Katalog

B İ R İ N C E L E M E K İ T A B I Parmak hesabından matematiksel düşünmeye... Soyut düşüncenin simgesl o/an, blr anlamda "düşünmenln estetlğl" olan matematlkle ilgili kitaplann aztığı acıklt blr gerçek. Oysa, matematlk bilimlnin ünlü ustatanndan Plsagor bundan yüz yıllarca önce ülkemizin çok yakınında, Sisam Adası'nda doğmuştu. Dr. ERDAL ATABEK MATEMATİKSEL DÜŞÜNME / Cekonusundaki bilim felsefcsiyle ilgili. Bu mal Ytldırırn I Remzi Kitabevı / 253 kitapla matumatiksel ögrenim amaçlanmamış kuşkusuz. Bu bakımdan daokur5. / Kod No: 097.524. da beliı li bir bilgi ultyapısııun bulunıı^uüşmun saldırısı nedcniylc uynu gerektiriyor. Bu .sei'iıuin kitahın okıınkıuuiKİan uyandırılan Napolmasını sınırlamasıııdun kaygı dııyanm. yon, "liay Allah, brn de maOysa, buglın toplumca, soyıi! düşiintemutik idinuvı var ssndım" ceye giden yolların olabtldiğince açılmademiş. Maivmaiik, öğrencilestnda hilyUk yarar var. loplumuınu/ yorin bir lürlü scvt'incdiği. sı|un biçimdc biliminanç v°a(ı$masına mrnavlarıııııı korkuyia karşilandığı bir dcrs. lanıyor. Lka dayalı dUşünceyleinanca Burıa karçm. matematik bilcnlerin öfcren dayalı önyargılann karşı karşıya konması ciler arasında ö/el bir prcıiji olduğu da bilim sevgisinin yaratılmasina bUyük bir gerçek. "Ondn ınatemaıik knfası var" sö7ü, Ancnıli bir Ovgüdur. önem ka/andınyor. Okullarda "fcn dersleri". Çüııkü, ancak bilimscl dü>Qnen insan"mnlemarikfi/ikkimyn" üçlüsü hıyatlarla vajdaş bir illke olabiliriz. lnanca dalaki yııksetişin anahıarı sayıln. Bu dersyalı ünyargılann hayata yön vcrmcsi ve lerde başanlırtğrcncilcrgclcccğin "yiikbelirlcyici olınası, bırakalım çafida$ oltııasek (eknuloji tlünyusı"nda tfnemli bir yi, orıavağ karanlığını getirecek niiclikavantaj sağlamış kabul edilir. tcdir. Aklıma bugunktt siyasal panilcrin liderleri gcldi. 1 iırguf Ö/n\ miıhendis, ErBelki tle iılkemizde sadccc kiiaplarla. dal tnrtnü fizikçi, Suli'jınun Orniirel tnüdcrgiİLrlc dcğil, bu anlamda kurulaaık henrfk. Parlamcnıuya millervekili sokkulüpİL'rle matematik bilimini, fen bilimnıu$ partilerin liderlerinin "fenci" olması lerini, biyuloji bilimini sevdirmck, yayrastlantı mı? Hukukçular, sosyaibilimci gınlaşiırmak, ö/.cllikle yençter ve ıneraklcr, iiyasal bilimciler, kamu yOncticileri lılar arasmda gcniyletınek gerekli. ncdcıı lidet değil? Bunu da arıışürmalı. Matcmaıiksel düsünme ktışktmız fclMatcmaiik bilimi acaba günlük, ayltk, sefeylc de yakından ilgili. Knnııyıı sadcyıllık pıatiklcrin çö/umılnil sağladıgı iv'iıı ce "saydur Mlghi" olarak gürmenıek, bir mî Ancnıli? Yoksa. insan killtiirilnün, ındü$unce biçimi, yaratıcı dUşiince biçimi san /ekâsınııı sıFırdan sonsu/a kadar U?Üuluıak aıılamak gcrckli. Matcmatik. kulııarı gtlcilnilrı ürünü olduğıı için rtıi lanıldıgı bilim disiplinlcrinin yardınıcısı önemli? olarak bclirli bir öncııii taşıyor. Ucrkcs Cemal Vıldırım'm "Malomufiksvl de bilir ki, nıatematik olmasaydı lı/ık. Dii^ünmr" adıııı laşıyan yapnı, bu alanastronomi, biyoloji gîbi bilim dallan gcda ya/ıliiııj bir ilk kitap. lişemczdi. Ama maıemaıik biliminin büGörselişilsd algıtirtla dflşllnnicyc alı^ yıiklttgl) bundan kaynaklanmıyaı. Maıcmiî