Catalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 4 ARALIK 2009 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 15 CMYB C M Y B PARA-META-PARA MUSTAFA SÖNMEZ TÜİK, Kafa Buluyor, Hocalar Selam Duruyor… mustafasnmz@cumhuriyet.com.tr Kısa adı TÜİK olan Türkiye İstatistik Kurumu, 2002 yılından bu yana Dünya Bankası’nın eline tutuşturduğu bir şablonla bir anket uyguluyor ve çıktılarını, gelir dağılımı, tüketim harcamaları ve yoksulluk analizi başlıkları adı altında yayımlıyor. Bu konuları araştırmada, izlenen yöntem, sorunlu, sakıncalı, dolayısıyla bilimsel datalar üretmekten uzaktır, çıktılarını kullanan politika yapıcılarını yanlış yönlendiriyor. Nedenini bir kez daha açıklayayım. TÜİK, kullanılabilir gelirin tespitine ve nüfus grupları arasında dağılımına, hanehalklarından aldığı, “beyana dayalı” bilgi ile ulaşmakta ısrarlı. “Paranın ve imanın kimde olduğu belli olmaz” atasözüne sahip bir toplumda, vergi kaçağının, kaçakçılığının yaygın olduğu, devletten her türlü melanetin beklenebileceği kültürü ile yetişmiş bir toplumda, beyanla gelir bilgisine güvenilir mi? Nitekim, beyanla alınan gelir-harcama bilgileri alt alta yazıldığında ortaya tuhaf sonuçlar çıkıyor. Bu yolla elde edilen “pasta”, hiçbir yıl, o yılın milli gelir hesaplarında yer alan özel tüketim harcamaları, ya da yeni düzenlemeyle yerleşik hanehalkı harcamaları ile örtüşmüyor. Beyanla elde edilen bilgiler, milli gelir tablolarındaki, aile harcamalarının en az yüzde 60-70 gerisinde kalıyor. Yani, TÜİK’in gelir, tüketim, yoksulluk araştırmalarına esas aldığı veri tabanı eksik, saklanmış gelirler var. Özellikle üst gelir gruplarında bu şaibe daha belirgin. Bu dataların, hiç olmazsa, reel ücret, tarımsal fiyatlar, memur maaşları vb. serilerle test edilmesi, yeniden düzenlenmesi gerekir. Beyanla elde edilen bilgilerin, ülkenin makro verileri ile uyuşup uyuşmadığı test edilmeli ki, inandırıcı olsun. Oysa öyle olmuyor. Mesela işsizliğin, yoksullaşmanın arttığı 2001-2002 döneminde bu TÜİK araştırmalarının bölüşümde eşitsizliği gösteren “gini oranının” düzeldiğini, yani eşitsizlik uçurumunun daraldığını ilan etti!.. Ekonominin yüzde 1 bile büyümediği, krize sürüklendiği 2008’de ise yoksullaşmanın azaldığı ilan edildi!.. İşin tuhaf ve acı yanı, TÜİK’in bu bilim dışı yönteminin, adeta toplumla “kafa bulan” meşgalesinin, gerek akademik dünyada, gerekse medyada çoğu kanaat önderi olarak bilinen kişilerce, editörlerce hiç sorgulanmaması, sonuçların bir realite kabul edilip bunun üstüne ahkâmlar kesilmesi. Bu suskunluğun bir nedeni, söz konusu zevattan kimisi, TÜİK’e danışmanlık yapıyor, ilişkileri bozmak istemiyor, oradan para kazanıyor. Bir kısmının hükümetle ya da hükümete yakın banka ve şirketlerle bağı var ve durduk yerde