Katalog

19 OCAK 1990 EKONOMİ CUMHURİYET/13 '24 Ocak'ın sonuçları' • Ekonomi Servisi — Istanbul Üniversitesi lktisat Fakültesi Mezunlan Cemiyeti'nin düzenlediği "10 Yıl önce 10 Yıl Sonra 24 Ocak Kararlannın Iktisadi, Toplumsal ve Siyasal Sonuçları" konulu panel yarın saat 10.00'da Sheraton Oteli'nin Merhaba Salonu'nda başlayacak. Toplantının sabahki bölümünde Işın Çelebi, Korkut Boratav, Gülten Kazgan, Melih Celasun, Asım Erdilek, Yavuz Canevi, Gül Turan iktisadi sonuçları, öğleden sonra 14.00'te başlayacak ikinci bölümde ise Bülent Ecevit, Izzettin Önder, Taha Akyol, Tülay Arın, Toktamış Ateş, Nail Sathgan ve Haluk Şahin toplumsal ve siyasal sonuçlan tartışacaklar. "Lütfen bilgi veriniz" • Ekonomi Servisi — TOBB Ticaret Odaları Konseyi Başkanı Ali Zafer Taciroğlu, 199O'lı yıllarda sok kararların alınmamasının ana stratejileri oİduğunu beliıterek "Lütfen vergileri dahi indirecek olsanız, birdenbire yapmayın, haber verin. Müspet, menfı ne yapacaksanız bize, bir plan içinde bilgi vererek yapınız, müspetleri de bilelim, menfıleri de bilelim" dedL 20 ocakta Adana'da yapılacak Ticaret Konseyi toplantısı için bilgi veren Taciroğlu, bu toplantıda GAP'ın ele alınacağını bildirdi. lllllfÎK iîfllii STFA'nın yeni kilometre taşı • Ekonomi Servisi — • " ^ Dünyaya adını duyurmuş Türk mühendislik kuruluşu STFA'nın iki kurucu ortağından Fevzi Akkaya'nın yazdığı "Ömrümüzün Kilometre Taşlan" adlı kitapta topluluğun hikayesi anlatılıyor. Sezai Türkeş ile Fevzi Akkaya'nın 1932'de başladıkları iş hayatının anlatıldığı kitap "Biz mühendislerin hayatı siyah- beyazdır" diye başlıyor ve yazann 1984'te yayımlanan "Şantiye El Kitabı"ından alınan bir bölümle bitiyor. Bir mühendisin meslek yaşamının kesitler halinde şemayla verildiği kitapta bunlar tecrübesizlik, hatalar devresi, en verimli devre, eskime devresi ve bunaklık devresi olarak sıralanıyor. Bilkent'in sigorta şirketi • ANKARA (ANKA) — Bilkent Üniversitesi'nin en büyük paya sahip olduğu 25 milyon lira sermayeli bir sigorta şirketi kuruldu. Bilsigorta Bilkent Sigorta Aracdık Hizmetleri AŞ adıyla kurulan şirkette Bilkent Üniversitesi'nin payı 23 milyon 500 bin lira olarak belirlendi. Şirketin diğer ortakları arasında Meteksan Matbaacıhk ve Teknik AŞ, Teksis Teknoloji Sistem Yapı Sanayi ve Ticaret AŞ, Tepe Ağaç Metal ve Inşaat Sanayi AŞ, Dilek Inşaat ve Ticaret AŞ, Tepe Pazarlama ve Ticaret AŞ ile Türkofon Müzik Aletleri Basım Yayım AŞ de bulunuyor. Doğalgaza zam • ANKARA (AA) — Botaş Genel Müdürlüğü, Ankara'da EGO ve sanayi kuruluşlarına verdiği doğalgazın fiyatını, yılbaşından geçerli olarak arttırdı. Botaş doğalgaza ortalama yüzde 15 oranında zam yaptı. Botaş yetkilileri, aboneleri olan sanayi kuruluşları ve EGO ile imzalanan protokol gereği her üç ayda bir fiyat düzenlemesi yaptıklarını belirterek "Döviz kurlarının değişmesi, dünyada gaz fîyatlannın artması göz önüne alınarak yeni fiyatlandırmaya gidildiğini" söylediler. Gümrüklerdeki indirim kimsenin belini kıramayacak Iferli sebze-meyve daha ucuzGümrüklerdeki koruma oranlarının düşürülmesinden sonra da birçok malda yerli üretimin ucuzluğunu koruyacağı hesaplandı. Ancak yurtdışındaki sebze-meyvenin, turfanda zamanı ithal edilmesi halinde, çiftçinin zarar göreceği belirtiliyor. EStN