Catalog

CMYB C M Y B 4 ARALIK 2009 CUMA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 13dishab@cumhuriyet.com.tr Obama yönetimi, içeride ve dõşarõda yeni Afganistan stratejisine yönelik eleştirileri yanõtlama telaşõnda ABD planõ satmaya çalõşõyor Dış Haberler Servisi - ABD Başkanõ Barack Obama’nõn Af- ganistan’a ek 30 bin asker gönder- meyi içeren yeni planõna gelen tep- kiler üzerine Beyaz Saray, 2011 ortasõndan itibaren çekilme hedefi- nin “esnek” olduğunu açõkladõ. Obama’nõn açõkladõğõ yeni Afga- nistan planõnõ ABD Kongresi’nin çe- şitli komitelerine liderlik eden senatör ve milletvekillerine anlatan ABD Savunma Bakanõ Robert Gates, Af- gan hükümeti ve güvenlik güçleri ye- terince hazõr olmadan askerleri geri çekmeyeceklerini vurgulayarak “ABD’nin Afganistan’daki askeri varlığının, sonu gözükmez bir gi- zem olduğunu” söyledi. ABD Dõşişleri Bakanõ Hillary Clin- ton da eleştiriler karşõsõnda, “Kendimizi ayrılmaya kilitlediğimizi sanmıyo- rum. Askeri uzmanlarımızın en iyi de- ğerlendirmesine göre, 2011 Temmuz ayından itibaren, tabii ki şartlara bağ- lı olacak sorumlu bir geçişin başlangı- cı olabilir” diye konuştu. ABD Genel- kurmay Başkanõ Amiral Michael Mullen da, Obama’nõn başkan olarak her zaman hedefleri değiştirebileceğini hatõrlattõ. Geçen yõl yapõlan seçimlerde savaş karşõtõ taleplere sahip çõkarak seçilen De- mokrat Partili milletvekili ve senatör- lerse, Afganistan’dan çekilme takvimi- nin belirlenmemesine tepki gösterdi. Senato Silahlõ Hizmetler Komitesi Baş- kanõ Carl Levin, Afgan güvenlik güç- lerinin dinci Taliban hareketi karşõsõn- da yeterince kullanõlmamasõnõ eleştirir- ken senatör James Webb, “Bir son nok- ta görmek isterim” diyerek, Amerikan güçlerinin hangi şartlarda çekileceğinin belirtilmesini istedi. İşgallerin maliyeti 1 trilyon doları aşacak Önümüzdeki yõlõn ilk 6 ayõ içinde 30 bin ek asker gönderilmesinden memnun olan Cumhuriyetçilerse, çekilme tarihi olarak 2011 ortasõnõn dile getirilmesinin Taliban’a koz vermek anlamõna geldiğini öne sürdü. Senatör Lindsey Graham, uluslararasõ ka- muoyuna ve savaş karşõtõ Amerikalõlara “işgalci olunmadığı” mesajõ verilirken düşmanõn cesaretlendirilmemesini istedi. Gates’in, çekilip çekilmemeye 2010 so- nunda karar verileceğini söylemesi üzeri- ne Graham, “Öyleyse açıklaması (Oba- ma’yı) 2011’de çekilmeye başlamaya yü- kümlü kılmıyor” dedi. Christian Science Monitor gazetesi, “Bunu nasıl ödeyecek?” başlõklõ habe- rinde, ek 30 bin asker gönderilmesinin yõl- da 30 milyar dolardan fazlasõna mal ola- cağõna dikkat çekerek, bu paranõn 2010 büt- çesinde gözükmediğini belirtti. Obama yönetiminin ek ödenek için Kongre’yi ik- na etmek zorunda olduğuna dikkat çekilen haberde, böylece Irak ve Afganistan iş- gallerinin bütçeye yaptõğõ yükün 1 trilyon