Katalog

Danimarka duvarında Anadolu selamı Ferruh Yılmaz I KOPENHAG openhag'ın sokaklarında dolaşırken birden, beş katlı bir binanın yan cephesine yapılmış kocaman bir duvar resmi, olan ca heybetiyle ortaya çıkar. Bizans mozaiklerine benzeyen bu resimde, bundan öte, tanıdık bir şeyler vardır. Biraz daha dikkatli bakınca resimdeki imzanın bir Türk ressamına ait olduğunu görUrsUnüz: İbrahim Örs. Evet, artık Kopenhag'ın sokaklarından birini, yaklaşık 3 yıldır Danimarka'da yaşayan Türk ressamı tbrahim örs'ün yaptığı bir duvar resmi süslüyor. Kopenhag'ın Veslerbro semtine işi düşenler, bir buçuk aylık bir çalışmanın sonucu ortaya çıkan bu çarpıcı tabloyu görmek Ressam İbrahim Örs'ün melekleri ve yoksullarıyla K Resimdeki meleklerin haleleri 24 ayar altından yapılma. Duvar ressamı İbrahim Örs, "O altınları yapıştınrken ortaya çıkan görüntü görülmeye değerdi; havada uçuşan milyonlarca altın zerreciği güneşin ışıklarında altın yağmuruna dönüşmüştü. Harika bir görüntüydü" diyor. için bir iki sokak daha dolaşmaktan erinmiyorlar. Kopenhag Belediyesi'nin kenti güzelleştirnıe çabalan içinde ortaya çıkan duvar resmi, "Anadolu'dan Selam" adını taşıyor. Geçen yıl ekim ayı sonunda, Kopenhag'ın Kültür Işlerinden Sorumlu Belediye Başkanı Tom Ahlberg'in konuşmasıyla Kopenhag kültür yaşamına açılan duvar resmi, Kopenhag Belediyesi'nin eylül ayı or talarında göçmen dernekleriyle ortaklaşa düzenlediğı "Türk Kultur Haflası" dolayısıyla güııdeme gelmıştı. İbrahim örs, beş katlı binanın tüm yan cephesıni kaplayan duvar resmini mozaik tekniğiyle gerçekleştırmiş. Uzaktan bakınca Bizans mozaiklerini andıran resimde, mistik bir hava seziliyor. Resim arka plandaki açık mavi boşluğa açılan üç arkaik giriş, mistik bir dünyamn eşiğini simgeliyor adeta. Söz konusu girişin üstünde yukselen duvarın üzerinde ise cennetteki elma ağacını çağrıştıran bir ağaç ve bu ağacın altında da altın haleli iki rnelek var. Resimdeki arkaik girişlerin önünde ise üç insan fıgürü bulunuyor. İbrahim ö r s , bu figürlerin duvarın önünden her gün geçen Türkiyeli göçmenlerde bile gördüğü "Anadolu insanı"nı yansıttığını söylüyor. Resimdeki insan figürleri, 15. yüzyılda yaşamış halk ressamı Mehmet Siyahkalem'den esinlenme. tbrahim örs, Mehmet Siyahkalem'in resimlerinin, zamanın Osmanlı resmine hâkim olan minyatür geleneğinden çok farklı bir tekniğe sahip bulunduğunu anlatıyor. Siyahkalem'in resimlerinde. Uzakdoğu, özellikle de Çin resim tekniğinin etkisi görülüyor. Bu nedenle Siyahkalem'in kendisinin de Uzakdoğu'dan gelmiş bir ressam olduğu sanılıyor. Siyahkalem resimlerinde Şamanist" dunyayı yansıtıyor. Resimlerdeki cinler, periler, kayalar ve ağaçlar gibi öğelerin hepsi doğadaki gücün temsilcileri. tbrahim örs'e göre tslam dinine geçiş bile, Turklerde doğa güçlerine verilen önemi tamamen yok edememiş. Örs, duvar resmindeki mistik havanın dini bir yönü olduğu yolundaki izlenimi bilerek yarattığını söylüyor. Ancak resimden dini bir dünyamn yücehildiği izlenimini edinenlerin aksine İbrahim ö r s dini dünyayı hicvetmeyi amaçlamış: "Üzerinde meleklerin bulunduğu sütunlu kapılar, cennetin girişini andırıyor. Melekler, sutunlu girişin onundeki Anadolu insanını çağrıştıran insanları cennele çagırıyorlar. Yoksul olduklan her hallerinden