bilim aşkına “çıkıntılık” yapmak istemiyor. Çoğu da, ne yazık ki, aymaz ve sorgulamayı bilmiyor. Son “Yoksulluk Çalışması” da evlere şenlik!.. Dört kişilik bir ailenin, kişi başına günlük 2100 kaloriyi içeren yeme-içme maddelerini aylık 275 TL’ye mal edebildiği, bunun da “açlık sınırı” olduğu ahkâmıyla başlıyor TÜİK ve bu paraya sahip olmayan kişi sayısının sadece 374 binde kaldığını müjdeliyor. Devamında ailenin gıda ve gıda dışı harcamaları için, 770 TL’nin yeterli olduğu, bunun altı alanın, yoksulluk alanı olduğu ilan ediliyor. Yoksulluk sınırının altında yaklaşık 12 milyon kişinin kaldığı ilan ediliyor. Yani, 71 milyon Türkiye’nin ancak yüzde 17’si yoksulluk sınırının altında. Tersinden okursanız, yüzde 83 nüfusun yoksulluk derdi yok!.. Aynı anketin kıymeti kendinden menkul bulgularından devam etsek ve mesela 770 TL olan yoksulluk sınırını (bu rakam aynı zamanda ikinci yüzde 20’lik gelir grubunun taban geliri), 1173 TL olan üçüncü yüzde 20’nin taban gelirine çıkarsak, yoksul nüfus birden yüzde 37’ye çıkıyor. Sınırı, ortadaki yüzde 20’nin taban geliri olan 1665 TL olarak çizsek, -ki mutfak, kira, ısınma vb. gideri olarak çok makul bir rakamdır- yoksul nüfus oranı -sıkı durun- yüzde 57’ye çıkıyor!.. Alın size TÜİK’in verileri ile TÜİK bilimselliği… Özetle, TÜİK’in Dünya Bankası işbirliğinde 2002’den bu yana her yıl yaptığı gelir, tüketim ve yoksulluk analizi adı altındaki işlerin bilimsel değeri yoktur. Burada saptanan açlık ve yoksulluk sınırı veriler burada kalmıyor, asgari ücret tespitinde kullanılıyor. Bu, çalışan sınıfa karşı büyük haksızlıktır. Devamında memur maaşlarının, kıdem tazminatı tavanının hep bu varsayımlar üstüne bina edilmesi haksızlıktır. Üniversitelerin, medyada kanaat önderi rolü üstlenenlerin, gelen dataları süzme zahmetine girmeyen editörlerin, bu bilim dışılığı görmezden gelip çanak tutmaları, ahkâm kesmeleri, işbirlikçilik değilse, en hafif ifadeyle, aymazlıktır. Eczaneler kepenk kapatmaya hazõrlanõrken Bakan Dinçer eczacõlara gözdağõ verdi: Gereğini yaparõz Şirketler anlaştõ, eczacõ eylemde ANKARA/İSTANBUL (Cumhu- riyet) - Türkiye genelinde hizmet veren yaklaşõk 24 bin eczane, ilaçta ta- sarruf uygulamasõyla gelirlerinin düş- mesini protesto etmek amacõyla bugün kepenkleri indirecek. Hükümet ve ilaç sektörü temsilcileri arasõnda ise ye- ni fiyat kararnamesi üzerinde uzlaşma sağlandõ. Çalõşma ve Sosyal Güven- lik Bakanõ Ömer Dinçer ise eyleme katõlacak eczacõlara, “Vatandaşı mağ- dur ederlerse gereğini yaparız” di- ye gözdağõ verdi. Türkiye’de sayõlarõ 24 bini bulan ec- zaneler bugün Çalõşma ve Sosyal Güvenlik Bakanlõğõ’nõn ilaçta tasar- ruf uygulamasõnõ protesto etmek ama- cõyla kepenk kapatacak. İlaçta tasar- ruf kapsamõnda gelirleri yüzde 20 ile yüzde 30 