Katalog

75 OCAK 1990 *** HABERLERİN DEVAMI CUMHURİYET/19 Gorbaçov ve Sovyetler.. (Baştarafı 1. Sayfada) topluluklar, tum ülkede eskı Komunıst Partı- sı uyelen, Yahudıler ve aydınlardan ıntıkam almak ıçın gezınıp duruyorlar ' Bu satırlar, 25 Aralık 1989 tanhlı Tıme Der- gısı nde yer aldı Ama bu tedırgınlık verıcı se- naryo Amenkan dergısının urunu değıl Ge- çen hazıran ayında Sovyet sınema sanayıı- nın resmı yayın organı Iskusstvo Kıno Der- gısı'nde cıkmıs Gerçekleşebılır mı böylesı btr senaryo7 Doğu Avrupa ulkelerınde domınoların bır- bırı ardından yıkıldığı 15 Sovyet cumhurıye- tınde kaynasmaların ve ayrılıkcı hareketle- rın olağanustu yoğunlaştığı bır donemden geçıyor Mıhaıl Gorbaçov Glasnost (açıklık) ve perestroyka (yenıden yapılanma) ıle bır- lıkte, kendı elıyle başlatmış olduğu bır sure- cın urunudur bu gelısmeler Sovyet lıderı, Moskova'da duğmeye bas- mamış olsaydı herhalde "domınoların yıkılması ' ve mıllıyetçı hareketlerın bu denlı ıvme kazanması soz konusu olamayacaktı Ama neden "duğmeye basmak" zorunda kaldı Gorbaçov? Bu soruya verılecek başlıca yanıt şudur Komunıst Partısı'nm ıktıdar tekelıne dayalı sıstem, Sovyetler de ozellıkle ekonomık açı- dan tıkanmış ve teknolojık alanda olağanus- tü bır atılımı gerçekleştıren Batı karşısında gerı kalmıştır Mıhaıl Gorbaçov, 1985'te ıktıdar koltuğu- na otururken bu çıkmazın bılıncındeydı Sov- yetler'ı gerçek bır süper guç yapabılmenın yolu, ona gore ekonomının çıkmazdan kur- tanlmasıyla mumkun olabılırdı, bır ulkenın guvenlığı yalnız askerı guce dayanılarak ar- tık sağlanamazdı, bunun da sonuna gelın- mıştı Yanı Sovyet ekonomısını adam edebıl- mek Gorbaçov da Moskova'da duğmeye basarken ozellıkle bu hedefe ulaşmayı amaçlıyordu Sovyet ekonomısını modern- leştırebılmek ıçın savunmanın ve sılahlanma- nın yukunu en aza mdırmek gerektığını gor- muştu Gorbaçov Onun ıçın Batı'ya karşı ola- ğanustu uzlaşmacı tuturna yonelıp dunyada soğuk savaş sayfasının kapanmasına en bu- yük katkıyı yaptı Mart ayında ıktıdarının altıncı yılına gıre- cek olan Mıhaıl Gorbaçov, ekonomıyı adam etme hedefıne ne olçüde yaklaşabıldı 7 Bu sorunun karşılıgı, Sovyet lıderının en buyuk gucluğunu oluşturuyor Çunku tum çabalarına karşın ekonomık yolda ıstedığı mesafeyı alamadı Gorbaçov O yuzden ıktı- darına donuk tehdıtlerden başlıcası bu so- runda odaklasıyor Perestroyka ve glasnost'u baslatırken ge- rek Doğu Avrupa'da gerekse ulusal cumhu- rıyetlerde ışlerın bugunku noktaya gelebıle- ceğını ongörmuş muydu Sovyet lıderı9 Do- ğu Avrupa ulkelermı bu denlı gozden çıka- rabılmış mıydı'7 Mıllıyetçı hareketlerın boyle- sıne kabaracağını ve Sovyetler'ı yer yer par- çalanmanın eşığıne getıreceğını kestırebıl- mış mıydı' Sanmıyoruz Tabıı bu soruların yanıtlarını en lyı kendı- sı verebılır Gorbaçov'un Ama bunların tu- munu ongörup yıne de duğmeye basmış ola- bıleceğını one surmek kolay değıldır Bır yandan yıllardır bır turlu hafıflemeyen ekonomık sıkıntılar, teknoiojık gerılık Ote yandan Doğu Avrupa'da çoken kırk yıllık bır sıstem Mıllıyetçı hareketlerle kaynayan Sovyet cumhurıyetlerı Bunlara ek olarak, Sovyet Komunıst Par- tısı'nm ıktıdar tekelını sarsmaya donuk ge- lışmeler Kendı ıçınde bırçok bölunmeyı yaşayan Sovyet Komunıst Partısı, Doğu Avrupa or- neklennde olduğu gıbı ıktıdar tekelıne veda edecek mı' Sıyasal çoğulculuk Sovyetler'- de de sahneye tam anlamıyla çıkacak mı' Gorbaçov, bu konuda kapıyı şımdılık kapalı tutmaya buyuk ozen gosterıyor Böylesıne bır gelışmenın, Sovyetler'dekı ayrılıkcı hare- ketlerı daha da hızlandırmasından tedırgın- lık duyuyor Ama bununla bağlantılı bır başka soru da- ha akla gelıyor Partının ıktıdar tekelıne son vermeksızın, ekonomık planda "reformlar"\ başarmak mumkun olabılecek mı' "Stalı- nızm"e buyuk bır darbe ındırmış olan Gor- baçov, "Lenınızm"e dokunmaksızın ekono- mıde ıstedığı donuşumu başarabılır mı' Yok- sa, bugune değın attığı kımı adımlardan yo- la çıkarak, sonunda partının ıktıdar tekelıne de son vereceğı öne sürulebılır mı Sovyet lı- derının' Gelecekle ılgılı olarak zıhınlere takılı o ka- dar çok soru ışaretı var kı, bunların hepsıne bır yazı çercevesınde değınmek olanaksız Ama şu kadarını soylemekle