Katalog

BİYOLOJİK VE KİMYASAL SAVAŞ Biyolojik savaş, hastalığa neden olan bakteri, virüs ve diğer organizmaların kullanıldığı savaş şeklidir. Biyolojik savaş unsurlarının devletler tarafından gizlice kullanılması veya devlet dışı aktörler tarafından da kullanılması biyoterör kapsamına girmektedir. Kimyasal savaş ise insanları öldürmek, yaralamak veya saf dışı etmek amacı ile toksiklerin ve kimyasalların kullanılmasıdır. Biyolojik ve kimyasal silahlar kitle imha silahları olarak kabul edilir ve bu tür silahların üretilmesi, stoklanması ve kullanılması yasaklanmıştır. Afganistan’daki ABD askeri... C S TRATEJİ 21 değişik tekniklerle, hedef kitlenin moralini çökertmeyi veya ona farklı bir eğilimi kabul ettirmeyi amaçlar. Psikolojik savaş eylemleri genellikle, medyanın kontrolü ve yönlendirilmesi ile hasmın iradesini kırmayı veya hedef kitlenin bağlılığını güçlendirmeyi veya moral desteği kazanmayı ve güçlendirmeyi de amaçlayabilir. Günümüzde medya ile ilişkiler, kamu diplomasisi ve stratejik iletişim eylemleri de psikolojik savaşın araçlarıdır. Psikolojik savaş bağımsız olarak politik, stratejik ve operatif seviyelerde planlanarak uygulanabilir; psikolojik harekat diğer savaş türlerini desteklemek amacı ile yürütülebilir. Günümüzde, iletişim araçlarındaki gelişim, psikolojik savaş yeteneklerine önemli katkılar sağlamaktadır. GAYRİNİZAMİ SAVAŞ Gayinizami savaş, ilgili toplum üzerinde meşruiyeti ve nüfuz sağlamak amacı ile devlet ve devlet dışı aktörler arasında şiddetle sürdürülen bir mücadeledir. Gayrinizami savaşta dolaylı ve asimetrik yöntemler tercih edilse bile hasmın gücünü, nüfuzunu ve iradesini yıpratmak için tüm yöntemler uygulanabilir. Ayaklanma, ayaklanmaya karşı koyma, konvansiyonel olmayan savaş, terör, terörle mücadele, iç güvenlik, istikrar harekatı, stratejik iletişim, psikolojik harekat gayrinizami savaş içinde uygulanabilen harekat yöntemleridir. Gayrinizami savaşta stratejik seviye, ilgili topluluk üzerinde kontrolü ve nüfuzu sağlamaya odaklanır. Opertatif seviyede dolaylı yöntemlerle sefer ve harekat planlaması yapılır ve uygulanır. Taktik seviyede ise odaklanma asimetrik taktikler, teknikler ve usuller ile ilgilidir. Gayinizami savaş halklar ile ilgilidir ve bu tür savaşlarda başarı için askeri yetenekler ile birlikte sosyal yapının anlaşılması da gereklidir. BİLGİ SAVAŞI Bilgi Savaşı kendi bilgilerimizi, bilgiye dayalı faaliyetlerimizi, bilgi sistemlerimizi ve bilgisayar ağımızı korurken hasmın bilgilerini, bilgiye dayalı faaliyetlerini, bilgi sistemlerini ve bilgisayar ağlarını etki altına alarak bilgi üstünlüğünü sağlamayı amaçlar. Doğru ve zamanında elde edilen bilgiler her seviyede hızla karar verme, eyleme geçme imkanları sağlar. Düşmanın bilgi sisteminin etki altına alınması ise onun haber alma sistemini çökerterek doğru ve zamanında karar vererek eyleme geçmesini önler veya onu, yanış algılamalarla yanlış kararlara yönlendirir. Bilgi savaşı, hasım hakkında kapsamlı bilgiler sağlayarak onun niyetlerinin ve olası eylemlerinin anlaşılmasını kolaylaştırır; kendi birliklerimiz ile bilgilerin hasma ulaşmasını önler, hasmın algılamalarını, planlamalarını, eylemlerini ve iradesinin etki altına alınmasını ile başarıyı amaçlar. Bilgi savaşında elektronik savaş, siber savaş ve ağ merkezli savaş, psikolojik harekat, aldatma ve harekat güvenliği teknikleri uygulanır. Elektronik savaşta hasmın elektromanyetik spektrumu kullanmasının önlenmesi ve bu alanda kendi yeteneklerimizin korunması amaçlanır. Siber savaşta, hasmın bilgisayara dayalı sistemlerinin çökertilmesi, etkinliğinin azaltılması veya istismar edilmesi hedeflenir. Ağ merkezli savaşta, bilgi toplama ve iletişim teknolojilerinin de kullanılarak savaşan unsurların, karargahların ve kurumlarının etkin bir şekilde irtibatlandırılması ile gayretler senkronize edilir ve savaş etkinliği artırılır. Günümüzde sürdürülen savaşlar, “dördüncü nesil savaşlar” olarak adlandırılıyor. ABD’nin Irak ve Afganistan’da sürdürdüğü savaşta, teknolojinin tüm olanaklarından yararlanılıyor, siviller hedef olabiliyor… hasmın mücadeleye devam azmini kırmak için uygulanır. Gerilla taktikleri istihbarata, baskına, pusuya, aldatmaya, propagandaya, teröre ve sabotaja dayanır ve genellikle vurkaç taktikleri uygulanır. T.E Lawrence, Mao Zedung, Nguyen Giap, E. Che Guevera ve Carlos Maringhela ünlü gerilla savaşı teorisyenleri ve liderleridir. 