Katalog

Dilek FİLİZFİDANOĞLU TUSAM Çalışma Hayatı ve Türkiye Araştırmaları Masası [email protected] Telekom’un kalan hisseleri de satıldı… C S TRATEJİ 23 durumda Telekom’un yüzde 15’lik halka arzında "halkı" görmek pek mümkün olamadı. Yani deyim yerindeyse "hisseleri yine yabancılar götürdü". Sözde halka arz da böylelikle yabancıya arz şeklinde gerçekleşmiş oldu. Sözde halka arzın sonunda PTT çalışanlarına yüzde 1,75, Türk Telekom çalışanlarına yüzde 5,6, küçük tasarruf sahiplerine yüzde 15,1, alım gücü yüksek bireysel yatırımcılara yüzde 9,7, kurumsal yatırımcılara yüzde 6,8 oranında satış gerçekleştirildiği açıklandı. Elde edilen toplam gelir ise 1.9 milyar dolar (2,4 milyar YTL). İşlemin yurt içindeki en büyük, dünyadaki beşinci halka arz olduğu, bu sonuçlarla şirket değerinin 15,5 milyar dolar, hisse değerinin 12,7 milyar dolara karşılık geldiği açıklandı. Gelirin 1 milyar 150 milyon doları yurt dışı, 767 milyon doları yerli yatırımcıdan sağlandı. Yurtdışı satışın yüzde 30’u İngiltere, yüzde 15’i BAE, yüzde 11’i ABD, yüzde 10’u İsviçre, yüzde 9’u Lübnan, yüzde 6’sı Suudi Arabistan, yüzde 6’sı Singapur ve yüzde 13’ü diğer ülkelere gerçekleştirildi. Bu durumda yabancılara ayrılan yüzde 60’lık oranın yüzde 30’unu Körfez’deki Arap ülkeleri almış oldu. 20 05 yılının en önemli olaylarından biri ve AKP iktidarının en büyük özelleştirmesi olarak gösterilen Türk Telekom’un özelleştirilmesi, bugünlerde yeniden gündemde. 14 Kasım 2005’de yüzde 55 hissesi 6.55 milyar dolara Oger Telecom’a devredildi. Satıldığı yıl, özellikle medya tarafından büyük bir başarı olarak kamuoyuna yansıtılmaya çalışıldı. 6,55 milyar dolar gibi bir fiyatla Oger Telecom’a satılan Telekom’un ülkeye sağladığı katma değer düşünülürse zaten ne büyük bir hata yapıldığı gözler önüne serilecektir. Ayrıca bir ülkenin haberleşme sisteminin stratejik önemi ve değeri zaten bir bedelle ölçülemez niteliktedir. Tüm diğer özelleştirmelerde olduğu gibi Telekom’un özelleştirilmesi de söylendiği gibi ne ülkeyi ekonomik darboğazdan kurtardı ne de işsizliğe çare olabildi. Bütün sektörlerin zarar ettiği hatta pek çok şirketin iflas edip kapandığı 2001 yılı ekonomik krizinden bile başarıyla çıkabilen nadir kurumlardan olan Telekom, 2001 yılını bile karla kapatmıştı. Böylesi bir kurumun üstelik de blok satış yöntemiyle özelleştirilmesi şaşkınlık ve üzüntüyle karşılanmıştı. Aslında zarar eden kurumların devlete olan yükünden kurtulabilmek adına söz konusu kurumların özelleştirilmesi hedefleniyordu ya da söylenen buydu. Ancak ekonomik krizde bile yılı karla kapatan ve ülkenin en stratejik kurumlarından olan Telekom’un yüzde 55’lik kısmının satışından sonra, kamuda kalan yüzde 45’lik bölümünün de bir kısmı halka arz yoluyla satışa çıkarıldı. Satışa çıkarılan pay yüze 15 olarak belirlenmişti. Üstelik dünyada küresel anlamda ekonomik krizlerin yaşandığı günlerde ve de her ülkede halka arzların iptal edildiği bir dönemde apar topar halka arzının gerçekleştirilmesi düşündürücüdür. Akla gelen ilk soru ise hükümetin gelir olarak gerçek anlamda sıkışık durumda olup olmadığıdır. Halka arzda ‘halk’ yok Telekom’un yabancılara satışı kadar, kamu elinde kalan hisselerden yüzde 15’inin ‘halka arz’ edilmesi de tartışma konusu oldu. Hisselerin büyük bölümünü yine yabancılar alırken, değer tespitine ilişkin açıklamalar tatmin etmiyor. yatırımcıya tahsis