Katalog

Zilkale, ÇamlıhemşinElesit arasındaki kale, tam bir ortaçağ şatosu gorunumunde. 6. yuzyılda yapıldıgı sanılan kalenin burçlarmda bakımstzlıktan çam ağaçları buyumuş. 4050 uıı genıslığınde ve 10 mctre ve daha fazla u/unluktdkı ı,am kalaslardan geçmcbındırme sıstemıyle yapılmış yayla evlerının alt tarafldrı taş örgıl, üstlerı ıse pederve (ınce dhşap pla ka) ıle örtulnnış Pederveler, yerlerını yavaş yavaş oluklu saclara terk edıyor. Evlcnn balyozlarında ve kapı menteşelcnndekı demır ışçıtığı ıse bır sanat harıkası Pokut, Hazındağ, Amlakıt, Pdlavıt, Elevıt, Çaymakçur yaylala rında bu türden evlere oldukça sık rastlanıyor Samıstal gıbı daha yuksek yaylalardakı evlerde taş ışçılığı ön planda Çığdan yıkılmış bır evın duvarında 30 x 30 kalınlığında ve 3,5 metre uzunluğundakı kırış, yuksek yaylalarda taş ışçıhğıne verılen önemı gösterıyor adeta Hazındağ Yaylası'nda bulup konuştuğumu? ahşdp ev ustası Mustafa Albay 76 yaşında ve bugüne kadar 36 ev yapmış Ikı yıldır ev yap madığını söylüyor Mustafa Albay 5 yıl önce eşını yıtırmış Bıraz yalnızlık çektığı, bıraz hü zünlü olduğu bellı Bız sohbetımızı sürdürur ken, bıraz ötcmude, onun yanında yetışmış eskı çıraklan Murat, lbrahım ve Ahmet ustalar yenı bır yayla evı ınşa edıyorlar Bdlta, kol hı zarı, rende, keser ve el matkabıru hünerle kullanan ellerı, eskı yayla evlerının arasında, ye Geniş alanlarda kurulu yaylalarda sokakiar oldukça geniş. Evler baıen bitişik nizam yapıldtğı halde, baıen de aralarmda yuzterce metre uzaklık var. nı bırını ortaya (,'karmaya çalışıyor Ahşap evlerın yapımı hakkında uzun uzun konuşuyor Mustata Albay Yaptığı bınaların teknık ayrıntıları ıle ılgılı bılgıler verıyor ve yardımuldrı ıle bırlıkte bır bınayı 34 ayda bıtıre bıleceğını soyluyor. "tslanbul'da boyle bır ev yapmak isler misin?" dıye sorduğumuzda ıse gözlerı parlıyor "Tabii yapanm. Organizasyon ve malzeme saglanırsa, hem de en alâsından" dıyor "I 'stelik evin içini de aynen burada kullanmakia olduğumuz eşyalarla donatırız, (ahta sofrası, bakır sınısı, kukması, gaz lambası ve feneri ile muze gibı olur" dıye eklemeyı de unutmuyor Hemşın'ın Pokut Yaylası, Doğu Karadenız' dekı yaylaların en guzellerınden bırı Karşısında Tatar Dağı, alt kısmında Meğo Ormanları ve Amlakıt Deresı, doğusunda Kemerkaya ve Ka<,kar Dağı var Sıssız, pussuz havalardd daha uzaktakı Kafkas Dağları'nın zırvelerını görmek de mümkün Yaylanın en yaçhlarından Mehmel Gul Gulas 77 yaşında Yaylaya çıkma ncdcnı ıse an vok talıplısı var Mehmet Gülas'ın babası seları ve bıraz da gezmek Meğo'dakı karakovan ferberlık zdmanında askermış Yaralı olarak larında (ıhlamur ağacından oyularak yapılmış getırıldığı Erzurum Hastanesı'nde ölmüş Hemşın'ın yakın tarıhıne baktığımızda, bır eskı tıp an kovanı) urettığı yayla balının pek aradeniz, gurbetçiliği uzun yıllardır sürdüren bir bölgemiz. İhtilalden önce, çalışmak için Rusya'ya gidermiş Karadenizliler hem de tabana kuvvet. Rus