Catalog

Aslında Moskova, Moldavya’nın NATO üyeliğinden vazgeçmesine karşılık toprak bütünlüğü vaat ederek Gürcistan ve Ukrayna gibi ayrılıkçı sorunları olan ülkelere de şöyle bir mesaj vermiş oluyordu: "NATO’ya üyelikten vazgeçersiniz topraklarınızda huzursuzluk çıkarmam." Bu mesaj ayrıca Moskova’nın hala Gürcistan ve Ukrayna’yı egemen ve bağımsız bir devlet olarak kabul etmediğinin göstergesiydi. Gürcistan’ın Bükreş Zirvesi’nde "Üyelik İçin Eylem Planı"na destek alamama nedenlerinden biri de ayrılıkçı bölgelerin varlığıydı ve önceden Gürcistan böyle bir sıkıntıyla karşı karşıya kalacağının farkında olduğu için bu bölgelere yönelik bazı adımlar attı. Saakaşvili, NATO Zirvesi’nden hemen önce 28 Mart’ta Abhazya ayrılıkçı bölgesine ortak serbest ekonomik bölgenin kurulması, Abhazya bölgesinin güvenliğini sağlamak için ortak polis gücünün oluşturulması, merkezi yönetimde Abhazya’ya kontenjan verilmesi ve Abhazya konusunda başkan yardımcılığının verilmesi gibi teklifleri içeren yeni bir paketi sunarak NATO zirvesinde ayrılıkçı bölge kartının aleyhine kullanılmasının önüne geçmek istedi. Fakat Rusya’nın desteğiyle kesinlikle "bağımsızlıktan" yana olan Abhazya bu teklifleri kabul etmedi. Bükreş Zirvesi’nde Gürcistan’ın NATO üyeliğiyle ilgili alınan destek kararından sonra 8 Nisan 2008’de Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov Moskova’nın Sesi (Ekho Moskvı) radyosuna verdiği demeçte "Gürcistan’ın ve Ukrayna’nın NATO’ya üyeliğini engellemek için herşeyi yapacaklarını ve bu iki ülkenin NATO’ya üye olması durumunda ilişkilerin kötüleşeceğini açıkladı. Lavrov’un açıklaması üzerine karşı bir açıklama yapan Gürcistan Dışişleri Bakanı David Bakradze, Rusya’nın Gürcistan’ın NATO üyeliğini engellemek gibi bir yetkisinin olmadığını fakat Lavrov’un bu açıklamasının acil bir sorun olduğunu ve bu problemin sadece Gürcistan’ın değil aynı zamanda NATO’nun da sorunu olduğunu ifade ederek NATO üyelerini de GürcistanRusya arasındaki krize dahil etme çabasında olduklarını gösterdi. 16 Nisan’da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Rusya Federasyonu bakanlıkları ve ilgili kurumlarına Güney Osetya ve Abhazya ayrılıkçı bölgelerinin ilgili kurumlarıyla resmi ilişki kurma izni verdi. Bu Rusya’nın ayrılıkçı bölgelerle resmi ilişki kurması anlamına gelen bir adımdı. Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, kararın alınma nedenini bu bölgelerde yaşayan Rus vatandaşlarının haklarının, özgürlüklerinin ve yasal çıkarlarının korunması ve bölgedeki sosyoekonomik durumun düzeltilmesi olarak gösterdi. Duma’nın 21 Mart kararında olduğu gibi Putin’in kararında da sosyoekonomik durumu Abhazya ve Güney Osetya’dan daha kötü olan Moldavya’daki TransDnyestr ayrılıkçı bölgesi ve Ermenistan tarafından işgal edilmiş Azerbaycan topraklarında yaşayan ayrılıkçı Ermeniler, bu kararın dışında kalmıştı. Putin’in bu kararı üzerine Gürcü yetkililer destek aramak için NATO üyesi Fransa, Almanya, İngiltere