Catalog

BHj lelerin umudunu diri tutan şiirler yaz- mış, kitlcleri şiirine, şiirlerini kitlelere ulaştırmayı ve yüksek sesle, hcp bir agızdan, meydanlarda, salonlarda söyletmeyi başar- mış bir ozan. Komünist bir şair, devrimci bir şiiri düşündügümüzde, onun saydığımız bu ozi'lliklı-rinin yansıtıldı£ı en iyi şiirinden bi- ıı, "Kirtim Kirt'i yeniden okıımanın vc üzc- rinde düşünnıcnin tam sırası: ('an yokıu ki sevdalara diise,/Kurt yoktu ki kı/.ıl kann üşe/Yoktum ki vol gcçe/Gül yoktu ki, dal yoktu ki.. ./Ve ılöne döne ntes/Döne döne madde/Gökleryarıla dürii- Ic/Dağlar savrula devrile./Kırıhı döküle yıl- dız/Sular evrile çevTİle/Dögüşe döğüşe mad- de/Değise lokuşa madde..." tnsanın, heııı akıl varligı olarak yapıp et- tiklerinden sorumlu lıeın de olan biten kar- şısında "duygu ve ılııyusallık" varlı^ı olarak, kendi eylemliliklerinin sonucıı bir kişilik ol- dııgumı da iyi bilen Gökce diyor ki: "Umutsuzluğumuz arttıkça, geçmisi suç- luyoruz ve SHnıyorıı/. ki. o koşullar hep var- lnr. Oysa, bireylerin birbirleriyle ilişki kur- duklnrı tophımsal kosullar, kişiliklerin ko- sullarıdır. Hiçbir zaman bizim olmavan bu koşullar, keıiıli evlemlcrimizin koşullarıdır vc kauli eylemlerimizden dogmuştur..." Bu durıımda, şairin yaşanu şiire dahildir di- yenlerin sriyledikleri doğnıysu cğer, Gök- çe'nın yukarıdaki sözlcrı, onun şiirlerine yansıyan yaşamını anlatması bakımından cok rinemli. Çünkü yaşamı biıyük yalnızlık- lar vc acılarla geçnıiş biriniıı, bu yaşanıı bile- rek secmesinden daha doğal ne olabilir ya da "eşyanın labiatı" gercgi dcğil midir böyle bir seçimr 1 Gökçenin şiirlnde "Aydınlanmacı" tavır. tarihsel bağları ve köklert. Insan akıl varlığıdır "aklını kullanma cesa- rctine" sahip, "crgin akla" ula^nıış biri ola- rak, eylemlerinin sonıi(,larını göze alnıış, bu sorumluluğu taşıyabilecek olgunluğa crişmiş bir kişiliktir. (iökçe, yaşamak istediği bu hayatı bilerek seçıi. Doğuracagı sonu(,ları da, Anadolu insanına özgü al(,'akgönüllü bil- ^c kişiliğiyle KÖğüslemesini de bildi. Ustalıgı hoşgöriiyle, üretkenli^i alçakgönüllülükle birleştiren ve hcrkesin olan şiirler yazdı. Ya- şadıklarından kimseyi sorumlu tııtmadı. Onun en büyük yarasını, en iyi biçimde Ti- nnıroğlıı dile getirdi. Söylcdiklerini buraya alnıalı vc genv kuşaklara onu yeniden anlat- malıyız. Şiirlerini yeni baştan okumalıyız. El- bettc ki bunun, kiiskün giden şairimize bir yaran olmayacak. Ama, hizden sonraki ku- şaklara, onu yaşatma ^abanıı/ın bir belgesi olarak kalacak bu. Gökçenin şiirlerini oku- duğumuzda, en bireysel tepkisinde bile, top- lıımsal bir i(,crik, toplumsalcı bir diinya crekleycn öz taşulığını sezeriz. Onun şiiri, Bedreddin'den Mansur'a, Nesimi'den Ghr- dono BniDo'ya, Sokrates'ten Pir Sultan'a, Deaiz'lerden Mumcu'lara değin uzayan zıı- lümler tarihinin türküsiidiir. Unutmaya ve unutturulmaya karşı bir bcllt-k ycnilemesi! Kitlescl bütünlük bir olgunlıık belirtisidir. Toplumsalcı Türk şiirinde, nıateryalist dün- yanın estetiğini i^selleijtiren kurgıısıı ve iç- eriğiyle, yercldcn ulusala, ulusaldan evrense- lc