SUNGUR Uzun bir suredir kamuoyunu meşgul eden yaş sebze ve meyvede gümruk ve fon- ların indirilmesi kararımn iç piyasayı çok fazla etkilemeyeceği ortaya çıktı. Ekono- miden sorumlu bakanlann birbirine düş- mesine neden olan karardan sonra, Türki- ye'ye gelebilecek yaş sebze ve meyvenin beklendiği ölçüde ucuzlamayacağı hesap- landı. "Hal mafyasııun belini kıracağım" bici- mindeki açıklamasıyla yıldınmları üzeri- ne çeken Devlet Bakanı Güneş Taner, yaş sebze ve meyvedeki koruma oranlarını ye- ni ithalat rejimiyle aşağıya çekti. önceki gün yayımlanan rejimde, daha önce güm- rük vergisi yüzde 15 ve fonu ton başına 100 ile 150 dolar olan meyvelerde, vergi yüzde l'e, fon ise 100 dolara indirildi. Eski rejim- de gümrük veroiti vnTtie 10 olan ve fonu Sebze-meyvede fiyat çekişmesi (TL/Kg) Eima Greyfurt Portakai Armut Patbcan Fasulye Lahana Yesfflaber ItbalflyatıYeffl 1915 1480 2300 2150 4168 615» 918 3730 flyjt 1103 900 120) 1600 3000 Kansöahar (adet) Havuç Hıyar Pirasa So§an 5500 Patates 400 3500 Ispanak Domates rthaJflyatıYerU 2O9E 1480 9050 2725 1128 796 2488 3079 fiyat 2000 1000 2800 700 650 430 700 2000 Not İthal fiyatlann hesaplamasında Londra dakı meyve - sebze toptan fıyatları alındı. Navtun ve si- gorta dahıl edılerek, yenı ithalat rejiminde açıklanan gûmrük ve fon oranlanna göre gümrûk çıkış fiyatı bulundu. Yeriı fıyaüar İse, İstanbul yaş sebze ve meyve halınden alındı. ton başına 25 dolar olarak uygulanan seb- zeler ise, bazı kalemlerde gümrük muafi- yetine kavuşturulurken, bazılarında yüzde 1 vergiye tabi tutuldu. Yaş sebzelerden alı- nan fon mıktarı ise 60 ila 100 dolar olarak belirlendi. Yaş sebze ve meyvenin Londra'daki top- tan satış fîyatlanndan yola çıkılarak yapı- lan hesaplama, koruma oranlanndaki dü- şüşten sonra da birçok malda yerli üreti- min ucuzluğunu koruyacağıru gösterdi. Ye- ni rejimde yer alan gümrük ve fon rniktar- ları dikkate alınarak bulunan bazı sebze ve meyvelerin ithal fiyatlan yerli fıyatlara göre 100 lira ile 6 bin lira arasında değişen mik- tarlarda yüksek çıktı. İstanbul yaş sebze ve meyve toptancı halinden alınan fiyatlara göre ithalat yapıldığı takdirde Türkiye"ye adedi 2 bin 98 liradan girecek olan karnı- bahar, yerli fıyattan 98 lira, 9 bin 50 lira- dan girecek olan 1 kilogram salatalık ise 6 bin 250 lira pahalı satılacak. ithal sebze ve meyve ile yerlisi arasında, portakalda 550 liralık, elmada 800 liralık, yeşil biber- de 230 liralık, domateste 1079 liralık ve so- ğanda 478 liralık fark oluşacağı hesaplan- dı. Tanmcılar ne diyor? Yaş sebze ve meyve ithaündeki gümrük ve fonların aşağıya çekilmesi konusunda görüşlerini açıklayan Türkiye Ziraat Oda- ları Birliği Başkanı Osman Özbek, uygu- lamayı bekleyip görmek istediklerini söy- ledi. "Çiftçimizin nasıl etkilenecefini za- man gösterecek" diyen Özbek. şoyle ko- nuştu: "Ancak dışarıdaki sebze ve nteyveler Türkiye'nin turfanda zamanında gelirse çiftçilerimiz çok etkilenir. Çiinkü çiftçi en çok turfanda zamanı kâr yapıyor. Geçen yıl patateste başımıza geldi. Daha turfan- dalan sökmeden Yunanistan'dan patates getirdiler. Herkes zarar etti. Avrupa Top- luluğu'na iiye ülkelerden ithalat yapacağı- mızı diişüniırsek, onlann lanmcılanna bü- yük ölçüde sübvansiyon sağlamalan