dolar sõnõrõnõ aşacağõ kaydedildi. Afganistan’daki Amerikan ve NA- TO güçlerine komuta eden General Stanley McChrystal da 30 civarõnda Af- gan parlamentere yeni planõ anlattõ. Gazne vilayetinden milletvekili Davut Sultanzay, Obama’nõn açõklamalarõ- nõn, 2 yõl içinde uluslararasõ gücün çe- kileceğinin ilanõ olarak yorumlandõğõnõ söyledi. McChrystal ise “Afgan ulusal güvenlik güçlerinin yeteneğini art- tırmadan koalisyon güçlerinin sayısı- nı azaltmayacağız” diyerek 18 ay son- ra sadece gönderilen birliklerden bazõ- larõnõn geri çağrõlabileceğini ifade etti. İslamabad açıklama bekliyor ABD’nin “terörle savaşta” en önem- li müttefiklerinden biri olan Pakistan’õn Başbakanõ Yusuf Rıza Gilani, yeni açõklanan planõ incelediklerini ve bazõ bölümlerinin aydõnlatõlmasõnõ istedik- lerini söyledi. Londra’da İngiliz mev- kidaşõ Gordon Brown ile görüşen Gi- lani, ABD ile plan kapsamõnda daha faz- la askeri işbirliği yapma olanaklarõnõ de- ğerlendireceklerini belirtti. ‘Bin Ladin Pakistan’da değil’ Gilani ayrõca, 2001 yõlõnda Taliban’õn devrilmesiyle ortadan kaybolan El Kai- de terör örgütü lideri Usame bin La- din’in Pakistan’da saklandõğõna inan- madõğõnõ dile getirdi. Almanya’da yayõmlanan Spiegel der- gisindeki yorumda, Obama’nõn yeni planõ açõkladõğõ konuşmasõnõn “şimdi- ye kadar yaptığı en inandırıcı olma- yan konuşma olduğu” vurgulandõ. Ga- bor Steingart imzalõ yorumda, Nobel Barõş Ödülü sahibi olan Obama’nõn sa- vaşõ yoğunlaştõrma kararõ alõrken aynõ za- manda savaşõ sona erdirme sözü verdi- ğine dikkat çekilerek şöyle denildi: “Obama her iki yere de konuşmaya çalıştı. Tek konuşma içinde iki dil var- dı. Bu kadar düzmece hissedilmesinin sebebi buydu. Hem hayalciler hem de gerçekçilerin aklı başından gitti.” Afganistan’daki Taliban örgütü tara- fõndan yayõmlanan bildiride ise, “Af- ganistan’a daha çok Amerikan aske- rinin gelmesinin daha çok Amerikan askerinin ölmesi anlamına geleceği” vurgulandõ. ABD Başkanı Obama’nın açıkladığı planı savunan kurmayları büyük çaba sarf ediyor. Kongre üyelerini ikna etmeye çalışan dışişleri ve savunma bakanları, 2011 ortasında çekilme hedefinin değişebileceğini söyledi. Afgan milletvekilleriyle toplantı yapan ABD’li general de 18 ay sonrasında askeri varlıklarını sürdürecekleri sözünü verdi. Clinton, Gates ve Mullen, stratejiyi Kongre üyelerine anlattı. (Fotoğraf: AP) Dün Gorbaçov, bugün Obama Dış Haberler Servisi - Afganistan’da son yõl- larda işgalcilerin dinci Taliban militanlarõna kar- şõ yaşadõğõ başarõsõzlõklar, ABD’nin 1979’da ay- nõ ülkeye askeri müdahalede bulunan Sovyet Birliği’yle aynõ kaderi paylaşacağõ yorumlarõ- na yol açõyor. İki savaş arasõndaki benzerlikler, Afganistan’õn işgalciler için nasõl bir batak ol- duğunu ortaya koyuyor. Halkõn Demokratik Partisi hükümetiyle olan dostluk anlaşmasõnõ gerekçe göstererek 1979 yõ- lõnda büyük bir askeri güçle ülkeye giren Sov- yetler Birliği, modern ordusuna rağmen ABD’nin desteklediği ve silahlandõrdõğõ İslamcõ militanlarõn başlattõğõ gerilla savaşõna karşõ koyamamõştõ. 