yetınebılırız" Sovyet Devlet Başkanı Gorbaçov'un perest- royka ve glasnost yolunda basarılı olması, daha guzel ve barışçı bır dunyaya gıden yo- lu kısaltabılecektır Oyle duşunuyoruz. Lider (Baştarafı Sporda) şurken, bıze avnen şunları söylu- yordu "Bu haftakı Malatyaspor maçından çok korkuyorum. Hıç de kolay bır maç olmayacağa ben- ziyor." Evet, gerçekten de Malatyaspor maçı Beşıktaş ıçın kolay bır 90 da- kıka olmadı Gerçı Sıyah- Beyazlılar iahadan net bır skorla ayrıldılar, fakat futbol olarak hıç- bır şey ortaya koyamadılar Ma- latyaspor ozellıkle ılk yarının son- larına doğru yakalamış olduğu dört fırsau değerlendırebümış ol- savdı samrız o zamatı 90 dakıka sonrasında gülen taraf Sarı- Kırmızılılar olacaktı Beşıktaş'ta Fenerbahçe maçında ortaya koy- duğu futboldan eser yoktu, her- kes kendı bıldığını okudu, çok pas hataları yapıldı, sağ ve sol taraf- tan yapılan ortalarda rakıp savun- ma lyı kapanınca gol yollarında zorluk çektıler tkıncı yarının or- talarında vapılan değışıklık yenn- devdı, ancak Mılne bıraz geç kal- dı Sureklı aksayan bır Recep'te 70 dakıka ısrar etmesı bıze göre yan- lıştı Karşılaşmanın ılk golu 10. da- kıkada geldı, Rıza sağ taraftan sağ ayağının dışıvla çok guzel ortala- dı, Malatyaspor ceza alanını ka- rıştıran bu topa son vuran futbol- cu, Sıyah-Beyazlı takımın golcu- su Feyyaz'dı 18 dakıkada skor eşıtlendı Fevzullah-Bekır paslaş- masmda topla buluşan en son Feyzullah oldu Bekletmeden aya- ğmdan çıkarttığı topa Beşıktaş ce- zaalanı ıçınde gerılerden gelerek kafayı yapıştıran Muharrem'dı Ilk yarı, karşılıklı atılan gollerle so- na erdı Ikıncı yarının başında Metın' ın boş kaleve gönderdığı topu kap- tan Zeynel kale çızgısı uzerınden çıkaniıktan sonra Sıyah-Beyazlılar Alı ıle Recep"ı oyundan aldılar ve yerlerıne Mehraet'le VValsh'ı dahıl ettıler 81 dakıkada Rıza'nın or- tasında Walsh'ın \uruşu Malatva spor savunmasından dondu, topu kaleye gonderen ılk golun sahıbı Feyyaz'dı 89 dakıkada Metın, ıkı Malatva savunma elemanını geç- tıkten sonra musaıt durumdakı Walsh'a çıkardı, bır plase vetıyor- du VValsh'den ve o da oyle yaptı 90 dakıkanın skoru Beşıktaş: 3 - Malatvaspor: 1. Trahzon (Baştarafı Sporda) dırekten fılelere gıttı 3-0 66 da kıkada Trabzonspor'un atakları- nın hazırlayıcısı olarak basanlı ovuncusu tskender'ın ortasına hamle yapan Ismaıl, takımını 4-0 one geçırdı Maçın son dakıkalannda Trab- zon daha etkılıydı Ancak 87 da- kıkada anı gelışen bır kontratakla Cıhat cezaalanına gırdı ve topu beş kaleve vuvarladı 4-1 Fenerzengîn (Baştarafı Sporda) ğı ıçın maça buyuk ılgı vardı Adanspor farklı yenılgıve uzuldu, ancak 200 mılvon hasılata sevın dı Ve kapı denetımlerının yaran fark edıldı 10 ocak basın balosuna katılan 7 Cumhurbaşkanı Kenan Evren- ın Adana ve çevre ıllerde ınceleme- lerde bulunduktan sonra maçı ız- lemeye gelraesı buyuk ıigı gordu Her gıttığı yerde sevgı gören Ev- ren'ın stada geldığı anons edıldı ğınde ızleyıcıler buyuk sevgı gös- terılennde bulundular Bu arada maçın devre arasında Evren'ın sev- dığı şarkıların çalınması maça renk kattı MACIN ELESTÎRİSİ Beşiktaş futbolu ile (Baştarafı Sporda) dakıkalarda Malatya öne geçebılır ve Beşıktaş bu ağırlığın al- tından kalkamazdı Ikıncı yarıda Malatya orta sahayı da kaptı Beşıktaş artık panığe kapılmıştı \e zor anlar yaşıyordu Malat- ya'nın fızık ustunluk kurduğu anlarda da tum ıkılı mücadelele- rı kaybeden Beşıktaş'ın tek şansı vardı, gençlığının verdığı hırs ve tempo, bır de lıderlığın verdığı manç Işte futbolsuzluğu bu ustunlıiklerıyle kullanmasım bılen Besıktaş'ın gözü kronomet- relerde değıl, Malatya kalesındeydı Bastırdı ve Malatya'nın daha akılcı, daha futbola dönuk oyununu 81'ıncı dakıkada attığı bır şans golu ıle deldı Son 9 dakıkada ıse sahada tek başına oyna- yan bır Beşıktaş ve sınırlenen bır Malatya vardı kı bu dakıka- larda futbolun affetmedıği smırhlığın faturasıru konuk takım ağır bır şekılde ödedı Bir, iki, üç yetmez (Baştarafı Sporda) yan Malatyaspor, maçın son 9 dakıkasına kadar Beşıktaşlılara ecel terlerı dokturdu Recep ve Gokhan'ın yanında Rıza'nın da aksaması Malatyaspor taraftarını haklı olarak uzun sure "tşte Malatya" tezahuratını yaptırdı Ikıncı devre