seb- ze ve meyveyi çok ucuza satmalarına ne- den olabilir. Dikkatli olmamız gerekiyor." Tarımda korumacılık devam ettikçe üre- timin artabileçeğine işaret eden TZOB Baş- kanı Osman Özbek, sözlerini şöyle sürdür- dü: "Fon ve vergtterin düşmesi piyasayı fazla etkilemeyecektir. Sebze de, meyve de da- yanıksız maldır. Bir iki ithal ederler, olma- yınca vazgeçerier. Burada satılacak olan- lar Tiirkiye'de bulunmayan ceşitler olur. Biz şu anda ne iyimser ne de kötümseriz. Bek- leyip görecegız." Sebze ve Meyve Komisyoncuları Derne- ği tkinci Başkanı Kâzım Batuhan, vergi ve fonlann düşürülmesinin istenen amaa sağ- lamayacağını savunarak, "Bir kere bizim halkımızın damak zevki degişik. Biz olgun ve tatlı meyve yeriz, onlar daha başka se- viyorlar. Bu iş yuriimez. Buraya sadece biz- de olmayan meyve ve sebze gelir" diye konujtu. Zırhlı araçprojesinde teknolojigeri bulundu 'Zırhlı'ya değişiklik isteıııi EVREN DEĞER ANKARA — Türkiye'nin savumna sanayii alanında F-16 projesinden sonra ikinci sırada yer alan zırhlı muharebe aracı projesine, Ka- ra Kuvvetleri Komutanlığı'nm çekince koya- rak SAGEM'e (Savunma Sanayi Geliştirme Idaresi Müsteşarlığı) başvurduğu ve araçta be- lırli tadilatlar istediği öğrenildi. Kara Kuvvet- leri Komutanlığı ayrıca, halihazırda üretimi planlanan aracın 1960 öncesi teknolojinin ürü- nü olduğunu da bildirdi. Edinilen bilgilere göre Kara Kuvvetleri Ko- mutanlığı, Savunma Sanayii Müsteşarhğı'na başvurdu ve Savunma Sanayii tcra Komitesi ta- rafından seçilen zırhlı muharebe aracı mode- linin eski teknolojinin ürünü olduğunu bildi- rerek, aracın belirli bölümlerinde tadilatlar is- tedi. Kara Kuvvetleri Komutanlığı, ABD'nin FMC firması ile Nurol AŞ'nin ortaklaşa üre- tecekleri modelin bugünkü haliyle kendi işle- rine yaramayacağını da SAGEM'e iletti. Kara Kuvvetleri Komutanlığı'nm araçta is- tediği belli başlı tadilatlar ise şöyle: Motor gücü: Halihazırdaki aracın motor gücü 264 beygir. Kara Kuvvetleri Komutanlı- ğı ise aracın 350 beygir gucünde olmasını is- tiyor. SAGEM'de aracın motor gücünun na- sıl arttırılabileceği yolunda çalışmalar devam ediyor. Top ve kule sistemi: Kara Kuvvetleri Komu- tanlığı araca Makina Kimya Endüstrisi Kuru- mu'nun tesislerinde üretebilecek 25 mm'lik to- pun takılmasım istiyor. Bunun için 4 sistem seçildi. Bu sistemler, F. Almanya'nın Mauser, İsviçre'nin Oerlikon, Fransa'run Giat ve ABD 1 nin Bushmaster fırmalannın ürettiği sistemler. SAGEM'e yakın kaynaklann verdiği bilgi- ye göre Oerlikon ve Mauserfirmalarınınsis- temi atış sürati açısından en güçlü olanlan. Mauser en iyi teknolojiye sahip olmasına kar- şın, yarışan firmalar arasında en pahalı siste- mi öneriyor. Fransa'run Giat fırmasının öner- diği sistem ise en ucuz sistem. Ancak 4 firma- nın da önerdiği sistemler her kuleye kolay ko- lay uyum sağlayamıyor. Ayrıca araca takılacak kule konusunda da seçim devam ediyor. Dünyada kule üreticisi ül- keler arasında Belçika, Norveç, Fransa ve ABD ilk sıralarda yer alıyor. Türkiye bu ül- kelerdeki çeşitli firmalardan da teklifler aldı. Gece göriiş sistemi: SAGEM ayrıca Kara Kuvvetleri'nin istemi doğrultusunda araca en iyi gece görüş sisteminin yerleştirilmesi konu- sunda da çalışmalar yapıyor. Bu konuda da soru formatı yoluyla