Katalog

10 AĞUSTOS 2007 CUMA bilim/vaziyet Ağustos, tüm gece gezegen zengini Hasan H. ESENOĞLU Ağustos ayında gök olayları günlüğü gün saat 2 05 Uranüs Ay'ın 2 derece güneyinde 4 03 Ay Yer'e en yakın (368890 km) 5 24 SON DÖRDÜN 7 05 Mars Ay'ın 6 derece güneyinde 13 02 YENİ AY 19 06 Ay Yer'e en uzak (404575 km) 21 03 İLK DÖRDÜN 24 01Mars Aldebaran'ın 5 derece kuzeyinde 28 ması 31 14 DOLUNAY ve Tam Ay Tutul03Ay Yer'e en yakın (364170 km) Yağmur Ekim C Yağmur Büyüsü doğa olayıydı. Bu bakımdan yağmuru yağdırmak için tanrıya yakarmak, büyü yapmak, birtakım taş ve kuşlardan yararlanmaya çalışmak gibi çarelere başvurulmuştur. Bu büyüyü yapana yağmurcu denir. Doğa güçlerini acındırmak için yapılan yakarma, yağmur duası; ötüşüyle yağmur yağdıracağına inanılan kuş, yağmur kuşu; yağmur yağdırmak için dinselbüyüsel işlemlerde kullanılan taş, yağmur taşı adıyla anılır.” Buyurun bakalım... Bizim müftüler oldu mu size yağmur büyücüsü! Belki de soyaçekim... Çünkü Türklerin Orta Asya döneminde yağmur yağdırıp yel estirdiğine inanılan büyü taşına “yada”, bu taşla yağmur büyüsü yapana da “yadacı” denirmiş. Olay, bizim için bir Şaman Uzlaşma aramıyorlar. Onlarınki laik cumhuriyetten uz(ak)laşma! 17 Fındıkçıya kredi sözü tutulmamış. Merak etmesinler önümüzdeki seçimlerin hemen öncesinde tutarlar! EZEGENLERİN İLGİNÇ GÖRÜNÜMLERİ AyUranüs birarada: 2'sinde sabah saat 05'de şişkinay, 2 derece güneyindeki Uranüs ile birarada olacak. İki gökcismi güney tarafta ufuktan 41 derece yüksekte Kova (Aquarius) takımyıldızında yer alacak. İkilinin birlikteliği sabah Güneş doğuncaya kadar kısa süreliğine izlenebilecek. +5.8 kadir sönük gezegen ancak teleskop ile görülebilir. Bir görünümleri bu sayfada resimde verildi. AyMars birarada: 7'sinde sabah 05'de kalın hilal, 6 derece kuzeyindeki Mars ile kısa süreliğine birarada olacak. İkili doğu tarafta ufuktan 47 derece yüksekte Boğa (Taurus) takımyıldızında yer alacak. Kırmızı renkli Mars'ın parlaklığı da +0.5 kadir. MarsAy doğrultusu bize doğruca kutup yıldızına yani kuzeye götürür. Bir görünümleri de yine bu sayfada resimde verildi. GüneşYeniayMerkürSatürn yakın dizilişte: 13'ünde öğle saat 13:20'de Yeniay, Merkür ve Satürn Güneş doğrultusunda yakın görünümde dizilecekler. Dört cismin yakın dizilişi ancak atmosfer dışından uydu teleskoplarıyla görülebilecek. MarsAldebaran birarada: 24'ünde gece yarısı saat 01 civarında Mars, Boğa burcunun en parlak yıldızı Aldebaran (+1.1 kadir)'ın 5 derece kuzeyinde yer alacak. İkili doğu tarafta ufuktan 8 derece yüksekte görülecek. İkiliden parlak olanı Mars. AM AY TUTULMASI 28 Ağustos Salı gecesi meydana gelecek tam Ay tutulmasının saatleri aşağıda: Tutulma zamanları (saat:dakika): Ay'ın yarı gölge (penumbra) konisine girişi (P1) = 10:52.2; Ay'ın gölge (umbra) konisine girişi (U1) = 11:50.9; Tam tutulmanın başlangıcı (U2) = 12:52.0; Tutulma ortası = 13:37.3; Tam tutulmanın bitişi (U3) = 14:22.7; Ay'ın gölge konisinden çıkışı (U4) = 15:23.8; Ay'ın yarı gölge