Katalog

imarlık ve kent UIA 2005 tstanbul Dünya Mimarlık Kongresi 'Çoğulcu Mozaik'in bir kongre yapısına dönüşümü SUHA ÖZKAN UIA 2005 Kongresi Başkant 2 005 Dünya Mhnarlar Birligi Kımgresuıe îince yıllan. sonra ayları sayarken şinuh haftalan sayınaya başladık. Önceden yıllarca Islanbura gctırılmesinc ugraş verdigimi/ kongre 1999 yılında, zamanın Cumhurhaşkanı Sayın Sükyman DemİreTin vcrdigi "devlel destegr, Sayııı l'uri/m Bakanı Erfcan Mumcu'nun siyasal. külıürcl ve tcknîk destegi ile UIA 2005 Kongresi'nin Istanbul'da yapılması ba$ansı sağbnmiftı. O zaman Mimarlar Odası Başkanı Ol&tay Ekiad idi. Birdönetn aradan sonra yinc haşkan o. Sayın Mumcu da bir sürc ara verdi, ama şimdî hem "Klltfir" Iıem dc "T^rlzm" Bakanı. Cumhurbaşkanlıgrnın ilgisî vc onursal destegi surmekte. Birbakıma bu "Bfiyfik Ohqr"ıTürkiyc*ye armagan cdcnler 19in gcrvckleşmesine dc katılıp, bizlerlc bir buyük birlikteligîn tadına varacaklar. 1999'dan 2002'ye degin "Plalfbrm" adı altında toplantılar duzenlcndî. Mimarlık kcnt planlaması vc yaııdaş ilgi alanlarının tcmsilcilcri toplanıp etkileştiler ve dOşüııcclcrinî önerilerini lartışıp kayda gcçtiler. Hcr kongrcnin bir tf4tema"sının oiması gerekiyonlu. Istanbul içjn bu tema ne olabilirdi? 2002 bahannda iglcr iyicc yogunluk kazandı. Bir yandan platform loplantılnnnın tutanakları taranırkcn ötc yandan 22. yü/yılın yükselcn degerleri göz önünc alındı. Hlkin, çarpıcı ve çckici bir elkisi olacak bir tema gcrekli idi. I'JMTcfcn bu yana sancılar geçircn dünya degerleri 90'larda sonra belîrli ortak siyasal ve küJturel dcğer paydalannda anlaşmışlardı. Insanhgın yeni yüzyıla damgasmı vuracak olan oriak dcğerlerinin yücellilmcsıne önem verilmeliydi. Neydi bu degerleı? Dugıuatik olmayaıı, hivbir sıyasa) oluşumun kanfi çikmadtgı, însanlıgı daha saglıklı olacaf inı umdugumuz yeni yüzyıla taşıyacak ılegerler Kısaca tarihin, çevrcnin, kulturiin, kimliğin korunması; düşünce vc ifade özgürlügü; başta insan, öncelikle kadın, çncuk ve azınlık haklanna saygi; ber kesitnde demokratik karar surcçleri; katılım; payla^ma; ortaklık; kaynaklann adil ülcşimi; kısacası Hçoğulcul«k*v. Bue bu dcgcrieri seslendiıecek yüccllecek bîr teına bulmak gerekiyordu. Plalform topianiılannda rahmctli Rfld Bademirnin (I94lı2003)öncrdigi Kapalıçarşı (Grand Bazaar) bu çogulcu yapılanmanın anahtan oidu. Kapalıçaı>ryı daha kolay anlaşılabilccek bir evıesellik içindc sunup kucaklayıcı bir gcnelliğe kavuştumıken. mimarhgı da çogulla^tınp u M i n u r t ı k l a r n yapiik. Ortam isc "Pazaryfri" idi. Konu isc UIA'nın bir bakıma DönemTenuiH" konumuna gireıı, insanlıgm cn büyük buluşu olan M KcBtterv* olacaktı. Avnıpa