oranõnda azalacak olan ec- zaneler, söz konusu gelir kayõplarõnõn karşõlanmasõnõ ve kâr oranlarõnõn ilaç fiyatlarõna olan bağõmlõlõğõnõn kaldõ- rõlmasõnõ talep ediyor. TEB ve 51 Eczacõ Odasõ’ndan ya- põlan ortak açõklamada, Sosyal Gü- venlik Kurumu (SGK) eleştirildi. Açõklamada, SGK’nin yüzde 1.5 ora- nõnda küçük bir kâr düşüklüğü nede- niyle eczanelerin tepki gösterdiğini id- dia ettiği belirtildi. Açõklamada, 24 bin eczanenin ilaç sektöründen aldõğõ pa- yõn 3.6 milyar TL olduğu, tasarruf ted- birleriyle bu payõn 815 milyon TL aza- lacağõ belirtilerek eczanelerin gelir- lerinin yaklaşõk yüzde 22 oranõnda kü- çüleceği ifade edildi. TEB’e göre, toplam 7 bin eczanenin kapanma ih- timali olduğu belirtildi. ‘Tehdite karşın kapanacak’ TEB merkez Heyetinden yapõlan ya- zõlõ açõklamada da Bakan Dinçer’in açõklamalarõna tepki gösterilerek “Üyelerimizle birlikte aldığımız bu kararı bizlerin dışında, bizleri aşa- rak ellerindeki medya gücünü kul- lanıp üyelerimize ulaşarak kimse değiştiremez. Tüm tehditlere ve baskılara rağmen 4 Aralık’ta ecza- neler kapanacaktır. ‘Kapatanla söz- leşme yapmam’ diyenler sözleşme yapacak tek bir eczane bile bula- mayacaklardır” ifadesi kullanõldõ. İstanbul Tabip Odasõ, İstanbul Diş Hekimleri Odasõ, İstanbul Veteriner Hekimleri Odasõ, Sağlõk ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikasõ (SES) İs- tanbul Şubeleri, DİSK’e bağlõ Dev- rimci Sağlõk Emekçileri Sendikasõ eczacõlarõn bugün Türkiye genelinde yapacağõ bir günlük kapatma eylemi- ne destek verdiklerini açõkladõlar. İs- tanbul Eczacõ Odasõ Başkanõ Semih Güngör ise eylem nedeniyle İstan- bul’da nöbetçi eczane sayõsõnõn arttõ- rõldõğõ- nõ belirte- r e k “Yurt- taşların ilaca ulaşa- maması gibi bir durum söz konusu olmayacak” dedi. Araştõrmacõ İlaç Firmala- rõ Derneği’nin açõklamasõna göre, hükümetle varõlan uzlaşmayla Tür- kiye’de orijinal ve jenerik ürün fi- yatlarõ referans ülke fiyatõnõn en faz- la yüzde 66’sõ kadar olacak. Türki- ye’de jeneriği olmayan orijinal ürün- lerin fiyatlarõnda da yüzde 12 ek in- dirim yapõlacak. TEK VERSİYON FERRARI 1.2 MİLYON AVRO’YA SATILDI İtalyan lüks spor otomobil üreticisi Ferrari’nin 599 GTB Fiorano modeli temel alõnarak sadece 1 adet üretilen “China Limited Edition” modeli 1.2 milyon Avro’ya satõldõ. Çin’in çağdaş sanatçõlarõndan Lu Hao’nun porselen tasarõmlarõndan et- kilenerek klasik Çin öğelerini kullandõğõ boya çalõş- masõyla farklõ bir görünüm kazanan Ferrari’nin, Pe- kin’de düzenlenen özel bir gala gecesinde Şangaylõ bir müşteriye satõldõğõ belirtildi. ASTORIA 2 YAŞINA GİRDİ Astoria Alişveriş Merkezi 2. yõlõnõ kutladõ. Astaş Yönetim Kurulu Başkanõ Vedat Aşçõ, Astoria’yõ krize rağmen günde ortalama 25 bin ziyaretçinin gez- diğini, mağazalarõn toplam cirosunun 