Katalog

KASIM CUMA dış haberler AB KONSEYİ’NDE ÜYELİKLE İLGİLİ GÖRÜŞMELER SÜRSE DE RUM KESİMİ YÜZÜNDEN FİİLİ TIKANMA TEHLİKESİ ORTAYA ÇIKTI C 11 Müzakereler donmak üzere ELÇİN POYRAZLAR BRÜKSEL Türkiye’nin AB müzakerelerinin Kıbrıs meselesi yüzünden yıl sonuna kadar de facto (fiili) donma tehlikesiyle karşı karşıya olduğu öne sürüldü. AB kaynakları K ıbrıs Rum Kesimi’nin İlerleme Raporu’nun yayımlanacağı 8 Kasım’a kadar yeni başlıkların açılmasına yönelik “genel çekince” koyduğunu anımsatan AB kaynakları, Rum Kesimi’nin tutumu yüzünden, yeni müzakere başlıklarının yıl sonuna kadar açılmasının “düşük bir olasılık” olduğuna dikkat çektiler. AB Konseyi’nde görüşmelerin sürmesine karşın Kıbrıs Rum Kesimi’nin tutumu nedeniyle yeni müzakere başlıklarının yıl sonuna kadar açılmasını “düşük bir olasılık” şeklinde niteledi. AB liderlerinin aralık ayında Türkiye’ye yönelik verebilecekleri “askıya alma” kararının yanı sıra Rum Kesimi yüzünden, bu tarihe kadar bile bir ilerleme kaydedilmemesi söz konusu. AB Dönem Başkanı Finlandiya’nın Kıbrıs’a yönelik önerisinin henüz somutlaşmadığına dikkat çeken kaynaklar, Kıbrıs Rum Kesimi’nin İlerleme Raporu’nun yayımlanacağı 8 Kasım’a kadar yeni başlıkların açılmasına yönelik “genel çekince” koyduğuna dikkat çekti. AB kaynakları Komisyon’un İlerleme Raporu’nda bu konuda getireceği önerinin ardından da Rumların süreci engelleme siyasetini sürdürme olasılığından söz ettiler. ‘RAPORLAR GELMİYOR’ Komisyon’un raporda ilgili başlıkların askıya alınması yönünde bir öneri getirmesi durumunda Rumların bunu kullanabileceklerini söyleyen kaynaklar, müzakere sürecinin tek bir ülkenin kararıyla durabileceğine işaret ettiler. Öte yandan AB Dönem Başkanı Finlandiya’nın yıl sonuna kadar Kıbrıs meselesi ve Türkiye’nin müzakere sürecinde ilerleme sağlanması konusunda baskı altında olduğu belirtildi. Dönem başkanlığına yakın kaynaklardan edinilen bilgiye göre Finlandiya, Türkiye’nin fiili müzakerelerinde ilerleme sağlanması konusunda üye ülkeleri “sıkıştırmasına” karşın AB Komisyonu’nun Türkiye’ye yönelik tarama raporlarını geciktirmesi süreci yavaşlatıyor. Komisyon’un gecikmeye yönelik “teknik” nedenler öne sürdüğünü belirten kaynaklar, bunu “normal” bulmadıklarını belirterek gecikmenin ardında siyasi nedenler olabileceği izlenimi aldıklarını söylediler. AB İÇİN BİR İLK Aday ülkelerin müzakere süreçlerinin ikili siyasi anlaşmazlıklar yüzünden aksamaya uğramasının AB için “bir ilk” olduğunu söyleyen AB kaynakları, Türkiye ile Kıbrıs Rum Kesimi arasındaki sorunun yanı sıra Hırvatistan’ın müzakere sürecinin sınır anlaşmazlıkları yaşadığı Slovenya yüzünden tıkandığını ifade ettiler. ÜYELİK MÜZAKERELERİ EKİM ’TE BAŞLADI ANCAK ŞİMDİ SÜRECİN ASKIYA ALINMASI SÖZ KONUSU Süreç bir yılda zora girdi belirlendiği süreçtir. Bu süreç müzakere olarak tanımlanmış olsa da aday ülke müktesebat üzerinde müzakere edemez ve hareket alanı çok sınırlıdır. Aday ülkenin müzakere edebileceği tek konu, uyarlamaya yönelik takvimdir. Müzakereleri kim yürütür? Müzakereleri AB’ye üye ülkeler yürütürken