edilmişti. Bu oran daha sonra yüzde 40’a çıkarıldı. Yurtdışı yerleşik yatırımcılara tahsis edilen kısım ise önce yüzde 65 olarak açıklandı daha sonra bu oran yüzde 60’a çekildi. Bu İSİMLERİN AÇIKLANMASI BEKLENİYOR Ancak akıllara takılan bazı sorular var. Bu sorulardan birincisi Telekom’un hisse değerinin neden düşük olduğu sorusudur. Zira halka arzdaki şirket değeri 15.5 milyar dolar olarak hesaplanırken, yaklaşık 15 gün öncesinde 21 Nisan’da Oger Telecom, hisselerinin yüzde 35’ini ana hissedarı Dubai merkezli Saudi Telecom Company’e satarken, şirket değerinin 20 milyar dolardan hesaplanması kafaları karıştırdı. Bu kadar kısa bir zamanda neyin değiştiği ve şirket değerinin neden düştüğü konusunda ise yapılan açıklamalar çok da tatmin edici olmadı. İkinci soru ise Telekom hisselerini alan yatırımcıların isimleri. Özellikle yabancı yatırımcılar tarafından alınan hisselerin kimler tarafından alındığı merak konusu. Sermaye Piyasası Mevzuatına göre hisselerden yüzde 5’den fazla alanlar Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından açıklanabiliyor. Kilci’nin son söylemi ise bu halka arzda yüze 5’in üstünde hisse alan olmadığı, ancak SPK ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nın "açıklayabilirsiniz" demesi halinde 95 bin kişi ve 400500 kurumsal isimden oluşan bu listeyi açıklayabileceğini söyledi. Tüm bunlara rağmen karını her yıl giderek artıran stratejik bir kurumun özelleştirilmesi akıllara durgunluk veriyor. Telekom’un 2005 yılındaki net karı 1.8 milyar YTL, 2006 yılında 2.2 milyar YTL ve 2007 yılında Yurtdışı Satışların ise 4.1 milyar Ülkelere Göre Dağılımı YTL oldu. Önce Ülke Adı Yüzde yüzde 55’i Oger İngiltere 30 Telecom’a BAE 15 satıldı, sonra ABD 11 yüzde 15’i sözde İsviçre 10 halka arz edildi. Lübnan 9 Şimdi Kamunun Suudi Arabistan 6 elinde sadece Singapur 6 yüzde 30’luk bir Diğer Ülkeler 13 kısım kaldı. Yakında kalan bu kısmın da satışa çıkarılması artık hiç kimseyi şaşırtmaz herhalde. Bu arada Türk Telekom’un, tahakkuk ettirilen 820 milyon 826 bin YTL’lik vergiyle bu yıl da Türkiye’nin kurumlar vergisi rekortmeni olduğunu da hatırlatmadan geçmeyelim. YİNE YABANCILAR ALDI Özelleştirme İdaresi Başkanı Metin Kilci, Telekom’un yüzde 15’lik kısmının halka arzı için nasıl bir pazarlama taktiği izlendiğini, "2830 Nisan tarihlerinde gerçekleştirilen ön talep döneminde, yurtiçi yatırımcılardan toplam 1,1 milyon lot ve 5,3 milyar YTL tutarında ön talep geldi. Türkiye dışında toplam 6 farklı ülkede yaklaşık 200 merkezde, iki hafta boyunca ‘yerinde tanıtım toplantısı’ gerçekleştirildi" sözleri ile ifade ediyor. Yani yerinde tanıtım toplantılarıyla pazarlama yapılmış. Bu toplantıların Almanya, ABD, İsveç, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), İngiltere ve Suudi Arabistan’da yapılmış olması ise hükümetin yine yüzünü Batı’ya ve özellikle de Arap dünyasına çevirdiğini bir kez daha Halka Arz ile İlgili Rakamsal Bilgiler gösteriyor. Şirket Sermayesi 3,5 milyar YTK Hisselerin Halka arz oranı Yüzde 15 yüzde 30’u Halka arz fiyatı 4.60 YTL Türk Telekom, 1.9 milyar dolar PTT çalışanları Halka arz geliri ve küçük Şirket değeri 15.5 milyar dolar tasarruf Yabancı alımları 1.150 milyon dolar sahiplerine, Yerli alımları 767 milyon dolar yüzde 3’ü alım gücü yüksek yatırımcılara, yüzde 2’si kurumsal yatırımcılara tahsis edilmişti. Yani sadece yüzde 35’i yerli