Catalog

CMYB C M Y B SAYFA CUMHURİYET 17 HAZİRAN 2009 ÇARŞAMBA 10 DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr OTEL ve APARTSIFIR TURUNÇ - - - Tüm Odalarda Çift Çanak_Dijital Receiver_Uydu TV www.diplomathotel.com.tr 252-476 7145 veya 537-825 7979 - İran’da reformcularõn dev gösterisinin ardõndan dün de Ahmedinejad yanlõlarõ Vali Asr Meydanõ’ndaydõ Tahran’da meydan savaşõDış Haberler Servisi - İran’da Mah- mud Ahmedinejad’õn kazandõğõ açõk- lanan cumhurbaşkanlõğõ seçimlerinin ardõndan patlak veren gerek reformcu- larõn gerekse muhafazakârlarõn gösteri- leri sürerken önceki gün çõkan olaylar- da en az 7 kişinin öldüğü bildirildi. Mu- halefetin seçimlerde hile yapõldõğõ id- diasõyla tüm yasaklara rağmen mey- danlardan inmemesi üzerineyse iti- razlarõ değerlendiren İran Anayasayõ Koruyucular Konseyi seçimlerin ye- nilenmesi talebini reddetti ancak oy- larõn sõnõrlõ şekilde yeniden sayõmõna hazõr olduğunu açõkladõ. İran’da muhafazakâr Ahmedine- jad’a bir dönem daha cumhurbaşkan- lõğõ yolunu açan geçen cuma günkü se- çim sonuçlarõna yönelik protestolar ka- na bulandõ. Başkent Tahran’da önce- ki gün İçişleri Bakanlõğõ’nõn yasakla- masõna rağmen, seçimlere hile karõş- tõğõ gerekçesiyle sonuçlara itiraz eden reformcu aday Mir Hüseyin Musa- vi’nin de katõldõğõ dev protesto gös- terisi düzenlenmişti. İran devlet rad- yosu, Tahran’da önceki gün çõkan olaylarda 7 kişinin öldüğünü duyurdu. Haberde, Tahran’õn batõsõnda toplanan çok sayõda kişinin “askeri bir bina- ya saldırmaya çalışması üzerine” göstericilere ateş açõldõğõ ve 7 kişinin öldüğü belirtildi. Olayda, çok sayõda kişinin de yaralandõğõ kaydedildi. Ölenlerin kimliği açõklanmadõ. Önceki gün protestolarõn başlama- sõnõn hemen sonrasõnda da gönüllü milis teşkilatõ (Besic) binasõna gös- tericilerin saldõrmasõ üzerine açõlan ateşte bir kişinin öldüğü bildirilmişti. Musavi yanlõlarõnõn internet site- sinde de Şiraz kentinde muhafaza- kârlarla çõkan çatõşmada bir öğren- cinin öldüğü duyuruldu. Seçim sonrasõnda polisin gözaltõlarõ sürüyor. Ön- de gelen reformcu liderlerden Muhammed Ali Abtahi ile Said Haccaryan’õn önceki gece ya- rõsõ gözaltõna alõndõğõ belirtildi. Her iki ismin de reformcu kanadõn simge isimlerinden eski Cum- hurbaşkanõ Muhammed Hatemi ile yakõn işbir- liği içinde olduğu ifade edildi. Yarõ resmi Fars ha- ber ajansõ, bir polis yetkilisine dayanarak verdi- ği haberde, “devrim karşıtı bazı kişilerin be- raberlerinde mühimmatla yakalandığını ve gözaltına alındığını” duyurdu. Daha önceki açõklamalarda seçim sonrasõnda 200’e yakõn ki- şinin gözaltõna alõndõğõ kaydedilmişti. Eylemler ülkeye yayılıyor BBC, 120 öğretim üyesinin istifalarõnõ sundu- ğu Tahran Üniversitesi’nde yeni protesto göste- rilerinin hazõrlandõğõnõ belirtti. Bu arada üniver- site yurtlarõna yönelik baskõnlar sõrasõnda gözal- tõna alõnanlar arasõnda yer alan 100 kadar öğren- cinin dün serbest bõrakõldõğõ savunuldu. Ahmedinejad’a yönelik protestolar Tahran’dan sonra aralarõnda Meşhed, İsfahan ve Şiraz’õn da bulunduğu başka kentlere yayõldõ. Görgü tanõk- larõ ve medyanõn bildirdiğine göre, bu kentlerin