Malatyaspor'un Be- şıktaş'ı uzun sure tutamayacağı anlaşılıyordu Malatya oyunu ıyıce sertleştırdı Gordon Mılne haklı, "Bu yıl lıg, son birkaç yıla nazaran çok daha zoriu geçecege benziyor. Şampıyon belki son haftaya ka- dar bdli olmayacak!" Ama Beşıktaş taraftarlarımn dun maç bo- yunca ve sonrasındakı coşkusuna, Beşıktaş takımındakı son ana kadar mucadele ruhuna bakılırsa bu yıl ıpı göğusleyen Beşıktaş olacak Efes (Baştarafı Sporda) psıkolojık olarak etkılenmış ola- cak kı akıl almaz faullerı görmez- den gelırken anlamsız verlerde de duduklennı faul ıçın kullandılar Bu faullen maçın kalan bolumun- de Eczacıbaşılı ovuncuların Efeslı oyuncılara vaptığını açıkça gor- duk Olavlardan sonra Eczacıbaşı hırslandı ve âdeta futbol maçı gı- bı rakıplenne serthkler vapmava başladı Hakan ve Murat'ın sayı- larına Efes'te sadece Volkan, Ha- mılton \e Tamer karşılık verıyor- du Efes son 5 dakıkada alan sa vunmasına donduyse de hucum- da basarılı olamadı îlk yan 43-42 Efes lehıne sonuçlandı 2 yarının başında Volkan, Tamer ve Ha- mılton 4. faullerını aldılar Ecza- cı, hırsla mucadele ettıyse de 9 5 dakıkada sadece 4 sayı kaydettı Bu arada Efes Levent ve Tamer ıle ufak ufak farkı açmava başla- dı Farkın açılmasına "dur" dı- vemeyen Eczacıbaşı faul problem- lerı nedenıyle de maçı farklı kav- bettı İTÜ galip Bu maçtan once oynanan kar- şılaşmada ıse ITÜ, Çukurova'yı Harun'un basarılı ovunu ıle 82-79 venmeyı başardı Maçın ılk yarı- sında Çukurova fast break'ten bulduğu sayılara Behçet'ın uzak şut ısabetını de eklevınce ılk va- rıyı 42-39 galıp kapadı 2 varıda ıse İTU, Ffarun'un şuttakı ısabe- tı ve Spencer'ın pota dıbınde rı- bauntları toplamasıyla rakıbını vakaladı Ozellıkle Ahmet ve Ne- catı ıle rakıbıne çok ıyı baskılı sa- vunma uvgulayan İTU, Harun'- un sayıları ıle maçı kazandı Beşiktaşlılar tatile Koraç (Baştarafı Sporda) kaldılar Efes'ın şansı varmış kı Koraç Kupası öncesı takımda kımse sakatlanmadı Bır yerde belkı de bu Efe» ıçın ıyı bır pro- va oldu Çunku en zorlu dep- lasmanda bıle hakemlerın ko- nuk takıtna yapılan faullere bu kadar seyırcı kalacağım sanmı- yoruz Gunun ılk maçında ıse İTÜ bu kez savunmasıyla maç ka- zandı. Birkaç haftadır ınanıl- maz derecede kötu oynayan İTU, başta Necatı ve Ahmet ol- mak uzere savunmada son de- rece gayretlıydı Ikıncı yanda da "Harun şovu" sahneye çıkınca Çukurova umduğuyla değıl, bulduğuyla yetındı Oğuz (Baştarafı Sporda) Orneğın, dunku Oğuz Sar- van'ın ıkına mucadelelerde ver- dığı kararlann çoğu yanlış, ço- ğu da duygu^aldı Malatya- spor'un Beşıktaş cezaalanında- kı tehlıkelı pozısyonlannı kesı- yor orta alandakı cezalan ıse le- hıne verıyordu Bır anlamda kendı kafasına göre denge sağ- lamaya çalışıyordu Ikıncı yan başlangıcmda Kadır'ın Cey- hun'a yaptığı penaltıyı da es geçtı Sonra ne oldu1 Verdığı dengesız kararlar 2-1 yenık du- ruma duşen Malatya'yı strese sokarak onlan suça ıttı Saha- da gelışıguzel tekme atmaya başladılar Ne \ar kı ıpın ucu- nu kaçıran Sarvan, cebınden bır turlu kırmızı kart çıkarma ce- saretını gosteremedı (Baştarafı Sporda) hem de gelen mılyonlarla mutlu oldular Maçın bıtımı ıle soyun- ma odalarının yolunu tutan fut- bolculann aklındakı tek şev ıse eşlerı, dostları ve arkadaşları ıle geçıreceklerı 9 gunluk tatıl oldu Maçın bıtımıne yakın sakatla- nıp soyunma odasına 2 kışının yardımı ıle gelebılen Şıfo Mehmet bıle 9 gunluk tatılın duşu ıle ol- sa gerek odadan oldukça neşelı ve sağlıklı çıktı Futbokular ıse kendı aralannda maç yerıne ta- tılı konuştular Ilk yarının yorgun futbolcularından Alı ve Metın dun maç sonrası Sıngapur seya- hatıne çıkarken Feyyaz, Gökhan ve Zekı de Hollanda'da 5 gunluk bır tatıl yapacaklar Teknık Dırektör Gordon Mıl- ne ıse maç sonrası yaptığı konuş- mada, "Çok zor bir maç oldu" dedı Mılne konuşmasını şöyle surdürdü "Malatya çok çalıştı, kaışı ataklarla tehlıkeii oldu. An- cak sert ojnadılar. Çok guç bir 90 dakika geçirdık." Isviçreli Sovyetolog Aslund, SSCB'dekison gelişmeleri Cumhuriyet'e anlattı 'Gorbfhin fazla vakti yok'Gorbaçov, ya ekonomide liberizasyon ve zamları 1990 ortalarına kadar gerçekleştirecek ya da iktidan terk etmek zorunda kalacak. Siyasi omru kanımca en çok 2 yıl. Moskova'da