Katalog

" I D Ü N Y A D A N Çağdaş bir Romen şairi Nicolae Dan Fruntelata, yaşadtğımız dünyanm güzeUiklerinİ, çellşkiter karşısındaki tutumunu şiirsel ve hicivsel bir anlatımla dile getirdi. EREM MELİKE ROMAN Bükreş îcolae Dan Fruntelata, 10 Ekinı 1946 tarihinde Romanya'nın bir giıney ili olan "Olıenia"rım Balacita köyunde dofcdıı, Bükre; Üniversitesi Filoloji Fakültesini bitirdi.Üniversile yıllarında (196469), ilk şiirleri edcbiyaı dergilcrindc yayımlanmaya ba>Iadı. 1rıınıdata, aynı zamanda röportajlar yapıı, (inivcrsite dcrgilcrine dcnemclcr ya/dı. Uu yıllar, Romcn edcbiyatının giderek geli&tiği, büyıik *air Nlcolae Lahif'in aclını ia$ıyan "Labiş" neslinin edebiyat tarihinc girdigi yıtlarüa Niclıila Slanescu, Aclrian Pnunesscu, Grignre Hugiu, Ana Biaııdiunu. Marin Şorcııı, Micolae Vcltu, Nkolne UntKOS, Gheuruht1 lonıo/ei, Dıımilru Kadu Popescu, loıı l.üiHTanjun yupıttan ile bu cdcbi nesli yaramlar. Aralarında Nicolae Dan Frunielata da nlmak Urerc "70 me?ıınları"nın kiıapları hirhirini i?.ledi. N nfcolaedanfıuntelatâ Filoloji fakııltesiııdfiı mezun oldııktan sonra. Roıııanya üııivorsiıclcrinin ba$lıca yayını ulan "Viaia Sludcnlcaüca" Dergisi'ııdc öna redaklor ve sonra gcııcl yOnctmen olarak ^alı<)tı. "Sanat Amritiyatrosu" adlı $iir, mUzik ve plastik sanaılar derneğini kurup yönetti. Tiraj ve önem bakımindan Romanya'nın iiçüncll gazetesi olan "Scinteia Tineretului" adlı gençlik gazetesine 1976 yılında. geııcl yönclmcıı olarak alaııdı. ilk şiir kitabı "ScrisulSeüin GUcü" Romaııese Yaymevi'iK'e 1977 yılında yayıralandt. Şürlvrindc vocukluk yıllannı gvyirdigi köyüne. efsanclcrinc ve >arkılanna olan nostalji belirgin bir biçimde vardır: "U/aklan «elen yolcu / sftyle bana / raatladın mı adıma / yolun sonunda / bir işarel, bir kıı$ / ya da seslcri sayabilecegim / bir atüttf şibi". Edebiyat dcrgileri ve ele^tirmenler tarafından oiumlu karşılaııan bu kilaptan sonra, 1978 yılmda Cartra Romaneasca Yayınevi'nce "Yeni Buğday Geeesi" ve 1979 yılında "Yeniden Yaz, Yaz" adlı şiir kîtaplan yayımtandı. ÜvüncU şiir kitabı "Yeniden Yaz, Yaz" Romcn Ulusal Gençlik OrgUtü lldcbiyat OdUltl'nU dc ka?.andı. Şiirleri biçinı ve lema bakıtnmdan olgunlaşiı. şiir tlılnyası gcnişledi. yeni deneyimler ka/andı, geleneksel kahplardan, modern anlaiıma geı,!i. Köy dunyası, fairin ıiüsialjisi olarak yeniden beürmesinc rağmcn sınırlı kaldı. "Mayısın bcyaz zehiri, sıılluralar ülkcüinde / ı» agır kokulu gccelerdc / sat'ü Ki'V>vurduk biz iilüu ^övalyeler / geciken bir savaş için bitkllerle / yahııl du dünyaya açılan rüyilanmula / ayırmak için ikiye, iyi ve kötfiytt /' ne çıık alsız şövalyc var." 1980'de Clençlik Ga/.etesi'nden aynldı ve Romanya Yazarlar lîiıüği'nin haftalık yayını olan "t.uceafarul" Dergisi'ne genel yönetnıen atandı. Kadrosunda genç C NOAPTEA GR&ULUI gvo Fruntetata ve kîtaplan Çok yönlü bir aanatçt olan Fruntelata, şalrilğtnin yanı sıra darmnalar ytudı. gazatocilik yap ya/.arların yer aldığı bu dergi. geıiı; yetenekleri lanıtan bir kursü nitcligitıde ve polemiksel bir dcrgîydi. Gcnı; yetencklcrin yanı sıra. lunınmış ya/ar vc şairlcriıı dc ycr aldığı dergi, aynı zıttnanda klllıUr larihi sorunlarını, cvrcnscl cdcbiyaıı tanııan çevirilcri yayımlıyordu. Nicolae Dan Fruntelaia !980yılından sonra şu «iir kitaplarını yayımladı: Eminescu Yayınevi'nde, "Ümiı Envancerl". Ion Creanga Yayınevi'nde, Çocuklar için "Çocuk Dünyasında Tıpış Tıpış" ve Miliiara Yaymevinde "Romencede Yaşam." Tüm bunların arasında "Romen cede Yaşam" adlı şiir kitabının ayrı bir ycri vardır. Şair der ki: "Sizier okudıınuz, bizler okudıık. »nlur okııjacaklar / ki ttziemdeıt kan duınla>an, insancıl bir bllimdir rııgrafya / kor lıir rııkl deftil /' duyguİHrı ve hakları kule çeviren / yer *cın artık ülkemin cotnfya Rerçejtııe". Nicolae Dan Fruntelata, ya$adığımi7 dünyanın gü/cllikleri. tezatları karşısında hayreliııi jiirscl ve hicivsel bir şekilde dîle gelircn gczi notlarını "Gecc ve GundUz Dütıya" adlı kitabında topladı. 1983 ve 1985 yıllannda şiirleri Cartea Romaneasca Yayınevi'nde "Genc Kurilar, Yaşlılıkta" ve Eminesscu Yayınevi'nde "Sonuna Kadar Gılney" adlı kitaplarında yayımlandı. "Sonuna Kadar Güney", dogduğu güney yoresi mitolojisinin yaratıcıhgına kcsin damgasinı vuran şiirsel bir manitestodur. "Varolmak duyguüuylu / yaıdıjtım turnalar Imparaiorluftu / kayan vc fakir kumlar / kiımenln iilkesi utmayan ormanım / riiyada dldurUlen / Kttneşln kanında yıkanan / bir ordunun ntızraklsın glbi / Kümüş kavaklar / I una ecnneti. " I I Ocak 1989 ÇIRÇEVE