Katalog

20 Nejat ESLEN Emekli Tuğgeneral arl von Clausewitz’e göre "savaş, büyük çıkarların kanla çözümlenen çatışmasıdır… Savaş, irademizi gerçekleştirmek için düşmanı zorlamayı amaçlayan bir şiddet kullanma eylemidir’’. Barış, şiddetten arındırılmış, çıkarların uzlaştığı ve güç dengelerinin oluştuğu geçici bir süreçtir. Çatışma, tarafların ekonomik, politik, diplomatik ve askeri araçlarla iradelerini karşı tarafa kabul ettirmeye çalıştıkları bir mücadeledir. Askeri güç, bir devletin kendi iradesini kabul ettirmek amacı ile kullandığı değişik araçlardan birisidir ve silahlı mücadele savaş anlamına gelmektedir. Müzakere ve benzeri diğer diplomatik yöntemlerle sorunlar çözümlenmediğinde veya çıkarlar gerçekleştirilemediğinde ve arzu edilen politik amaçlar elde edilemediğinde savaşa başvurulabilir. Savaş, düşmanın iradesini kırmayı amaçlayan bir strateji ile yönlendirilir. Günümüzde savaşlar değişik şekillerde tasnif edilmektedirler. Tasnifler ve tanımlamalar savaşın nedenlerine, savaşta güdülen amacın sınırlı olup olmadığına, savaşın taraflarına, konvansiyonel araçların kullanılıp kullanılmadığına, tarihi sürece, kullanılan silahlara, coğrafi çevreye, savaşın cereyan ettiği veya etki altına aldığı coğrafyaya, mevcut kaynaklarının bütünün kullanılıp kullanılmadığına, uygulanan taktiklere göre yapılabilmektedir. Aşağıda, gündemde olan değişik savaş şekilleri açıklanmıştır. Geçmişten günümüze örnekleriyle… C S TRATEJİ fiziki kaynaklarının sadece bir kısmı seferber edilir; siviller hedef olarak seçilmezler. Sınırlı savaş, şiddetin tahditli olarak kullanıldığı savaş şeklidir. Sınırlı savaşta, askeri gayretler de tahditli olarak kullanılabilir. C Savaş çeşitleri İnsanlık tarihiyle aynı seyri izleyen savaş, gelişen süreçte farklı nitelemelerle anılmaya başlandı. ‘Çıkarların şiddet yönüyle çözümlenme aşaması’ anlamına gelen savaş farklı evrelere ayrılıyor. kazanmaya yönlendirilir. Birinci ve İkinci Dünya Savaşları topyekun savaş şeklinde icra edilmiş ve şehirler ve siviller de hedef olarak seçilmiştir. Çatışma, taraflardan biri için sınırlı bir savaş olarak sürdürülürken eğer diğer tarafın bekası söz konusu ise, o taraf için çatışma topyekun savaş karakteri kazanabilir. Günümüzde topyekun savaş olasılığı oldukça düşüktür. KONVANSİYONEL SAVAŞ Konvansiyonel savaş, savaşın geleneksel şeklini temsil eder; stratejik, operatif veya taktik askeri hedeflerin elde edilmesi amacı ile icra edilir. Konvansiyonel savaş, iki veya daha fazla devletin veya koalisyonun, açık bir çatışmada, konvansiyonel silah sistemlerini ve savaş taktiklerini uygulayarak icra ettikleri savaş şeklidir. Konvansiyonel savaşta, savaşan ordular açık bir şekilde tanımlanabilir ve hasımları karşı taraf ordusunu hedef alırlar. Konvansiyonel savaşta amaç, hasım orduyu yok ederek veya zayıflatarak onun savaşa devam azim ve iradesini kırmaktır. Bu tür savaşlarda nükleer, biyolojik ve kimyasal silahlar kullanılmazlar. Konvansiyonel savaşlarda gayrinizami savaş birlikleri ve taktikleri de kullanılabilir. KONVANSİYONEL OLMAYAN SAVAŞ Konvansiyonel olmayan savaş, düşman veya düşman kontrolü altındaki bölgede, büyük ölçüde dış kaynaklar tarafından organize edilen, eğitilen, teçhiz edilen, desteklenen ve yönlendirilen bölgesel birlikler tarafından sürdürülen, genel olarak uzun zaman sürelerini kapsayan, geniş kapsamlı askeri veya yarı askeri harekat bütünüdür. Konvansiyonel olmayan savaş gerilla eylemlerini, yıkıcı faaliyetleri, sabotajları, istihbarat ve psikolojik harekat faaliyetlerini, gizli ve örtülü harekatı, kaçma ve kurtulma eylemlerini