konisinden çıkışı (P4) = 16:22.5 Görüleceği yerler ise: Güney Amarika'nın doğusu ve Kuzey Amerika'nın kuzey doğu bölgeleri hariç tüm Amerika, Pasifik Okyanusu, Asya'nın doğu bölgeleri, Avustralya ve Antartika. Tutulmanın saatlerinden görüleceği gibi, gece olan yerlerden tutulma gözlemlenecek, gündüz saatlerine rast gelen Türkiye'den ise görülemeyecek. Meraklı okuyucular tutulma olayını uluslararası medyadan ve internetten izleyebilir. Tutulmanın şekilsel anlatımına da şu adresten ulaşılabilir: www.eclipse.org.uk/eclipse/1312007/. GEZEGENLER G ufuktan en fazla 9 derece yüksekte ve doğuda 4.3 kadir parlaklığında gökyüzünde adeta ışıldayacak. Belki bu yüzden bu parlak gezegene akşamın bir habercisi olarak “sabah yıldızı” denilmiş... Venüs teleskopla bakıldığında ince hilal evrede görülecek. Venüs hilali gökyüzü fotoğrafçıların ilgisini çekecektirde... Mars, 1 Ocak24 Aralık tarihleri arasında sabahları görülecek; Mars'ı bu yüzden sabah cismi olarak anımsayabiliriz. Gezegen ay boyunca Güneş'ten uzaklaşacağından görülme süresi artacak şekilde gece yarısından sonra sabah Güneş doğuncaya kadar 3 saat süreliğine görülebilecek. Gezegen +0.3'den 4.3 kadire parlayacak ve doğugüneydoğu tarafta ufuktan en fazla 59 derece gibi oldukça yüksekte (saat 05:30 civarında) Boğa takım yıldızında yer alacak. Kızıl gezegen ayrıca şişkinay evre görünümünde olacak ki teleskoplu okuyuculara ilginç gelebilir. Mars 7 Ağustos'ta saat yaklaşık sabah 06'da sondördüne yakın evredeki ayın 6 derece güneyinde ve 24'ünde saat gece 03'de de Boğa burcunun en parlak yıldız Aldebaran'ın da 5 derece kuzeyinde bulunacak. Anlamı, sırasıyla MarsAy ve AldebaranMars uzanımları bizi doğruca kutup yıldızına ulaştırır. Jüpiter, ay boyunca Güneş'e yakınlaşacak. Gezegen akşamları Güneş battıktan hemen sonra 3 saat süreliğine gece yarısına kadar görülebilecek. 2.1 kadir parlaklıklı gezegen, güneyde ve ufuktan en fazla 27 derece yüksekte Yılancı (Op nus) takımyıldızında (yıl sonuna kadar da aynı burçta) yer alacak. Gezegenlerin görüleceği zamanlar aşağıdaki çizelgede verildi. Ağustos ayında gökyüzü tüm gece gezegen zengini görünüyor. Göktaşı yağmuru, Perse (Perseus) takımyıldızı civarından yağan Perseidler isimli göktaşı yağmuru 17 Eylül24 Ağustos tarihleri arasında görülebilir. En yüksek sayıya ise 13 Ağustos'ta ulaşır: saatte yaklaşık 110 kadar göktaşı görülebilir. Bilindiği gibi, yağmurlar dışında gece boyunca ancak 67 kadar göktaşı görülebilmekte. Perseidlerin hızları saniyede 59 kilometreye kadar ulaşır. Bu göktaşı yağmurunu izlemek isteyen okuyucular, özellikle 12 Ağustos gece yarısından itibaren sabah saatlerine kadar kuzeydoğu yönünde ve ufuktan 20 derece yüksekteki Perse takımyıldızı bölgesine bakabilirler. Perseidler ve diğer göktaşı yağmurları ve gözlemleri hakkında ayrıntılı bilgi Uluslararası Göktaşı Kuruluşu'nun http://www.imo.net adresinden öğrenilebilir. SwiftTuttle kuyrukluyıldızından kalanları göktaşı yağmuru olarak izlemek heyecan verici