9 yõl süren işgalin Sovyetler Birliği’ne bedeli ağõr olmuş, 15 binden faz- la asker öldüğü savaş, Rus ekonomisinin çök- mesine yol açarak Sovyetler Birliği’nin da- ğõlma sürecini hõzlandõrmõştõ. Mücahitlere kar- şõ ağõr bir yenilgi alan Sovyet askerlerinin Af- ganistan’dan çekilmesi 4 yõl sürmüş ve bu sü- reçte de binlercesi hayatõnõ kaybetmişti. Sovyet yönetiminin Afganistan’dan çe- kilme stratejisi de NATO’nun bugünkü stra- tejisiyle aynõydõ: Kâbil’de müttefik bir hü- kümet kurulmasõ ve ulusal ordunun tek ba- şõna ülkeyi savunabilecek güce ulaşmasõ. An- cak bugün ülkede ABD desteğine rağmen halkõn sõcak bakmadõğõ Hamid Karzai hü- kümeti gibi, Sovyetler’in maddi ve siyasi des- teğini alan solcu hükümet de ülkede yeterli destek alamamõştõ. Sovyetler de ek asker göndermişti Kayõplarõn ve başarõsõzlõklarõn hõzla artmasõ üzerine büyük bir açmazla karşõ karşõya ka- lan Sovyetler Birliği’nin son lideri Mihail Gorbaçov, asker sayõsõnõ arttõrma kararõ aldõktan bir yõl sonra, 1986’da şöyle diyecekti: “Sade- ce sonucun aşağılayıcı bir yenilgi olmaya- cağından emin olmamız gerek. Bu kadar ki- şi öldü ve şimdi kısa sürede her şeyi bırakıp ülkeden hemen ayrılmamız gerek.” Sovyet komutan Sergey Akhromeyev de aynõ tarihte askeri operasyonun siyasi iradeyle desteklen- mediğini söylemiş ve Kâbil dõşõnda Afgan topraklarõnõn büyük bölümünün İslamcõ dire- nişçilerin elinde olduğuna dikkat çekmişti. 11 Eylül 2001 saldõrõlarõnõn ardõndan, kendi elleriyle yarattõklarõ dinci Taliban hareketine ve El Kaide terör örgütüne savaş açarak Afganis- tan’õ işgal eden ABD’de son dönemde yürütü- len tartõşmalar ile açõklamalarõn benzerliği dikkat çekici. 2001’deki işgalin ardõndan dev- rilen Taliban’õn giderek güç kazanmasõyla, NATO ve ABD içinde savaşõn artõk kazanõla- mayacağõ yönündeki sesler giderek artõyor. Ba- zõ uzmanlar da Afganistan’a 30 bin ek asker göndereceğini açõklayan ABD Başkanõ Barack Obama’nõn, 1988 öncesindeki Gorbaçov yö- netimi gibi “panik içinde” böyle bir karar al- dõğõnõ belirtiyorlar. 1982-83 yõllarõ arasõnda Afganistan’da görev yapan Sovyet komutanlardan Viktor Yer- makov, yõllar sonra Afganistan’da tarihin te- kerrür ettiğini belirterek “Güç kullanarak de- mokrasiyi dayatamazsınız. Afganlar öz- gürlüklerine çok düşkünlerdir” diyor. ‘Yeni savaş başkanı Obama’ Amerikalõ muhalif yönetmen Michael Moore, hafta başõnda yeni Afganistan stra- tejisini henüz açõklamamõş olan Obama’dan, yayõmladõğõ açõk mektupla Afganistan’a ek asker göndermemesini ve “yeni savaş baş- kanı” olmamasõnõ istemişti. Afganistan’õn “İmparatorlukların Mezarlığı” olarak bi- lindiğini hatõrlatan Moore, Obama’ya Gor- baçov’u aramasõnõ tavsiye etmiş ve “Eminim sana yapmak üzere olduğun tarihi hatay- la ilgili önemli şeyler söyleyecektir” demişti. Amerikalõ bir başka muhalif yönetmen Oliver Stone da dünkü açõklamasõnda, Af- ganistan’a takviye asker gönderme kararõ- nõn “ABD’nin sonunun başlangıcı olabi- leceğini” söyledi ve “Liberal denilen bir başkanın tabuta çivi çakması çok ironik” diye konuştu. NATO’da ek asker pazarlığı Dış Haberler Servisi - ABD Başkanõ Barack Obama’nõn Afganistan ve Pakistan özel temsilcisi Richard Holbrooke, Brüksel’de toplanan NATO Dõşişleri bakanlarõndan yeni Afganistan planõna destek ve ek askeri güç istedi. Holbrooke, toplantõda Türkiye’yi temsil eden Dõşişleri Bakanõ Ahmet Davutoğlu ile de görüştü. Davutoğlu, ABD temsilcisine Türkiye’nin Afganistan’da siyasi sürecin sağlõklõ işleyişine ve ulusal uzlaşõ sürecine önem verdiğini ve Afganistan için ekonomik eylem planõna ihtiyaç duyulduğunu aktardõ. Holbrooke, Avrupalõ müttefiklerinin yeni plana verdikleri destekten memnun olduklarõnõ belirterek Afganistan’da başarõnõn asker bulunduran 43 ülke ile Japonya gibi kalkõnma desteği sunan ülkelerin işbirliğiyle mümkün olacağõnõ kaydetti. 2 gün sürecek NATO toplantõsõnda, ABD Dõşişleri Bakanõ Hillary Clinton ile Afganistan’daki ABD ve NATO güçlerine komuta eden General Stanley McChrystal da yeni plan hakkõnda bilgi verecek. NATO şemsiyesi altõndaki yabancõ güçlerin sayõsõnõn 38 binden en az 45 bine çõkarõlmasõnõ isteyen ABD’ye İtalya’dan destek geldi. Afganistan’da 2800 asker bulunduran İtalya Savunma Bakanlõğõ, önümüzdeki yõl 1000 civarõnda asker daha gönderileceğini açõkladõ. Fransa Savunma Bakanõ Herve Morin ise, 1500 asker daha gönderilmesinin istendiği haberlerinin hatõrlatõlmasõ üzerine, “Fransa’nın yapacağı ilave katkı, Afganistan ordusu, polisi ve hükümet kurumlarına eğitim vermek olacaktır” diyerek, savaşacak asker göndermeyi ocak ayõnda Londra’da yapõlacak konferanstan sonra değerlendireceklerini söyledi. NATO sözcüsü James Appathurai, verilen sözlere bakõlacak olursa, 5 bin ek asker hedefini aşacaklarõnõ söyledi. Şimdiye kadar asker sayõsõnõ arttõracağõnõ açõklayan ülkeler şunlar: Gürcistan- 1000, Polonya- 600, İngiltere- 500, Güney Kore- 500, İspanya- 250, Slovakya- 250, Arnavutluk- 85, Makedonya- 85, Karadağ- 40. 2800 askeri olan Kanada ile 2100 asker bulunduran Hollanda ise askerlerini 2 yõl içinde çekeceklerini ilan etmişti. 4300 askerle, 3. en büyük yabancõ güç olan Almanya’da ek asker gönderilmesi parlamento gündemine taşõndõ. HOLBROOKE DAVUTOĞLU İLE GÖRÜŞTÜ RUS İŞGALİ ANIMSANIYOR Afganistan’a 30 bin ek asker göndereceğini açõklayan ABD Başkanõ Barack Obama’nõn, Gorbaçov yönetimi gibi “panik içinde” böyle bir karar aldõğõ yorumlarõ yapõlõyor. Sovyetler’in çekilme stratejisi de NATO’nun stratejisine benzetiliyor. 