
Arap Kentsel Gelişme Enstitüsü (AUDI),
Güney Avustralya Yerel Yönetim Birliği,
Avrupa Kamu Yönetim Enstitüsü, Tahran,
Pecs, İstanbul, Ankara, Adana, Bursa, Gazi-
antep, Van Belediye Başkanlan ve üst düzey
yerel yöneticiler kaülıyor.
mı gölgeleme bulutunla
Kültûr Senisi- 20 Şubat 199 l'de Bolu
yakınlannda geçirdigi trafik kazasmda
yitirdiğimiz Sami Güner'in anısına çeşitli
fotoğrafçılann ürünleriyle oluşturulan "Türkiye
92" albümü hazırlandı. FDÇK (Fotoğraf
Dernekleri Çalışma Kurulu)Genel Sekreteri
Mehmet Bayhan'ın önerisi ve BP Türkiye'nin
desteğiyle gerçekleştiHlen albümde, ülkesinin
güzelliklerini herkese göstermek çabasındaki
Sami Güner'in anısına Türkiye'nin değişik
yörelerinden görüntüler yer alıyor.
"Tannm gölgeleme bulutunla, güzelliklerini
herkese göstermeyegeldik..." Mehmet Bayhan'ın
albümdeki yazısında belirttiği gibi fotoğraf
dünyamızın, yaşamayı. var oluşu lutkuyla seven'
"coşkulu ve calışkan delikanbsı". bu duygusunu
herkese aktarmak çabasmdaydı. Onun için güneş
her seferindeyeni bir heyecan ve fotoğraftı. Yol
kenanndaki bir çiçek, bir çocuk. bir ağaç
makinasına sanlmasına yeterdi."Aman Tannm,
şunlara bakın, ağaçlar, çiçekler, tomurcuklar,
kelebekler. Mutluluk, sevinç bunlar. Daha da
ötesinde bir şeyler ama anlatamıyorum.
Fotoğraflannı çekiyorum. doy amıyorum."
'YavrumNataşa'
masayayatuıldı
• Sağhk Bakanlığrnm AIDS'le mücadele
kampanyasında kullandığı TV sloganı
biHmadamlanm kızdırdı. Bilimadamlan hastalığa
karşı tek çözümün tek eşlilik olamayacağını
belirterek, bakanlığı işin bilimsel boyutunu bir
yana itmekle suçladılar.
GÜNDÜZ ÎMŞtR
Sağlık Bakanlığı'nın televiz-
yonda erotik görüntülerle gün-
deme getirdiği AIDS'le ilgili
"Sosyal Yardım Kampanyasf-
'nın, virüsün diğer bulaşma
yöntemlerini içeren reklamlarla
süreceği vurgulandı.
*Televizyonda son günlerde
sık sık gösterilen "Merhaba
yavrum Nataşa" ile başlayan se-
naryonun tartışması sürüyor.
Tıp bilim adamlan Sağlık Ba-
kanlığı'nın reklarnına bilimsel
gerçekler bir yana bırakıhp ko-
nunun salt ahlaki boyutu ön
plana çıkartıldığı için karşı çıkı-
yorlar. İstanbul Tabip Odası
Başkanı Doç.DrZeki Karagül-
le, virüsün ilk tespit edildiği yıl-
larda bu hastalığa vakalananla-
nn homoseksüellife ya da ero-
inmanlıkla suçlanıp. toplum-
dan izole edilmeye calışıldığını
belirterek şunlan söyledi:
"Daha sonra virüsün çeşitli
bulaşma yollan tespit edildik-
ten sonra AIDS'li hastalann
toplumdan soyutlanmaması
gündeme geldi. Hal böyle iken.
Sağlık Bakanlığı yaptığı rek-
lamda işin bilimsel boyutunu
bırakıp. sadece ahlaki yönüne
ağırlık vermiş. Bir kere tek eşli-
lik'de AIDS'ın bulaşması konu-
sunda tek çözüm olamaz. O za-
man bir tane dönör şeçmeniz
gündeme gelir. Yani şeçtiğiniz
tek kişiden kan alacaksınız. Fa-
kat işin ilginç yani o donörün de
tek eşli olması gerekiyor. Ola-
yın bu boyutuna girerseıuz. işin
içinden çıkamazsmız. Bence ba-
kanlığın en büyük eksikliği
AIDS konusunda ülkemizde
yeterli sayıda bilim adamı var-
ken, bu kişilerin birikiminden
yararlanamamış olmasıdır."