SAGEM bir ihaleye çık- tı. Ancak firmaların verdikleri tekliflerdeki fi- yatlar 31 Aralık 1989 tarihine kadar geçerliy- di. SAGEM şimdi yeniden bu firmalardan ver- dikleri fiyatlarla ilgili opsiyon isteyecek. Kara Kuvvetleri Komutanlığı aynca zırhlı muharebe aracının gelecekte yeniden zırhla- nabilmesini istiyor. ABD'nin FMC firması ile Türk ortağı Nurol AŞ'nin oluşturduğu FNSS şirketinin üreteceği zırhlı araçlarda yeniden zırhlanma (add on armour) olanaklan da araştınlıyor. Konuyla ilgili olarak Cumhuriyet'e bilgi ve- ren SAGEM'e yakın bir kaynak, Savunma Sa- nayii tcra Komitesi'nin zırhlı araç konusundaki seçiminin hatalı olduğunu, o dönemde Kara Kuvvetleri Komutanlığı'nm seçime karşı çık- tığını belirterek "Ancak o zamanki SAGEB ta- rafından Kara Kuvvetleri'ne bazı bölumlerin degiştirileceği sözii verildi. Ancak bunu ger- çekleştirmek büyük bir sonın gibi gözüküyor" dedi. 'Serbest petroF uygulanamadıANKARA (AA) — Petrol ürünleri ithalatının serbest bırakıl- ması ile ilgili karar hayata geçeme- di. Serbesti kararımn yedinci ayı biterken, ithalat izni alan 18 fır- madan sadece 3'ü petrol ürünleri ithalatı yaptı. Izin belgesi alan üç firma, 4 bin 706 tonu motorin, 7 bin 817 tonu da süper benzin olmak üzere top- lam 12 bin 523 tonluk ithalat ger- çekleştirdiler. Buna göre izinli firmaların son 7 aylık ithalatları toplamı, Türki- ye'nin aylık ortalama 25 bin ton civannda olan petrol ürünleri it- halatına bile ulaşamadı. Firmalar, serbesti karanna rağ- men, devletin, petrolün iç piyasa- da fiziki kontrolünün çok fazla ol- duğunu kaydediyorlar. İthalat izni almış firmalardan Mobil Türk'ün bir yetkilisi, ulus- lararası piyasadan ucuz fiyatla petrol ürunu bulsalar bile, yurda girişte uygulanan gümrük vergileri ve diğer ek yükümlülüklerin fiyatı yükselttiğini bildirdi. Yetkili: "Bu durumda, Tiirkiye'de rafi- ne edilen ile uluslararası piyasadan sağlanan petrol ürünü fiyatı ara- sında fazla fark kalmı>or. Vaptı- ğımız cüzi miktardaki ithalat ise piyasadaki aksaklıklardan kay- naklandı" dedi. r fl ~ — - — . Petrolde serbestinin seyir defteri... j ı ımnaıar ANADOLU AS AYGAZ BIZIMGAZ BP COLAKOĞLU AS HABAS ISIKURT KOLL.ŞTI. IPRAGAZ MOBIL TÜRK AŞ MOBILGAZ OCAKGAZ PETROL OFISI PÜTAS SHELL SIHIRGAZ TEKNIK SERVIS AS V TURCAS AS TUPGAZ AS İzin aldıiı ûriiırier Motorın-Fuet-oıl LPG LPG Tüm ürûnler Benzın-motorin LPG Motorin LPG S-Benzin LPG LPG Tûm ürûnler Fuel-oıl-Benzin Motorın-Gazyağı S Benzın LPG Fuel-oil-LPG Tum urünler LPG hhaiat nriktarı (tM) \ \ — — _ _ 4.706 — 2.800 — _ — 5.017 _ / — — J — f / / 1 M" B U V « rvi ml ^ \ muhasebeci ücretîne indirim tşçisiz bir işyerinin alım- " satım defteri tutma ücreti 50 bin liradan 25 bin Iiraya düşürülüyor. tşçili bir işyerinde alım satımla ilgili aylık defter tutma ücreti 75 bin liradan 40 bin Iiraya indirilecek. ANKARA (AA) — ficaret Odaları ile Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu'nun gösterdiği tepkiler Uzerine Mah"ye ve Güm- rük Bakanlığı, bu yıl için uygula- nacak asgari serbest muhasebeci, mali müşavir ve yeminli mali mü- şavirlik ücret tarifesinde indirime gidiyor. Bakanlık yetkililerinin yaptığı açıklamaya göre 2 ocakta Resmi Gazete'de yayımlanan ücret tari- fesi yönetmeliğinde yapılacak de- ğişikliklerin