2 milyar dolar olduğu belirtti. Aş- çõ, 2009’un AVM’ler açõsõndan zor bir yõl olduğunu belirterek, tüketici- lerin daha seçici ve bilinçli alõşverişe yöneldiklerini; sadakati güçlü kõ- lan markalarõn kazanmaya başladõğõnõ belirtti. Aşçõ, “Sadakati pekişti- receğine inandõğõmõz yeni bir uygulamayõ hayata geçiriyoruz” dedi. Taşköprü sarmısağına tescil talebi Ekonomi Servisi - Kastamonu’ya bağlõ Taşköp- rü Belediye Başkanlõğõ, Taşköprü sarmõsağõnõn coğrafi işaret olarak tescillenmesi için Türk Patent Enstitüsü (TPE) Başkanlõ’ğõna başvuruda bu- lundu. Taşköprü sarõmsağõ tõbbi özellik açõ- sõndan en değerli sarmõsak olarak nite- lendiriliyor. Kanser önleyici ve risk azaltõcõ madde olan selenyum elementi Taşköprü sarõmsağõ dõ- şõndaki sarmõsaklarda yok denecek kadar az. Taşköprü yöresinde senelere göre değiş- mekle beraber yörede 3500-4000 aile tarafõndan yõl- lõk 20-25 bin ton arasõnda sarmõsak üretiliyor. Fransõz otomotiv üreticisi Peugeot Citroen, Japon otomotiv şirketi Mitsubishi ile ‘stratejik ortaklõğa’ gidebilecek görüş- meler yürüttüğünü bildirdi. Nikkei gazetesi, Peugeot Citro- en ve Mitsubishi’nin, görüşmelerin son safhasõnda olduğu- nu, bir anlaşmanõn Mitsubishi’nin Peugeot Citroen’in kont- rolü altõna girmesini ve dünyanõn 6’ncõ büyük otomotiv şir- ketinin ortaya çõkmasõnõ sağlayacağõnõ yazdõ. Ekonomi Servisi - Türk Sanayici- leri ve İşadamlarõ Derneği (TÜSİAD) Yüksek İstişare Konseyi (YİK) Baş- kanõ Mustafa V. Koç, TÜSİAD üye- lerine iletilen ve yönetim kurulunun se- çilme sürecine ilişkin sorularõn yer al- dõğõ eğilim yoklamasõ çalõşmasõ ile il- gili yaptõğõ duyuruda, isimlerle ilgili so- nuçlarõ açõklamadõ. Çalõşmanõn sonuçlandõrõlmasõnõn ardõndan basõn mensuplarõ tarafõndan yöneltilen sorulara toplu bir cevap niteliği taşõyan, AA’ya yapõlan açõk- lamada, şu görüşlere yer verildi: “TÜSİAD yönetim organları se- çimi sürecinde, öteden beri kullanı- lan çeşitli istişare mekanizmaları, en verimli yönetim kadrosunun oluş- masına rehberlik etmiş, yol gösteri- ci olmuştur. Bu rehberlik görevini geleneksel olarak Yüksek İstişare Konseyi ve Başkanlar Konseyi üst- lenmiştir. Seçimli genel kurula gi- derken, diğer istişare mekanizma- larının yanında, daha önceki yıllar- da zaman zaman kullanılmış olan ilave bir eğilim yöntemi de değer- lendirilmiştir. Aralık ayı içerisinde gerçekleştirilecek TÜSİAD Baş- kanlar Konseyi toplantısında da tüm istişare mekanizmaları sonu- cunda elde edilen görüşler değer- lendirecektir. Çeşitli geleneksel is- tişare mekanizmaların sonuçları- nın mahremiyeti esastır.” 