politburo içinde 5 ayrı eğilim var. Mart ayına kadar iktidar mücadelesi netlik kazanacak. Gorbaçov iktidardan uzaklaşırsa sorumluluğu ustlenebilecek ilk isim Başbakan Rijkov'dur. YAVUZ BAYDAR ~ STOCKHOLM — "En sıcak kitap." Isveçlı ıktısatçı ve Sovyet olog Anders Aslund'un 1989 ba- hannda yayımiadığı "Gorbaçov: un Ekonomik Reform Mücade- lesi" başlıklı ıncelemesı, Beyaz Sa- ray ve Downıng Street çevrelerın- de böyle anılıyor Yaklaşık 200 sayfalık kıtabında Aslund, Gorba- çov 'un başlattığı yenıden yapılan- ma surecını, CIA da dahıl hemen hıçbır kuruluş ya da kışının ula- şamadığı kaynaklardan elde ettı- ğı bılgılere dayandırarak, keskın bır gözle \e net bır dılle ırdelıyor Aslund'un SSCB tahlıllerı, Ba tı sıyası platformunda tahmınle rın çok uzerınde bır etkı yaratmış durumda Sıyası karar odaklan- nın el kitabı halıne gelen çalışma, VVashıngton'un SSCB polıtıkasın- da meydana gelen köklu değışık- lığın de nedenı olarak gösterılıyor ABD Dışışlen Bakanı James Ba- ker'ın kitabı okuduktan sonra CI- A'nın butun raporlarını bır kena- ra ıttığı, Beyaz Saray vetkılılen ta- PORTRE ATVDERS ASLUND En genç Sovyetolog Anders Aslund un dunyanın en genç Sovyet uzmanı olduğu kesın 36 yaşındakı Isveçlı ıktısatçı, hızla ılerledığı karıyennın bır sonucu olarak, geçen ay profesorluğe de yukseltıldı 17 Şubat 1952 doğumlu Anders \slund, Stockholm'un savgın fktısat Vuksekokulu'ndan mezun olduktan sonra bır sure Rusça, Lehçe ve tarıh de okudu Oğrenımını 1978-82 arasında Oxford'da surduren Aslund, burada "Polonya ve Doğu Almanva'da Ozel Sektor" konulu bır doktora tezı hazırladı 1982'de lsveç Dışışlen Bakanlığı'nda çalışmava başlayan Aslund, 1984-87 vılları arasında Is\eç'ın Moskova Buvukelçılığı'nde ekonomı danışmanı olarak gorev aldı Bu arada Sovyet yonetımının çeşıtlı katmanları ve bılım adamları arasında koklu ılışkıler kurdu (ıstıhbarat uzmanlarıyla ılışkılerı konusundakı soruları yanıtlamaktan kaçınıyor) Moskova'dan aynldıktan sonra bursla VVashıngton'dakı Kennan Institute'de çalışmalarını surduren Aslund, olay yaratan kıtabını burada yazdı Daha sonra Stockholm'e dönen Aslund. Stockholm Iktısat Yuksekokulu'nda geçen vıl açılan Doğu Avrupa Ekonomilerı Enstitusu'nun başına getmldı rafından doğrulanan bır gerçek Bır anda adından yoğun bıçımde söz ettırmeye başlayan ve kısa bır sure ıçınde dunyanın en guvenılır 4-5 Sovyet uzmanından bın konu- muna yerleşen Aslund, Isveç"te "CIA'yı devre dışı bırakan adam" olarak tanınıyor Dıplomat kanyenne karşın son derece net bır dılle konuşan As- lund ıle enstıtudekı odasında SSCB \e Doğu Avrupa'dakı gelıs- meler uzerıne göruştük — Sa>ın Anders Aslund, SSCB'deki geüşmelcre yepyenı, bı- linen kalıplann otesınde perspek- tifler açan kiubınız "Gorbaçov- un Ekonomik Reform Mucadele- si", uluslararası planda buyuk yankılar yarattı. Bu kitabı yazar- ken çıkış noktanız neydi? ASLUND — Kıtabımda bazı temel sorulara yanıt anyorum Pe- restroyka neden başladı7 Neden bugunku bıçımmı aldı? SSCB ne- re>e gıdıyor7 Reformlar ne olçu- de başarıya ulaştı gıbı sorular bunlar Yanıtları araştı.ırken CI- A'nın tezlerını dennlemesıne sor- gulamaya çalıştım Kıtaptakı mal- zemenın çok onemlı bolumunu Sovyetler'den elde ettığım yenı, ta- ze bılgıler oluşturuyor Vardığım sonuçlar, SSCB'deki ekonomık durumun Batı'da, ozellıkle ABD' de sanıldığından çok daha kotu olduğunu gosterdı Kıtabımda Sovyet yönetımındekı kesın goruş aynhklarını da ortaya çıkarmaya çalıştım Politburo ıçınde bırbınn- den ayrı 5 fraksıyon/alternatıf proram olduğunu belırledım Bu bağlamda vardığım sonuçlardan bın, Gorbaçov'un Batı'da sanıldı- ğından çok daha lıberal olduğu- dur Gorbaçov'un politburo ıçın- dekı en lıberal uç kışıden bın ol- duğunu ozellıkle vurguladım Perestroyka onlemlennı ınceler- ken vardığım sonuç şu oldu Yenı yonetım en geleneksel önlemlen büyuk bır dınamızmle uygulama- ya koymu^tur Böylece bu önlem- lerın ne kadar etkısız kaldığı da ortaya çıkmış oldu Bu önlemler daha önce tam anlamıyla denen memıştı Elde edılen sonuç olum- suz olmuştur Bu da yönetım ıçın ABD Kıbrıs için bastırıyor (Baştarafı 1 Sayfada) tanhının bundan once Kıbns Rum basınında çıkmış olması ve Vası- lıu'nun çağrıyı