Catalog

kuduğum Kitaplar METİNCELAL 'Organize suç'a çözüm makulfiyatmı? K ültür ve Turizm Ba- kanı Ertuğrul cü- nay, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'nda ya- pılacak değişikliklerle il- gili olarak meslek birlik- leriyle yaptığı toplantıda korsan yayınla mücade- le ile ilgîli olarak "Korsan nitelemesi işe masumi- yet katıyor, bu hırsızlık- tır. Belki bu sanat eseri, fîkir ürünlerîne daha ko- lay ulaşımı sağlayacak önlemlerin de alınması gerekiyor. Bir sanat eseri ortalamamızın alım gü- cüne göre pahalıysa onu makul fiyata Indirmek de önemll bîr çözüm yöntemi olabilir dedî. Yayıncılar korsan yayın satışımn önieneme- mesinden yakınırken kltapevlerinde de serbest- çe korsan yayın satıldığını görüp şoke oldular. üstelik, artık tüm korsan kitapiann üzerinde ya- salbandrollervardı. "Sponsorluklar bulalım veya kamudan öyle teşvikler getirelim ki, kültür ürünlerini kolay ulaşılabilir hale getirelim. Insan bir kitap al- mak istiyorsa gidip korsandan alma gereği hissetmesin. Arada makul bir fark olsun. Şu anda bazen 10 katın üzerinde çıkan fiyat farklan oluyor ki sizin o sektörle mücadele et- meniz bu fiyat farkıyla çok zor. Fikir ve sanat eserlerini halkın kolay ulaşabileceği mekânla- ra imkânlara kavuşturmamız da gerekiyor ve belki de, asıl üzerinde çalışmamız gereken de budur diye düşünüyorum" demiş. (9.8.2009, sondakika.com). Ertuğrul Günay'ın bu açıklaması Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın korsanla mücadeleye artık farklı bir perspektiften baktığını gösteri- yor. Bakanlık şimdiye dek korsanı önlemenin yolu olarak Fikir ve Sanat Eserleri Kanu- nu'nda (FSEK) yapılacak değişiklikleri görrn- üştü. FSEK'nin defalarca değiştirilmesi yet- meyince 3.3.2004'te "Korsan Yasası" diye de anılan çeşitli yasalarda ilgili maddeleri değiş- tiren özel bir yasa bile çıkartılmıştı. Ama bu yasal değişikliklerin hemen hiçbiri korsanı ön- lemedi. Çünkü yargıçlar korsan yayın üret- meyi de, satmayı da masum bir suç olarak gördüler. Korsan yayın satanları cezalandır- makta çekingen davrandılar, ya ceza verme- diler ya da verdikleri cezaları ertelediler. öte yandan, Türk Ceza Kanunu'nda yapılan deği- şikliklerle FSEK 81. maddede "yasal olarak çoğaltılmış, bandrollü nüshaların da yol, meydan, pazar, kaldınm, iskele, köprü ve benzeri yerlerde satışı yasaktır" hükmüne uy- mayanlara ağır para cezalan kaldırılıp Kaba- hatler Kanunu uyarınca 50 TL idari para ce- zası cezalandırılması öngörüldü. Ceza Muha- kemeleri Usülü Kanunu ile korsan yayın taki- bi, özellikle kitapevlerinde ssftılan korsan ya- yını yakalamak güçleşti. Tüm bu korsanı ön- lemek amacıyla alınan "tedbirler"(!) sonucun- da korsan yayın patladı. Yayıncılar eskiden cadde ve sokaklarda korsan yayın satışının önlenememesinden yakınırken kitapevlerinde de serbestçe kor- san yayın satıldığını görüp şoke oldular. Üs- telik, artık tüm korsan kitapların üzerinde ya- sal bandroller vardı. Bandrolsüz kitap sata- mayacaklannı anlayan korsanlar çözüm yolu- nu bulmuştu. "Yazarım, benim bir kitabım var, onu bastırıp satacağım" diye bakanlığa başvuruyor, gerçek yayıncıların onlarca belge verip zorla alabildikleri bandrolleri hemen hiç- bir belge vermeden kolayca alıyor ve korsan yayınların üzerine yapıştırıveriyorlardı. Zabıta ya da emniyet kuvvetleri herhangi bir dene- tim yaptıklarında kitapların korsan oldukları açıkça belli olmasına