52 yıllık Başkan Basmacı istifa etti İSTANBUL (AA) - İstanbul Tica- ret Borsasõ’nõn 52 yõldõr aralõksõz baş- kanlõğõnõ yürüten 92 yaşõndaki Nejat Ekrem Basmacı’nõn, istifa dilekçesi- ni borsa yönetimine sunduğu öğrenildi. Basmacõ, dün ya- põlan yönetim kurulu top- lantõsõna katõlmadõ. İstifa dilekçesini yöne- time gönderen Basma- cõ’nõn dilekçesini işleme koyan borsa yönetiminin, istifayõ kabul ettiği öğrenildi. Başkanlõğa, başkan vekilinin ve- kâlet edeceği ve 2 ay içinde seçim ya- põlacağõ bildirildi. 24 bin eczane ilaçta tasarruf uygulamasõnõ protesto etmek için bugün alanlara çõkõyor. AKP ile ilaç sektörü temsilcileri arasõnda ise yeni fiyat kararnamesi üzerinde uzlaşma sağlandõ. Babasõnõn sobacõ dükkânõnda iş hayatõna atõlan Fuat Tosyalõ şimdi çok sayõda tesis sahibi Çıraklıkla başladı şimdi çelik kralı Ekonomi Servisi - Babasõnõn 9 metrekarelik soba atölyesinde 2 kardeşi Ayhan ve Fatih ile bir- likte çõraklõk yaparak hayata atõ- lan 1961 İskenderun doğumlu Fuat Tosyalı, hem çalõşõp hem okuyarak yürüttüğü iş yaşamõnõ, 1.5 milyon metrekare üzerinde ku- rulu 350 bin metrekare kapalõ alana yayõlmõş fabrikalarõyla çe- lik kralõ olarak sürdürüyor. 1984’ten itibaren kendi işye- rinde kardeşleriyle şirketleşerek seri imalata geçen ve hem 1993’te kurduğu Tosyalõ Demir Çelik San. AŞ’yi, hem 1998’de kur- duğu Tosçelik Profil ve Sac End. AŞ’yi Türkiye’nin en büyük 100 sanayi kuruluşu arasõna katan Fu- at Tosyalõ, dünyayõ sarsan son fi- nansal krizde de, çoğunu özser- mayeden karşõladõğõ 1 milyar do- larlõk bir yatõrõma imza attõ. Yüzde yüz yerli sermaye Osmaniye Organize Sanayi Böl- gesi’nde, 2 bin 500 kişinin eme- ği ile 1.5 yõllõk bir yatõrõm süre- sinde tamamlanan, yõllõk 2 milyon ton kapasiteli Tosyalõ Entegre Demir Çelik Kompleksi deneme üretimine başladõ. Yüzde 100 yerli sermaye ile ku- rulan tesis doğrudan 2 bin, yan sa- nayi ile birlikte 10 bin kişilik is- tihdam yarattõ. Türkiye’de özel sektör tarafõndan sõfõrdan yapõlan ilk yassõ çelik üretim tesisi olma özelliğini taşõyor. Tosyalõ Holding’in çelik üreti- minde Türkiye’deki ilk 5 tesis ara- sõnda yer alacak yeni kompleksi, sõvõ çelik üreten çelikhane, kütük ve slab üretim tesisleri, sõcak haddehane, oksijen üretim tesisi, tozsuzlaştõrma ünitesi, su arõtma tesisleri, spiral boru üretim tesis- leri ve spiral borularõn iç-dõş epoksi, polietilen ve beton kap- lamalarõnõn yapõldõğõ kaplama ünitelerinden oluşuyor. Şimdiye kadar ithal ettikleri çelikle boru üreten Tosyalõ, bu te- siste hurdadan ürettikleri kendi çe- liği nihai ürün olarak işleyecekler. Böylece ithalata son verecekler. Fuat Tosyalõ’nõn hesabõna göre, bu tesisle birlikte sadece kendileri değil, Türkiye de yõlda 1-1.5 mil- yar dolarlõk bir çelik ithalatõndan kurtulacak. Bu durum, cari açõğa da aynõ oranda etki yapacak. Her krizi bir fõrsat olarak de- ğerlendirip yatõrõmlarõnõ geniş- leten Fuat Tosyalı’nõn başõnda bulunduğu Tosyalõ Holding’in Osmaniye OSB’de 