Katalog

Türkler bilgisayarı nasıl Türkleştirecek? Türkiye'ye fonetik alfabe henüz elli yıl önce geldi. Fonetik alfabe, ders kitaplan ve eğitim arasındaki bağ, Türk kültüründe, Batı kültüründeki kadar güçlü değil. Kitaba bağımlılık bizi bir anlamda daha muhafazakâr yapıyor. Oysa siz daha "sözlüsünüz"... Kimbilir, belki de eğitimde bilgisayarlaşmakta bizi geride bırakacaksınız. PAIJL RYAN (*) aş'da kaldığım otelde çalışan dclikanlı, bir Comınodore 64 satın almak için para biriktirdiğini söylüyordu... Kckova'ua tanıştığım bir başka genç i'.c, sohbetimizin sınırlarının bügisayarlar dışına taşmaması için adeta özea gösteriyordu. Istanbul'a geldiğimde, duvnrlarda bilgisayar semineılerine ilişkin afişkrle karşılaştım. Boğaziçi Ünivcrsitcsi'ndcn bir profesör ise, hükümetin kitleeğiıiminin merkczini uzun vadede, öğretmenlerden bilgisayprlara kaydırmayı düşünduğııını soylemişti. Bülüıı bunlar, yani bilgisayarın Türk kültürünc girmcyc başiadığının göstergesi olan işaretler, ncdense bir Ar.ıerikalı olarak beni "alarme" etmişti. Neden etmişti? Söyleyeyim. Türk bakışının, reyninin, aydınının, bilgisayarı kendi zengirviğine rıasıl oluriacağını bir türlü kavrayamanıştım. YABANCI GÖZÜYLE kinelerine yilzde yüz bağımlı. Eğitimde sınıf modelini geliştiren Peler Ramus'un amacı, matbaadan gclmiş kitaplan, yani eğitim araçlarının pcdagojik avantajlarını sonuna kadar kullanmaktı. Aynı ders kitabı sayesinde derslerin, ödevlerin, notların ve ıcdrisaiın standartlaşması sağlanarak eğitim yapılıyordu. Bilgisayar kitap değil. Bilgisayarın pedagojik avantajlarının verimli bir kullanınu henüz keşfedilmedi. Ama keşfedilirse, öğrenimdc mutlaka bireyi öne çıkarmak zorıında olacak. Fransa ve Amerika, hâlâ kendilerine özgü bir bilgisayarlı eğitim dili yaratmak için çabalayıp duruyor. Siz nasıl bir dil yaratacaksınız?.. Türkiye'ye fonetik alfabe henüz clli yıl önce geldi. Ponctik alfabe, ders kitaplan ve eğitim arasındaki bağ, Türk kültüründe, Batı kültüründeki kadar güçlü değil. Kitaba bağımlılık, bizi bir anlamda daha muhafazakâr yapıyor. Oysa siz daha "sözlüsünüz" Kimbilir, belki de eğitimde bilgisayarlaşmakta bizi geride bırakacaksınız. Kimbilir belki de Türk zenginliğini, liderlerinizin hayallerinin çok daha üzerine çıkaracaksınız. LJ • Paul Ryan, New York 'la, alternatif eğitim veren New School For Social Research'de üniversile Oğrencilerine bilgisayar dersi verıyor. Ryan, bir heykeliıraf arkadaşmm. üzerine dünya larihini kazıdıgı küp feklindeki tasları, Allas Okyanusu'nda öııceden belirledikleri noklalara atarak 60 günde lamamladıkları biryolculukla Avrupa'ya geldi. Bu seyahat için 12 melre boyunda bir Vikıng teknesı inşa edildi veyolculuk Ryan tarajmdan filnıe alındı. Paul Ryan, tVashtngton Post eski Yazıişleri Müdürlerinden Alfred Frlendly'nin anısına kurulan vakfın çevresinde kümelenen Türk dostları arasmda yer alıyor. K Müthiş merak ediyorum, "borsa kurnazlığı"nda kullanılan bilgisayar programları, Kapalıçarşı esnafının elinde, nasıl "pazar kurnazlığı"na dönüşecek... Amerika'da bilgisayarın sağladığı "ham bilgi" gideıek yerini "bilgisayarın