rağmen bandrollü oldu- ğunu görüp herhangi bir işlem yapamıyorlar- dı. Oysa, korsan kitapların üzerlerindeki ban- drollerin numaralarını kontrol edebilselerdi bandrollerin o kitaplara ait olmadığını kolayca anlayabileceklerdi. Yazık ki bu olanak yoktu! Çünkü, daha önce de yazdığım gibi, FSEK'nin 2001'de öngördüğü fikri mülkiyeti korumak amacıyla veri tabanı oluşturulması görevini bakanlık sekiz yıldır yerine getirmedi. Avrupa Birliği'nden 'veri tabanı kuracağız' di- yerek birkaç yıl önce alınan bir fon olmasına rağmen halen hangi bandrolün kime verildiği- nin kaydının tutulduğu bir veri tabanı yok. Bu nedenle bir yazar ya da yayınevi internete gi- rip kitabındaki bandrolün aslında hangi kita- ba ait olduğunu öğrenemiyor, fikri haklarını takip edemiyor. Bakanlık görevlilerinin yapa- cağı iş tek tek dosyaları açıp bakmak. Siste- min yumuşak karnı burası. Aldığımız bilgilere göre bakanlık, 2010 başı itibarıyla veri taba- nını eser sahiplerinin kullanımına açacak. Yi- ne yılbaşı itibarıyla sektörü yakından tanıdık- ları ve kimin korsan olduğunu da zaten bil- dikleri için bandrol satma görevini de FSEK uyarınca kurulmuş meslek birliklerine vere- cekler. Bandrol satışından elde edilecek ge- lirle de meslek biriikleri korsan takibi yapa- cak, suçluları hukuka teslim edecek. KORSANLA MÜCADELE YAZ KAMPANYASI Yayıncılar Meslek Birliği (YAYBİR), "Kor- san yayın üretimi, dağıtımı ve satışı, yaz se- zonunun başlamasıyla birlikte tatil yörelerin- de yaygınlaşarak, yayıncılarımızın, dağıtım- cılarımızın ve kitapçılarımızın varlığını tehdit eder boyutlara ulaşmıştır. Telif ödemeyen, vergi vermeyen, işletme giderleri bulunma- yan 'korsan yayın' üretici ve satıcıları sahil kentlerinde ve tatil sitelerinde sergiler aça- rak, yeni çıkmış ve çok satan kültür kitapla- rını yarı fiyatına veya daha ucuza satışa sun- maktadırlar. Bandrolsüz kitapların yanı sıra üzerlerine başka kitaplar için alınmış ban- droller yapıştırılmış korsan kitaplar, kitap okurları nezdinde, yayıncıların ve kitapçıların fahiş fiyatla kitap sattıkları gibi gerçek dışı bir izlenim yaratmaktadır" diyerek yayıncıla- ra bir çağrıda bulundu. Alfa, Altın Kitaplar, April, Beta, Bilgi, Doğan Egmond, Epsilon, lletişim, Inkılap Kitapevi, İş Kültür, Metis, NTV ve Yapı Kredi Yayınları çağrıya olumlu cevap verip, maddi katkıda bulundu, müca- dele başladı. "Korsanla Mücadele Yaz Kampanyası"na katılan yayınevleri adına YAYBİR avukatları- nın emniyet güçleri ile işbirliği ile tatil belde- lerinde yaptığı baskınlarda on binlerce kor- san kitaba el konuldu. Izmir Alsancak, Yeni Foça, Çeşme, Urla, Bursa, Ayvalık, Avşa Adası, Çanakkale, Silivri, Akçay, Didim, Ak- bük, Fethiye, Antalya, Anamur, Silifke, Kız Kalesi gibi tatil yörelerinde yapılan 75 bas- kında 110.000 adet korsan kitap yakalandı. Balıkesir Akçay'da yapılan baskında korsan yayıncıların depo olarak kullandıkları bir eve ulaşıldı. Evde yaklaşik 30.000 adet bandrol- lü korsan kitap bulundu. Yakalanan korsan yayınlar arasında Orhan Pamuk, Elif Şafak, S A Y F A 1 2 Dan Brovvn, Adam Favver, Yaşar Kemal, Murathan Mungan, Turgut özakman gibi yazarların çok satan kitapları yer alıyor. YAYBİR avukatları özel Demirkol ve Abdul- lah Egeli yaptığı açıklamaya göre Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'na aykırı olmasına rağmen korsan yayıncılık yoğun olarak bele- diyelerden alınan izinle cadde