büyük bölümünde protesto eylemleri genelde olay- sõz geçiyor. Küçük yerleşim yerlerinde güvenlik güçlerinin geniş önlemler aldõklarõ belirtiliyor. İran İslam Cumhuriyeti devrimi öncesi Aye- tullah Humeyni’nin çağrõsõyla İranlõlarõn çatõya çõkarak Şah rejimine karşõ tekbir getirmeleri- ne dayanan eylemin, Tahran ve diğer kentlerin sakinleri tarafõndan saat 21.00’e doğru uygu- landõğõ, aynõ şekilde her akşam ve öğleden son- ralarõ birçok kentte Musavi’ye destek için otomobillerin klaksonlarõnõn uzun uzun çaldõğõ ifade ediliyor. Musavi, önceki gün yaşanan şiddet olaylarõnõn ardõndan dün yandaşlarõ- na Tahran’daki protestolara katõlma- ma çağrõsõ yaptõ. Reformcu adayõn bu isteğinin Ahmedinejad yanlõlarõnõn da dün Tahran’da dev bir gösteri ya- pacaklarõ yönündeki açõklamalarõnõn ardõndan geldi. Musavi yandaşlarõ- na “sokak çatışmaları tuzağına düşmemeleri” uyarõsõnda bulun- du. Tahran ise dün, bir önceki gün yüz binlerce muhalifin gösteri yap- tõğõ Vali Asr Meydanõ’nda bu kez Ahmedinejad yandaşlarõnõn yoğun katõlõmlõ gösterisine sahne oldu. Anayasayõ Koruyucular Konseyi, Musavi’nin seçimlerin yenilenme- si talebinin mümkün olmadõğõnõ açõkladõ. Musavi’nin yanõ sõra se- çimlere katõlan diğer adaylar Meh- di Kerrubi ve Muhsin Rızai’nin de seçim sonuçlarõna yönelik resmi itirazlarõnõ değerlendiren Konsey ancak oylarõn yeniden sayõlabilece- ğini ve bu işlemin adaylarõn hile ya- põldõğõnõ öne sürdükleri sandõklarla sõnõrlõ olacağõnõ belirtti. Seçimlerin iptal edilmesini isteyen Musavi, Konsey’in bu yönde olumlu bir ka- rar vereceği konusunda iyimser ol- madõğõnõ söylemişti. Laricani İçişleri Bakanı’nı suçladı İran, yabancõ gazetecilere baş- kent Tahran’daki “izinsiz” gösteri- leri izleme yasağõ getirdi. Kültür Ba- kanlõğõ, yabancõ gazetecilerin bü- rolarõndan ayrõlmalarõnõn yasaklan- dõğõnõ bildirdi. İran Meclis Başkanõ Ali Laricani, polisin baş- ta Tahran Üniversitesi yurdu olmak üzere ge- ce yarõsõ yaptõğõ baskõnlara tepki göstererek İç- işleri Bakanõ’nõ suçladõ. Devrik son İran Şahõ’nõn oğlu Rıza Pehlevi, İran’da seçimlerin ardõndan yaşanan durumla 1979 devriminde yaşanan durum arasõnda benzerlik gördüğünü belirtti. ABD’de sürgün- de yaşayan Pehlevi, CNN’ye yaptõğõ açõkla- mada, “İran’da bugün gördükleri ortamın, bu rejimin gelmesine yol açan birkaç ayı ha- tırlattığını” kaydetti. İLHAN TAŞCI ANKARA - İran’da Mahmud Ahmedinejad’õn kazandõğõ açõklanan cumhurbaşkanlõğõ seçimleri sonrasõnda muhalefetin protestolarõ hõz kazanõrken daha önce Türkiye’de yaşayan bir sanatçõ, yaşadõklarõnõ bir mektupla Türkiye’deki arkadaşõna iletti. Reformcu aday Mir Hüseyin Musavi’nin danõşmanlõğõnõ da üstlenen sanatçõ, seçim sonuçlarõnõn hileli olduğuna işaret ederek, ülkede yaşanan kaosu, “Bütün sanatçılar yas ilan ettiler. Sabaha kadar patlama sesleri duyuldu. Eğer ortalardan kaybolursam tutuklanmışımdır. 