Sağlık Bakanlığı adına AIDS
le ilgili reklamlan hazırlayan
Filtre Ajans'ın senaryo yazan
Sacit Onan, senaryolann ajans-
lannın özgün bir ürünü olduğu-
nu, sadece "Tek çare. tek eşli-
lik" sloganının Sağlık Bakanı
Yıldınm Aktuna tarafından
önerildiğini belirterek şunlan
söyledi: "1 Aralık bütün dünya-
da AIDS günüydü. Sağlık ba-
kanlığı, yaptığı araşürmalarda
virüsün bulaşma yollan ile ilgili
bilimsel gerçeklerin henüz top-
lumumuzda yeterli şekilde bi-
linmediğı konusundan hareket-
le böyle bir kampanyaya karar
verdi Uvgulanankampanyada
hedef kitle olarak, nsk faktörü-
nün yoğunlaştığı gruplar şeçil-
di. Yani yabancı hayat kadı-
nlan. yeHi hayat kadınlan. eş-
cinseller ve bunlarla ilişkiye gi-
ren ya da girebilecek olanlar.
Clkemizde de AIDS'in en yo-
ğun olarak cinsel iüşkiyle .^u-
laştığı tespil edildiğinden ilk se-
naryo bu konuya aynldı/'
Onan. önümüzdeki aylar
içinde diğer senaryolar hakkı-
nda ise şu bilgileri verdi: "Diğer
senaryolar arasında Rock
Hudson'dan yola çıkılarak. eş-
cinsel ilişkiler konusunda uyan
yapılıyor. Bir diğer senaryo-
muz. Eskişehir'den Almanya'-
ya giden bir işçimizin normal
ilişkiden aldığı AIDS'le ilgili."
Kadın.
Doğıırganlık ve
Aile
Planlaması
Haber Merkezi - İstanbul
Cniversitesi Kadın Sorun-
lan Araştımıa ve Uygula-
ma Merkezi tarafından
düzenlenen konferanslar
dizisinin ikincisi. yann Be-
yazıt Devlet Kütüphanesi
Konferans Salonu'nda saat
14.00-16.00. arasında yapı-
lacak.
Nuray Fincancıoğlu'nun
Kadın. Doğurganlık ve Ai-
le Planlaması konusunda
vereceği konferansa, Prof.
Dr. Yakut Irrnak Özden,
tartışmaa olarak katılacak.
Fincanaoğlu, Uluslara-
rası Aile Planlaması Fede-
rasyonu'nun Londra'daki
genel merkezinde Nüfus
Politikalan Dairesı'ni ku-.
rup yönetti. Türkıye'ye
1985'te dönen Fincancıoğ-
lu. geçen yıldan bu yana
İnsan Kaynağını Geliştir-
me Vakfı'nın genel müdürü
olarak görev yapıyor.
Özel radyolar ıııüzik dünyasınıalt üst ediyor
Müzik dünyası ateş püskürüyor. Kaset satışlan düştü, İMÇ Bloklarındabazı işyerleri kapanıyor, senetler ödenemiyor.
BEHZATŞAHTN
tlgjli yasa çıkmadığı için hala "korsan" ola-
rak nitelendinlen 12 özel radyo yayınını sürdü-
rürken, bunlann izinsiz ve telifsiz müzik yayını
yapmalan nedeniyle ekonomik kriz kpine giren
kaset yapımalan işçi çıkarmaya başladı. Düşen
kaseı satışlarma bağlı olarak da. ödenemeyen
senetler. yerine getirilemeyen yükümlülükler,
kaset yapımcılannın merkezi olan İMÇ Blok-
lan'nda bazı iş yerlerinin yavaş yavaşkapanma-
sına neden oluyor. MÜYAP Başkanı Burhan
Kencebay. 1991 yılında 50 milyon adet bandrol
alındığını anımsatarak, "Bu, kaset fıyatının top-
tan ortalama fiyatmın 10 bin lira olduğunu dü-
şünürsek. 500 milyar liralık bir rakama ulaşıyor.
Ö2el radyolar bu şekilde yayınını sürdürürse.
1993 yılı kaset yapımcılannın kara yılı olur; 500
milyarlık potansiyel 50 milyar liraya kadar geri-
ler" diye konuşuyor. Bu radyolardan şikayetçi
olan sadece kaset yapımalan değil; bestekann-
dan söz yazanna. sanatçısından kaset saüasına
kadar hcrkes dertli.
özel radyolarla bu radyolann yayınlanndan
olumsuz etkilenen kesimler arasındaki "*Hak
karmaşası" sürüyor. Bu radyolardan en fazla
yakman kesim, sanatçılar \e kaset yapımcılan.
İMÇ Bloklan'nda bazı yapımcılar dükkanlannı
kapatırken. baalan da ellerindeki haar kasetleri
piyasa> a sürmüyor.
Yapımcılar. kaset saüşlannın düşmesi nede-
niyle işçi çıkarmaya başladı. Buna bağlı olarak
stüdyolar, kaset satıcılan, sanatçılar, kısaca ge-
çimini bu sektörden sağiayan binlerce insan
bundan etkilenmeye başladı. Peki. bu sonın
nasıl çözümlenecek? Telif ödenmesi >oter!i mi.
ödenirse kime. nasıl ödenecek?
