Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
co
>-
8
§
Dünyada sürtünme ve aşmma Ali Erq
Teknolojinin Nobeli olarak nitelendirilen R&D ödülünü 4.kez kazanan ve çalışmalarını
ABD'deki Argonne Ulusal Laboratuvan'nda sürdüren Profesör Dr. Ali Erdemir 16 Haziran
tarihinde İTÜ Makine Fakültesi, lleri Motor Teknolojileri'nde Yeni Nanomalzeme ve
Kaplama Türleri konusunda bir konferans verdi. Erdemir, triboloji (sürtünme, aşmma ve
yağlama konularını inceleyen bilim dalı) konusunda 25 yıllık birikimlerinden yola çıkarak,
gün geçtikçe daha fazla mekanikleşen dünyamızda, aşmma ve sürtünmeden kaynakla-
nan enerji kayıplarının nasıl engellenebileceğine ilişkin görüşlerini açıkladı.
Ali Erdemir, ayrıca sürdürmekte olduğu çalışmalarıyla ilgili sorularımızı yanıtladı.
Reytıan Oksay
"D
ünyada aşmma ve sürrünmc konulnnn-
ı/;ı ç alışmalar yapan hiliın insnnLırının
hemen hemen hepsi Ali Erdemir'in \:ı-
lısmalarını takip eder. Onun tfilışmalan çttjfu zaman
öncü olmuftur. Bu konunun dımyeni olarak kahul cdi-
lir."
İTÜ Teknik Üniversitesi Malzeme ve Mctalurji
Mühendisliği Bölümü'nden DoçDr.Kttrşat Kazmanlı,
Argonne Ulusal Laboratuvan'nda bir dönenı birlikte
çalıştığı Ali Erdemir'i hüyle anlatıyor. "Erdemir Hoca
/7e Qilifinnk birayrıcalıktır. Kendisine sorıı soran rıer-
kesi ayının yapmadan yanıtlar, sonml;ırm;ı çiizüm hul-
mayn çalifir. Konusunda otorite olarak kahul vdilmesi-
Ödiil kazanan projeye Istanbul Teknik Üniversitesi Malzeme ve
Metalıırji Miihendıslığı Bölümü'nden (soldan sağa) Doç. Dr.
Kürşat Kazmanlı, Prof. Dr. Mustafa Ürgen, Doç. Dr. Ûzgül Keleş
ve Prof. Dr. Ali Fuat Çakır da destek verdi
Cû
O
Giildem Kartal, ve Ali Erdemir
ne knrşın, hiçbir zaman alçak gönüllüğünü elden hır.ık-
mamıntır" diyor.
İnsanlık tekerleğin icadıyla hirlikte harekctli
elemanların sürtünme ve aşmma prohlemiyle tanıştı.
Ve hugiinc dek sürtünme ve aşınmanm yol a«,iıfiı ener-
ji ve mal:cmc kayıplannı telafi ctnıcnin yollarmı aradı.
Snn yıllarda Triboloji adı vcrilcn bilim dalı altında
sürdiirülen bu çalışmalar, sürtünme sonucu ortaya çı-
kan kayıpları önlemck, hakım-onarım faaliyetleri i(,'in
harcanan zaman ve emejji azaltmak, (,x.'vreye vcrilen
zararı minııtnuma indirmck gibi misyonlar cdindi.
Prof. Dr. Ali Erdemir işte bu konunun en yet-
kin isimlerinden biri. ABD Enerji Bakanlığı'na bağlı
Arıjnnne Ulusal Laboratuvan'nda 23 yıldır sürtünme,
ajınma vc yaglama konusunda arastırmalar yapıyor ve
ruıgün pek ^\ık odülün sahibi. Teknolojinin Nobeli
olarak nitelendirilen R&D (Her yıl dünyada 100
öneınli buluşun sahibi bilim insanları ve enstitülere
verilcn araştırma-geliştirme ödülü) (klülüne 4 kez
(1991, 1998, 2003 ve 2009) layık görülen Erdemir'e bu
noktaya gclmek için hangi asamalardan geçtiğini sor-
duk.
KÎLOMETRETAŞLARI
-2009'da aldığınız ödülden
başlayalım
En son 2009 yılı ekim ayın-
da Orlando'da düzenlenen ve
Mustafa Reylerin de
(Prof.Dr.Mustafa Ürgen vc projeye
katkıda bulunan digcr İTÜ'lü araş-
tırınacılar) katıldıgı bir tören ile
' ) ^ ~ " bu ödülü aldık. Bu son proje yakla-
t^K *\ $ık 10 yıl önce başladı. Mustafa
I ^ H / | Bey ile temas halindeydik.
j ^ B / jm Fikirlerimizi birlejtirdik. Fikirler
^ H r / jğj^M dogrultusunda araştırma ba^lattık.