olmalı... Güncel 1 Renk ayırımı ile gece kolay görüşü, fosforlu özellikleri, parmak izi bırakmayacak kalitede çift taraflı kaplı iyi teknolojik özellikli gök atlası Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimcileri Bölümünce yeniden üretildi. Yıpranmadan uzun yıllar kullanılabilecek bu USUZLUĞA çare bulmak için müftülükler emriyle yağmur duasına çıkılması üzerine açtım İslam’ın kutsal kitabını, başladım okumaya. Neredeyse hatim indireceğim... Yok, yok, yok... Kuran’da yağmur duası diye bir ayet, surelerden birinde toplu yağmur duası yapılmasına ilişkin bir buyruk, yakarış sırasında avuç içlerinin yere bakmasını öngören bir ibadet şekli yok. Peki nereden çıktı bu yağmur duası? Neyse ki Orhan Hançerlioğlu’nun İnanç Sözlüğü imdadıma yetişti. Yağmur duası, “Yağmur Büyüsü” maddesinin içinde geçiyor: “Yağmur yağdırmak için yapılan büyü. Dinsel ve büyüsel işlemlerle yağmur yağdırılabileceğine hemen her ülkede inanılmıştır. İlkçağlarda, kuraklık insanları yok eden bir S geleneği. Asya’nın ortalarındaki Şaman Türkler arasında halen de yapılan bir büyü türü, hepsi bu. Müslümanlıkla uzaktan yakından ilgisi yok. Zaten olsaydı, Arabistan çölleri selden geçilmezdi! Fakat yine de içimde bir kuşku var. Acaba diyorum, Türkiye’ye ılımlı İslam gömleği giydirmeye çalışan Amerika, yıllardır “tıbbi kontrol” altında tuttuğu ve bu arada yeni bir Kuran tefsiri hazırlattığı malum hoca efendiye bu konuda bir görev vermiş ve İncil’den alıntılar gibi yağmur duasını da ekletmiş olabilir mi? Koskoca AKP iktidarı, ümmeti boşu boşuna yağmur duasına çıkartmış olamaz ya! Arada bir tanrıdan buyruklar alan Bush efendi, hoca efendinin kulağına bir şeyler üflemiş, o da RTE’ye yardım için müftülüklere üfürmüş olabilir! Yüksek Yerilim Hattı erdincutku?yahoo.com Sayfa Gülhan Elmas: “Yine ‘ak sayfa açtık’ diyorlar. Önce, dokunulmazlıklarını kaldırıp aklansınlar; sonra ak sayfayı açsınlar...” T Gök atlası, 15 Ağustos gece saat 22:00 için verildi. Ay boyunca gök cisimlerin konumlarını bulabilirsiniz. Bu sanal gök atlasını yukarıdaki tarih ve saatte gerçeği ile karşılaştırmak uzayı kavramada yararlı olur. Bu iş için gök atlasına gökyüzüne bakar şekilde doğru yönlerde yukarıya kaldırarak eşleştirmek yeterl. Hareketli cisimlerin (yapay uydular dahil ki görülmeleri alışmışlığın dışında heyecan verici öyle ki flash benzeri görünümlü Güneş panelli İridium uyduları baş döndürücü güzellikte.) gecelik yolları üzerindeki sabit duran parlak yıldızların/takım yıldızların arasından ilerleyişleri gün ve gün işaretlenmeleri ile bu cisimlerin yol izleri de belirlenebilir ve gelecek gecelerde nerede olacağı kestirilebilirde. Gök atlasında ayrıca Büyük Ayı (Ursa Major), Küçük Ayı (Ursa Minor), Kutup yıldızı (Polaris) ve bu ay görülebilecek burçlar da verildi. Gök atlasında yer alan ve hep gökyüzünde kalan Büyük Ayı takım yıldızını gece uzun süre ile yer değiştirdiğini ara ara izlemek aslında Yer'in döndüğü bilgisini gözlemleyerek/deneyleyerek öğrenmede öncelenebilir. Büyük