MESAM (Türkiye Musiki Escri Sahipleri
Meslek Birliği) Genel Sekreteri Dursun Karaca.
kendilerinin 900'ü aşkm eser sahibinin haklan-
nın koruyucusu olduğunu söyleyerek. "Tür-
kiye'de müzik telif haklannıkorumaya.takip\e
tahsil yetkisıne sahip. tek yasal kuruluş ME-
SAM'dır. O zaman. yeni radyo-televizyon yasa-
sının düzenlenmesinde öngörülcn ya>in kurulu
bünyesınde kesinlikk yer almamız gerekli" di-
yor. MESAM Başkanı YıMmm Gürses de. özel
radyolann eser sahiplerinin haklannı gaspettiği-
ni belirterek. " Gerekirse. \undışından yayın
yaptıklanru söyleyen bu radyolan çıktıklan
kaynaktan kestirme yoluna gidcceğiz" diye ko-
nuşuyor.
Pop müzik sanatçılannın kurduğu POPSAV
(Popüler Müzik Sanatı Vakfı) Yönetim Kurulu
Başkanı Erol Evgin. geçtiğımiz günlerde bir
grup sanatçıyla yaptığı toplantıda. "Müzik ya-
pıtlannı hak sahiplerinden izin almadan. yasa-
dışı olarak yayımlayan radyo istasyonlannın
hırsızlıklan sona erene kadar" eylem karan al-
dıklannı apkladı. Evgin. eylemlcrin kapsamını
politik ve hukuki başvurular. korsan radyolann
kamuoyunda teşhiri ve bu radvolann bağlantılı
olduğu televizyonlann sanatçılarca boykolu
şeklinde açıkladı.
Radyo istasyonlannın artmusının sevindirici
olduğunu söyleyen Edip Akbayrdm ise. "An-
cak" diyor. "Bizim parçalanmızı izin almadan
çalmalan emeğimize saygısızlıktır."
Ya kaset yapımcılan? ışte onlara bir dokunan
bin ah işitiyor. MÜYAP (Müzik Yapımcılan
Derneği) Başkanı Burhan Kencebay. özel rad-
yoLıra ateş püskürüyor. "Bunlann yaptıklan
TCK'nın hırsızlık fıiline giriyor. Ha ceketimi
izinsiz almış. ha kasetimi" diyen Kencebay. özel
radyolann yapımcılara vurduğu darbeyi şöyle
an'atıyor
"Burada 100'ü aşkın firma var. Bunlar işçi çı-
kjıinaya başlad:. Ellerindeki hazıryapımlan pi-
yyviya süreme/ oldukr. Senetleri ödenmiyor.
Kapanan fimıalarvar. Stüdyolar işyapmıyor."
Rudyolann telif ödeyip ödememesi konusun-
da ise. "Önce tclif kavramını açıkhğa kavuştur-
ma!-' lazım. Telif. besteci ve söz yazanna ödenir.
Onu da vapıma öder. Kasct için yüzdc 8 telif
ödenir. Dcmck kı kascıin gerive kalan yüzde
92'lik hakkı bi/iın. Özc\ radyolar izın ve teîifiçin
muhatup bulamadıklannı söylüyor. kasetin üs-
tüncic muhaiap adresi var" diyen Burhan Ken-
oebay, paradan önce yapımeıya zarar \erme>c-
ak koşullarda >ayın yapılnıasının sağlanmasını
istıyor. Burhan Kencebay. özel radyolann yasal
hüvi>etleri içinde bas> ururlarsa anlaşmaya ha-
zır olduklanra ekliyor.
İstanbul Vıdeo. Plak ve Kasetçileri Esnaf ve
Sanatkarlan Odası Başkanı Hikmet Aldam ise,
özel radyolann hemen kapatılmasım istiyor.
" Bunlar yasal değil. telif ödese de yasal değil"
diyen Aldam. 20 bini aşkın satıcının elinde
400-500 milyon kaset bekledığini söylüyor.
Peki. "Korsan" diye nitelendirilen özel rad-
yocular olaya nasıl bakıyor? Özel Radyo, Tele-
\izyon Sahipleri ve Yayıncılan Derneği Genel
Sekreteri Osman Ataman, "Biz tclif odemeye
tardftanz. Telif ödenmediği için yapılan tartiv
malar vc doğan >orunlar en iuzla bizım prestiji-
mizi sarsıyor. Ancak karşımızda. tek. tam \e ya-
sal muhatap istiyoruz. Türk kanunlan besteci ve
söz yazarlannı kapsnor. icraalar yok. ME-
SAM'la anlaştık, MÜYAP'la görüşmelerimiz-
den sonuç alamadık. bir de teliflerle direk ilgisi
olmayan POPSAV var, esnaflar var ve bu kııru-
luşlann kapsamadığı başkalan var. Bunlarla
ayn ayn anlaşma olanağı yok. Batı'da lek bir
kurutuş hepsini temsil cdiyor. Türkıye'de öyle
bir yapı yok" diye yakınıyor.