birkaç gün içinde ya- yımlanması bekleniyor. Verilen bilgiye göre daha önce en az brıit 75 bin lira olan işcili bir işyerinde alım satımla ilgili aylık defter tutma ücreti 40 bin Iiraya, işçisiz bir yerin alım satım defteri tutma ücreti ise 50 bin liradan 25 bin Iiraya düşürülüyor. Serbest muhasebecilerin aylık muhtasar ve KDV beyannamesi düzenlemek için alabilecekleri en düşük ücret de 25 bin liradan 20 bin Iiraya in- diriliyor. İmalat, inşaat işleri yapan ve en fazla 10 işçi çalıştıran bir işyerinin aylık defter tutma ücreti 100 bin liradan 50 bin Iiraya, 10'dan fazla işçi çalıştıran işyerinin defter tut- ma ücreti de 125 bin liradan 70 bin Iiraya çekiliyor. Yonetmelik ile işçi çalıştınlma- yan hizmet işletmelerinin aylık defter tutma ucreti en az 25 bin lira, işçi çalıştıranlannki ise 40 bin lira olarak belirleniyor. Bilanço esasına gore defter tu- tan hizmet işletmelerinde, defter tutma ucretleri ise belirlenen üc- retlerin yüzde 20 noksanı ile uy- gulanacak. Ayrıca her il için uy- gulanacak ücret tarifeleri, o ilin belediye sınırları dışında kalan il- çelerde de belirlenen ücretlerden yüzde 20 düşüğü ile uygulanacak. Daha önce 4 gnıba ayrılan il- ler yeni yonetmelik ile 5 grup al- tında toplanırken büyük illerde uygulanacak zam oranlan da dü- şürüldü. Turizınde teşviksiz yatınma da destekTeşvik belgesi olmaksızın gelişmiş yörelerde yapılacak belli büyüklükteki turizm yatırımlarına, özkaynak üzerinden yüzde 20 kaynak kullanımı destekleme primi ödenecek. ANKARA (ANKA) — Teşvik belgesi olmaksızın gelişmiş yöre- lerde yapılacak turizm yatırımla- rı da kaynak kulammım destek- leme primi ödenerek teşvik edile- cek. Bakanlar Kurulu'nun Resmi Gazete'de yayımlanan karanna göre, Turizm Bakanlığı'ndan A veya geçici 1 grubu seyahat acen- tesi belgesi almış ve sermayesi en az bir milyar lira olan seyahat acentelerinin, Turizm Bakanlığı'- nca onaylanmış yurtdışı turizm pazarlamasına yönelik ve yülık en az bir milyar lira tutarındaki pro- jeleri kapsamında yapılacak yatı- nm harcamaları ile 100 yatak ka- pasitesinin üzerindeki turizm ko- naklama yatırımları, özkaynak üzerinden yüzde 20 teşvik primin- den yararlanacak. Teşvik belgesi olmadan gelişmiş yörelerde yapılacak gemi inşa ve yat yatırımları ile gemi inşa ve onanm tesisi yatınmları da top- lam sabit yatınm tutan üzerinden yüzde 10 prim ödenerek destek- İenecek. Bu arada teşvik belgesi alınarak yapılacak gemi inşa ve yat inşa ya- tırımlannda kaynak kullanımını destekleme primi, toplam sabit yatınm tutan üzerinden yuzde 25 olarak uygulanacak. Bakanlar Kurulu, teşvik belge- siz yatınmlara bankalarca kullan- dırılacak kredinin oranım da yük- seltti. Buna göre bankaların uy- gun görmesi halinde toplam sabit yatırım tutarımn yüzde 50'sine kadar kredi kullandırılabilecek. Bu oran, gemi ithali yatırımların- da dış krediler için yüzde 70 dü- zeyinde uygulanacak. Söz konu- su oran, daha önce tüm yatırım- lar için yüzde 30 düzeyinde bulu- nuyordu. Bakanlar Kurulu, teşvik edil- mesi özel önem taşıyan yatırım konularını da yeniden düzenledi. Bu düzenleme uyannca teşvik bel- gesi olmaksızın yapılacak konfek- siyon, deri hazırlama ve işleme, ayakkabı ve gemi inşa ve onanm tesisi yatırımları, özel önem taşı- yan yatırımlar arasına