duraksamaksızın kabul etmesı, bır danışıklı- dovuşun varlığmı ortaya koyuyor, Denktaş bır oldu bıttıyle karşı karşıva bırakılmak ıstenıyor 3 Camp Davıd benzerı bır yön- temle Kıbrıs sorununda çozum beklemek gerçekçı bır yaklaşım değıldır Kıbrıs'la ılgılı ekımden ben su- ren gelışmeler şoyle — BM Genel Sekreten Perezde Cuellar'ın şubat avı ıçınde Kıb- rıs'ın ıkı lıderını bır araya getır- me çabaları geçen cuma gunune kadar tarıh ve yer belırlemesı ol- maksızın surdu BM, çabalarını "Turk tarafının gonışmelere ve- nıden başlamaya ıkna edilmesi" olarak tanımlarken KKTC ekım ayında Cuellar'a ıletılen goruşme yöntemını Rum tarafının kabul etmesını bekledığını ıfade edıvor- du Bu ıkı farklı yaklaşım genel sekreterlıkle KKTC arasındakı ça- tışmayı ön plana çıkardı — 11 ekımde Denktaş, genel sekreterle göruşmelen surdurme- ye yonelık bır dızı onerıde bulun- du Cuellar, rapoıunda Denktaş'- ınönenlennı şoyle ıfade ettı "Ûd tarafın once doğrudan gonışme- lere bir anlaşma taslagı hazırlava- bılmelerını saglavacak bır taslak plan uzerınde anlaşmaya varma- ları, bu anlaşmavı >aparken top- lumlararası ılışkıyı tanımlayacak bir nıyet bildırısı haztrlamalan." — Yıne aynı raporda Cuellar, 29 kasıra ve 4 aralıkta yenıden go- ruştuklerınde, ıkı lıderden "go- ruşmelerden ortay a çıkan bır tas- lak planı uzerinde anlaşma) a varmalannı" ıstedığını kaydettı Cuellar, raporunda bunu şoyle ıfade ettı "Taraflara, onerdığiın sekılde devam elmeyı kabul eder- lerse, 1990 şubatında, karariaştır- dığımız bır yerde ıki baftaiık bır sure çalışma} a davet edecegimi bildırdım." — Cuellar nıyet bıldınsını bır an once açıklamalannın karşılık- lı atmosfenn gelışmesınde son de- rece yararlı olacağı kamsını taraf- lara belmtığını de raporunda kay- dettı Cuellar bu onerının Vasüıu tarafından kabul edıldığını, nıyet bıldırısıne Vasılıu'nun karşı çık- Sabri Dino (Baştarafı 1. Sayfada) tığı araştırmada, Sabrı Dino'ya an ehlıyet, 10'a vakın kredı kar- tı, bazı mahkeme evrakları, pal- to, ıkı go'luk, 5 bın lıra, dortte bın ıçılmış bır vıskı şışesı ıle ısı- rılmış elma bulunduğu bıldınldı Plaka uzenndekı araştırmada, otomobıhrun hacızlı olduğu anla- şıldı Beylerbeyı Karakolu'na gelen vakınları, Dıno'nun malı krız ıçı- ne gırerek 3 mılyarı bulan borç- lan ıçın konkordato talebınde bu- lunduğunu soyleyerek "Çok lyi bır ınsandı. Ancak, borç batagın- dan kurtulamadı. Bunun sıkıntı- lannı avlardır çekiyordu" dedıler Beylerbeyı karakolu vetkılılen, İETT şoforünun verdığı bılgıler ve eşkâlden Vahap Dino'nun, kardeşı Sabrı Dıno'nun ıntıharı- na kanaat getırdığını söyledıler 1942'de doğan Dıno, futbola Tarabya'da başladı, sırasıyla Ga- latasaray Genç, Beyoğluspor ve Demzgucu'nde kalecılık yaptı 1964'te Beşıktaş'a geçtı 1975'te futbol" veda ettı 12 kez mıllı olan Dıno, daha sonra konfeksıyon uretımıne geçerek "Sabri Dino" markalı gomleklerıyle un yaptı madığını, ancak ne zaman açık- lanacağı konusunda bır taahhut- te bulunmadığını belırttı Denk- taş'ın ıse oncelıkle bır ortak bıl- dın hazırlanması v e açıklanmasın- da ısrar ettığım vurguladı — Aralık başında Camıllıon, Kıbrıs'a donduğunde taraflarla temaslarda bulundu Bu arada ABD'nın Kıbns ozel koordınato- ru Nelson Ledsky, Kıbrıs'a gıttı Ledsky, bu zıyaret donuşu Lond- ra'da Kıbrıslı ışadamı Asıl Nadır ıle goruştu Koordınatorun bu go- ruşmesı dıplomauk çevrelerde ABD'den "Denktaş'a rnesaj" olarak yorumlandı Denktaş: "Bu bir darbedir" KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, gelışmelenn duyulması uzenne yaptığı açıklamada, "Tnrk tarafının goruşleri dıkkate alın- madan. goruşmelerin tanhi, yon- temı ve suresı konusunda oldu- bitti yaratıldıgını" behrterek "Bi- ^eşile4 deh' kirlilîge 4 dur' (Baştarafı 1. Sayfada) demek olduğunu biliyor musu- nuz? Burada solugurauzu kestiler. Nefes ıstıyoruz" dedıler Alıağa ve çevresmde Yeşıllerın onculuğunde yapılan kırlılık yu- ruyuşune Bakırçay Beledıyeler bır- lığı'ne bağlı yonetıcıler, Sosvalıst Partılıler, Petrol-lş Sendıkası Alı- ağa Şubesı Başkanı Mustafa Oz- taşkın ve buyuk bır yurttaş top- luluğu katıldı Saat 11 30'a doğru Alıağa-Foça yol aynmında at arabaları, eşek- ler, atlarla toplanan yurttaşlar, sa- at 