ve ABD’de görüşmeler yaptı. Söz konusu bu dört devlet 23 Nisan’da konuyla ilgili, Gürcistan’ın toprak bütünlüğü ve egemenliğini desteklediklerini ve Rusya’nın bu kararını yeniden gözden geçirmesi gerektiğini içeren bir bildiri yayınlandı. Açıklamayla birlikte bu dört devlet Gürcistan ve Rusya arasındaki Abhazya krizinde Rusya’ya karşı bir duruş sergilediler. Başından itibaren Gürcistan’ın yapmak istediği de bu krizde Batıyla Rusya’yı karşı karşıya getirmekti. Gürcistan’ın tek başına Rusya’ya karşı koyabilecek bir gücü olmadığı için Rusya’yı sadece Batılı güçler dengeleyebilirdi. Bu devletlerin açıklaması Rusya’yı durdurmadı ve Rusya’nın BM Temsilcisi Vitaly Çurkin bir açıklama yaparak Rusya’nın kararını uygulayacağını açıkladı. C S TRATEJİ 21 diyerek Rusya’yı eleştiren, Gürcistan’ı destekleyen bir tavır aldı. AB, tarafları gerginliği tırmandıracak adımlar atmaktan uzak durmaya çağırarak her iki tarafa mesafeli davrandı. 9 Mayıs’ta AB Dönem Başkanı ve Slovenya Dışişleri Bakanı Dimitrij Rupel’in "AB RusyaGürcistan gerginliğinde taraf olmayacaktır" açıklamasını yapmasına rağmen birlik üyesi Litvanya’nın, Temmuz 2008’de RusyaAB arasında imzalanacak 10 yıllık işbirliği anlaşmasına dondurulmuş sorunların çözümünde Rusya’ya baskı yapılmasını içeren bir cümlenin konulmasını istemesi RusyaAB arasında bu konuda yeni bir sıkıntı yaratmış oldu. 12 Mayıs’ta AB Dışişleri Bankaları Gürcistan’ı ziyaret ederken Saakaşvili AB’den bu konuda daha aktif rol almasını istedi. Gürcistan AB’yi sürece dahil ederek sorunun çözümünü Rusya’nın tekelinden çıkarmayı hedefliyordu. AB’den farklı olarak ABD bu konuda aktif rol aldı hem devlet hem de NATO düzeyinde Gürcistan’ı destekleyen adımlar attı. ABD Dışişleri Bakanı yardımcısı Mety Bryza tansiyonu düşürmek için Abhazya ayrılıkçı bölgesinin lideriyle görüşürken, ABD Başkanı Bush, konuyu telefonla Rusya Devlet Başkanı Medvedev’le görüştü. Kendi gücüyle Rusya ile baş edemeyeceğini bilen Saakaşvili, Moskova’yı ABD ve AB ile muhatap etmeye çalışıyor. Gürcistan sorunlarını Batı’ya havale RUSYA BATIYLA KARŞI KARŞIYA Rusya’nın Gürcistan’ın NATO siyasetini neden etmek yerine Batı ve Rusya göstererek ayrılıkçı bölgelerde gerginliği tırmandırması Gürcistan’ın eline bir koz vermiş ile tarafsız ilişkiler oldu. Gürcistan Rusya’nın aslında Gürcistan’a karşı değil NATO’nun öngördüğü demokratik değerlere geliştirebilir. Bu hem karşı çıktığını ilan ederek, Rusya’ya karşı Batıyı çalıştı. Gürcistan Cumhurbaşkanı kendisinin hem de bölgenin kullanmaya Mihail Saakaşvili’ye göre mesele sadece Gürcistan’ın meselesi değil daha büyük bir rahatlamasına katkı meseledir. Bu Avrupa’nın değerleri, ilkeleri ve güvenliği ile ilgili bir konudur. Rus analizciler sağlayabilir. Gürcistan’ın bu siyasetini Rusya ile Batıyı karşı 20 Nisan’da Gürcistan’a ait bir keşif uçağı GürcistanAbhazya sınırında vuruldu ve bu olay tartışmalara yeni bir boyut kattı. Gürcistan’ın iddialarına göre keşif uçağı