11 Eylül olayından sonra küresel ölçekte bir gerilla savaşının başladığı söylenebilir. GERİLLA SAVAŞI Gerilla savaşı, düşman kontrolü altında olan veya hasım topraklarda, gayrinizami ve çoğunlukla yerli kuvvetler tarafından icra edilen askeri veya yarı askeri harekat şekilleridir. Gerilla, etimolojik olarak küçük savaş anlamına gelir. Gerilla kavramı ilk defa Napoleon Ordusu’na karşı direnen küçük İspanyol ordu birliklerinin eylemlerini tanımlamak amacı ile kullanılmıştır. Gerilla savaşı, zayıfın güçlüye karşı uyguladığı direniş savaşının silahlı eylemlerini oluşturur ve bir gayrinizami savaş türüdür. Gerilla savaşı, düşman işgali altındaki bir coğrafi bölgede uygulanabileceği gibi bağımsızlık için başlatılan ayaklanmanın silahlı bir yöntemi de olabilir. Bu tür savaşta, küçük muharip gruplar pusu ve akın gibi hareketli savaş taktiklerini uygularlar. Gerilla birlikleri arazinin, çevikliğin ve baskının avantajlarını kullanarak düşmanın hassas hedeflerine saldırırlar. Gerilla, direniş savaşı içinde, halkta mevcut olan mutsuzluğu ve umutsuzluğu kullanarak mevcut sosyopolitik sistemi değiştirmeyi ve arzu ettiği politik sistemi gerçekleştirmeyi amaçlar. Gerilla savaşında halkın desteğinin sağlanması, kitlelerin harekete geçirilmesi, stratejik üs bölgelerinin seçimi ve kullanılması ile dış desteğin sağlanması önem kazanır. Gerilla savaşında uzun zaman süreci içinde, coğrafyayı genişleterek ve halkın desteğini geliştirerek politik amaçlara ulaşılmaya çalışılır. Gerilla savaşında merkezi olmayan yönetim ve küçük birliklerin bağımsız hareketleri önem kazanır. Konvansiyonel savaşta birliklerin yoğunlaştırılması gerekirken gerilla savaşında aksine birlikler yayılır. Gerilla eylemlerini etnik, ideolojik veya dini motiflere dayandırabilir. Terör çoğu zaman uluslararası kamuoyunun dikkatini çekmek veya ASİMETRİK SAVAŞ Asimetrik savaş, savaşan tarafların karşılıklı savaş güçlerinin önemli farklılıklar gösterdiği savaş şeklidir. Bu tür savaşlarda daha az güçlü olan taraf güçlü olan tarafın yapısal zafiyetini, uyguladığı strateji ve taktiklerdeki hassasiyetini istismar ederek, coğrafyanın sağladığı avantajları kullanarak ve sayısal üstünlüğü etkinlik ile dengeleyerek, dolaylı stratejiler uygulayarak, baskın sağlayarak gücünü artırmaya ve etkili olmaya gayret eder. Asimetrik savaşta genellikle gayrinizami savaş taktikleri uygulanır. Tarih boyunca zayıfın güçlüye karşı uyguladığı savaşlar, asimetrik savaş örnekleridir. Gerilla savaşı da asimetrik savaş için bir örnektir. Günümüzde devletler ile devlet dışı güçler arasında asimetrik savaş olasılığı artmakta, terör eylemleri ise asimetrik savaşta uygulanan taktikler olarak kabul görmektedir. DÖRDÜNCÜ NESİL SAVAŞ Dördüncü nesil savaş ABD’de yeni ve moda bir kavramdır. Bu anlayışa göre, birinci nesil savaş Napoleon döneminde kitle halinde insan gücünün kullanıldığı, düzenli orduların hat ve kolon düzenlerinde çatışmaya katıldığı savaş şeklidir. İkinci nesil savaş, Birinci Dünya Savaşı’nda uygulanan ve ateş gücüne dayandırılan savaş şeklidir. Üçüncü nesil savaşa örnek ise manevranın egemen olduğu İkinci Dünya Savaşı’dır. Dördüncü nesil savaşta, gelişmiş teknolojinin imkanlarından da yararlanarak uygulanan asimetrik eylemlerle, hasım tarafa hedeflerini elde etmesinin mümkün olmadığı veya maliyetinin çok yüksek olduğu mesajı verilerek savaşın amaçlarına ulaşılmaya çalışılır. Daha çok devlet dışı aktörler tarafından uygulanması, terör eylemlerinin ve ileri teknolojilerin kullanılması, asimetrik yöntemlerin uygulanması, hasmın hassas taraflarının istismar edilmesini esas alması, psikolojik harekatın yoğunlukla uygulanması ve sivillerin de hedef seçilebilmesi dördüncü nesil savaşın özelliklerini oluşturur. Bu anlayışa göre Afganistan ve Irak’taki direnişler dördüncü nesil savaş kapsamına girmektedir. PSİKOLOJİK SAVAŞ Psikolojik savaş, ulusal hedefleri desteklemek amacı ile seçilmiş bilgilerin yönlendirilmesi ile yabancı hasım grupların düşüncelerini, duygularını, eğilimlerini ve davranışlarını etkilemeyi amaçlayan planlanmış propagandanın ve diğer psikolojik eylemlerin kullanılmasıdır. Askeri, ekonomik ve politik tedbirlerle de desteklenen psikolojik savaş,