aday ülke tarafında başmüzakereci başkanlığında yürütülür. Katılım sürecinin aşamaları nelerdir ve kaç başlık bulunur? Katılım süreci tarama ve fiili müzakereler olmak üzere ikiye ayrılır. Tarama, AB Komisyonu’yla; müzakereler, üye ülkelerle yapılır. Son katılım müzakereleri için 31 başlıktan oluşan müktesebat, Hırvatistan ve Türkiye ile başlayan müzakere sürecinde bazı başlıkların bölünmesi sonucu 35 başlığa çıkarıldı. Tarama süreci nedir? Müzakerelerin ilk adımı olan tarama süreci, aday ülke ve AB’nin her başlığa ilişkin kanunlarını karşılaştırmalarından oluşur. Taramanın tanıtıcı bölümünde (explanatory phase) Komisyon yetkilileri, ilgili müzakere başlığında AB müktesebatı hakkında bilgi verirler. Başlığın içerdiği hukuk kapsamına göre bu bölüm 12 günde yanıtlarla müzakere süreci: tamamlanabildiği gibi, tarım gibi AB müktesebatı nedir? başlıklarda daha uzun sürebilir. Tanıtıcı AB müktesebatı AB hukuk sisteminin taramanın ardından ayrıntılı taramaya toplamına verilen isimdir. Yaklaşık 120 geçilir. Bu bölümde aday ülke ilgili bin sayfadan oluşan müktesebatta başlık altında kendi hukukuna yönelik AB’yi kuran ve daha sonra değişikliğe bilgi verir. 20 Ekim 2005’te başlayan uğrayan anlaşmaları, aday ülkelerin tarama süreci 13 Ekim 2006’da AB’ye katılırken imzaladıkları tamamlandı. anlaşmaları, Konsey, Komisyon, Tarama raporu nedir? Avrupa Toplulukları Adalet Divanı gibi AB ve aday ülke arasında Topluluk organlarının tamamlanan tarama süreci çıkardıkları tüm mevzuatı Aslında sonunda Komisyon ilgili ifade eder. müzakere başlıkta aday ülkenin Katılım müzakereleri ne durumuna yönelik bir rapor demek? süreci, aday hazırlar. Gerekli görürse Aday ülkenin AB ülkenin AB raporda ilgili başlıkta fiili müktesebatını ne kadar müktesebatın müzakerelere sürede kendi iç hukukuna a uyumunu başlanabilmesi için açılış aktarıp yürürlüğe kriteri konulmasını ya da koyacağının ve etkili bir amaçlayan başlığın hemen açılmasını şekilde uygulayacağının teknik bir önerebilir. Kapanış kriterleri süreç. üye ülkeler tarafından AB’nin ortak müzakere pozisyon belgesinde belirlenir. Fiili müzakereler nasıl işler? Taraması tamamlanan başlıklarda AB Komisyonu ilgili başlık üzerinde hazırladığı tarama raporunu AB Konseyi’ne (üye ülkeler) gönderir. Tarama raporunda Komisyon’un yaptığı öneriler (yani başlığı hemen müzakereye açma veya açılış kriteri koyma) üzerinde üye ülkeler değişiklik talepleri getirebilir ya da bunları aynen kabul edebilirler. Her durumda da 25 üye ülkenin oybirliği gerekmektedir. Herhangi bir kriter getirilmeyen başlıklarda Konsey, aday ülkeye müzakere pozisyon belgesini sunması yönünde davette bulunur. Aday ülke pozisyon belgesini sunduktan sonra AB kendi müzakere pozisyon belgesini hazırlar ve Hükümetlerarası Konferans kararıyla ilgili başlık açılarak fiili müzakerelere geçilmiş olur. Müzakere Pozisyon Belgesi nedir? AB ve aday ülkenin ilgili başlıkta nasıl bir tutum izleyeceğini ortaya koyan belgeye verilen isimdir. Aday ülke söz konusu AB müktesebat başlığında uyumda kat ettiği mesafeyi