12 OO'ye doğru harekete geçtı Yurttaşlar, yol aynmından Koz- beylı Köyu arasında kırhlıkten et- kılenen tum koylerı nvaret ettıler "Kirlilik Yuruyuşu" köyluler ta- rafından da ılgıyle karşılandı Kirli hava Ankara'da Kırlı hava Ankara'yı yıne so- Irak'tan (Baştarafı 1. Sayfada) Komısyonu Başkanı Isam Abdur- rahım El-Çelebı, Esenboğa'da Devlet Bakanı Kâmran İnan tara- fından karşılandı Inan, "El- Çelebı'nin ziyaretine ozel bir an- lam vermek yanlış olur" dedı El- Çelebı de Saddam'ın mesajının ıçenğı konusunda, "Nasıl açıkla- yabilırim kı" dıye konuştu. Da- ha sonra konuk bakan, Cumhur- başkanı Özal'la konuştu Goruj- meden sonra Cumhurbaşkanlığı Sozcusu Kaya Toperi tarafından yapılan açıklamada, Ozal'ın Irak- lı bakana "Ataturk Barajı'nda su tutuimasıyla ılgilı olarak Suriye \e Irak'ın olagan ıhtıvaçlarını karşı- layacak onlemlenn esasında za- manında alındıgını ve Turkıye'nin Irak ıle her alandakı ıkili ilişkile- nni gelışUrmek konusunda kararlı olduğunu sovledıginı" bıldırdı Fırat konusu, dış başında genış şekılde yer alıyor "Le Monde"- dakı ayrıntılı haberde, Fırat sula- rıyla ılgılı yenı ıhtılafm Ankara ıle Şam arasında eskıden bu yana "karşılıklı guvensizlik" şeklınde nıtelenen mevoıt ılışkılerı daha da kötüleştıreceğı yaaldı Irak'taık- tıdardakı BAAS Partısı 'run yayın organı "El Tavra" Gazetesı, Fı- rat'ın sularının, Turkıye, Irak ve Surıve arasında paylaşılması ko- nusunda bır anlaşma bulunma- masının sorumluluğunun Turkı- ye'de olduğunu ıddıa ettı luksuz bıraktı Ankara'da hava kırlılığmın artması uzenne ılk ve orta derecelı okullarla kamu \e ozel kreş ve anaokulları bugun ta- tıl edıldı Ankara'da da Sosyalıst Partılı bır grup gosterıcı Kızılav'da gaz maskelenyle kırlılığı protesto vu ruyuşu yaptı sayısı SHPHe PM artnıayacak ANKARA (Cumhunyel BB- rosu) — SHP Genel Başkanı Erdal Inono, dunku MYK top- lantıssnda, partı meclısı ve MYK uye sayısmın arttınSma- sına karşı çıktı. Bu nedenle, MYK'da söz konusu tuzuk dc- ğışıklığı onensı destek bulma- âı. MYK'nın 4 saatlık toplantı- sında tuzuk kurultayına götu- rülecek önerıler göruşuldu. Ka- dınlara partıde yuzde 25 kota tanınmas! benunsendı Yöne- tım kadeıaeierıne >eten kadar kadın aday ba$vurmazsa. bu durum kongre ıradesının ıpta- Iını gerekürnıeyecek Yanı ye- ten kadar kadm aday yonetıme talıp olmazsa, o zaman kadın- lar vuzde 25 oranmda temsıl edılemevebılecek Belde yöne- tım kurullan 5 kısılık heyerten oluşacak, nufusu 5 bınden faz- $a oian beldelerde ıse 7 kışı se- çılecek. Görevden aiınanların yerıne atanan ıl ve ılçe yonetım kurullannm uç kez ust üste ata- nabıleceğı yolundakı hılkum tüzukten çıkarıldı SHP'lı be- ledıye mechs gruplannın doğal başkaniarı bundan sonra ıl ve ılçe başkanlan olacak Daha öncekı uygulamada, bcledıye meclıs gruplannın başkanı be- ledıve başkanlanydı Benımsenen kararla, CHP'nın uyguladıfı yönteme yenıden geçıldığını kavdeden Genel Sekreter Yardımcısı Tn- fan Doğan, "Eski sistem, par- tiniı» otoritesinde boşiuk yaral- tı, beJedive-partı ilişkilerinde kopukiuk ortaya çıktı. Şimdi bu dunımu dnlemis olacagız. Dogru yontem budur" dedı Tüzük değışıklıklen önenlerı, 22 ocakta partı meclisı toplan- tısında ele alınacak dekı kutuplaşmavı antırdı tktısatçılar arasında da keskın goruş ayrılıklan belırmış durum- da Bu kadronun onunde şu an- da ıkı seçenek var 1) Karma mul- kıyete dayalı bır pıyasa ekonomı- sı ıle demokrasıye geçmek, 2) Gö- çuşu hızlandıracak mtehkte eskı tıp komuta ekonomısınde kaJmak Şunu açıklıkla belınmek ısterım kı bunların arasında bır orta yol yoktur Sovyetler, komuta ekono- misinden pıyasa ekonomısıne ge- çış surecımn bedelının yuksek ol- duğunu da anlamış bulunuyor — Sayın Aslund, dilerseniz bi- raz da Moskova'nın siyasi tablo- sunu ve Gorbaçov'un gelecegım ır- deleyelım. Sız yonetımı yakından gozlemleme fırsau buldunuz. Po- litburo ve MK'de ne gibi guç odaklan goze çarpıyor? ASLLND — Politburo ıçınde lıberaller ya da sag sosyal demok- raüar dıyebıleceğımız bır grup var Gorbaçov, Yakovlev ve Şevardnad- ze'den oluşan bu grup ıçınde Va- dım Medvedev ıle KGB Şefı Vla- dimır Knıçkov'u da saymak müm- ze tukurdugumuzu yalatırcasına yapılan bu çağrıvı kabul edilmez bır darbe