Rusya Mig29’u tarafından vurularak düşürüldü ve bu açıkça Rusya’nın Gürcistan’a askeri bir müdahalesiydi. Olayı video görüntüleriyle birlikte BM’ye taşımaya çalışan Gürcistan bu konuda başarılı olamadı. Bu olaydan Rusya’yı sorumlu tutuna Gürcistan, Abhazya’daki Rus barış birliklerini işgalci güç olarak tanımladı ve Gürcistan Batılı müttefiklerinin desteğiyle Rusya’nın sorunun çözümünde tarafsız arabulucu olamayacağı için Rus "barış birliklerinin" uluslararası barış birlikleri ile değiştirilmesi gerektiğini ifade etti. Temmuz 2006’da Gürcistan parlamentosu Abhazya ve Güney Osetya bölgesinde Rus barış birliklerinin değiştirilmesi için hükümete görev vermiş fakat günümüze kadar bu kararın uygulanması için bir adım atılmamıştı. Saakaşvili’nin bu açıklaması Rusya’da, "Gürcistan Rusya’yı bu bölgenin dışına atmak mı istiyor" endişesi yarattı. 30 Nisan 2008’de Brüksel’de bu konunun gündeme geleceği RusyaNATO toplantısından önce, 29 Nisan’da Rusya Savunma Bakanlığı gözdağı amaçlı, 14 Mayıs 1994 Moskova Anlaşması’nı temel alarak Abhazya ve Güney Osetya bölgesinde Rus "barış birlikleri’nin sayısının artırılması kararının alındığını açıkladı ve 30 Nisan’da kararı uyguladı. Rusya bu kararı Gürcistan’ın Abhazya sınırına asker sevkıyatına karşılık güvenlik nedeniyle aldığını açıkladı. NATO sözcüsü James Appathurai, "Rusya’nın bölgede asker sayısını artırmasını gerginliği tırmandırıyor" karşıya getirme stratejisi olarak tanımladılar ve bir kışkırtma olduğunu söylediler. Rus analizcilere göre Gürcistan başından beri yapmak istediğini başarmıştı. Rus gazetelerine göre ise, Rusya Abhazya ve Güney Osetya’yı bırakır ve Gürcistan NATO’ya üye olursa Türk askerleri 200 yıl önce çıktığı Kafkasya’ya girer ve Rusya NATO ile savaşmak durumunda kalır. Tiflis, meseleyi GürcistanAbhazya ve GürcistanGüney Osetya zemininden çıkarmış BatıRusya zeminine taşımıştı ki, bu durum Gürcistan’ın Batı’dan destek almasını kolaylaştıracaktı. Abhazya gerginliği aslında iki boyutlu bir meseledir. Gürcistan, Rusya baskılarına karşı toprak bütünlüğünü korumak için Batı’yı meselenin içine çekerek olayı Batının sorununa dönüştürmeyi ve Rusya’nın tekelinden çıkarmayı hedefliyor. Rusya ise Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra elinde kalan tek kozu olan ayrılıkçı bölgelerden vazgeçmek istememektedir. Gürcistan meseleyi Batı’nın desteğiyle halletmenin ötesinde direk Rusya ile görüşme yolunu seçmelidir. Fakat Rusya Güney Kafkasya politikasında ayrılıkçı bölgeleri desteklediği sürece de Gürcistan’ın diplomasi yoluyla toprak bütünlüğünü sağlaması zordur. Gürcistan Rusya karşıtı olduğu müddetçe baskı yapmak için Rusya’ya koz verecektir. Gürcistan için her ne kadar zor olsa da Rusya ile kurulacak iyi ilişkiler Gürcistan’daki birçok istikrarsızlığın önüne de geçecektir. İstikrarın kendisi de Rusya’yı Gürcistan’dan uzak tutmanın bir yoludur. Bu noktada istikrarlı bir Gürcistan da Türkiye’nin bölge politikasıyla uyuşmaktadır.