10 genç şehit olmuş” dedi. ‘Sesimizi duyurun’ “Lütfen sesimizi bütün dünyaya iletiniz artık bizim hiçbir olanağımız yok. SMS’ler kapalı ve akşamları ceplerimiz de kapalı” diyerek arkadaşõndan sesini duyurmasõnõ isteyen sanatçõ, ülkede yaşanan gerilim nedeniyle adõnõn açõklanmasõnõ istemedi. Cumhurbaşkanlõğõ seçimleri nedeniyle ülkede büyük hareketlilik yaşandõğõnõ anlatan sanatçõ, oylarõ karõştõrarak, Ahmedinejad’õn özellikle seçildiğini belirtti. Kendisinin Musavi’nin danõşmanõ olduğunu ve “Musavi’nin oyu 27 milyon 650 bindi. Sonuçlar ilan olduktan sonra halk sokaklara döküldü. Dün gece (cumartesi) burası kıyametti. Şehrin her bir yerinde emniyet güçleriyle halk arasında çatışma vardı” diye yazdõ. Haberleşmenin de kõsõtlandõğõnõ vurgulayan sanatçõ, telefon mesajlaşmalarõnõn ve internet sitelerinin de kapatõldõğõnõ vurgulayarak, seçim sonucunun açõklandõğõ geceyi, “Gerçekten büyük ve inanılmaz baskı. Sabaha kadar patlama sesleri duyuldu. İşyerine geldiğimde gördüm her yer ateşe verilmiş. Bayağı yaralımız var. Ordu sokaklarda yer almış” diye anlattõ. ‘Yas ilan edildi’ Türkiye’deki arkadaşõna, “Biz de sizin eski Türkiyeniz gibi darbe ülkesi olduk” diye yakõnõrken şunlarõ aktardõ: “Bir hamile kadını vura vura öldürmüşler. 10’a yakın genç şehit olmuş. Bütün sanatçılar bugünü yas ilan etmişler. M. dün tutuklanmış. Herkes bu harekete (Musavi) katılmış. Herkes İran’da siyah giyecek. ” Yaşadõklarõnõ mektupla aktaran sanatçõ, “Bir uyarı gelmiş. Beni de emniyete çağırmışlar. Eğer ortalardan kaybolursam tutuklanmışımdır. Haberin olsun” diyerek, yaşadõğõ kaygõyõ aktardõ. Sanatçõ, Türkiye’deki arkadaşõna her an elektronik haberleşmenin kapatõlacağõ kaygõsõyla mektubunu acele yazdõğõnõ da iletti. İranlõ sanatçõdan mektup ‘Kaybolursam bilin ki tutuklandım’ En az 7 kişinin öldüğü Musavi yanlı- sı gösterilerde çok sayıda kişi de ya- ralandı. (AFP/ AP/REUTERS) Ahmedinejad Rusya’da sert çõktõ Dış Haberler Servisi - İran’daki seçim sonuçlarõyla il- gili ABD ve İngiltere’den tem- kinli mesajlar gelirken mu- haliflere yönelik baskõlar ne- deniyle uluslararasõ toplumun tepkisi sürüyor. ABD Başkanõ Barack Oba- ma, seçim sonuçlarõnõ pro- testo eden İranlõlara seslenerek “tüm dünyanın onları izle- diği” mesajõnõ verdi. İran’õn li- derinin kim olacağõna İran halkõnõn karar vermesi gerek- tiğini ve İran’õn egemenliğine saygõ duyduklarõnõ söyleyen Obama, buna karşõn “Televizyonda gördüğüm şiddetten ötürü derin üzün- tü duydum” dedi. İran hükümetinin hile ve usulsüzlük savlarõnõ inceleye- ceklerini söylediğini belirten Obama, “Biz orada değil- dik, uluslararası gözlemciler yoktu bu yüzden seçimlerde ne olduğunu belirleyeme- yiz” diye konuştu. İran’daki gençlere sesle- nen Obama “ABD’nin İran- lılar adına karar vermek istemediğini bilmelerini is- tiyorum ama İran halkının sesi duyulmalı ve saygı gör- meli” dedi. İngiltere Başbakanõ Gor- don Brown ise Batõ’nõn İran seçimlerinde taraf olmamasõ gerektiğini söyledi ancak Tah- ran’õn da eleştirilere kulak vermesi gerektiğini ifade et- ti. Seçimlerin İran halkõnõn konusu olduğunu belirten Brown, “Ama oylamanın yürütülmesine ilişkin ce- vaplandırılması gereken ciddi sorular var” dedi. Bu arada İran’da muhalif- lerinin protestolarõ devam ederken Ahmedinejad, Şang- hay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) toplantõsõna katõlmak için bir gün gecikmeyle Rusya’ya