Katalog

14KASIM 1999. SAY1 712 15 okul var, ama benim babam Alıcık nahiyesindekâtiplikyapıyor."Gerçektenöyleydi. Özbabası Alıcık nahiycsindegörevliydiosıralar. Müdürün dudaklanndan dökülen "peki" ve "geç" sözcükleriniduymuştuya,yeter... Yeni elbiseler vermişlerdi, iç çamaşırlar. Bir de gıcır pabuçlar. O zamana dcğin doğru dürüstayakkabıgiymcmiijti. Bunlarhoştu, güzeldi de, okul pek sertti. Ilk günlerde gürültü patırtı yüzünden sıra dayağı yemişlerdi. Daralmiijtı biraz, ama çıkar yol da yok. Okulu bırakıp dönse kahveciye, köfteciye, haydibilemedintamirciyeçırakolacak.Sıktıdişini. Okula başladığı yılın kışında büyük bir gürültüyle sıçradı yatağından. Körkaranlıkta karyolasının arkasındaki duvann dışarıya devrildiğini görebildi. Karşıdaki duvar ise arkadaşlannın karyolalarının üstüne yıkılmıştı. Koğuş.ta, topu topu on yaşını yeni devirmiş, annenin saç kokusundan, babanın kısa tıraşlı başta dolaşan güvenli ellerirîden uzaktatam45çocukvardı.20'siniogeceden sonra hiçgörmedi. Nekorkuları kalmıştı ne de çocuksu sevinçleri... Dışarı fırladı. Aralık ayı. Erzincan don, kar, buz. Ayağında ne çorap var, ne ayakkabı. Soğuktan bir ayağını kaldırıyor, öbürünü indiriyor. Revirin önünde ateş yanıyordu, alazına tuttu topuklarını. mayıngitsin.Herkesayakta,yastıklarhavada uçuşuyor, birbiriyle şakalaşmalar gırla. Bu hengâmede mandolinin sesıni duymaya olanak yok. Hele de dışarıdan. Bir yüzbaşı var,çirozgibibiradam. Sinirlilerinfizikyapısınauygunyani. Birdengirdi koğuşa. "Saz nerede, saz" diye ağzı köpürüyor neredey se. Nasıl olsa bulacak. "Burada" dedi Cemil. Aldı mandolini, tuttu sapından, vurdu karyolanındemirlerine. Mandolin, Cemil'in içinde kırılan aynalar gibi paramparça. Hırsını alamadı,tekmeleyetekmeleyeçıktıgitti. Kaldı mı geriye, bir keman. Kimse duymasın etmesin diye en tenhalarda çalıyor. Bu kez de bir asteğmcne yakalandı. Aldı gitti. Subaylarkameryede oturuyor. Ağabeyden armağan kemanı kurtarmakgerek. Disiplin amiriyarbayınyanınayanaştı: " Komutanım, kemanım..." Yarbay, dilini düzeltememiş bir Erzurumlu: "Çelebe,senaskerolacaksınsözümona, / 7 Lylül 1939. IrJncan Askeri Ortaokulu. çalıyorsunçemanı..." Binbir dereden binbir su: "Alıp götüreceğim kemanı komutanım, çalmayacağım..." Yarbay, nereye götüreceğini sordu bu kez. Süvari albayının oğlu, arkadaşı. Onlara götüreceğini söyledi. Yarbay yumuşadı, vcrdi geri... LisedcdebiryılyitirmesininnedeniSolmaz 'dı galiba. Hani.lstanbul'un tahliyesi sırasındaMerzifon'agelen.yaztatilindegördüğü kız var ya, o. Platonik aşk sizin anlayacağınız. Istanbul'da Solmaz'ı görme macerası tam bir fiyasko. Arkadaşların evinde hay lazca geçen günler filan derken, hastalık, okula 15 gün geç gitme, çalışılmayan dersler, çakılansınıf. O yıl başladı sayılır resme. Daha çok kara kalem. Arkadaşlarsevgililerinin fotoğraflarını getiriyor, onlann resimlerini yapıyor. Resim öğretmeni Şemsettin Arel'in evinde geçen pazar günleri. Şemsettin Bey'in eşi Mahide Arel de ressam. Güzcl dc piyano çalıyor. Areller, Cemil'e kartlar veriyorlar, onlann resimlerini yapıyor. Ama yinede yürek müzik içinçarpıyor. Ahbirkonservatuvara Amcası Bahtiyar Bey veyengesi /c/ıra. gitse de keman bölümüne girse. Ama askeri okulda keman da çalamıyor. Ne yapsın? 1941'desavaşnedeniyle Kuleli Askeri LiResme sıkısıkısarılıyor. Resminsesideçıksesi Konya'ya geldi. Kalabalık ilebirliktedisiplin de arttı. Roman, gazete okumak yasak. mıyorya... Omrün uzun koşusunda duygusal 1 ğın sp1 Hele hele mandolin, keman çalmak... Yine luğunu hep cnsesinde duydu Cemil Eren. degizligizlikemanıylasesverebilmeyeçabalıyorCemil. Yaşamın tılsımını düşkınklıklannın ardınO gece koğuşta bir gürültübir gürültü, sor danyakaladığı gibi.