belirtir, öngörülen uyum çalışmalarının takvimini ortaya koyar, uyum çalışmalarının finansman ihtiyacını belirler. Açılış ve kapanış kriteri ne demek? AB Komisyonu tarama raporunda aday ülkenin ilgili başlıkta atması gereken adımları, başlığın açılması için koşul olarak getirebilir. Başlıkta fiili müzakerelere geçebilmesi için, aday ülke ilgili başlıktaki önkoşulları yerine getirmek durumundadır. AB Konseyi, Komisyon’un açılış kriteri getirme Türkiye müzakere sürecinde hangi noktada? ürkiye 35 müzakere T başlığından 33’ünü tamamladı. Geriye kalan Rehn’den ‘son şans’ uyarısı Dışişleri Bakanı Abdullah Gül ile AB Komisyonu’nun genişlemeden sorumlu üyesi Olli Rehn, 3 Ekim 2005 sonrasında sık sık bir araya geldiler. Son dönemde yapılan görüşmelere Türkiye’nin limanlarını Rum Kesimi’ne açmasıyla ilgili tartışmalar ve TCK’nin 301. maddesi damgasını vurdu. Rehn’in son uyarısı Finlandiya’nın Kıbrıs önerisiyle ilgili oldu. Rehn, Londra’da yaptığı açıklamada, AB Dönem Başkanı Finlandiya’nın, Kıbrıs sorununun çözümü çerçevesinde sunduğu önerinin, “yıllar süren süreçte son şans” olabileceğini söyledi. önerisini kabul ederse aday ülkeye müzakere pozisyon belgesini hazırlaması konusunda çağrıda bulunmaz. Bunun yerine, açılış kriterlerini bildirir. Aday ülkenin öncelikle bu kriterleri yerine getirmesi gerekir. Kapanış kriterleri ise başlık açıldıktan sonra devreye girer ve AB’nin kendi müzakere pozisyon belgesinde karara bağlanır. Açılış ve kapanış kriterleri konusunda son karar organı AB Konseyi’dir. Konsey, Komisyon’un kriter önermediği başlıklarda bile kriter getirebilir. Başlıkların geçici olarak kapanması ne demek? Her başlık müzakere edildikten sonra geçici olarak kapanmış sayılır. AB tam üyeliğe kadar aday ülkenin bu başlıkta yapacağı yasal düzenlemeleri ve uygulamaya yönelik gelişmeleri değerlendirmek ister. Öte yandan, müzakere süresi içinde aday ülkenin sürekli değişen AB müktesebatına uyum sağlaması da amaçlanmaktadır. Müzakereler toplam ne kadar sürer? Tamamen aday ülkenin performansına bağlıdır. AB’nin getirdiği uyum kriterlerini kendi hukukuna aktarma ve uygulama süresi bu süreci belirler. Geçiş düzenlemeleri ne demek? Aday ülke, AB’nin mevzuatına uyumun bazı gereklerini üyelik tarihi itibarıyla tamamlayamayacağını düşünüyorsa, bunların uygulanmasını üyelikten belirli bir süre sonraya bırakmayı talep edebilir. Geçiş düzenlemeleri herhangi bir AB mevzuatının hiçbir zaman uygulanmamasına ya da aday ülkenin o mevzuattan muaf tutulmasına yönelik değildir. Aday ülkenin atması gereken adımları zamana yayarak olası etkilerini hafifletmeyi hedefler. Aday ülke, geçiş düzenlemesi taleplerini haklı kılacak verileri AB’ye sunmak zorundadır. İlke olarak, geçiş düzenlemelerine istisnai durumlarda izin verilir. “Ekonomik ve parasal politika”, “İstatistik” gibi, geçiş düzenlemesi istenmesi mümkün olmayan başlıklar da vardır. Açılış veya kapanış kriterlerini Komisyon nasıl izler? Açılış veya kapanış kriterlerini yerine getirmek yönünde aday ülke tarafından atılan adımlar Komisyon tarafından düzenli biçimde