ve halkımızın soz hak- kına ıtıbar edılmemesı olarak gormekteyız" dedı Denktaş, şunları kaydettı "Tarıh hakkında bizi oldubitti karşısında bırakmamalannı ıste- dım. Bızım Camp Davıd tıpı 10-15 gunluk bir çalışma surecı ongor- medıgimizı, prensiplerde anlaşa- bıldıgımız takdırde goruşmelerın devamının Kıbns'ta yapılabılece- ğını duyurdum. Burada sonın, da- vcte ıcabet edıp etmemek değıldır. Sorun genel sekreterlıgın, Turk ta- rafı olarak bızı kaale almadan, Vasılıu'nun onceden onayını ala- rak bızımle ise ıstışare yapmaksı- zın, toplantı içın gun, yontem, su- re tayin etmesıdır. Ve bu ılk kez değildır. Evvelden sure tayın edıp, 15 gun sureyle goruşme mecbun- yetı ile karşı karsıya bırakılmış ol- mamız, bizde guven yaratmış de- gildır. Bu tur muameleler, halkı- mızda ancak soru ışaretlen yara- tabilir." Denktaş, de Cuellar'ın geçmış- te de bu tur davranışlarda bulun- duğunu hatırlatarak Genel Sekre- ter'ın Turk tarafını oldubıttılerle karşı karşıva bırakmak aiışkanlı- ğını surdurmesını kınadı KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, her şeye rağmen Genel Sekreter'den Turk tarafının top- lantıyja ılgılı olarak ortaya koydu- ğu goruşlere cevap vermesını bek- leveceğmı bıldırdı Denktaş, Cumhurıvet'un soru- sunu^nıtlarken, "Turk tarafına kendı duşunduklennı oldu bittıler şeklinde >e Amenka ile İngılız gu- cunu de arkalanna alarak empo- ze etme çabalannın bizi oldukça tedırgin ettıginı >urgulamak istıyoruz" dedı KKTC'de, genel sekreterın bu vondekı çağrısına henuz yanıt ve- rılmedığı oğremldı Değerlendır- meye alınan mektubun KKTC'de- kı ust duzev yetkılılerınde yarat- tığı tepkı "esa&lı bir hazıriık olma- dan New York'a gıtmemn anlamı- nın bulunmadıgı" yonunde odak- laştı Kıbrıs Rum vonetırnı lıderı Yor- go Vasılıu'nun, de Cuellar'm çağ- rısına olumlu cevap verdığı oğ renıldı Denktaş habersiz Cuellar'ın çağrısı, Turk tarafı- na KKTC'nın BM temsıkısı Ozer Koray'a venlen mektupla ıletıldı Koray'ın bıldırdığıne gore, mek- tubun ıletılmesınden kısa bır su- re once BM Kıbrıs Ozel Temsıl- LISI Oscar Camillion, Kıbns'ta KKTC Cumhurbaşkanı Denktaş ıle goruştu ve goruşmede boyle bır davetın bahsı geçmedı ABD'nin baskısı AA'nın haberıne gore. çağrının Turk tarafına ıletılmesınden he- men sonra ABD Dışışlen Bakan- lığı Kıbrıs Ozel Koordınatoru Nel- son Ledsky, KKTC VVashıngton Temsılcısı Bulent Ali Rıza'yı ara- varak, "Turk tarafının çağnyı mutlaka kabul etmesını" ıstedı Ledskv, goruşmelerden somut bır sonuç alınıncaya kadar tarafların New York'ta kalması gerektığını, Turk tarafının bunu kabul etme- mesı dunımunda "uzlaşmaz" ılan edıleceğını ve Turkıye-ABD ılış- kılerının bozulacağını bıldırdı BM'de sürpriz Cuellar'ın davetı Bırleşmış Mıl- letler'de surprız olarak nıtelendı- rıldı BM'dekı Kıbrıs Turk dıplo- matları, davetın Ozal'ın gelışın den once yapılarak bır "oldu- bıttı" varatılmak ıstendığı ızlenı- mı verdığını sovledıler BM dıp- lomatlan ı»e Denktaş'ın Cuellar'- ın davetıvle ılgılı açıklamalannı ve Cuellar'a yonelık eleştırılerını "son derece sert" olarak nıtelen- dırdıler \e Denktaş'ın Ozal'ın zı- yaretınden önce "pozısyon belırlemek" ıstedığını one surdu- ler BM kuhsındekı so\lentılerden bın, Cuellar'ın ıkı haftalık bır "kampta" ıkı lıderle bırlıkte bır anlaşma taslağı ıçın çalışmava ka- rar vermesınde daha çok Amen- kan Dışışlerı Bakanlığı \e venı go- revınde aktıf gorunmek ısteyen dıplomat Ledsky'nın ınısıyatıfi ol- duğu yolunda Basının sık sık "Camp David" dıve nıtelendırdı- ğı senarvo, Vasılıu ıle Denktaş'ı bır araya getırerek Cuellar'ın ha- zırladığı taslak planına uygun bır anlaşma metnı hazırlamalannı saSlamak kun Bu grup köklu bir reformun gerekh olduğuna ınanıyor ve kar- ma ekonomı temehnde demokra- tık bır toplum yaratma mucade- lesı verıyor Oncelıkle intelligent- sıa tarafından desteklenıyorlaı Ikıncı grubu "yan gonullu refonnıstler" olarak adlandırabı- lınz Başbakan Rijkov ıle (MK ekonomık ışler sorumlusu) Niko- lay Slyunkov. bu grubun başını çekmekte Bunlar, başarüı teknok- ratlar Karıyer yapmış olan eskı fabrıka yonetıcılerı ve muhendıs- ler Eskı sıstemın yetersızlığının bılıncındeler, ancak serbest pıya- sa ekonomısıne geçme konusun- da