Biriiği'nin cşigindeki Türkiye'yc yukanda sözünü cttiğimiz degerlcrin kollanmamakta oldugu yargısından kaynaklanan eleştiriler vanlı. Hâlâ sümıcktc iac deTurkiyc'nin bu dcğcrleri ctkinlcşiirraek için çabalan ve kat cttiği yol lartışma götüımez.. Berlin Ue TOfkiye'nin çogulcu, 6zgur ve demokratik bir ülkc oldugunu anımsatıp, Dünya mimarlannı M Miınarhklaruı Pazarycri"ne çagırdik. Bu pa/«ırda herkcs yaptıgını, düşfindügünü, kaygdandıgım. dü^ledigini alılak sınırian îçindc, mimarlık vc kenl konulannda oldugu surece. isiedikleri biçimde nınabileceklerdî. Sunuş biçimlerini dc H ço£ullaftırdik w , akla gclen hcr türltî ilclı^im bıçimi kapsayan bir yclpazc içindc vcşitledik Isteyen afı$. CDL DVI), film, scrgi, söyleşi. kı>nferaus bivimınde uifiacak. isteyen Pazaryerinde tezgâh uvacak ya da serbesi kürsüık' konu^abilccek. Sunulacak konulan smpuımakla görcvli hılim kurulu da aynı bilinç ve tutkuyla olaya yöncldi ve kongre dü/cninc knşııi bir çeşitlîlîk içinde kente yönelik homen hcr alanı kapsayacak bir bîçimdc wrıginles>tirdi. Kımgreyi sungclcyccek bir tasarını bulmak için Grafık Tasarımcdan Mcslck Orgütü ilc bırliklc jurı, çogunlugu saygın grallk sanaiçılarından ohtgan bir uluxlaramsı yanşma ılu/cnledik. Türkiyc'dc kcsin ilk, bclki dc dfinyada ilk kc/. tasarımcdann tümüyle aanal ortamda kadlabildikleri bu yan^ma siicsinc 250 bin ziyaret geıvekleşti. 1500 kişi kayıt oldu vc 800 oncri yaplıgı ccsur öneri kongre bcıyunca Isianhtırıı bir ıgık ve imgc /cnginligi geiırtvek. Dogal olarak hu yanşmaya katilan birçok pcııv yetcnegi tummi!> vc düşüncclcrinden yararlanınış olmak mimarlık meslcgi için büyük bir kazanç oldu. Kazanan üııcı ı dc 1997 mezunu genç bir mimara ail. Bu projcnin benhracncccgini vc kongre süresincc Isianbul'a çrik dcvingen. aydmlık vc nefc dolu bir boyul kalacagıııdan cminiz. Sayın Kadir Topha» UIA 2Q0S'c ev sahibi bir kcntin bclcdiyc haşkanı ularuk. koııgrc çalışmalarına büyük dcslck vcriyor. Bu dcslcgin bir parçası olanık hüyükşehir hclcdiycsinin vadi tasanmı yaıışmasında seçilen projcnin uygulanmasım üslleneccğini hildirdi. Umudumu/ bu dcsteğin benzer loplaniılar için yıııcİLnchılır olıııası. Aıtık dünyanın cn clkın örgütlcnndcn cn önemli toplanlılan çekebilcn Isıanbul'un birçok güzcl nitcligi arasına tnplantılara cv salıipligi boyutu da cklcnsin. Dünya gcnvleri için de bir olanak var. Kongreyc koşut bir dc "Ogrenciler AraM Tasarım Yanşmasr Türkiye Mimarlaı Odası tarafmdan dü/cnlcnccck. Bu yanşmanın konusu M A | i n w (Extremc). (icnvlcrin sınır tanımaz hayal güçlcrindcn yararlanmayı amaçlayan hu yanşmada M Ayırı w , mimarhgı belirleyen herhangi bir yon