Katalog

Bugün var olmayan bir ytraltı nehri ve mağarası: Ülkemizin dünya çapmdaki doğal değerkrinden olan Dumanh Mağarast (Antalya), Oymapınar Barajı 'mn göl sulan altında kaldı. çok meşgııl olduğunu söyleyip, giremezsin dediler. lşgal etmeyeceğım, verip çıkacağım dedım. Hiç rahatsız edilmemesini söyledi dediler. Ben ısrar edince, davetiyeyi elimden alıp müsteiar beye götürdüler. Müsteşar bey, "Peki, vaktim olursa gelirim," demış. Başını çikarıp da kim getirdi, nedir, diye ilgilenmedi. Konferansa da gelen olmadı tabıi. Şimdı sız diyorsunuz ki bana, müracaat ettin mı? Ben artık usandım. Onlar benım peşimden koşsunlar, ben niçin onların peşınden koşayım ki. Bana ağır geliyor, gıdip onların özel kalem odalarında oturup beylerin saatlerce keyfıni beklemek... Bu konularda benim muhatabım bıle olamayacak ınsanlar, gelip geçici onlar; ama benim yaptığım ışler kalıcı. Bundan 20 yıl sonra Kültur ve 1\ırizm Bakanlığı müsteşarı filan bey dıye, kimse anımsamayacak. Bu kadar yıl yaptıgını/ bunca başvuruya duyarlı davranan tek bir devlel yetkilisi çıkmadı mı Sayın Temuçin? 35 yıl ıçerısinde, yalnızca All thsan Gögiış Bey'in bakanlığı sırasında çok yakın ilgi gördum. 19641966 yıllan aras.ı. Derneğe maddı yardımda bulundular ve biz bu destekle mağaracılığın temel ihtiyacı olan araç gereçlerı sağlayıp mcraklı gençlerin araı,Urmalaıa katılnıasını gerçeklcştirdik. Biraz da Turkiye'de yaptıgınız mağara araştırmalarından soz etsek? Bütün Türkıye'yi dolaştım diyebilirim. Tabıi mağaraların yoğun olduğu bölgeler olan Toroslar, Zonguldak başta olmak üzere. Doğudakı mağaraları sistematik şekilde ele alma olanağını henUz bulamadım. Bugune kadar 800 mağarayı ınccledim. Yaptıgınız bu araştırma gezilerine nasıl bir ekiple ve ne lur araç gereçle çıkıyorsunuz? Buyuk mağaralar, en az 5 kişilik ekip gerektirır. Derneğin kurulduğu ilk yıllarda 200 üye vardı ve bunlardan 15'i araştırmalara katılıyordu. Bir mağara gezisi için ilk başU ışıK pereklidir. En ıyisi karpit lambasıdır bunun ıçin. Gerçi şimdi mağaracılar karpıt vc elektrığı bir arada taşıyorlar. Yine mağaracı, tulum giymek zorundadır. özel merdivene gerek vardır. Bu merdiven çelik telli ve alümınyum basamaklı olup 10 metresi 1 kilogram ağırlıktadır. Iabıi su olan mağaralarda bot geıekir. Maftara araştırmacısının dikkat edecegi yönler neler? örnegin siz kölii sürprizlerle karşılaştınız mı bu arastırmalarınızda? Mağaralara bilinçli girmek gerek. Tehlikeleri göze almak da söz konusu.. Yeraltı derelerinde giriş çıkışlarda çok dikkatli olmak lazım. Mağaracılık araştırmalarında her yıl 4050 kişi yaşamını kaybedıyor dünyada. Merdivenlerle iniş çıkışlarda, emniyet ipiyle bağlanmak şarttır. Kaybolmak, bir mağaracı için en büyük tehlikelerden bırıdir. Bir kez benim başıma geldi. Bir defasında da Ermenek, Araspoli mağarasında bir arkadaşım yolunu kaybedip panik içinde saatlerce dolanmıştı. Yollar çok kanşık olduğundan işaret bırakarak girmek gere kir. Şimdi Avrupa'da haberleşme telsizleri kullanılıyor. Ama bizim ülkemizde değil henüz. Kaybolmamın