uzanan çizgide, bin yıllar otesinden ışığını bize ulaijtıran yıldızlar gibi parlayıp duracak, Türk şiiri içinde. Gökçeyi ve şiirini "bü- yük" yapan "şey" ya da "şeyler"e gelince; özetle: lnsanlık kadar uzun bir Reçmişe ta- rihlenen halk ekini, halk dili ve halk damarı türkülcrdir... EnverGökçenin şiiri, iştebu tarihin şiiri- dir. Bu yolu bilerek yürünıüş ve bunu bir yaşam bi^imine dönüştürmüş tarihin şairi Giikçe'yi, "...biripin ııcıındasallandırma- ılıhır, bir baltanm kcskin affrmda parçala- nudılar, derisini yi'r/.mediler, ateşlcrc atma- dılar. Ama onu şürden yoksun kılarak yaşa- nun dıijina atttlar. Giikçe'yi. bu soylıı şairi, fiirden ıızaklaştırmak dcnli büyük zulüm olamaz. U, şiirlerinde halk duyarlığını örgü- lüyordu. Bunu. kültür ve toplumbilimin tüm fierekleriyle yapıyordu. Yaptıklannm tümünde üstiin bir bilinç düzeyinin oldıığu- mı goriiyımız. Orncfiin, belli kültürlere ta- rihsel bilinci taşırken halkımızın kültür dü- zeyini gözdcn ırak tııtmadıfiını " yazmakta- dır, Timuroğlu. Ne ki, onun yaşamı ve ya- pıp cttiklcri düşiinülılügünde, tarih öncesi Anadolu'da yaşamtş "(jilgameş"ın, Anado- lu'y» insuncıllı^ın beşipi ve insan sevgisinin anavatanı yapan V'ı/nı/.s'ım, Dadaloglu'Urtn, Köroğluhınn, Kjracaoğlan\nrm, Pir Sultari\mn (,'agılaşi ve yirminci yiizyılda diiııyaya serpilmi<j bir ışıgı yapmaktadır onu. Yasar Kematin "Büyük şiirin" olııjjiı- nuına tanık oldugu yaşamı işte bu. Sıı gibi berrak, cam gibi };östergen. Devrimci, ko- müniüt, dosdogru, eğrisiz, ödünsüz ve leke- siz bir yaşnm. egilmeycn bir baş! Kendi ya- şamını halkın yaşamından avrı ttıtmayan, onlarla yatıp onlarla kalkan, emekcilerle yan yana, kol kola çalışıp gezen, tiirküler, raa sallar, nıaniler, destanlar, deyişler söyle- yen... Yani halk olan her şey gibi, büyük fır- tınaları ıla halk duyarlı£ıyla sezip bunları üstiin hilinc, düzeyinde şiirleştirmesini bilen bir şairin, başka türlü yaşamı olmazdı. Bir şeyin allını, Vccihi Timuroğhîmm da ısrarla vıırgııladıgı gibi belirgin biçimde çiz- nıeli: "HnverGökçc"diyor Timuroftlu, "salt halk diline ve halk şiirinc yaslannvyor. (), tüm Türk siiri ve yazınını inccliyor. Hir tek dizenin mihnctini, acısını çekiyor. Bir impevi yaratırken, Türk şiirinin bütiin ince- liklerini ve olanaklannı araştmyor ve "bcr- ceste ınısrayı" yakalıvor. Berceste nusra, bir Divan terimi değil nri? Kimi zaman bu siir- den, "gelincik yiizlii" imgeler geliştirir, "Ev- vel maddc-ahir likir" dizeîeri de Divan siiri- nin deyişiyle kurulmuş diyalektik bir anlatı- dır. 'Demir ve ekmek aşkma mesuduz" di- zesi, bende her zaman bir Naili hazzı btrak- mıştır. "Yetişmedi daha Celal Paşa kolu"ndaki Evliya Çelebi ağzı, Enver Gök- çe coşkusundandır. Şiirinin köklü öğesi, materyalist Msefeye dayanır ve diyalektik düsüncenin bilincini taşıyan şiirlerdir... Gökçe'nin bir toplumbilimciyanı da vardır. Yapıtlan, üstiin bir bilincin ürünüdür. Belli kültürlere tarihsel bilinç taştr. Bunu yapar- ken, halkınm kültür düzeyini ıraksamaz..". Enver Cîökçe, masal öğelerini, ycrel halk deyişlerini de kullanır: Zaman