1989’da Kâbil’deki son Rus askerleri çekilirken. (Fotoğraf: AP) ABD, İran’a süre verdi WASHINGTON (AA) - ABD, İran’õn nükleer programõyla ilgili yaptõrõmlardan kaçõnma zamanõnõn daraldõğõnõ bildirdi. Beyaz Saray Sözcüsü Robert Gibbs, İran’õn nükleer programõyla ilgili uluslararasõ toplumun isteklerine yanõt vermek için hâlâ yõl sonuna dek süresi olduğunu söyledi. Gibbs, “Zaman tükeniyor. Yõl sonuna dek süre kaldõ” dedi. Morales açık ara önde gidiyor Dış Haberler Servisi - Bolivya’nõn ilk Kõzõlderili kökenli solcu Devlet Başkanõ Evo Morales’in, pazar günü ülkede yapõlacak devlet başkanlõğõ seçimini açõk farkla kazanacağõ, hatta Kongre’nin kontrolünü de ele geçirebileceği sanõlõyor. İki kamuoyu yoklamasõ, Morales’in sağcõ rakibi Manfred Reyes Villa’dan 30 puan önde gittiğini, oylarõn yüzde 52-54’ünü alacağõnõ gösteriyor. Liderler evde görüşecek LEFKOŞA (AA) - KKTC Cumhurbaşkanõ Mehmet Ali Talat, Kõbrõs Rum Yönetimi lideri Dimitris Hristofyas’la Kõbrõs müzakereleri çerçevesinde ocak ayõndan itibaren tamgün birbirlerinin evinde görüşeceklerini açõkladõ. Talat, görüşmelerin karşõlõklõ olarak üç gün Güney Kõbrõs’ta, üç gün de KKTC’de evlerde olacağõnõ ifade ederek, “görüşmelerde gece kalõnmayacağõnõ” söyledi. ‘Bu nasıl iyi niyet?’ WASHINGTON (AA) - KKTC’nin Washington Temsilcisi Hilmi Akil, Rum asõllõ bir Amerikalõ avukatõn Kuzey Kõbrõs’taki mülkiyetlere ilişkin Türkiye ve KKTC aleyhine Washington’da açtõğõ davanõn reddedilmesini beklediklerini belirterek “Kõbrõs’ta iki toplum liderinin müzakerelerde mülkiyet konusunu ele alacağõ hafta böyle bir dava açõlõyor, bu nasõl bir iyi niyet?” dedi. Akil, ABD’de daha önce benzer bir davanõn görüşmeye bile alõnmadõğõnõ anõmsattõ. Çin’den 5 ölüm cezası daha Dış Haberler Servisi - Çin’in kuzeybatõsõndaki Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nin merkezi Urumçi’de 5 Temmuz’da meydana gelen ve yaklaşõk 200 kişinin ölümüyle sonuçlanan ayaklanma sõrasõnda bir polis memurunu öldürdükleri gerekçesiyle 5 kişi daha ölüm cezasõna çarptõrõldõ. Sanõk ve olaylarda ölenlerin yakõnlarõnõn aralarõnda bulunduğu yüzlerce kişinin izlediği davada 2 kişiye ömür boyu, 6 kişiye de değişik hapis cezalarõ verildi. Fransızların yarısı yasakçı Dış Haberler Servisi - Fransa’da düzenlenen bir kamuoyu araştõrmasõ, halkõn yüzde 46’sõnõn ülkedeki camilerde minare bulundurulmasõna karşõ olduğunu ortaya koydu. IFOP kamuoyu araştõrma merkezinin anketine göre, ülkedeki camilerde minare bulunmasõnõ destekleyenlerin oranõ yüzde 40, kararsõzlarõn oranõ ise yüzde 14. Pankartlarda, “Aynı ya- lanlar, aynı plan”, “ABD, NATO, Afganistan’dan çık” yazıyor. (AFP) (Fotoğraf: AP)