alındı. Bu yatırım konuları, daha önce en az 10 milyar liralık yatınm yapüması ve teşvik belgesi alınması duru- munda özel önem taşıyan konu- lar arasında sayıhyordu. Teşvik belgesine bağlanan elektronik, kimya, elektrikli ve elektriksiz makine ile madeni eşya ve meslek- bilim-ölçü-kontrol cihazları üre- timine yönelik imalat sanayi ya- tırımlannın özel önem taşıyan ko- nular arasında yer alması için ge- rekli 10 milyar liralık sabit serma- ye yatınmı koşulu kaldınldı. Ye- ni düzenlemeyle özel önem taşı- yan yatırım konuları şöyle açıklandı. "Teşvik belgeli veya belgesiz olan turizm konaklama yatırım- lan, DPT Müsteşarüğı'nca uygun görülen turizm sahalanndaki te- sislere entegre buyük ölcekli alt- (TIEDICO T I P M E R K E Z l Bağdat Cad. Feza Apt. 363/4 Şaşkmbakkal İSTANBUL Tel:363 60 6l - 357 3126 • TIBBI TAHLİL LABORATUARI • GÖZ HASTALIKLARI • DAHİLİ HASTALIKLAR ILAN HAZİNE VE DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI BANKA VE KAMBİYO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ'NDEN Unıversal Sigorta Anonim Şirketi, sigorta mevzuatının gerektirdiğı sartları ve kanunı formaliteleri yerıne getirerek yangın, kaza, nakliyat ve makına-montaj branşlarında faaliyet göstermek üzere ruhsatname almış bulunmaktadır. Keyfiyet 7397 sayılı Sigorta Murakabe Kanunu hükümleri uyannca Ilan olunur. yapı yatınmlan, konfeksiyon, de- ri hazııiama ve işleme, ayakkabı, gemi inşa ve onanm tesisleri ya- ünmlan, ha> vancılık yatınmları, sağlık ve eğitim yatınmlan ile teş- vik belgesine bağlanan elektronik, kimya, elektrikli ve elektriksiz makine, madeni eşya ve meslek- bilim-ölçü-kontrol cihazları üre- timine yönelik imalat sanayi ya- tınmlan ve 5 milyar liranın üze- rindeki gemi inşa ve yat yatınm- lan." Bakanlar Kurulu'aun aldığı bu kararlar, 3 Kasım 1989 tarihinden geçerli olacak. Bakanlar Kurulu, bugünden geçerli olmak üzere daha önceki yıllann program kararnamelerine dayanılarak teşvik belgesine bağ- lanmış ve henüz ithalatı yapılma- mış "uçak ithalatı ve işletmeciliği" konusundaki yatı- nmlar kapsamındaki ithalatm fo- na tabi olmamasını da karara bağladı. Bu arada Devlet Planlama Teş- kilatı da turizm konaklama tesisi ve liman yatırımlannın yanısıra öncelikli turizm türlerine de kay- nak kullanım desteklme primi ve- rilmesini kararlaştırdı. öncelikli turizm türlerine harcanan özkay- nağın yüzde 30'u kadar prim ve- rilecek. DPT'nin tebliğine gore uygulama 4 Kasım 1989 tarihin- den geçerli olacak. EKONOMINOTLARI OSMAN ULAGAy 'Parasal Program' ve 'Politik Sis'in Etkisi... Türkiye ekonomisinde özlenen olumlu gelişmelerin yaşanma- sını, enflasyonla mücadelede başarıya ulaşılmasını zorlaştıran, sanayi yatırımlannın canlanması için gerekli ortamın oluşması- nı engelleyen en önemll faktör Türkiye'nin politik tablosundaki belirsizlik. Son haftalarda birkaç yazımda dile getirdiğim bu görüşün doğ- ruluğunu, Ankara'nın sisli ortamında iki gün geçirince çok da- ha iyi anladım. Ankaralılar güneşe hasret. Gün boyu kalkmayan kirli sisin ve her nedense en fazla Çankaya'da yoğunlaşan hava kirliliğinin Ankaralılar üzerindeki olumsuz etkisini hissetmemek olanaksız. Sanırım politikadaki sisin yoğunluğunu da hemen herkes his- sediyor, bunun böyle sürmemesi gerektiğini çoğu