dışında iki kez de yüzde yüz ölüm tehlikcsi geçirdim. Slzln, gezileriniz sırasında eski çağlara ait bir su sistemine raslladıgınızdan söz etmişlerdi... Evet, Uşak yöresinde, bundan 1500 yıl öncesine ait bir kentte gerçekleştirilmiş, kondansasyonla su temini. Uşak, Ulubey yöresinde, bir yamaçtan aşağı doğru, yan yana açılmış 3035 metre derinliğindeki 35 kör kuyu alttan bir kanalla birleştirilmiş. Yazın en kurak gUnlerinde kuyuların en üstte bulunanına giren hava yoğunlaşıyor ve bu yoğunlaşan hava kondansasyonla şekil değiştiriyor ve kör kuyuların birinden diğerine geçerek çoğalıyor ve en altta, sanıyede 1,5 litre akan bir suya dönüşüyor. Bugün bile, yazın kurak günlerinde o civardakiler, akan bu sudan yararlanıyor. Konuşmamızın sonuna doğru Dr. Temuçin Aygen, Turkiye'de bilime olan ilgisizliğe işaret ederek karşılaştığı bir başka olayı aktarıyor: Dünyanın en güzel volkanik arazisi, örneği belki de bizim ülkemizde. lç içe iki volkan bacası. Asfalt yol bunun yanından geçiyor, ama ne bir levha ne bir izahat var. Buraya ilk gittiğimde, bir adam sürekli fotoğraf çekiyordu, bundan 25 yıl önce... Yanına gidıp, neden fotoğraf çektiğini sormuştum, cevap olarak, "Bunu ben bir Rus Jeologun kilabında gordum, 19. yuzyıl sonunda yayımladıgı bir kilapta ve sırf bunun için geldim Turklye'ye," demışti. Meğer kendısı de Kanada'dan gelmis, ülkesinde coğrafya profesörüymüş... Konuşmanın en başında söylemişti Dr. Temuçin Aygen, mağaracılığın turizm yönünü. Turizm açısından ülkemizde neler yapıldığını sorduğumuzda ise, "Hayır, ülkemizde turizme açılan tek bir magara yok," diyor. Ancak yıllardır turizmcilik yapmakta olduğu Kaş'a yakın bir deniz mağarasını Mavı Mağara'yı, turizme en kısa zamanda hazırlayabilmek ıçin çalıştıklarını ekliyor sözlerine... Aygen'in "Türkiye Mağaralan" adını taşıyan, araştırfnalarının bir kısmını topladığı kitabını ise, yaptığımız bu görüşme sonrasında kanştırdık. Dr. Aygen'le yaptığımız konuşmalann dışında, Türkiye mağaraları üzerine bilgi ve fotoğrafların yer aldığı bu kitapta, dünyadaki örneklere değiniliyordu. özellikle mağara turizmciliğine ilişkin olarak verilen bu örnekler, Yugoslavya'da ıçı minyatür bir trenle gezilen ve konferans salonlarıyla dolu Posloyna Magarası; ABDde, içinde 1500 kışıyc aynı zamanda yemek çıkarabilecek lokantasıyla, dünyanın en büyük nıağaralarından biri olan Mamot Cave; Fransa'da asaıısör ve dişli trenlerle inilip dolaşılan, içlerindekı yeraltı dereleri sandallarla gezilen Aven Armond ve Lacave mağaraları; içlerinde binlerce kişiye muh teşem konserler sunulan Palma'nın Dragon; Macaristan'ın Aggtelek, Belçika'nın Han; Yunanistan'ın Drogharti mağaraları, artık o belleklerimizdekı, "ılkel insanın barınağı" görüntüsünü yıkıyor. Ülkemizde de sayıları hiç azımsanmayacak, birçok doğa güzelliği sunan mağaranın bir gün ehıl ve sevecen ellerde, Avrupa ve Amerika'dakı benzerleri gibi değerlendirileceği umudu doğuyor içimizde... D 1 o Yahu bütün mikrofonlar. s ç 5 ia * t Dififleri Bakanı ve ANAP Ankara Adayı VahU Hakfoğlu. 1111 l l l l