git- ti. Rusya Dõşişleri Bakan Yar- dõmcõsõ Sergey Ryabkov, Ahmedinejad’õn Cumhurbaş- kanõ seçilmesinin ardõndan ilk dõş ziyaretini Rusya’ya yaptõğõna dikkati çekerek, “Bu sembolik açıdan son derece önemli, iki ülke iliş- kilerinin daha da ileriye gi- deceğinin işareti olarak gö- rüyoruz” dedi. Ryabkov, İran’daki cumhurbaşkanlõğõ seçimlerinin bu ülkenin içiş- leri olduğunu söyledi. Zirve- ye katõlan liderlerin de, se- çimleri kazanmasõ nedeniyle Ahmedinejad’õ kutladõğõ bil- dirildi. Ahmedinejad, ABD’yi hedef aldõ ve “İmparatorluk çağlarının sona erdiğini” söyleyerek “uluslarararası kapitalist düzen geri çekili- yor” diye konuştu. Ahmedinejad, “Irak hâlâ işgal altında, Afganistan’da düzen yok, Filistin sorunu çözülmedi. Amerika eko- nomik ve siyasi krizlerle boğulmuş durumda ve al- dıkları kararlar umut ver- miyor” dedi. ABD’nin müt- tefiklerinin de tüm bu sorun- larla mücadele edecek pozis- yonda olmadõğõnõ savunan Ahmedinejad, daha sonra Rusya Devlet Başkanõ Med- vedev ile bir araya geldi. Yekaterinburg’da Medvedev’le bir araya gelen Ahmedinejad, ŞİÖ’de yaptõğõ konuşmada ABD’yi hedef alarak “İmparatorluk çağlarõ sona erdi” dedi. Seçim sonrasõnda alevlenen gösteriler kana bulandõ. İran devlet radyosu, önceki gün Tahran’õn batõsõnda toplanan çok sayõda kişinin “askeri bir binaya saldõrmaya çalõşmasõ üzerine” göstericilere ateş açõldõğõnõ ve 7 kişinin öldüğünü duyurdu. Seçim sonuçlarõna yönelik itirazlarõ değerlendiren Anayasayõ Koruyucular Konseyi ise oylarõn sõnõrlõ şekilde yeniden sayõlabileceğini belirtti. SONUÇLARIN HIZLI AÇIKLANMASI ŞÜPHE UYANDIRDI KAHİRE (AA) - İran’da cumhurbaşkanlõğõ seçimleriyle ilgili temel soruyu, nasõl olup da yaklaşõk 40 milyon oyun saatler içinde sayõlõp sonuçlarõn açõklanmasõnõn oluşturduğu belirtiliyor. Uluslararasõ seçim uzmanlarõyla İranlõ analistler, oy sayõmõnõn hõzõnõn, Mahmud Ahmedinejad’õn büyük farkla kazandõğõ zaferi şüpheli hale getirdiğini kaydediyor. Uzmanlar, nasõl olup da 39.2 milyon oy pusulasõnõn elle sayõlarak nihai sonuçlarõn sadece 12 saat içinde açõklandõğõ sorusunu dile getirerek geçmişteki seçimlerde bunun en azõndan iki katõ zaman gerektiğini hatõrlatõyorlar. Yeni bilgisayar sistemi kentlerde sonuçlarõn açõklanmasõ için gereken süreyi kõsaltmõş da olsa köy ve küçük kasabalara bu sistemin yayõlmõş olmasõ şüphe uyandõrõyor. İçişleri Bakanlõğõ ilk 5 milyon oyun sonucunu sandõklar kapandõktan 1.5 saat sonra açõklamõştõ. Kimi gözlemciler, İçişleri Bakanlõğõ’nõn yayõmladõğõ seçim sonuçlarõnõn her aşamasõnda Ahmedinejad’õn oylarõnõn Musavi’ninkilerden iki kat fazla olmasõnõn tuhaf olduğu yorumunu yapõyor. Musavi, kendisinin iyi sonuç almasõnõn beklendiği Fars ve Doğu Azerbaycan eyaletlerinde oy pusulalarõnõn azlõğõnõn da sonuçlarõ etkilemiş olabileceğini öne sürüyor. Ahmedinejad’õn oy oranõnõn yüzde 62.6, Musavi’ninse yüzde 33.75 olduğu açõklanmõştõ. Berlin’deki Alman Dõş İlişkiler Konseyi’de İran uzmanõ olarak çalõşan Konstantin Kosten ise “Şahsen, Ahmedinejad’ın yüzde 50’den fazla oy almasının mümkün olduğunu düşünüyorum” derken yine de iddialarõn araştõrõlmasõ gerektiğini söyledi.