kimse teslim ediyor, ama güneşin nereden ve nasıl doğacağını kimse kesti- remiyor. Merkez Bankası Başkanı Rüşdü Saracogiu, 'parasal program'ı işte böyle bir ortamda, bu 'hava'daki bir Ankara'da açıkladı. Bu program hiç olmazsa ekonomideki sisleri biraz dağıtmak, her kesime 1990 yılı ve sonrası için bazı sinyaller vermek amacıyla hazırlandı ve açıklandı sanıyorum. Sayın Saracogiu da bunu bi- raz belirtti zaten. Ancak acaba Sayın Saracoğlu'nun cok dikkatli bir çerçeve çi- zerek açıkladığı 'parasal program' kendi başına ekonominin ge- leceği üzerindeki sisleri dağıtmaya yeterli mi? Yoksa ekonomi- nin yönetiminde diğer köşe oaşlarını tutan birimlerin de benzer biçimde kendi hedeflerinı ve programlarını belirleyerek açıkla- maları zorunlu mu? Bence zorunlu. Zorunlu, çünkü Sayın Saracoğlu'nun açıkladığı 'parasal prog- ram'm öngörüldüğü biçimde uygulanabilmesı ve bunun sonu- cunda enflasyonun belirgın biçimde aşağı çekılebilmesi, hiç de- ğilse üç cephede daha hedeflere varılmasını gerektiriyor. Saracogiu, büyüme hızı ve enflasyon oranı konusunda rakam vermekten haklı olarak kaçındı, ama ortaya konan 'parasal prog- ram'ın bu iki temel değişken konusunda bazı varsayımlara da- yanılarak hazırlanmış olduğunu herhalde kabul etmek gereki- yor. Benim edindiğim izienim, Merkez Bankası'nın 'parasal prog- ram'ı, yüzde 5 dolayında bir reel büyüme hızı ve yüzde 40'larda bir enflasyon oranı varsayımıyla hazırlanmış. Aynca döviz cep- hesindeki dengelerin de bozulmayacağı varsayılmış. Bu varsa- yımların tutması ve 'parasal program'dan umulan sonucların alı- nabilmesi için öncelikle vergi cephesinde, üretim cephesinde ve dış ticaret-döviz cephesinde hedefler saptamak ve bu hedef- lere varmak gerekli. Vergi cephesinde atılırn, 'parasal program'ın başarısı için en önemlı önkosul. 'Parasal program'ın başarıyla uygulanabilmesi için kamu açıklarının artmaması, tersine kamu kesimi borçlan- ma gereğinin azalması ve Hazine'nin Merkez Bankası üzerinde baskı yapmaması gerekiyor. Ankara'da görüşmek olanağını bul- duğum DPT Müsteşarı Sayın Ali Tigrel, kamu kesiminin harca- ma ve yatırımlarında yapılabılecek kısıtlamalann belki de sının- na gelindiğini, kamu açığının kapatılması için atılımın gelir cep- hesinde, yani vergi cephesinde gerçekleştirilmesi gerektiğini be- lirtti. Durumu çeşitli yönleriyle değerlendiren çoğu kimse de bu görüşe katılıyor sanırım. O halde öncelikle, vergi gelirlerini kısa sürede arttıracak önlemlere gerek var. Pekıyı, ama bu önlemleri kirn, nasıl alacak? İkinci sorun üretim artışı. Tarım kesimin geçen yılki, reel ola- rak yüzde 10lara vardığı sanılan küçülme sonrasında 1990'da makul bir büyüme hızına erişmesi beklenebilir. Ancak sanayi- deki üretim artışı, özellikle talepteki değişmelere karşı duyarlı. Göründüğü kadanyia gerek iç talebı gerekse dış talebı fazla uyar- mayacak para ve kur politikalan izleneceğine göre sanayi kesi- mrnde öngörülen üretim artışı acaba nasıl sağlanacak? Bu üre- timartışının itici gücü ne olacak? Üçüncüsü, kur polrtikasının ihracattan çok ithalatı özendirdi- ği bir ortamda döviz dengesinin korunabiieceğini kim garanti ede- cek? Döviz fazlası verilmesinde önemli rol oynayan, dıştan içe döviz hareketinin sürekliliği nasıl güvenceye