Katalog

adıyla, "Çiçekçiler Çarşısı" diye anılan şimdinin "Çlçek Pasajfnda, bir kahvede başlayan çiçek pazarlamacılığının öyküsünü şöyle dile getiriyor: "Kooperetifimiz, 1935 yılında, 'lstanbul Çiçekçiler Cemiyeti' adıyla kuruldu. Çalısmalar 10 yıl süreyle Çiçek Pasajı'nda sürdürüldii. II. Dünya Savaşı öncestne kadar Istanbul'da çiçek yaygın degildi. Son derece liiks bir tüketim malıydı. Üreticiler çiçekkrini, yalnızca Paskalya'da cemiyete geüririerdi satmak için... Savaş sonrası, Uretlcİler başka kooperatlfler de kurdular; ama Tıirkiye genelinde iiretilen çiçekler, 1970 yılına kadar yalnızca tstanbul çapında pazarlandı. Daha sonra Ulkenln diğer bölgelerinde de yaygınlaşan kooperatifler, şu anda 25'in üzerinde bir şube jayısıyla ve yaklasık 5000 kadar iireüci ortagıyla varlıklannı sürdürüyor..." Ancak son iki yıldır çiçek üretiminin yüzde 98'ini gerçekleştiren kooperatiflerin karşısına özel şirketlerin, holdinglerin dikildiğini belirten Mehmet Şensöz, "EJer holdingler iki yıl daha, üreticiye yiiksek fiyat verirlerse, bizim işimiz biter" diyor. lşte iki yıldır holdinglere karşı mücadele eden kooperatiflerin toplu çiçek satış merkezleri, size biraz önce çalışmalarını ve genel havasını aktardığırruz "çiçek mezatlan"... Bir borsa sistemiyle çalışan bu çiçek mezatlarının sayısı tUm ülkede 17'ye ulaşıyor. Şimdi biz yine Kadıköy Çiçek Mezatı'na dönelim. Hollanda standartlarına göre bundan tam yedi yıl önce kurulmuş olan ve 226 kişilik izleyici kapasitesiyle günde ortalama 300 kasa çiçek satışının yapıldığı Kadıköy Çiçek Mezatı'nın sorumlusu Yusuf Azaklı, bir günlük işleyişi bize şöyle anlatıyor: "Türkiye'nin belirli yörelerindc yetiştirilen çiçekler, üreticinin bahçesinin önunden kasalanarak kamyonlara yüklenir ve bize getirilir. Isimler dikkale alınarak kura çekimiyle, satış sıra numaraları belirlenir. Satış arabalanna konan çiçekler, mezat satıcısının pey siirmesiyle açık arttırmaya çıkarılır. FivaUar, alıcılar tarafından belirlenir. Satılan çiçekler, alıcıların numaralarına göre kendilerine verilir. Boylece bizim satış işlemimiz bitmiş olur." Üreticiden yalnız yüzde 10 masraf ve nakliye ücreti aldıklarını belirten Azaklı, üreticilerin de kendilerine boş kasalarla birlikte gönderilen irsaliye fişleriyle ödeme bürolarına gidip satıştan elde ettikleri ücreti hemen alabildiklerini söylüyor. TürkiyeUe yaklaşık 150 tür çiçek üretilmekte; ancak "bizim piyasamızda", daha çok gül, karanfil, glayör, sümbül ve lale gibi çiçekler alıcı buluyor. Beş yıldır lstanbul'da çiçekçilik yapan ve mezat satışlarına katılan Salkım Atkay, yaz sezonunda, kuraklığın ve tatilin etkisiyle satışların çok düştüğünü, kâr oranının sürekli değiştiğini dile getiriyor. Yıl ortalaması olarak da satışların umduklan gibi gitmediğinden yakınan dükkân sahipleri, yurtdışından ithal edilen afrikamenekşesi, guzmanya, kraton, fujer ve diffenbachia gibi çiçeklerin TIR'lar dolusu gctirilerek satıldığını, epey rağbet gördüğüriü ve yerli çiçek satışlarını dUşürdüğünü belirtiyorlar. Bu arada kâr oranları da dükkâncıların belirttiğine göre "Geçen yıla oranla, düşük: Yüzde 1520 civarında..." Oysa çiçek piyasasında kâr oranı bugiine kadar, genelde yüzde 60 civarında imiş... lşte tam da bu yiizden son iki yıldır o/el şirketler ginnemiş mi işin içine... Şimdi de rekabet kıyasıya... Bu yiizden değil mi kooperatiflerin de çiçekçi diikkflnlanna "veresiye" satış yapmaları: "Kger vermezsek satışlar duşer; duşüyor da. Şu anda piyasadan 1 miryar 600 müyon Hra atacatunız Uretıcılerın bahçesınden gelen çiçek demetlerıne, satış sıra numarası" venlıyor (sol üstte) Çiçekler, satış arabalaıma.ı rengârenk demetler bugünlerde bir patlama yaşayan perakendecı dükkanlarının önünde muşterı beklıyor (üstte) mezat kızışmış durumda (sağ üstte).. Ve sonuçta, r diyor kooperatifçiler. Kooperatifçilerin de dükkâncıların da işi zor çiçek piyasasında: Gunde beş bin çiçek satamazsa kapanmak durumunda olan dukkânların oluşturduğu bir piyasada kooperatifçiler, üreticileri koruyan kuruluşlar olarak, varlıklannı sürdürme mücadelesi verdiklerini söylüyorlar... öte yandan, bugün lstanbul'da bir "çiçekçi enflasyonu" olduğunu da herkes kabul ediyor: Kooperatıfçilerin deyişine göre "Son bes yılda yüzde 400'e varan bir patlamattesayılan 2000'e ulaşan çiçekçi dükkftnlan, nyatlann sürekli yttkselmesine neden oluvor." Kooperatif Başkanı Mehmet Şensöz, dükkân sahiplerinin, 'Mezat'takı satışlardan tanesini 500 liraya aldıklan bir karanfili 2500 liraya satabildiklerini söylüyor... Herhalde dükkân sahipleri 'kestirmeden' düşünüyorlar: Günde beş bin çiçek satmanın yollarını aramaktansa, 500'e alıp 2500*6 satmak daha 'kestlrme hesap' olsa gerek. Ancak 'kestirme hesap', pek böyle noktalanmıyor: Kooperatifçilerin ve mezatçıların "denge unsuru" olarak seçtikleri "seyyar çiçekçi" tayfası, devreye girebiliyor... Tabii illa da çiçeği mi dükkândan alacağım demezseniz!.. Kadıköy Çiçek Mezatı sorumlusu Yusuf Azaklı, bir süre öncesine kadar her çiçek satıcısının mezatlardan çiçek alımı yapamadıJını, ancak yasal kuruluşunu tamamlamış dükkân sahiplerinin satışlara katılabildiğini belirtiyor. Böylece Mezat'a alınmayan "seyyarlar" da artık satışlara dahil ve sonuçta, perakende fiyatlarda "denge unsuru'... Tabii kaldınmları kaplayan seyyar çiçekçi tayfasının da bir sorunu var: Maliye'den bekledikleri 'anlayış'... Bu arada biz tam Kadıköy Çiçek Mezatı'ndan ayrılırken bir seyyar, "Biz olmasak, çiçegin reklanunı kim ympacak abiT" diye arkamızdan seslcniyor. D 13