Katalog

V İ T R İ N D E K İ K İ T A P L A R birikiminin "düslediği dü$ler"inden damıtıyor. Bu anlamda da okuruna kapalı, tadma varabilme için çaba iüteyen bir şiir. Bir yanı oldukça açık ve yalınsa, bir yanı miltlıiş karma>ık ve yoğun bir şiir. üyküleriyle kofutluğıı da bıından olsa gerek. Tılsımiuı. Boıgcs'in jiiriııi bira/ olsun anlamaya yeıerli degil helki, ama onun şürsel dunyasından Türkçeye ilk ipuçlarını getirıııcsi açısından sevindirici. GUlin Dalaman, Tılsımlar'ın sonuııa şiirlerin sezgisel düııyasım uyaracak kiıni notlar cklcscydi daha yararlı otabilirdi. Açıklayıcı notlar demiyorum, laten jiirler kendilerini yctcrincc elc vcriyorlar. "Kör Adam" şiirinde Borges, "ve yalnı/ca karabasanlarıma bakmak için görebiliyorum" diyor. Tılsımiuı da "karabasan"lara baknıakıan tat alabilecekierin, "dıişlcdigi tlı!^er"in uynınına varabilccekleriıı, "adlandırılmayan, adlandırılınak /orunda olrnayan" bombof bir gecede hecderi sayanların şiirleri... Büylc görnıck, dll^lemek ve heceleri saymak isieycnlcr için daha doğrusu... R.D Edebiyat SANDRO DAYI / Fazıl iskender / Çeviren: Mehmet özgül / Cem Yayınevi / 384 s. / Kod No:022.3S2 öncelcri şiirlcri daha sonraları da kısa ve uzun hikâydcriyle dikkati çekcn cagda$ Abaza (Abhaz) ya/.arı Fazıl İskender "Sandro Dayı"yı (Asıl adı: "Çcgem Köyü'nden Sandro") 1973 yılında yayımladı. "Sandro Dayı" romana adını veren yaşlı bir Abaza yiğidinin serüvenlerini anlatıyor. Abazaların Slalin dönenıinc rasday«tn yakm tariliini, insanlann yaşaııtısını, töreleriııi scrgilcyerı yapıtı dilimize Rusça aslından Mchmei özgül çcvirmiş. M.B. 193436 arasında (Baştan Çıkararı: 1953) adli yapıtı ü/erirıdc çalışıı. Bu romanda kitle isterisi kuramım, lliılcrci bir yabancının bir da£ köytl halkına hiikmeımesi olayı çerçevesinde ele alıyordu. )93S'ıe beş ay bir Na?i hasiphanesinde kaldı. Aralannda James Joycc'un da bulunduğu sanaıyı arkadaflariiiın uluslararaM dü^eydeki yabalarıyla scrbcs.1 bırakıldı. 1940'ta Avrupa'dan daha az lanındıgı ABD'yc göç cıti. Broclı gcv dönem yapıtlarından biri olan Vergilius'ım OlümU'ııdc (1945), Vergilius'ıııı ölünıündcn OiKeki son on sckiz saacini anlattı. üna göre bu sttre, kcndi çagıyla benzcrlikler bulduğu bir gcçiş dönemini yansıuyordıı. Broch daha sonra edebiyat alanımlan »ı/aklaşarak. kendini siya&al kuranıcılıga ve Avrupalı ınüllccilere yardım einıeyc adadı. öbür yapılları arasında Dic Unbckanntc ürösse / Bilinmeycn BüyaklUk (1933) ve Masumlar (1950) adlı kiıaplarıyla sayısız deneme, mektup ve incelemeteri yer alır. Hermann Droch'un dilimi/de Bilinmeyen Deger olarak yayımlanan bu ilk rumanı; Richard Hkck adlı bir matemalikçiıun biliınden yola ı;ıkıp, Olüm, a$k vc gencl ularak iıısanlarla ilgili bilgiye nasıl varılabikccgini, böylcsi bir yol arayı^ını anlatıyor. Ve birdenbire Richard Mieck'in kalbine, kanat çırpan, çok gorkemli, korkunç pençeli bir sozcUk düşüyor: AŞK. F.O. genzinde sürekli duyar, krater göllerindc yıkanır, bahan yaşar... Yıllar sonra Ankara'da belleğine kazınnıış görüntüler birct birer ziyarct ederler Say'ı. Ve "Bingöl Hikâyeleri" böylece ortaya gkar. Gerisirıi kendisinden dinleyelinı: "On yeJİ yıl sonra yenidcn Bingol Hikâyderi'nc dondüm. Benim için artık sadece birer "tcma"ydı onlar. lşiemek istiyordum. Tarifsiz bir istekle onları işlenıek istiyordum. Hikâyelerden ikisini eledinı, yerine yenilcrini ya/dım. ötekiler üzerinde yeniden valıjtıııı. Brahms'ın "Paganini'nin Bir Teması Üzcrine Çeşillemclcr"i nc denli Paganini'niıı ise "Cünc$in Savrulduğu Yerden", biraz Bingol llikâycleri'dir. Ama on yıl sonra bu temaları banıbaşka bir stilde işleyebilirim. Bu arada Asurlular çağınrsa gidebilirim. F.K. KÖPEK