kararsızlık yaşıyorlar SSCB'de ağırlığını arttırmakta olan bır grup bu Halk Temsılcılen Meclı- sı'nde çok sayıda üyelerı var Uçuncu grup, askerler Bunlar polıtburoda Lev Zaykov'u destek- lıyorlar Dördüncü gr ıp, partı örgutunün orta kesımıyle devlet mekanızmasının önemlı bır bölü- mu \e toprak ağalan sınıfı (sov- hoz ve kolhoz çıftlıklenrun bürok- rat yonetıcılen) tarafından destek- lenen Yegor Ligaçov tarafından temsıl edıhyor Son olarak da ar- tık polıtburodan temızlenmış olan, ancak MK ıçınde varlık sur- duren "tutucu" ekıp var Bunlar şu anda Ligaçov'u desteklıyorlar Butun bunların dışında bır de sırtını ışçılere dayayan "populıstler" gorüluyor Önderle- rı Yeltsin. Ancak Yeltsın, bugüne kadar hangı tarafı seçeceğı konu- sunda bır karara varmış değıl Paruyı yadsımıyor, kımı zaman populıst, kımı zaman da lıberal telden çalıyor — Peki, Gorbaçov'un takükle- ri sizce başanlı sonuç verebiiecek mi? ASLUND — Moskova, ınışlı çı- kışlı bır polıtıka ızlıyor Gorbaçov, ekım başlarında başanlı görunen bır atağa geçmıştı Ancak Lıtvan- ya Komunıst Partısı'nın SBKP'den kopma kararı ve par- tının oncu rolunu lağvetmesı bu atağı durdurdu Bu olgu SBKP yonetımının önemlı bır kesımı ta- rafından kesınlıkle kabul edılmı- yor örneğın 9 aralıkta MK top- lantısında sadece "tutucular" ve "gericıler", yanı Brejnev ve Liga- çov taraftarları konuştu Gorba- çov'un ya da Rıjkov'un adamları tek bır kelıme bıle etmedıler Bu- radan şu sonuç çıkıyor "Tutucu" akım öylesıne guçlu kı reformıst- ler gerı çekılmek zorunda kaldı- lar — Yani Baltık sonınunu ço- zumleyemedigı takdırde Gorbaçov duşebilir mı? ASLUND — Karşısındakı gruplasmalar belırleyecek bunu Pfensip olarak herhangı bır gun düşebılır tktıdar mucadelesının mart ayı sonuna kadar kesın bır sonuç vereceğıne ınanıyorum O ay yerel duzeyde ve cumhurıyetler- de seçımler yapılacak Eğer bu se- çımler gerçekten yapılırsa Komu- nıst Partı buyuk bır yenılgıye uğ- rayacak Yapılmazsa bu Gorba- çov'un mucadele} ı kaybettığı an- larnına gelır — Ya "Janızelski modeli?" Bir askeri darbe duşunulebılir mı? ASLUND — Bunu yapabılecek ıkı kışı var Bunlardan bın şu an- da Kıev 'de bulunan general Boris Gromov. Gromov, Afganıstan'da- kı Sovyet guçlennın son komuta- nıvdı, burayı en son terkeden as- ker de o oldu Bır de general Va- lentin Varennikov var Ancak bu- rada unutulmaması gereken bır nokta, askerı yönetıcılenn Gorba- çov tarafından atanmış olduğu- dur Bunlar, kanyerlerını Mosko- va dışında yapan zayıf nıtehklı as- kerler tşın bır ılgmç yanı da şu Iktı- dar araçları var, fakat bu ıktıdar araçlarını kullanacak guçte sıyası lıderler de yok Gorbaçov'un us- talığı da burada ortaya çıkıyor Karşıtlarının hemen hepsını tek tek zayıflatmayı \e yok etmeyı ba- şardı Öyle kı karşıtları arasında şu anda ınandıncı hıçbır alterna- tıf yok Gerıye bır tek sorun kalı- vor Ekonomıdekı çökuşun sur- mesı, toplumsal huzursuzluğun artması Bu yuzden ıktıdarda bu- değışım olursa, devrılecek Gorbaçov'un yerıru şu andakı dostlanndan bır kesımın alacağını sanıyorum Onun sayesınde yonetıme tırmaıı- mış olan, muttefîklennden bır '.c- sınıın "Bu gidis çok aşın oldu" dıven bır kesımın Askerler kısa \adede ınandıncı alternatıf olarak gorunmuyor Politburo ıçınde bır alternatıf aramak gerekırse ılk goze çarpan ısım, Başbakan Niko- lay Rijkov'dur Ancak Rijkov bu gorev ı gonulsuzıe, bır sorumluluk gereği olarak ustlenmek zorunda kalacak, sıvası reformlan belırh bır sure ıçın durdurarak Gorba- çov'un cesaret edemedığı radıkal önlemlen (orneğın zamlan) hızla yururluğe koyacaktır Gorbaçov'un gerek sıyası gerek ekonomık alanda başlattığı re- formlarda başarıya ulaşacağına pek ıhtımal veremıyorum Eğer kendısıne geçerlı bır alternatıf çık- mazsa, o zaman ulke ıkı yıl ıçın- de buyuk bır kargaşa;.a surükle- necek \e bır neo - stalınıst gene- ral ıktıdarı ele geçırecek Ekono- mık reformlan surdurecek bır oto- rıter rejım bana en muhtemel ge- lışme olarak gorunuyor — Gorbaçov'a ne kadar zaman tanıyorsunuz? ASLUND— Lıberalızasyonu buyuk bır hızla gerçekleştırmesı, zamlan derhal yururluğe koyma- sı gerekh 1990 ortalarına kadar dıvelım Gorbaçov'un sıyası öm- runun 2 yıldan fazla olacağını sanmıyorum