belli olan bu insanlara, içinde ne olduğu pek belli olmayan bir cenneti, lek umut olarak sunuyorlar" diye anlatıyor bunu. Resimdeki meleklerin haleleri 24 ayar altından yapılma. örs, " O altınları yapıştınrken ortaya çıkan görüntü gorulmeye değerdi. Havada uçuşan milyonlarca altın zerreciği güneşin ışıklarında altın yağmuruna dönüşmüştü. Harika bir göruntuydü" diyor. Halelerdeki altın, resimdeki mistik havayı güçlendirirken, kahverengj ve kırmızı tonları da coşturuyor, resmi daha da canlı hale getiriyor. Peki neden bir duvar resminde mozaik tekniği? "Duvar resmi deyince, benim aklıma hep Bizans mozaikleri geliyor. Ben resme bizden bir şeyler katmak istedim. Bence Bizans'tan miras kalan her sey, aynı zamanda bizim sayılmalıdır. Anadolu'da yaşamış butun uygarlıklar, kendi uygarlıklarını, kendilerinden onceki uygarlıklardan kalan miras üzerine oturtmuşlar, o temelde gelişlirmişlerdir. Fener'deki Patrikhane'de bir ayin izlemiştim bir zamanlar. Mü Kopenhag'da duvar ressamı bir Türk: ibrahim Örs. zik bizim klasik müziğe ne kadar benziyordu! Aynca zaten Islam dini yeni bir din olduğu için, kendi birikimi yoktu. Bu yıi/den var olanı, Hıristiyan dininin birikimini kullanmak zorunda kaldı. Örneğin Suriye'de, Şam'daki camilerde de Bizans mozaigi kullanılmışlır. Tabii bu mozaiklerde kilisedeki gibi insan resmi yapılmamış, başka figürler kulanılmıştır." tbrahim örs, Kopenhag'daki bir duvara yaptığı resimde neden mozaik tekniğini kullandığını bu şekilde anlatıyor ve sözlerini şöyle sürdürüyor: "Sonra, mozaik tekniği bizde yoktur demek, yanlışbr. Bedri Rahmi'nin mozaik teknigiyle yapılmış loplam en az 10 bin metrekarelik resmi vardır." tbrahim örs'ün bir cephesini suslediği binanın öbür taraftaki cephesinde de başka bir duvar resmi var. Belediyenin "Duvar Resimleri Komiiesi"nin çağrılısı olarak Kopenhag'a gelen Nikaragualı bir ressam, binanın öbür cephesini, "naif" bir Latin Amerika resmiyle süslemiş. ibrahim örs daha önce de 1976 yılında, Türkiye'den Orhan Taylan ve çeşitli uluslardan 20 kadar rcssamla birlikte Antalya'da duvar resimleri yapmıştı. Sonradan Antalya Valiliği'nce silinen bu duvar resimlerini yapan yabancı ressamlar arasında, şimdi tbrahim örs'le evli bulunan Bodil Andersen Örs de bulunuyordu. Kopenhag'da bir duvar resmine, genellikle bir iki yıllık bir ömür biçiliyor. Ancak daha önce yapılmış duvar resimleri arasında, 67 yıldır bozulmadan duranları var. tbrahim ö r s , resmin uzun süre yaşayabilmesi için, önce duvarın yeniden sıvandığını, sonra da akrilik sütle boyandığını söylüyor. Resmin kendisi de daha uzun ömürlü olan akrilik boyalarla yapılmış... Bu durumda, Danimarka'dakı duvar resimlerimn valilik ya da belediye kararıyla silinme tehlikesi de olmadığından, Kopenhaglı'lar uzun yıllar tbrahim örs'ün resminın tadını çıkaracaklar demektir. Kopenhag Belediyesi'nin Kültür Işlerinden Sorumlu Belediye Başkanı Tom Ahlberg'in dediği gibi, Vesterbro semtınde oturanlar güne taze bir ilhamla başlayabilmek için, sabahları işe giderken yollarını biraz uzatıp İbrahim örs'ün duvar resminin önünden geçmeyi bir alışkanlık haline getirdiler bile... U Kopenhag Belediyesi'nin kentı guzelleştırme çabalan içinde ortaya çıkan İbrahim urs'un duvar resmi, "Anadolu'dan Selam" adını taşıyor 15