yardım eltiği analilik bilgiye" terk ediyordu. örneğin, bir ıızmaıı, sistem sayesinde bir hekim hastasına teşlıis koyabiliyor, ya da bir avukat ycni icat edilmiş bir alct için patent yazabiliyordu. Yani bilgisayardan "ham bilgi" alrnak için değil de, hastalığa teşhis gibi "analitik bilgi" al nıak için yararlanılmaya başlanmışu. Aynı >ekilde Japonlar, bilgisayarı "görüş birligine varmakla" kullanıyorlardı. Acaba Türkler, bilgisayarı nasıl Türkleştirecekti? Bilgi, 'farklılık yara(an fark" diye lanımlanırsa, Iürk kültürü /engin tarihi gelenekler, her yü/yıl değişen coğrafyası, nazik uluslararası ıli>kileri nedeniyle kompleks bir farklılık organizasyonuna sahiptı. Bilgi çağında bu tür bir farklılık, zenginliğin başlıca hammaddesi bayılıyordu. Zenginlik, farklılık yaratan farklılıkları doğurabilecek işlenıler kapasitesine sahip olmakla eşanlamlıydı. Türkler, bilgisayarı keşfettikleri zaman bu zengin kültur kaynaklarına nasıl gireceklerdi? Elbette ki bu zcnginliği ne kadar çok keşfetmeye çalışacaklan ve bilgisayarı kültürlerine sokarken hangi limitlerdc kalacakları lürklerin bileceği bir şeydi. Ama yine de Türkiye'de kısa sürc gcçirmis bir bilgisayarcı olarak aklımdan çeşitli sorular geçmesini engellcyemiyordu. Örneğin: * Bilgisayarın "şekil, tlcscn ve biçimleri tanıma" yönilnü, TUrk halıcılığı sayesinde köylülerde otomatikleşmiş olan "şekil, desen ve biçim tanıma" güdüsüne nasıl adapte cdeeeklerdi? Bu pelenek nasıl bilgisayarlaşacaktı? * Kapulıçarşı hayatında, alanlarla saıanlat arasındaki "kurnazlık ahşverişi", Wall Streel BİRLİKTE DÜŞÜNELİM teki Borsa'da kullanılan "kurnazlık alışveri>i" ıle yüzde yu' >,akı>ıyordu. Müthiş merak ediyorum, "borsa kurnazlığında" kulanılan \cri tabanı ve analitik bilgisayar programları k;tpalıçarşı'nın el.ııde, nasıl "Pa/ar kurnazlığına" dönu^ecekti * Olağaniistü Hat Sanatınıza bilgisayarı nasıl yansıtacaksınız? * Elektronik teknolojiyi nasıl "halk ozanı" haline getirecektiniz? Belki de Türkiye'nin bilgisayarlaşmasında "hayati sınav" bilgisayarları milli eğitime nasıl uyarlayacağınızdan geçecek. Fransa ve Amerika, hâlâ kendilerine özgü bir bilgisayarlı eğitim dili yaratmak için çabalayıp duruyor. Siz nasıl bir dil yaıalacaksmız? Belki dc, garip bir şekilde, gelismiş ülkelerden daha başarılı olacaksınız. Çünkü Batı'nın endüstrileşmiş ülkeleri, Rönesans'dan bu yana, matbaa ma 1300 Düşünce Özeti DOÇ. 1)R. CAVtT ÜNAL H50 lıra KDV dulul Istcıne Adresı: l'laj Yolıı 355 ( <ı</(lel)osı<ın/ST PETEK DERSANESİ Üniversiteye ha/ırlık kıırsu ügrencilerine pansiyon saglanmı>tır. Istanhul dışından gelenlere öncelik verileceklir. 161 61 05 158 28 23 Sercnccbey Yokıı$u INo: 12 Be$ikla$ Istanbııl KEMAL CAN 6ELlŞj...YAPRAKiARir4 DÖKÜLÜSİJ... KUŞLARtM / 6öÇ ETMEVE \ BAŞIAMASI... J • VA6MURLARIM :iSEL&ME6i,HERKL. HUZUNLENDİRİR ...AMA 8&N AFRİKADAKİ DÜŞUNDÜKÇE DAHA ÇOK PETEK DERSANESİ Universite öğrctim üyelerinin dersanesinde yetkin ve özenli kurslarıınızla ÜNİVERSlTEYE GtRtŞ garantisi Iki aşamanın toplam Ucreti Hafta sonu: I98.5OO.|TL. Hafta içi: 247.500 Tl.. Uygun taksitlerle. 161 61 05 158 28 23 14,