olabilir. Soğuksıcak, kurakyagı^lı, yuksckalvak, ucuzpahalı. ytıksulv;ırsıl, dcnnsıg kısaca akla ilk gclen zıt kutuplar vc aşın uçlar. Kîm bilir? (icuvlcr daha nc aşın mimarlık koşulian bulup tasarlayacaklar? P A Z A R Y E R İ ' N E BEKLİYORUZ Vadi Yanşması'nda birinci geten proje. sunuldu. Seçilen cscr penç bîr Alman lasanmcıya aîl. Mimarlıgin MS I. yfi/ydda M. Vltrııvius'un belirledigi vc hâlâ da geçcrli olan u Saftl«ıılıkC^ttUiklşİPvseUik91 ilkelerini bir üı;gcnk sımgclcmckic. Içındckı yazılar çugulculugu bctimlcmek için dcgîşik boyuilaıda vc parçalı. Aynca anıkcshlcr yollan ortadaki boşluk da mcydanlan anıştırmakta. Tam anlamı ile kongnmin yapısuu simgeleyen bir simge olarok tüm oriamlarda kabul gördü ve scvildi. Güıulcmde bir dc Pa/arycri'nin lasarunı vardı. Mimarlık kongresinin pa/aryeri mtmarlara vakışırbtr tasanm urünii olmalıydı. Bu tasanrnı cldc ederkcn u kmtıhmn ilkcni öncmlî idi. Onun için Türkiye mimarlanna yönelik ulusal bir yanşma düzenkiHİi. Bu yanymaya da son yıllarda olamadıgı du/jcydc bir ilgi vardı. 150 kayıi sonucu 99 proje sunuldu. Seçilen çalışma kongrenin tüm nıckânsal vc /anıansal dînaınigini yoruınlamış bir eser. Aynca üçüncü bpyutta Kongrenin cündcm yapısı da dcgişık ve Uginç. Oglcdcn önccki toplantılar şöhrctli mimarların hırbınne ko^uu et/amanh. konfemaslannıfcın oluşuyvır. Bu sürc içindc kaiılanlar dınlcım\ ızlcme ve ögrenmc konumuııda olacaklar. Dünyanın hcr kesiminden birçok ünlü mimardan kaiılım sö/ü almı^ durumdayız. ögle yemegi bilinen kafcteryalarda tcpNİ ilc sıra bcklemck ycnnc P;ı/arycri'ndc açilacak hcr biri bir ba^ka ladı suııan bufclcrdc olacak. Katılanlar yemeklerini ycrkcn P:ı/arycrrmLki sunu^lan izleyebileccklcr vc hirbirieri ilc daha rahat vc gcni$ ortamda elkileşcbilccckler. Oglcdcn sonra isc kongrcnin daha molckülcr bir ogcsi olan küçük guruplann kcndi aralarında beliıgın konulan izlcyip incclcyip katkıda bulunmalanm saglayan çalışma ve sftylcşi odalan biçımdc olacak. Cagdag teknulojinin lüm bilgisayar vc ilciişim olannklannı kullanıp, hcr kalkıya kendînî sunabilmc olanagı saglamak ana amacımı/. Kongre salonlan yalnı/ kayıt yaplırmıij ki^ilca açık ikcn Pa/arycn tüm halka açık olacak. Böylcce kongre vadısi helki de ilk kcz kcııik bfltfinlcşcn vc halkla mimarlık antsında bir köprü kunuı bir yapıya kavuşacak. Katılıının ö/clliklc seıgi vc bcnzeri ctkinliklcrlc çtık olması dıınımunda IstanbuPun ba$la Bcyoglu vc Şişli olmak vmte sokaklanna yayümak da hcdeliedigimiz ctkinlık türlcrinden biri. Ibmmuz 2OO5*te Istanbul dünyanın mimarlık udagı ulacak. Istanbullular vc ilgilcnip kcnte gclen herkes bir hafta mimarhga dcıyacak. llcrkcsi bekliyoruz. 24 a a • •