kapsar. Konvansiyonel savaşta hasmın askeri yeteneklerini etki altına alarak zaferi sağlamak amaçlanırken, konvansiyonel olmayan savaşta, zorlayıcı, yıkıcı eylemlerle ve gizli destekle sonuç almak esastır. Bu tür savaşta nihai politik amaç hasım ülke yöneticilerini saldırıdan veya direnişe devam etmekten vazgeçirmektir. Konvansiyonel olmayan savaşta hasım tarafa uzlaşma olmadan ve tavizler vermeden barış ve güvenliğin mümkün olmadığı mesajı verilir; hasım halk topluluğu ve politik otorite doğrudan hedef alınır ve onlara askeri güce başvurmanın uygun bir çare olmadığı mesajı iletilir. Gayrinizami savaşta düşman cephesinin gerisinde özel birlikler, yıkıcı faaliyetler, propaganda, yerli direnişçilere yardım ve karışıklık çıkarmak amacı ile; sınırlı konvansiyonel birlikler ise güç gösterisi için kullanılabilir. MUTLAK SAVAŞ Carl von Clausewitz, Savaş Üzerine adlı kitabında savaşı incelerken mutlak savaşı başlangıç noktası olarak alarak düşüncelerini geliştirmiştir. Mutlak savaş kavramı, o zamanın idealizm anlayışında kaynaklanmıştır ve mutlak savaş ideal bir savaş şeklidir. Mutlak savaş, şiddetin tahditsiz olarak kullanıldığı, politikanın etkilerinden arındırılmış, gerçek savaşın şartlarından ve gerçek savaşta var olan sürtünmelerden etkilenmemiş ve sadece kağıt üzerinde sürdürülebilen ideal ve sanal savaş şeklidir. SINIRLI SAVAŞ Sınırlı savaşta amaç, düşmanın kayıtsız şartsız yenilgiye uğratılması değildir. Sınırlı savaş, savaş araçlarının ve amaçlarının tahdit edildiği bir savaş şeklidir. Sınırlı savaşta, savaşan taraflar kısıtlı amaçlar ve tanımlanmış hedefler için savaşırlar. Bu tür savaşta çatışmanın coğrafyası tahdit edilmiştir ve çatışma genellikle belli bir coğrafya içindeki tanımlanmış ve askeri değeri olan hedeflere yönlendirilir. Sınırlı savaşta kaynakların bütünü kullanılmaz; beşeri ve TOPYEKÜN SAVAŞ Topyekun savaş, çatışan tarafların kesin sonuçlu zafer için hasım tarafın savaşı sürdürme yeteneklerini yok etmek amacı ile askeri ve sivil tüm kaynaklarını seferber ettiği bir çatışma şeklidir. Nükleer patlama Topyekun savaş, kullanılan ve yarattığı yıkım... silah çeşitleri, savaşın kapsadığı coğrafi bölge ve elde edilmesi amaçlanan politik hedefler bakımından tahditsiz olarak sürdürülür. Topyekun savaşta askerlerle beraber siviller ve sivil tesisler de hedef olarak kabul edilir. Topyekun savaş kavramının Carl von Clausewitz’in mutlak savaş kavramı ile ilişkilendirilir. Topyekun savaş konsepti İkinci Dünya Savaşı öncesinde Alman generali Erich Ludendroff tarafından geliştirilmiştir; topyekun savaşta bu konsepte göre politika savaşa bütünü ile bağımlıdır ve topyekun savaşı kazanmak için politika ve sosyal sistemler dahil tüm kaynakların bütünüyle seferber edilmesi gerekir. Topyekun savaşta sadece askerler değil, bir ülkenin tümü, halkı, endüstrisi, ekonomisi savaşı NÜKLEER SAVAŞ Nükleer savaş, nükleer silahların kullanıldığı savaş şeklidir. Nükleer savaş, nükleer silahlara sahip olan taraflar arasındaki çatışmadır. Nükleer silahlar ilk defa ve sadece İkinci Dünya Savaşı’nın sonlarında ABD tarafından Japonya’ya karşı, Hiroşima ve Nagazaki’nin bombalanması ile kullanılmıştır. Nükleer savaş daha yıkıcı olan, geniş sahaları kapsayan ve uzun süren etkisi ile konvansiyonel savaştan ayrılır. Nükleer silahların potansiyel etkileri ve nükleer savaş olasılığı, Soğuk Savaş sürecini ve bu süreçte uygulanan stratejileri şekillendirmiştir. Büyük güçler arasında nükleer savaş olasılığı düşük olsa bile nükleer silahların yayılması ve nükleer terör olasılığı, günümüzde güvenliğin ciddi sorunlarını oluşturmaktadır.