^ mişti,sünnetolduğumdagelcnlerle." Düşlcrcycrvardı,kahvede, köflccide.Düşünürdü kendi kendine: "Şu uçaklarhemdenize, hem de karaya nasıl iner?" Kayık koyacaktın altına, tekerlekler de aşağıda olacaktı. Uçak denize indiğinde tekerlekler suyun içinde, yere indiğinde yerde tastamam. llkokul kitapiarındapadişahlarınresimleri filan var. Evde masa da yok, yer sofrasında onlann kopyasını yapardı. Bir de subay resimleri. llkokul üçleydi, çi/.digi bir zabiti sınıfarkadaşlarıbilmemkimyüzbaşıyabenzetmişlerdide,pekövünmüştükendisiyle: "Biraz yeteneğim vardı galiba. Ama ne kalem alan var, ne boya. Büyükannem başıma vururdu resim yaptıgımda, nasıl kula can verirsindiye..." Okuma ve resim yapma zevkini en sevdiği ağabeyi Kadir'den öğrenmişti. Anasının evinde, tavanı döşcnmis., diğer tarafları harapbirodayaçckilirdi ağabeyi, yakarakalem resim yapar ya da Kara Davut okurdu. Hep okudu aslında Kadir Ağabeyi. Olanaksızlıktan okulu sürdüremedi, evinde kocaman bir kütüphanesi ile otomobil tamircisi, tornacı oldu. llkokul bitince, bankacılardan biri "Bahtıyarcfcndi sen bu çocuğu okutamazsın, askeri okula ver" dedi. Neymiş askeri okul, araştırıldı. Karar verildi, Erzincan'a gidecek. 12 yaşındayken tek başına bir otobüsc bindirdiler Cemil'i. Havza'ya gidecek, oradan trene binecek. Bindi. Incecikboynunuuzattığı kompartmanda bir subay ile eşi oturuyorlar. "Yer var mı?" dedi. "Gcl oğlıımotur." Uirdi.oturdu. "Nereyegidiyorsun?" Erzincan'a. "Neyapacaksm?" Okula girecek. Sıvas'a gidiyorlarmış. Erzincan'a Sıvas'tan her gün tren yok. Babacan Yüzbaşı Sait Bey ileeşi, Cemil'i bırakmadilar,alıpevlerine götürdüler. 4 erkek çocuklan var. Tanıştırdılar. Trene kadaronlardakaldı. Birgece yansı Yüzbaşı Sait, askeri okul öğrencilerinctcslimctti, Erzincan'a uğurladı Cemil'i. Sınavı kazandı. Müdürçağırdı: "Evladım sen Merzifonluymuşsun. Merzifon'da ortaokul var. Ortaokulu olan yerlerden öğrenci almıyoruz." Başından aşağı kaynar sulardöküldü. Ne olursa olsun geri dönmemeliydi. "Efcndim" dedi, "Doğrudur. Merzifon'da orta Yataktan atlıyordu... CEMIL EREN 1927'de Merzifon'da doğdu. llkokulu Merzifon'da, ortaokul ve liseyi Erzıncan ve Konya'da askeri okullardatamamladı. Kara Harp Okulu'nu bitirip subay olduktan sonra ressam olmak için askerlikten ayrıldı. Ressam Eşref Üren'den dersler aldı. Bir yıl kadar Devlet Tiyatrolan'nda ressam Turgut Zaim ile pirlikte çalıştı. Anıtkabir tavan freskleri ışinde beş ay görev aldı. 1955'te Etibank merkez binası için açılan rölyef yarışmasında ikınciliğı aldı. 1957'de ilk sergisini Ankara'da açtı. 1964'teseramik çalışmalarına başladı. Fırında yaptığı denemeler ile vitray konusunda bulduğu kendine özgü teknikle yaptığı camları 1965 yılında sergiledi. Bugüne değin yurtiçinde ve yurtdışında 70'e yakın sergi açtı. Resımle yaşamını kazanmayı sürdürüyor. ^ Deprem sonrası okul Konya'yataşındı. Erzincan'daki kerpiç okuluntersine,istasyona yakın betonarme bir binadaydı askeri okul. Kötü tarafı, ranzalardayatıyorlardı. Cemil üstkattaydı. Alttakiyanınadönse,Cemil yataktan atlayıp dışarı kaçıyordu, deprem oluyordiye. Alışıncaya dek akla karayı seçti. Konya'ya gelir gelmez ailesinc mektup gönderdi, içine de şipşakçıda çekilmiş fotoğrafınıkoydu, "Bakınben hayattayım" diye. Öğretmcnlerinden hoşnuttu. Fransızcacıya "Mösyö" diyorlardı. Böylc bir hocayla hiç karşılaşmamışt! şimdiye dek. Bir gün Mösyö bir tümce yazdı tahtaya," Bu cüm leyi çözene altın saatimi vereceğim" dedi. Kimseçözemedi. Ama, inanınçözenolsaydı altın saati verecekti ona. Biyoloj i dersine giren Sefer Erkan diş hekimiydi. Birdersanlatırdıki,sanırsınız ağzından bal damlıyor. LorelHardy'deki Hardy'yebenzerdi. Resim öğretmeni, ünlü ressamlardan Şemsettin Arel'di. Cemil' in o sıralar resimle arası pek iyideğil. Kimbilirbelkide resim dersinde el bombası, piyade tüfeği, havan topu çizilmesindendi soğukluğu. Kitap desen, arası iyiydi. Kerime Nadir, Suat Derviş'tcnromanlar,birdeoyıllarda Milli Eğitim'den çıkan klasikler... As»l heves müzigc. Arkadaşının mandolini var. Ders araları koğuşa gidip çalıyor. Elini basıyorperdelere,tıntınçaldıkeaCemil'in içi gidiyor. Olmayacak böyle. Harçlıklarını biriktiripcilalısından bir mandolin alıyor. Ama gönlü saksofonda. Okul bandosunda saksofon varda, Abdullah fırsat vermiyor. Canı sağolsun,mandolininüzerineağabeyi birde keman aldı ya, düııyalaronun... Cemil Eren ve karde^leri. Soldan sağu Kemal, Zerrin, Cemil, Kadir ve Haydar...