bir lopIunıJa soyut düşiinccnin simmatik bilimi. insan zokâsının yarattcılıgesi olan, bir anlamda "düşünmenln ğtnın ııriim». Matematiksel düşUnme, inrstetigi" olan maicmatiklc ilgili kitaplasanın sunat alamndaki yaratıcılığı gibi bir nn a/ltğı acıklı bir gcr^ck. sınırsı/ a«ılım. Ancak bu açılımın kcndiOysu. nıatematik hilîminin ünlü ustane <S/,^Ü ölvülcri. disiplini. sureklitigi, ili$larmdaıı Pisan«r bundan 25 yuzyıl Once kilcri var. Bu da, nıatematik biliminin csUlkcmi/.in ı;ok yakınında, Sisam Adası'ntctik yanı. Matcmatiksel yaratıcılık aynı dadoSmuı»tu(I.Ö. 5965(X)). l'isagorda, zamanda cstcıige dc sahip. öyle ki, ünlü oski i'ağların birvok düşUnitrü gibi nıubii' nicitematikcinin söyledigi gibi "m«tematik. l'izik, astronomi. felsefc, mll/iktımuıik bîtiminde çö/.iimlcr. insann sonlc ııfraşmış, yeniiiklcr gcliımiştir. sıız bir lıaz verir." Kıı^ku.su/, insuııın boylc bir dü$ünme güeıı kazannıası onun Ali Dttnmcz'in "Mntematlk Tarlhi"n bittUn hayuiını cıkileyecekıir. Bircok şcy tkn soma, "Marrmaıiksel Du^unıne" fincmiııı yiıirccek ya da eski yerini defcıy kunusunun yayımlanması, sayıları a/ da tirccckıir. olsa bıı alanda ba/ı yayınların yapılnıakta olduğunu gdsteriyoı. KıışkuMiz, hcrkcsiıı maicmaıik dehası Oaha öncc Bilim Saıuıt Yayınlan'ııdan olınası beklcncmcz, böylc bir *eye gerek Vtknn <IKlm Korknr MaiemaılkJen" de yokııır. Ama, hcrkcsin aklıııı kullatı adııulaki yapııı da umıtniiiyalıın. Yıklırım'ın kiiabı, maıemarik mayı bilmcsinc gerek vardır. Bu gcrckli lik. insanın dogru dlı$Qnme disiplinini kazanabilıncsi iyin gcrekli. Böylc kullanılan akıl felsefeyi de dalıa iyi anlayacaktır, ckunonıiyi de, sosyalbilirnlcri dc dalıa çabuk, dalıa kapsamlı, daha sisienıatik kavrayacaktır. "Matcmalifcsel düyünme" ne akildan çabuk hesap yapmadır ne de çarpım tablosıınu e/.berlemck. Bu bir düsünme sisleıni, btıttınu kavrarken kilnıcyi, kiımeyi dü$uniirken kiime içi iliikilcri yakalamayı bilme gücüdür. Bu bakımdan da arıık geleneksel mateınatik eğitiminin terk cdilmtsi zorun1u. öğrcnriye. malemaıiğin donmuş bilgüerini ezbertetmck yeıinc, onu canlı vc çok boyııtlıı ddşUnmeye, ili^kilcrin dcğiş kcnliğini kavramaya yöncllen bir matc tııaıik eğitimi gerekiyor. Bunun icin de, sanırını, oncelikle bu öğrcnimin attıacı yenidvn belirlenmeli. Sonra da malcnıa tik öğiftrııenlcri ne yapmak istedikkTİııt inanmulı. (Jnlara saflan.ıcak ortamlada, "jnatemallktcn nıfrei etten" öğrenci yerine, maıematigi bir dusıınıııe biçimi olarak kavrayan, soyut düşünccyi anlayan, hayaiı v«k boyuılu görcrı öğrcııciler yelijlirmcyi ba$arnıalı. Bira/. hayale mi daidık? D D alibalkız güller kitaplara Ati BALKIZ Kalemını, konusunu zorlamıyor. Kuşun ötmesı, suyun akma$ı gibi rahat bir doğallıkla yazıyor. Bütün ıyı yazarlar gibi yaşadığı güne karşı tavır alıyor. Faklr BAYKURT Alf BALKIZ. gördüğünıj, bildiğıni, ya» şadığını en iyı biçımdekurgulayarak yazan usta bir öykücü ...temiz bir dil, özgün anlatım. BALKIZ'ı başarıya ulaştıran oğeler. Sami KARAÖREN AN BALKIZ'ın sanaKmtza yenı bir soluk, yeni bir duyariık getırme yolunda hızla ilerleyeceğini düşünüyorum Alpay KABACALI Ocak 198? 14 ÇERÇEVE