Ayı takım yıldızı Kutup yıldızını gösteriyor olması yardımıyla yön bulma bilgisi de kullanılabilir. ÜRKİYE için bir “model”den söz ediyor Gürbüz Evren, Müslüman Kardeşler modelinden. Evren’in bu modeli anlatan satırlarını okurken gözlem ve duyumlarınızı da satır aralarına yerleştirin lütfen: “Mısır kökenli Müslüman Kardeşler Örgütü modeline göre, yoksul yığınlar ve az gelirli kesimlerin en temel gereksinimleri belirlenir. Ardından, ücretsiz sağlık hizmeti sunan hastaneler ve sağlık merkezleri kurulur, öğrencilere sürekli artan sayıda burs sağlanır, dini eğitim veren kuruluşlar yaygınlaştırılır, daha çok insanı doyuracak aşevi açılır, daha geniş yığınları giydiren, maddi yardım dağıtan hayır kuruluşları çoğaltılır. Düğün, bayram, doğum gibi özel günlerde insanlara yalnız olmadıklarını hissettirecek ziyaretler yapılır, hediyeler verilir. Kısacası bir süre sonra, mevcut düzenin sorunlarını çözemediğine, kendilerine devletin değil de, İslam dininin sahip çıktığına, koruyup kolladığına inandırılmış, giyim kuşamıyla, yaşam tarzıyla ülke toplumunun bir bölümünden farklı, dini motiflerle süslenmiş, giderek toplumun geri kalanına etki etmeye, baskı altına almaya çalışan bir toplum yaratılır. Bu durumun en somut örneği Filistin’de görülmektedir. Yaser Arafat’ın hedeflediği laiklik modeline direnen Hamas, T Müslüman Kardeşler Müslüman Kardeşler modelini Filistinliler arasında yıllarca uyguladıktan sonra seçimleri kazanarak parlamentodaki çoğunluğu elde etmiştir. Bu örgütün Filistin’de dine dayalı bir düzen kurmak istemesi, Filistinliler arasında çatışmalara neden olmuştur. Bu nedenle, bugün, Gazze ve Batı Şeria’da iki ayrı dünya görüşü ve iki ayrı yönetim egemendir. Evet, Filistin ve Türkiye çok farklı ülkelerdir. Ama uygulamaya konulan model ve varılmak istenen hedef aynıdır. Söz konusu çalışma yöntemlerinin Türkiye’de uygulanmadığını kimse iddia edemez herhalde. Başta AKP’li belediye başkanlarının milyonlarca yoksula yardım dağıtıldığını, bunun elektronik ortamda kayıtlar tutularak düzenli bir halde yürütüldüğünü övünçle dile getirmeleri, aslında bu ülkeyi yönetenler olmaları nedeniyle utanılacak bir durumdur. Ama başta Başbakan olmak üzere AKP’nin önde gelen yöneticilerinin, muhalefete karşı dillerinden düşürmedikleri, ‘iki koyunu güdemezler’ söylemi, halkı muhtaç bir sürü olarak gördüklerinin kanıtıdır. AKP liderinin, ‘fakir fukara, garip guraba’ söylemi ise sürekli büyümesini istedikleri kesimi işaret etmesi bakımından önemlidir.” Ahmet Önen: “Melih Gökçek’in Tavan Mehmet Sazak: “Tabandan tepki yok diyen Deniz Baykal’a: Partide taban mı bıraktın? Şu andaki konumun, ‘asma tavan’dan farklı değil!” Dil Akif Kökçe: “Meclis’te anadil tartışması yaşanıyor. Soros’çuların anadilleri farklı ama Amerikanca olan babadilleri ortak!” Püskül Nami Tepe: “Başımızda yeterince bela vardı; bir de püsküllüsü geldi!” Osman Kerim Aşık: “RTE, şarkıcı Osman Yağmurdereli’yi niye milletvekili yaptı? Susuzluğa çare bulsun diye!” Yemin