akar, zaman fieçcr/Zaman zindan içinde/Biz mapusta gürülgürülyatardık"dizeîeri, çocuklugu- mıızda nine ve dedclerimizin bize anlattığı masal başlangıcındaki "ewe/ zaman içinde, kalbur saman ıV/'m/e"tekerlemesini çagrışrı- rır. Ne ki, bıırada Cıökçe, yinelemeye düş- meden yapar bunu. Şiirsel oluşumun bütiin tatlarını duyurmaktadır bize. Ozgiin bir şiir diliyle anlatmaktadır. Şiirsel kurgu, yüksek bir bilinç ürünü, akıcı, sürüklcyici, yalın ve çarpıcıdır. Yaşamm bir de acı gerçekligi vardır. Bir çocuk nıerakı ve aceleciliğinde duyuran kendini. Koparıp alır masalsı o diinyandan vc dünyanın zulümlerle örülü acı gerçekliginin karşısına diker seni: "Ge- tirdücr ite kaka bir yifiit,/Ayak çıplak/Ak bir mintan içinde..." dizelerinde. Ardın- dan, "Kırmızı panltıh vc narin /Bir kiraz dalı/Irgalandı/l tas bahçenin içinde" dizele- riyle şiir sürer gider. Şiirde dile getirdiği has bahçe" bir başka masal örgesidir (mo- lif). Gökçebunlara, salt birer deyiş unsurla- n olarak değil, yüksek bilincin bir ürünü di- zelcr olarak yer vermiştir şiirlerindc. Bilin- ıligi gibi'7/iis bahçe". padişah nıülkiulür. Karınca sızsa kıyamet nedeni. Üstünden kuş ııçurulmaz, yanından kervan gecemez. Has bahçenin kiraz ağacı (, - içek dökerken, öfke- sini kuşanmış gür sesiyle, Eğinli Bekirçıka- gelir: "Bu ne bok kader/Toprafcım yok, tarlam yok./Ne kadar/Toprak var dünya da oy- sa/Ömrübillah herkese yeter." Anısı önünde saygıyla eğiliyorum. • FAK BERFIN 11 Y A Y ı N L A R ıy a y ııı I KAAN TURHAN Yeni Osmanlı Misyonu'yla Kördistan İnşası ERGENEKONVEFETHULLAH KAAN TURHAN BÜDİBİm've ~FH1UUJUI »Ergenekon'da Amerikancı Uzlaşma 1 llımlı İslam ve Ergenekon »Yeni Osmanlı Projesi ve Türkiye'ye Ortadoğu'da Koç Başı İşlevi 1 Fethullah'ın 'Yankee' Casusluk Faaliyetleri: 'Kürdistan'ın İnşası 1 Ergenekon'daki CIA Maşası »Ergenekon'da Sır İntiharlar 1 Ergenekon'da Sahte Belgeler 1 Ulusal istihbaratın Tasfiyesi Fethullahçı / Amerikancı Çatı İstihbarat Örgütü 1 Kürdistan Projesi Açılımları DTP'den AKP Çıkacak Mı? »Fener Rum Patrikhanesi'nin 'Ekümenik' İlânı ve Ergenekon bncveBilinc I Avrupa Biriiği ETEM ORUÇ / Nazllll Cumhuriyatl Nazilli Cumhuriyeti işgal yıllarındakı çekilen acıları, kahramanlıkları, ledakârlıkları anlatan bir kitap... Tarih, 176 Sayfa, 10 TL FAİK ACAR Din, jnanç va Bilinç Araştırma-İnceleme, 272 Sayfa, 13 TL. 2. Baskıl YILMAZ DİKBAŞ / Avnıpa Blrllğl: Tabuta Çakılan Son Çlvl, Araştırma-İnceleme, 556 Sayfa, 25 TL 6. Baskıl CAZtMGOmOZ KvtalGiziyti Lalkllk OKAM GÖKAY EMGEMGİL TUrklye Devrlml'nln Yol Harltaıı va Avratya Rotası Araştırma-İnceleme, 748 Sayfa, 27 TL. CAZİM GÜRBÜZ Kaıtal Gözüyla Lalkllk Araştırma-İnceleme, 218 Sayfa, 13 TL FAİK BULUT Hasan Sabbah Gerçafil Araştırma-İnceleme, 351 Sayfa, 15 TL 3. Baskı! KONFERANS Ergenekon Tertibi ve Hedefteki Ordu Konuşmacı: YILMAZ DİKBAŞ Dûzenleyen: ASYAŞAFAK YAYINLARI (BERFİN BASIN YAYIN) Yer: TÜYAP, 15. İzmir Kitap Fuarı, 3.Salon Kültürpark (Fuar Alanı) Basmane / İZMİR TUYAP, 15. İzmir Kitap Fuarı'ndayız. C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 1053 SAYFA 2 1