ışgalı ıle karşıldşıyoru? Uu ışgal sırasında Ermenıleı ın katlıanılar yapıp, yakıp yıktıkları yaylaların kalmtılaı ıııı göruyoı ve o gıın lerın hıkâyesını, olayların yaşayan tanıkları olan yaşlı dedelerden, nınelerden dınhyoruz Daha eskı tarıhlerde, Rus Ihtılâlı'nden önte, yanı 7080 yıl önte buıa ınsdiıldiııun gurbetçı olarak Rusya'ya valışmayd gıttıklennı dnlatıyor Mehmet Amea "Yani şımdıkiler nasıl Almanja'ya gidiyorsa işte o>le" dıyor ve eklı yor "Ama o zamankiler şinıdiki gurbelçiler gibi arabalarla, uçaklarla gilme/lermis Moskovalara, Kınmlara. Araba maraba ne gezer, tabana kuvvet, aç sefıl duşerlermış MİIurcu surecek gurbet yollanna. Menzıle varana kadar parçalanmasın dıye (.arıklarını ellerıne alırlarmış. Gidip de donemeyenler vok, donup de sevdiklerinı bulamayanlar daha da çok. Yollar eskıya dolu, o yıızdeıı en az on iki kışılik gruplar halinde duşerlermiş gurbel yoluna eskiler. Oralarda /amanla fırın, pastane sahibi olanlar olmıış bizim akrabalardan. Foloğrafları bile var" dıyor ve bı/e yıllarca önce Mos kova'da çekılmış resımlerı gosterıyoı Gayet şık gıyımlı Hemsınlı kadınldr ve erkekler üzerlerındekı elbıseler, şımdı televızyonda sık sık ızledığımız, konusu I9'uncu yüzyılda geçen dızılerdekı kostümlere benzıyor Rcsmın çckıldığı yer kendı pastanelerı Pastane, arkada mükemmel bır tıyatro dekoru gıbı görunüyor ılk bakışta Anlatmaya devam edıyor Mehmet Amca, "Rusya'da yıllarca kalınıs bır Unzıle ebemiz vardı. Dort yıl once 120 yaşında oldu. Onca yaşına ragmen aklı başında ve dincti, okıımuş ya/nıış, gormuş geçiı.niş bir insandı. Kulturluydu. Moskova'da babasının yanında tahsil gormuş, demir yollarında memure olarak çalışmış. Ihlılâlde mallarını bırakıp yurda donmuşler.. Son /anıaıılarında koyunun yolıınıın yapılmaM sebebıyle du/enlenen torendc, kendısıne konuşma vapması ıçın ısrar ttmıs(ık, o konubinavı banda kaydetnıışlcrdı. Hatırladıöım kadarıyla şoyleydi: "Evlatlarım, babaldrını/ın bdbdldi ının kun daktakı hallerını gördum O /aınaıulaıı bu /amana değışenlerı anlatamam, dnid değışmeycn şeyı söyleyeyım sıze HASRbl Ikı dere akar nazlı hemşınden ikısı de ağlar bahtın keşınden Gurbet clem yazdı yarın peşınden O yar benden ayrı seyran mı ettı Mayısın beşı geldı kukular öteı Sevdasız gunduzler geceden beter Acılar ufukldr bu hasret yeter Oyar gurbet elı hayran mı ettı' diyerek, okuduğu mısraların ardından fklemıstı: 'Yolumuzu, suyumuzu getırdınız, sağolun1 Anıa bızım asıl hasretımız sızlere. Sız olmadan bunlar olmuş ne fayda" Gıttıkçe yok olmakta olan yaylacılık geleneğının son uzantıları olan günümüz yaylaularına, ne guzel bır çağrı, "Sız olmadan bunlar olmuş ne fayda " çağrısı değıl mı' >ğru çıktıkça değişiklik gösteriyor. Ormanhk •n, yukanlarda taş tşçiliği öne çıkıyor. Aralarmda uzun mesafeler bulunan yaylalar genelltkle 5 Ile 15 arasında dtgiftn ev kumelerinden oluşuyor. Bazı yaylalarda otel ve gaztno bile var. İnsanlar akfamlan buralarda eğlentyor. 17