alınacak? Politikadaki yoğun sisin sürdüğü, herkesin mevcut hükümete kendine göre ömür bictıği bir ortamda bu sorulara cevap ver- mek doğrusu kolay değil. Özellikle vergi atılımını gerçekleştir- mek ve üretim artışını motive etmek için bu hükümetin, bu ikti- darın çok başarılı olacağına inanmak hayli zor. Önce Merkez Bankası'nın sonra da bütün ekonominin çok cid- di bir disipline alınmasınt öngören 'parasal program'ın ne ölçü- de başarılı olacağını şimdıden kestirmek de bu sisli ortamda ne yazık ki olanaksız. IRKETLERDENHABERLER • ANADOLU SİGORTA Genel Müdürü Bedii Tümer, gerekli hazırlıklar yapılmadan sigorta sektöründe serbest tarifeye geçilmesinin sektöre zarar vereceğini belirterek "Sigortacılık yakın bir gelecekte Türkiye ekonomisinin önde gelen sektörlerinden biri olacak ve onu yönlendirecektir" dedi. • BENETTON 6-18 ay yaş grubundaki bebekler için de giysi uretiyor. "Zerodonto" adı verilen bebek koleksiyonu, bebek sağlığı düşünülerek yüzde 100 saf pamuklu kumaşlarla hazırlanıyor. • BİLKONT Dış Ticaret Şirketi, sermayesini 5 milyardan 7.5 milyar TL'ye yükseltti. • DİLAN Limited Şirketi "Berraksu" adını taşıyan su antma cihazını piyasaya sundu. Cihaz, şehir şebeke suyunu iki aşamada temizlejip yumuşatan bir filtre donanımına sahip. • KİMYA VAKR, "Kimya Sanayiinde Geleceğin Güvencesi: Araştırma- Geliştirme, Yeni Vakıfların Bu Alandaki Rolleri" konulu bir panel düzenledi. Panel 23 ocak sah günü Eczacıbaşı Toplantı Salonu'nda yapılacak. • MİS SÜT, Sovyetler Birliği'nde Sovyet hükumetiyle süt ürünleri konusunda ortak yatınm yapmayı planlıyor. Ortak yatırım konusunda görüşmelerde bulunmak için Türkiye'ye gelen bir Sovyet heyeti Gönen'deki Mis Süt tesislerinde incelemeierde bulundu. • SHELL Şirketi'nce çıkanlan "Euroshell" kredi kartına sahip tüm araçlar 40 Shell istasyonundan nakit ödeme yapmaksızın Shell ürünlerinden alabilecek ve hizmetlerden yararlanabilecek. • T.C. ZİRAAT BANKASI Türkiye'de ilk kez "Affinity Card" uygulamasını başlatıyor. Üzerinde kart hamilinin üyesi olduğu meslek kuruluşunun amblemini taşıyan kart, kart sahibine üyesi olduğu kuruluşun prestijinden yararlanma olanağı veriyor. • TÜRKİYE VAKIFLAR BANKASI, SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin maaşlannı daha rahat bir şekilde alabilmeleri için maaş ödemesi yapacak şubelerine bağlı yeni bürolar açıyor. Bu amaçla 13 ocakta açılan Bakırköy, Kadıköy ve Maltepe şubelerine bağlı bürolardan sonra, 15 şubatta Harbiye ve Aksaray büroları da hizmete girecek. Bürolarda emeklilere pasta, çay ve limonata servisi de yapıhyor. ILAN T.C. FETHİYE İLÇESİ GÖCEK BELEDİYE BAŞKANLIĞİ Göcek Belediye Başkanlığı'ndan Başbakanhk Özel Çevre Koruma Başkanlığı'nca hazırlanan Go- cek Uygulama İmar Planı ve beledıyemız tarafından hazırlanan 2. Bölge 1 Etap İmar Planı'na ıtıraz edecek vatandaşların yapması gereken ışler ve beledıyemize vereceklen evraklar İmar Odası'na asılmıştır Vatandaşlanmızın itirazlarını buna göre yapmaları gerekmekte- dir. Planların askıya çıkarılış ve itırazların başlama ^rıhı 17.1.ı990, planların askıdan iniş ve itırazların bitiş tarihi 17.i_.1990'dır. llanen duyurulur. BEHZAT AKOOLUN GÖCEK BELEDİYE BAŞKANI ÇOKFARKLI SONPAAŞ IST.13434S6«161 2308*1328761 ANK 136 39 65 • 137 25 65 IZM 22S21S