W / « • Kendisi, Prof.Dr. Ali Fuat Çakır
ve bazı talebcleri (Osman Eryılmaz, Kürşat Kazmanlı,
özgül Keleş) Argonne'a Keldi. Arada sırada ben
deTürkiye'ye geldim. Şiındi benimle birlikte çalışmala-
ra katılan bu çocuklar burada, bu alanda ^ok başarılı
lar yapıyor.
1991 yılında size ödül getiren çalışmanız neydi?
Bu ödüle layık görülen projc, borik asidin (,-ıık
yağlayıcı özelliklere sahip, yeni yağlama teknolojileriy-
le ilgiliydi. Kendi alanında «,-ıgır açıp, yankı uyandıran
bir çalışmaydı. O teknoloji tamamcn ticari bir boyut
kazanmış durumda. Endüstriye tümüyle intikal etti.
Örncğin Motor Silk adı altında pazarlanan ürün bun-
lardan biri.
1998 yılında ödüle layık görülen çalışma?
Bu bulıif ise sürtünmcsiz karbon kaplama ile il-
giliydi. ^u anda bile bu, dünyadaki en kaygan (nearly
frictionless carbon) malzeme. Şinıdi ı>eleceğin hard
disklerinin (,".ılışma performansının artırılmasında kul-
lanılıyor. Bu teknoloji perforınansı 10 misli arattırabi-
lir. Oidinotiv alanında da kullanım alanları mevcut.
2003 yılında galiba nanoteknolojiden yararlan-
dığınız buluşunuz ile ödül aldınız?
Niino yapılı kompozit bir karbon kaplama türü
^eliştirdik. Çok orijinal bir kaplama rürü; tünı karbon
Veşitlerini bünyesinde taşıyabilcıı tek kompozit malze-
me. Heııı elmas var; heın fjralit var... Çok nadir sen-
tezlenebilen bir yapı. l^egişik karbon türlerini içerdiği
için kullanım alanları çnk geniş. Bu teknoloji daha çok
süper kapasitörlcrdc, enerjiyi depolama sistemlerinde,
uzay sistemlerinde (uydular vb) kullanabiliriz. Bu mal-
zemenin bir özclliği sürrünmeyi azaltmak ise, bir diğeri
enerjiyi depolama kapasitesi. Başka bir deyişle hidrojen
depolama ozelliği. Nano yapısı olduğu iı,in ınuazzam
miktarda hidrojen tutma kapasitesi var.
2009'da da nano yapılı yeni bir malzeme ve
kaplama gcliştirdik. Nano yapıdan dolayı yok sert; sert
olduğu için de aşmma mukavemeti «,x>k yüksek. Ayrıca
<,x)k kaygan.
Bıınıı daha (,x>k otomobil aksamlarında kullana-
cağız. Pek (,x)k otomobil aksamının ömrünü çok uzata-
cak. Otomobilde aşınmaya nıaruz kalan tütn hareketli
parç-alar bundan yarar sağlayacak. Rıılmanlar, piston
segmanları vb. Bunun testlerini pek (,x>k otomobil fir-
ması sürdürüyor. Bu yılın sonlarına doğru ilk ürünlerin
(,-ıkması bekleniyor. Şirketlerin yeni bir ürün çıkartma-
dan önce malzemeyi çok uzun bir test aşamasından ge-
çirmesi gerekiyor. İlk kullanacak arabalar yarış arabala-
"PROJEL
Argo
na bağlı bir!
musunuz?
ABD
Enerji politı
tülüyor. Biz
şöyle bir f
verin diyonı
Bir araştırm.
Bugiı
Kişilerdc bıı
larmıza bakı
Benim o kaı
projem var.
Yeni
Biri y
rüttüğümüz I
PROF. DR. ALİ ER1
15'i patentli 230
1987 yılından beri ABD'nin Chicago kenti yakınlarmda bııl
ArRonne Ulusal Laboraruvarı'nda araştırmalarını sürdüren Prof.Alı
Teknik Üniversitesi Metalur]
sonra 2 yıl lskendemn Demir
rak çalıştı. Master ve doktura
Enstitüsü'nden aldı. 1987 yılı|
Laboratuvan'nda şimdi "Senî
Sistemleri Bölümü'nün yönet
Prof.Erdemir buluşlari1
edindi. İlk ödülü 986 yılında;
verdiği Ulusal Araştırma Hizı
ödülünü (1991, 1998, 2003 v
sıra Discovcr Dergisi ödülü (
2002), Arçonne Laboratuvarı
Amerikan Makine Mühendis
Yenilikçi Araştırma Ödülü (1999), Amerikan Maden Birliği Ödülü
Consortium Midvvest Region Excellencc in Technology Ödülü (20
patenti, 230 makalesi, 16 kitap/el kitabı hölümü ve iki de kitabı bul
atıf yapılmış.