2, İstan- bul’da 1, İzmir’de 1, İskenderun OSB’de 9 adet olmak üzere toplam 4 ilde 13 tesisi var. Hol- ding çatõsõ altõnda Tosçelik Profil ve Sac, Tos- yalõ Demir Çelik Tosçelik Granül olmak üzere 3 üretim şirketi ve Tosyalõ Metal Ticaret ile Tosyalõ Dõş Ticaret olmak üzere iki ticaret şir- keti bulunuyor. Ürettiği sanayi borularõ ve pro- filleri 70’in üzerinde ülkeye ihraç ediyor. Hol- ding’in Osmaniye-Erzin Burnaz’da yõlda 10 milyon ton elleçleme kapasiteli bir liman ile gemi bakõm-onarõm ve tersane tesisleri proje aşamasõnda. Bir başka projesi de Osmaniye’de üretime başlayan mevcut yatõ- rõmlarõn büyüme alanõ içerisin- de 2 adet orta ve büyük kesit profil haddehane- si. Bu tesisle de bin kişilik bir ek istihdam daha sağlanmõş olacak. İskenderun’a bir sağlõk mer- kezi, Tozçelik Fen Lisesi, Tosyalõ Sevgi Evleri Kompleksi gibi sosyal sorumluluk projelerine imza atan Fuat Tosyalõ, John Hopkins Üniver- sitesi’nin Kurumsal Danõşma Kurulu Üyeli- ği’ni de sürdürüyor. Tosyalõ, Dünya gazetesinin 2006 Ekonomi’nin Şeref Kürsüsü’nü Aydın Doğan’la paylaşmõştõ. Osmaniye Organize Sanayi Bölgesi’nde, 2 bin 500 kişinin emeği ile 1.5 yõllõk bir yatõrõm süresinde tamamlanan, yõllõk 2 milyon ton kapasiteli Tosyalõ Entegre Demir Çelik Kompleksi deneme üretimine başladõ. Koçisimvermedi, son karar genel kurulun B akan Dinçer de dün katõldõ- ğõ bir etkinlikte ilaçta tasar- ruf uygulamasõyla ortaya çõkacak fiyat farkõndan dolayõ ec- zanelerin zararlarõnõn telafi edil- mesi için ilaç sanayisinin tem- silcileriyle 2 gün önce görüşme yaptõklarõnõ kaydetti. Dinçer, yapõlan mutabakatta fi- yatlarõn düşmesinden kaynak- lanan zararlarõn ilaç sanayisi tarafõndan telafi edilmesi sözü aldõklarõnõ söyledi. İlaçta tasarrufa ilişkin kararname- nin uygulamaya girmesini ec- zacõlarõn talebi üzerine 1 ay er- telediklerini ve bu süre içerisin- de kamunun 217 milyon TL za- rar ettiğini ifade eden Dinçer, “Eczacılarımızın kendi kârla- rından yüzde 1.5’lik fedakârlık yapmaları halinde herhangi bir sorun olmayacağını düşü- nüyoruz” dedi. Dinçer, eczane- lerin kepenk kapatma eylemiyle ilgili olarak da gözdağõ verdi. Eczanelerin yurttaşlarõ mağdur et- meyeceğini umduğunu ifade eden Dinçer, “İnşallah mağdur et- mezler, mağdur ederlerse ge- reğini yaparız. Sözleşmeleri- mizden kaynaklanan hüküm ne ise onu uygulayacağız” diye konuştu. Dinçer, gerekirse ecza- nelerin sözleşmelerinin iptal edi- leceğini belirtti. BAKAN DİNÇER’DEN GÖZDAĞI KRİZ ORTAMINI FIRSATA ÇEVİRİYOR TEB merkez heyeti Ankara’da SGK önünde anahtar bırakma eylemi gerçekleştirdi. PEUGEOT CITROEN, MITSUBISHI’YLE GÖRÜŞÜYOR Fuat Tosyalı 1984’te kendi işyerinde kardeşleriyle şirketleşerek seri imalata geçti. Kurduğu şirketleri Türkiye’nin en büyük 100 sanayi kuruluşu arasına kattı.