KALBİ MİDAK SOKAĞI / Neclb Mahfuz / Çeviren: Güler Dikmen Nalbantoğlu / Cem Yayınevi / 318 s. /Kod No:022.351 Necib Mahfıu 1988 Nobcl Edebiyai ödülü'nü alan ilk Arap yazarı. Nccib MahTuz hakkında Çerçcve Dergisi'nin aralık sayısmda Lutfullah Bcnder'in tanıtıcı bir yazısmı yayımlamıştık. Ülkemizde daha önce Hür Yayınlan arasında "Ara Sokak" adıyla yayımlanmıs olan "Midak Sokagı" Mahfuz'un 1947 yılında yazdıgı ve ççşitli dillerc v'cvrilmij öncmli yapıtlarından biri. lnsanları, yaşam biçimleri, inançları, mckânlarıyla "Şark Sokagı"nı anlatan, bu küçük dünyanın anlatımında yercldcn cvrensclc ulaşmayı ha$aran Mahfuz'un digcr yapıtlarından bazılan önttmü/deki aylarda ülkemizde yayımlanacak.C.l. KÖPEK KALBİ l Mihail Buigakov / Çevirenler: ömer Ürün Süleyman Özçiftçi / Alan Yayıncılık 1104 s. t lnsan urgani/.masıııın yaslanmasını önlcmck amacıyla hayvanlar Uzerinde deneyler yapan Prot. t'rcobrajcnski, sokakta buldugu zavallı bir köpcğc yeni ftlrmlş gcnç bir crkeğin yumurtalannı, beynini ve hipofizini yerleştirir. Ama bu nnıeliyatı yaparken bir ycıdc yanılır: Hipofi/in deği>meüi gcnçlefnieyc yol açmıyor, insanlu$tırıyordur. Böylecc insanları hayvauiaştırmak vc hayvanlan insanlasıırmak olasıdır. Hipol'izi köpegin bcyninc yerleştirirken unuttuğu bir şey daha vardır profe<irtrün: Kafatasının kcndisi bir kOpeğc aittir. O yü/derı körtegin bazı kopeksi alışkanlıklarını gideremez. Uin krttilsü, kalbi artık 'köpck kalbi' degildir: lnsan kalbidir. Bir ölilnün Dcfteri. Llsta ile Margariıa adlı kitaplarından lanıdıgıınız Sovyet yazar Bulgakov'un bilim Uzcrinc iğnclcyici bir yergi olarak yazdıgı Köpck Kalbi, kcndi nzası alınmadan 'insanlaşiırılan' bir köpeğin. "köpcklerin Allahı" bir bîlim adamından hakkım ararken başına gdenieri çarpıcı ve insanlıgınıızdan utantırıcı bir biçimde anlatıyor... "Vhouu. vhouu, vhouu, hou houuuu! Aiı, %u. insanlar yok musunuz..." F.O. Ocak 1989 BİÜNMEYEN DEĞER / Herman Broch I Çeviren / Gertrude Durusoy / Ada Yayınlan / 142 s. I Kod No: 001.086 "Çok boyutlu" romanlanyla uluslararası Un yapmış Avusturyalı yazar Hermann Broch (1886 Viyana1951 ABD), romanlanııda yeni edebiyat tekniklcrini ustaca kullanarak insanın deneyimini biyolojidcn metafiziğe kadar bütUn boytıtlarıyla yansıtmıstır. Viyana Universitesi'nde fizik, matematik ve felsefe okuyan Broch. bir üçleme olan ilk onemli yapıtı Uyurgezerler'de (19311932) Avrupa toplumunun 18881913 arasındaki çöküîUnü cle alarak, gerçekçi tavrın romantik ve anarşisi tavırlara karjı kazandıgı zal'cri anlattı. Tarihsel sürece paralel bir çi/gide gclişcn roman, 19. yy. gerçekçiliğinin incelikli parodisinden dışavurumculuga yönelerek, şiir, tiyatro, oykü ve deneme gibi farklı biçirnlcri bir araya getiriyordu. Mııın ı Nı\ M.KDI N TILSIMLAR / Jorge Luis Borges Çeviren: Gülin Dalaman / Armoni Yayınlan / 54 s. / Borges'in üc Öykü, bir deneme kitabından sonra şiirlcrinden bir demet de Türkçeye ka/andırıldı: Tılsıınlar. Borges'in vesiıli dOnemlerdc yazdıgı 31 $iiri Ispanyolca aslından Gülin Dalaman çevirmiş. Borges, şiirlcrindc dc oykuierindc olduğu gibi göndermeler yapıyor. Bir anlık görüntülerin Ucbe$ sözcüklc yalın bir biçimde dizelere dökülüsündc bile yoğun imgeler, varlıklarıru hissclliriyorlar. Anlamını açıkça cle vermcklen çok, sc/giylc kavranılan bir şiirler toplamı Tılsımiar. Şoyİe de söylenebilir: Borges, jiirini ya$amın dUz aıılaıuından çok, bir kültür I GÜNEŞİN SAVRULDUĞU YERDEN / Ahmet Say / Can Yayınlan ( 128 a. / Bir gezgindir Ahmet Say. Sırtında çantası. iyiııde birkaç parça giyecck, bir teyp, ilav'lar, kaiem vb. evi sınında dolajir Sümcrlerin, Hititlerin yurdunu. Dağtara çıkar iner, karın kokmunu ÇERÇEVE