ve sokaklarda "kitap şenliği" gibi adlar altında ya da kitap- çılarda yapılıyor. Korsan yayınlarda başka kitaplar için alınmış ya da çalıntı bandroller kullanılıyor. Avukatlar yaptıkları baskınlarda korsan yayıncılığın işsizlerin yaptığı basit bir işportacılık olmaktan çıktığını ciddi serma- yesi, yöneticisi ve dağıtım ağı bulunan orga- nize suç örgütü boyutuna ulaştığını gözlem- lediklerini belirtiyorlar. KORSAN YAYIN ORGANİZE SUÇ Sayın bakan Günay, korsan yayıncılar için bir dil sürçmesi olduğunu umduğumuz "sektör" yakıştırmasını yapsa da gelişmeler korsan yayının artık organize bir suç olarak değerlendirilebileceğini gösteriyor. Organize suç, 4422 sayılı yasada "Çıkar amaçlı suç örgütü" başlığıyla tanımlanmış. "Suç işle- mek üzere mensupları arasında gizli ve açık işbirliği bulunan"lann örgütlenmesi olarak tanımlanıyor. Korsan yayıncılar, bir örgüt mantığıyla çalışıyor. Bir korsan yayın üretici- si var. Genellikle kendilerine ait bir matbaa- da korsan yayınları üretiyorlar. Bakanlık gö- revlilerini aldatarak ya da diğer yollarla ki- tapların üzerine yapıştırılması zorunlu olan bandroller temin ediliyor. Korsan yayın üre- tildikten sonra belirli merkezlerde depolgnı- yor. Daha sonra korsanı üreten genel dağıtı- cı yayınları her ilde bulunan dağıtıcılarına ulaştırıyor onlar da kitabevi ya da sergi adı altında korsan yayın yapanlara veriyor ve korsan yayının satışı gerçekleştiriliyor. Kor- san yayın engellenmeye çalışıldığında ise ya önceden devlet görevlilerinden bilgi alınıp gerekli tedbirler alınıyor ya da geçtiğimiz yıl- larda Kadıköy'de yaşandığı gibi silahlar çe- kiliyor. Aldığımız bilgilere göre korsan kitap yayını yapanlar isimleri sektörce bilinen bir- kaç kişi. YAYBİR avukatları, korsan yayıncı- lığın organize suç haline geidiği kabul edilir- se zaten kimlerin yönettiği bilinen örgütlerin çok kolay çökertilebileceğini söylüyorlar. MAKUL FİYAT Sayın bakanın "Bir sanat eseri ortalama- mızın alım gücüne göre pahalıysa onu makul fiyata indirmek de önemli bir çözüm yöntemi olabilir" önerisine gelince. öncelikle korsan yayının neden ucuz olabildiğini düşünmek gerek! Yayıncılar korsanlar gibi yazara, çevir- mene, editöre herhangi bir telif hakkı öde- mezse, devlete hiçbir vergi vermezse kitap fiyatları makul düzeye iner hatta korsandan bile ucuz olur. Ertuğrul Günay bünun nasıl olacağını da belirtmiş; "Sponsorluklar bula- lım veya kamudan öyle teşvikler getirelim ki, kültür ürünlerini kolay ulaşılabilir hale getire- lim. Insan bir kitap almak istiyorsa gidip kor- sandan alma gereği hissetmesin." Yayıncılar bakanın sözlerinin ideal olduğunu ama kolay başarılacak bir şey olmadığını düşünüyor. özellikle vergi indirimlerinin sağlanması gi- bi... Ama sayın bakan, yayıncılığın da devle- tin teşviklerinden yararlanmasını sağlayabilir, halk kütüphanelerine öncelikle korsanı yapı- lan kitapların satın alınmasını sağlayarak okurların korsana gitmeden, hiç para verme- den "bedava" popüler kitapları okumasını kolaylaştırabilir. Bu ve buna benzer birçok öneriyi zaten yıllardır yapıyoruz. Sevindirici olan bakanlığın da bu görüşleri paylaşması- dır. Şimdi sıra bir yandan korsan yayıncıları organize suç örgütü olarak değerlendirip da- ha etkin mücadele ederken diğer yandan bakanlığın sektörle masaya oturup çözüm yollarını konuşmasındadır. • C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 1 0 1 8