Katalog

Hem küçüklerin hem de büyüklerin içi gidiyor Mağazalar vitrinlerini neredeyse üç haftadır Noel için hazırlamış durumdalar. SABETAY VAROL • PARİS TYeniyılagirerken * dünya alışveriş peşinde: NFHYORK oe Bb^ kiııi sevmez? r B ff W Tanrıya şükredip alışverişe koştular... New Yorklular alışveriş yorgunluğu içinde... Ama New Yorklu için, Christmas'ı hissedebilmenin tek yolu, bol alışveriş yapmak... F ransa başkentinin, "Büyük Mağazalar Çevresi" olarak da adlandırılan Opera scmti, şimdiden karnaval yerini hatırlatıyor. Büyük mağazaların en ünlüleri, "CJaleric Lafayeüe" ve "Printemps." Adları bu ikisi kadar gcçmeyen daha başkaları da var. Sonra, Seine Nehri'nin sol yakasında "Bonmarche" Paris'in en eski büyük mağazası; 1880'lerden itibaren Istanbul'da da şube açmış, Türkçeye iyice yerleşen ve özel isim olmaktan çıkan "bonmarşe" adı, bu üıılü mağazadan geliyor... Daha başkaları; "Samaritaine", "BHV" süpermarkciler, belcdiye vergisi ödemenıek için kentlcrin dışında kurulmuş daha da büyük mağazalar. Bütün bıınların hepsi yılhk cirolarının yüzde 30'a yakınını Noel öncesi alışverişlerden elde ediyorlar. Opera scmti civarındaki ilk iki mağaza, vitrinlerini neredeyse üç lıaftadan beri hazırlamış durumdalar. Diğerleri de onları izliyor. Hafta sonları, aileler çocuklarını, sirke, lunaparka götürür gibi, Galerie Lafayette'iu, Printemps'm vitrinlerini görmeye götürüyorlar. Pazar günü, mağaza kapalı; ama vitrini rengârenk aydınlatılınış olarak kendini temaşaya sunuyor. Camckânın sokağa bakan tarafına birer iskelc yerleştirilmiş: İki çocuğun gevebileceği genişliktc iki sıra parmaklık, ikiüç basamak çıktıktan sonra, çocuklar vitrini bir boydan bir boya aşıp gene basamaklardan iniyor ve bir sonraki vitrine yöneliyor. Böylece hem küçüklerin scrgilenen oyuncakları rahatlıkla görmesi sağlanıyor hem de veliler seyirden mahrum kalmıyor. Uzay çağının savaş aletlerini kullanan geleceğin insanlarını temsil edilerı sahne, erkek çocukların; her kılığa ve şekle giren Barbie oyuncak bebeklerin bir arada bulunduğu başka bir sahne ise kız çocuklamıın ilgisini lopluyor. Kedi prens vc prensesinin diiğün töıenini simgeleyen hareket li tablonıın önünde, hem küçüklerin hem de büyüklerin içi gidiyor. lxgo'dan manıııl dev şanliyeye biraz daha büyiikler koşııyor. Hediyeler yalnızca çocııklara değil. Bir demet çiçekten kürk mantoya, pırlantalı yüzüğe kadar geniş bir skala dahilinde herkes kesesine göre bir şeyler alıyor. Bu açıdan alışverişi erken bhirmck, son günlere kalmanıak şart. Aslında yılbaşı sonıası büyük indirimli salışlar başlayacak. Ama pintilik edip yılbaşı hediyesini sonraya bırakmak ayıp sayılıyor. Çocuklarııı akın akın gittiği büyük mağaza önlerinde, Noel Baba, Miki Fare kılığına girmiş kişileı lur alıyor. Bir üçünuisü de eliııde polaroit fotoğraf makinesi, Noel Baba vc Miki Fare ile birlikte çocuğun resmini çekip on saııiyede cline tutuşturuyor. Bir resnıin fiyatı 50 frank (6 bin TL). ocuklara yeni yıl hediyeleri getiren "Noel Baba", sıradan bir Hıhstiyan azizi değildir... Hıri.itiyanlığm ilk çağlannda, Anadolu'da, Antalya'nm Demre yöresinde yaşamış olan Noel Baba ya da o giinkiı adıyla Aya Nikola, yeni yıl yaklaşırken her dinden, küçiik büyükherkesin adını andığı, top sakallı, iri göbekli şırin bir ihtiyarcıklır. Zamana karşı yarışan çağımız insanına, bir an için göz kırparak armağan sunmanın, hediyeler almanın kuçük ve sıcak muiluluğunu yaşatır. Bir zamanlar Demre'de din adamı olan Aya Nikola, her yıl 26 aralıkta, çok yoksul üç kızkardeşe birer kese altın armağan edermiş. 