izlenir. Komisyon’la teknik temasların yanı sıra taraflar arasındaki ortaklık organları (Ortaklık Konseyi, Ortaklık Komitesi ve alt komiteler) bu diyaloğa olanak sağlar. B’nin 17 Aralık 2004 tarihli doruğunda aldığı karar doğrultusunda Türkiye, 3 Ekim 2005 tarihinde AB ile katılım müzakerelerine resmen başladı. Aday ülkenin belirlenen başlıklar altında AB müktesebatını belli bir süre içinde kendi hukukuna uyarlamasından oluşan müzakere süreci temelde teknik bir çalışma. Ancak 13 Ekim’de, 33 başlıkta tarama sürecinin tamamlanmasına karşın, limanların Rum Kesimi’ne açılmamasına bağlı olarak Türkiye’nin fiili müzakerelerde ilerleme sağlaması zora girdi. Tarama süreci tamamlanan başlıklardan yalnızca birisinde (en kolay başlık kabul edilen bilim ve araştırmada) fiili müzakereler başladı. Diğer başlıklar ise ilişkilerdeki siyasi gerginlik yüzünden tıkanmaya girdi. İşte soru A “kurumlar” ve “diğer” konulu iki başlığın aday ülkenin katılımı öncesi ele alınması bekleniyor. Ankara AB’den bugüne kadar bilim ve araştırma, eğitim ve kültür, rekabet ve kamu alımları olmak üzere dört başlıkta müzakere pozisyon belgesini sunması yönünde davet aldı. 12 Haziran tarihinde bilim ve araştırma başlığında müzakereler açılıp kapanırken, AB Konseyi’nde eğitim ve kültür başlığına siyasi kriterlerin eklenmesi yönündeki görüşmeler sürüyor. Rekabet ve kamu alımları başlıklarında ise açılış kriterleri getirildi. Rekabet başlığı altında çelik sektörüne yönelik devlet yardımlarının düzenlenmesine ilişkin açılış kriterleri getirilirken kamu alımları başlığı altında kapsamlı bir strateji geliştirilmesi ve kamu ihale kurumlarının tek bir makam altında toplanması yönünde koşullar yer alıyor. AB Konseyi’nde ayrıca ekonomik ve parasal politika ve işletme ve sanayi politikaları, adalet, özgürlük ve güvenlik, sermayenin serbest dolaşımı, sosyal politika ve istihdam, tarım ve kırsal kalkınma ve mali kontrol başlıklarında görüşmeler sürüyor. Sorunlu başlıklar hangileri? üye ülkeleri eğitim ve AB kültür başlığı altında hazırlayacakları müzakere pozisyon belgesi üzerinde hâlâ anlaşmaya varamadılar. Fransa, Yunanistan ve Kıbrıs Rum Kesimi bu başlıkta siyasi kriterlere atıfta bulunulması yönündeki taleplerini sürdürdüğünden bu başlık altında ilerleme sağlanamıyor. İşletme ve sanayi politikaları başlığı altında herhangi bir açılış kriteri getirilmemiş olmasına karşın Kıbrıs Rum Kesimi bu başlığın açılmasını tüm müzakere başlıklarına genel bir “çekince koyarak” engelliyor. Yunanistan’ın, Rumların bu tutumuna destek verdiği öğrenildi. Adalet, özgürlük ve güvenlik başlığı altında getirilen açılış kriterleri içinde sınır Başmüzaker yönetimi, eci Babacan yasadışı göçle zaman mücadeleye zaman yönelik eylem eleştirilere planının hedef oldu. oluşturulması, organize suçlarla mücadelede işbirliği yer alıyor. Konsey’deki görüşmelerde Yunanistan ve Kıbrıs Rum Kesimi gibi bazı ülkeler “Geri Kabul Anlaşması’na” yönelik daha ağır ifadelerin kullanılmasından yana tavır sergilerken İsveç ve İngiltere’nin bu tutuma karşı çıktığı öğrenildi.