Muammer Selek: “Milletvekilleri yemin etti ama çarpılan nedense hep biz oluyoruz!” Zemzem susuzluğa çare olarak Ankaralılara şehri terk etmelerini önermesine şükretmeli... ‘Su bulamayanlar zemzem içsin’ de diyebilirdi!” Meclis’te bahar havası varmış... “Havaları bile farklı!” AĞUSTOS AYINDA Merkür, sadece Güneş doğmadan önce doğuda veya Güneş battıktan sonra batıda (yaklaşık alacakaranlığın başında veya bitiminde) ufka yakın görülebilir. Gezegen Ağustos ayı boyunca Güneş'e yakın olacağından görülmesi zor olacak. Sadece ayın ilk günlerinde sabah Güneş doğmadan hemen önce saat 5:45 civarında sırasıyla İkizler (Gemini) ve Yengeç (Cancer) takımyıldızlarında çok kısa süreliğine görülecek. Merkür ufuktan en fazla 10 derece yüksekte ve doğu tarafta 1.1'den 0.5 kadire kadar sönükleşerek görülebilecek. Ayrıca gezegenin şişkinay evresi de teleskop ile izlenebilir. Merkür ve Güneş en yükseğe 15 Ağustos'ta öğle saat 13:09'da aynı anda ve yakın konumda olarak ulaşacaklar. İki cismin en yüksek noktadan geçişleri ancak atmosfer dışından uydu teleskoplarıyla görülebilecek. Venüs, ay boyunca Güneş'e yakın olacağından görünümü az sayıda ve kısa olacak. Gezegen ayın sadece son günlerinde sabahları Güneş doğmadan hemen önce saat 06 civarında Yengeç takımyıldızında kısa süreliğine görülecek. Venüs hiuchus) takım yıldızında yer alacak. Jüpiter ve bulunduğu burç gök atlasında belirtildi. Satürn, ay boyunca Güneş'e yakın konumda olacağından sadece ilk gün Güneş battıktan hemen sonra saat 20:30 civarında çok kısa süreliğine batıda Aslan (Leo) takımyıldızında (yıl boyunca da aynı burçta kalarak) görülecek. Gezegen ufuktan en fazla 7 derece yüksekte yer alacak. Gezegenin parlaklığı da +0.6 kadir. Satürn ve Güneş en yükseğe 22 Ağustos'ta öğle saat 13:07'de aynı anda yakın konumda olarak ulaşacaklar. İki cismin en yüksek noktadan geçişleri ancak atmosfer dışından uydu teleskoplarıyla görülebilecek. Uranüs, ay boyunca Güneş'e yakınlaşacak. Gezegen akşam geç saatlerden itibaren tüm gece ve sabah Güneş doğuncaya kadar 7 saat süreliğine teleskop eşliğinde görülebilir. +5.7 kadir parlaklıklı sönük gezegen ufuktan en fazla 27 derece yüksekte doğudan güneye doğru 115 derece kadar geniş bir aralıkta Kova takımyıldızında (yıl sonuna kadar da aynı burçta) yer alacak. Neptün, Uranüs'e benzer şekilde ay boyunca Güneş'e yakınlaşacağından görülme süresi azalacak şekilde akşam saatlerinden itibaren tüm gece ve sabah Güneş doğuncaya kadar 8 saat süreliğine teleskop eşliğinde izlenebilir. +7.8 kadir parlaklıklı oldukça sönük gezegen ufuktan en fazla 27 derece yüksekte güneydoğudan güneybatıya 115 derece kadar geniş bir aralıkta Oğlak (Capricor gök atlası serdar.evren@ege.edu.tr adresinden istenebilir. 2 Her yıl yapılageldiği gibi bu yılda 713 Ağustos tarihleri arasında 10. Ulusal Gökyüzü Gözlem Şenliği Bursa'daki Uludağ'da Tübitak Bilim ve Teknik Dergisince gerçekleştirilecek. Ayrıntılı bilgi için adresler: gozlem@tubitak.gov.tr, http://www.biltek.tubita.gov.tr/etkinlikler/gozlem. 