1058'de Olünce, çevrenin zenginleri bu geleneği sürdürmüşler ve böylece, bizim bildiğimiz "Noel Baba" doğmuş., Hediyeler almak, armağanlar vermek düşüncesi kimin hoşuna gitmez ki.'.. tnsanlar hem Noel Baba'dan hediye almayı hem de kendileh birer "Noel Baba" olmayı pek severler... Ulktmizin büyük kentlerinde de, iri kıyım mağazalar hatta kenar köşe dükkânlar, vitrinlerine özel bir özen gösierirler aralık aytnda... Ama Avrupa ve Amerika'da yeni yıl alışverişleri, hediye paketleriyle süslü vitrinlerin önünde gezinmeler çoktan bafladı... Şimdi gelin isterseniz, New York'tan Madrıd'e, Londra'dan Haris'e , Avrupa ve Amehka'mn caddelerinde gezinip yeni yıl alışverişlerini iıleyelim. T 18 Londra'da, New York'ta "yılbaşı vitrinleri" farklı farklı. Ama küçüklerin bakışlannda hep aynı pırıltı var. anrı'ya, verdikleri için şükredilen "ThanksKİving" Bayramı'nın (Şükran Günü) ertesi günü, ABD'de yılbaşı hediyelerinin alındığı gündür. Bu nedenle o gün, New York'la sukakta dolaşmak, alışveriş sarasma kapılmış kalabalıktan ötürü, adeta imkânsızdır. New York'un en büyük mağazası olarak biliren 34. Sokak'taki Macy's geçen yıl aynı günde, yaklaşık 200 bin müşteriye hizmel sunmuş; bugün de rakamın !50 bini kesinlikle aşacağı bildiıilmekte... Yedi katlı dev binanın içinde insanlar omuz omuza satış masalarına, kasiyerlere erişmeye çalışıyorlar. Bir an birbirini kaybetmek, günün yarısından çoğunu aynı binada birbirini aramakla geçirmeye patlıyoı. Christmas havası tüm ABD'ye yerleşmiş dıırumda. Ünlü Noel Baba Express'i Tennessee Kingsport'tan hafta başında yola çıktı. 1943'ten beri her yıl aynı turu yapan Express, Virginia cyaletini baştan başa geçerken yol boyunca 12 tona yakın şekerleme, bisküviler, oyunlar, bebekler, legolar ve akla gelebilecek her türlü oyuncağı dağıtıyor. New Yoric da Christmas havasına girmiş durumda. Artık sokaklar, köşe başlarında kestane kebap kokulan, Noel Baba kılığında, çanlar çalarak "Salvalion Army"e (fakirlere yardım amacıyla kurulmuş olan Hıristiyan Kurtuluş Ordusu) para toplayanlarla, yılbaşı hediyeleri satan seyyar satıcılarla dolu. Dükkânlar çam ağaçları, yılbaşı kartları, kirazları, çam dalları, ışıklar, kırmızı çoraplarla süslü. Kısaca kışın en eğlenceli dönemi. * "Fifth Avenue, Lexington Avenue, 47. Sokak'ın ünlü mağazaları. Goodman, Cartier, Gucci's, FortuneOff's, LordandTaylor, Saks, Alexander's, 47. Street Photo vızır vızır. Hepsi bu yıl satış rekoru beklediklerini belirtiyorlar. Dükkânlarda evvelki yıl başlayan vitrin modası, aynı ilgiyi toplamaya devam etmekte. Vitrinleri ünlü yazarların( örneğin Charles Dickens, Mark Twain) kitaplarından sahnelerle donatıyorlar. Bugünlerde akşamüstleri, New Yorklular öbür şehirlerde de oldıığu gibi, elleri paketler, yollarda taksi, otobüs bekleyecekler. Bu ilk gün alışverişleri çoğu için bir başlangıç, ama yıhn vazgeçilemeyecek eğlencelerinden biri. Mağazaların, trenlerin, otobüslerin, metroların, yolların tıklım tıklım olmasına rağmetı, alışverişe çıkmaya hazırlanan teleks memııru, biraz sonra cengâverce gireceği mücadele için, "Tabii beni biraz rahatsu ediyor, ama yine de çok eğlenceli. Chrislmas'ı başka lürlıi hissedebilecegimi sanmıyorum" demekte. Sokaklardaki kalabalığa bakıhrsa birçok kişi onunla aynı görüşü paylaşmakta. ŞEBNEM ATİYAS •