3 Güneş Sistemi CD'si Tübitak Bilim ve Teknik Dergisi Temmuz sayısında dergi ile birlikte verildi... İsteme adresi: bteknik@tubitak.gov.tr. Günün astronomi resmi http://antwrp.gsfc.nasa.gov/apod/ adresinden günlük olarak izlenebilir ki güne günaydın demenin en güzel adresi... Güncel gökbilim gelişmeleri de http://www.tug.tubitak.gov.tr/ adresinde yer verilmekte. Bu yazıda kaynakça olarak kısmen “The Astronomical Almanac 2007”den yararlanıldı. Eldeki arazi dürbünleri bile bizleri heyecanlandırırken onların büyükleri durumundaki teleskoplar herhalde büyük mutluluklar saçmalı! Büyük teleskopların ucundaki canlı gezegen görüntüleri uzaya asılı doğal tablolar!... çok az kişi büyük teleskoplarla gezegenlere bakmış olmalı, tersi olsa idi bina çatılarındaki yığın anten görünümleri yanında teleskop manzaraları da olmalıydı! Teleskop başında parlak Ay yüzeyinde kraterler arasında saatlerce gezinti yapmanın sevinci de çok büyük... teleskoplu gözlemler dileğiyle... Yeni tayyare makinistlerimiz ayyare Cemiyeti’nin teşebbüsüyle geçen sene Yeşilköy’de açılan Tayyare Makinist Mektebi’nin evvelki gün imtihanları büyük bir muvaffakiyetle icra edilmiş ve 78 efendi mektepten diploma almıştır. Mektep hakkında büyük bir ihtimam gösteren Tayyare Cemiyeti, talebenin muvaffakiyet derecesini anlamak için Fransa’nın yegâne tayyare makinisti mektebi olan Henriot müessesesinin müdürünü mümeyyiz sıfatıyla imtihanlara çağırmıştır. Henriot müessesesinin müdürü, mektep talebesinde büyük bir muvaffakiyet görmüş ve Tayyare Makinist Mektebi’mizin müdürü Salim beyi tebrik eylemiştir. Tayyare Makinist Mektebi’miz talebesinin muvaffakiyetinin derecesini ölçmek için, ne yapmaya muktedir olduklarını T zikretmek kâfidir. Hiç şüphesiz dünya bilir ki, Tayyare Makinist Mektebi’nin mezun talebeleri, ellerinde vesait olduğu takdirde bir tayyare yapabilmek iktidarına sahiptirler. Bir senelik tahsil esnasında talebe tam birer motor mütehassısı olarak yetişmiştir. Bir Fransız tedris heyeti tarafından yetiştirilen talebe mektepte mevcut atölyelerde de staj görmüşlerdir. İmtihanlarda hazır bulunan Tayyare Cemiyeti reis vekili Bitlis mebusu Muhiddin Nami bey, makinist mektebinden maksadın istidadlı (yetenekli) Türk gençlerini mütehassıs olarak yetiştirmek olduğunu, talebenin tam bir ecnebi talebe gibi yetişmesi için Fransızların yegâne tayyare müessesesi olan Henriot müessesesi ile konturato akdedildiğini ve mektepte aynıyla Henriot müessesesinin programının tatbik edildiğini söylemiştir. İmtihanlarda mümeyyiz sıfatıyla bulunan mösyö Henriot da; “Ben Türk gençlerinin bu kadar kabiliyetli olduklarını hatırımdan bile geçirmiyordum. Bir senede alınan netice hakikaten hayrete şâyandır. İmtihanda bulunduğumdan dolayı gördüm ki, Türk Tayyare Mektebi’nin bazı talebesi, Fransa Tayyare Mektebi talebesinden çok daha fazla muvaffak olmuştur” demiş ve bundan fazla bir şey söylemenin zaid (gereksiz) olduğunu ilave eylemiştir. 1 Temmuz 1927 Cuma