Katalog

ENERJİ 20 AydınDenizli ve Muğla elektrik dağıtımı özel sektöre devredilmeye çalışılıyor Elektrik dağıtımında 20 yıllık devir karmaşası Hayati KÜÇÜK EMO Hukuk Müşaviri ydın, Denizli ve Muğla illerinde elektrik dağıtım faaliyetleri özel bir şirkete devrediliyor. Bundan 17 yıl önce, 9 Ekim 1991 tarihinde alınan bir Bakanlar Kurulu kararıyla, bu illeri kapsayan alan içerisinde kalan bölgede otuz yıl süreyle elektrik üretim, iletim, dağıtım ve ticareti yapma hakkı Aydem Güneybatı Anadolu Enerji ve Sanayi Ticaret A.Ş.’ye verilmişti. 1984 yılında yürürlüğe konulan 3096 sayılı Türkiye Elektrik Kurumu Dışındaki Kuruluşların Elektrik Üretimi, İletimi, Dağıtımı ve Ticareti ile Görevlendirilmesi Hakkında Yasa hükümlerine göre ilk özelleştirme işlemleri 1988 yılında Çukurova Elektrik A.Ş. (ÇEAŞ) ve Kepez Elektrik T.A.Ş.’nin (Kepez) görev sözleşmelerinin imzalanmasıyla başlamış, bunları 1989 yılında Kayseri ve Civarı Elektrik T.A.Ş. (Kayseri Elektrik) ve Aktaş Elektrik A.Ş. ile imzalanan sözleşmeler izlemişti. Her biri kamuoyu tarafından yakından tanınan ve kamu zararlarıyla birlikte anılan bu dört şirketten, bugün yalnızca Kayseri Elektrik faaliyetlerine devam ediyor. ÇEAŞ ve Kepez’in görev sözleşmeleri Bakanlar Kurulu kararıyla iptal edilerek faaliyetlerine el konuldu. Aktaş’ın görev sözleşmesi ise Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) tarafından açılan dava sonucunda Danıştay’ca iptal edildi. Bu şirketlerin A yaklaşık 10 yıllık dönem içerisindeki faaliyetleri nedeniyle kamu kuruluşları tarafından tespit edilen ve halen yargı önünde bulunan kamu zararı, 6 milyar dolar civarına ulaştı. Özel sektör açısından özelleştirmelerin cazibesinin keşfedildiği 1988 ile 1992 yılları arasında, çeşitli il ve bölgelerde elektrik üretim, iletim ve dağıtımı ile görevlendirilmek isteyen 85 kadar şirket ve kişi Enerji Bakanlığı’na başvuruda bulunmuştu. Çoğunun adı sanı duyulmamış 15 şirketin fizibilite raporları alınmış ve görevlendirilmek üzere çeşitli işlemlere tabi tutulmuş, ÇEAŞ, Kepez, Aktaş ve Kayseri Elektrik yanında aralarında Aydem A.Ş.’nin de bulunduğu 6 şirket hakkında görevlendirme kararı çıkmış ve bu Bakanlar Kurulu kararları Resmi Gazete’de yayımlanmıştı. Yapılan görevlendirmeler için herhangi bir ihale yapılmıyor, dönemin siyasi iktidarları, elektrik dağıtım bölgelerini şirketlere paylaştırıyordu. 1996 yılına gelindiğinde, bu kez görevlendirme kararlarının iptal edildiğine ve elektrik dağıtım bölgelerinin özelleştirilmek üzere bu kez bir ihale süreci başlatıldığına tanık olunuyordu. 1998 yılında özelleştirme süreci tamamlanmış ve dağıtım bölgeleri yeni şirketlere verilmişti. Ancak, daha önce görevlendirilen ve görev/imtiyaz sözleşmeleri imzalanmadan bu hakları ellerinden alınan şirketler yargıya başvurdular. Danıştay, görevlendirme kararlarının geri alınış gerekçelerini hukuka uygun bulmayarak, 1996 yılında verilen görevlendirilmelerin iptaline yönelik Bakanlar Kurulu kararını iptal etti. Dava açan ve lehine karar verilen şirketler arasında Aydem A.Ş. de ENERJİ ENERJİ ENERJİ 1988 ile 1992 yılları arasında, çeşitli il ve bölgelerde elektrik üretim, iletim ve dağıtımı ile görevlendirilmek isteyen 85 kadar şirket ve kişi Enerji Bakanlığı’na başvuruda bulunmuştu. Çoğunun adı sanı duyulmamış 15 şirketin fizibilite raporları alınmış ve görevlendirilmek üzere çeşitli işlemlere tabi tutulmuş, aralarında Aydem A.Ş.’nin bulunduğu 6 şirket hakkında Bakanlar Kurulu tarafından görevlendirme kararı çıkmıştı. Yapılan görevlendirmeler için herhangi bir ihale yapılmıyor, dönemin siyasi iktidarları, elektrik dağıtım bölgelerini şirketlere paylaştırıyordu. bulunmaktaydı. Aydem A.Ş.’nin Danıştay’dan almış olduğu kararın kesinleşmesinin ardından, 2000 yılında bir imtiyaz sözleşmesi ve 4628 sayılı Elektrik Piyasası Yasası’nın Resmi Gazete’de yayımlanmasından 5 gün önce, 29 Mart 2001 tarihinde ise devir sözleşmesi imzalanmıştı. Yeni Elektrik Piyasası Yasası, işletme hakkı devir (İHD) sözleşmesi imzalamış şirketlerin devir işlemlerini gerçekleştirmeleri için bir süre öngörülmüş ve bu süre içerisinde devrin gerçekleşmemesi halinde, sözleşmelerin geçersiz olacağı hükmü yer almıştı. Şirketin yeni yasada yer alan devir sözleşmesi imzalanması şartını karşılayabilmesi için, Yasa’nın yürürlüğe girmesi aşamasında işlem yapıldığı anlaşılmaktadır. Ancak bu yasa hükmü Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edildi ve Yasa’nın getirmiş olduğu süre kısıtlaması da ortadan kalkmış oldu. Böylece imzalanan sözleşmeler, Aydem A.Ş.’nin haklarını sağlamlaştıran hukuki belgeler halini aldı. devredilmesi için de, 2007 yılında sözleşme tadilleri yapıldı. Bu şirketle imzalanan imtiyaz sözleşmesi, “uygulama sözleşmesi” adı altında bir özel hukuk sözleşmesine dönüştürüldü. Oysa Anayasa Mahkemesi ve Danıştay kararlarında, 3096 sayılı Yasa çerçevesinde imzalanan sözleşmelerin kamu hizmeti imtiyazı niteliğinde olduğu belirlenmişti. Yasanın yetersiz hükümlerinin idareye geniş takdir yetkisi tanımasının keyfilik yaratacağı ve bu durumun Anayasaya aykırılık içerdiği yönünde de hukuk çevrelerinde görüşler ileri sürülmekteydi. Ancak Danıştay tarafından verilen kararlarda, imtiyaz sözleşmelerinin Danıştay incelemesinden geçtiği, dolayısıyla idarenin takdir yetkisini kamu yararına aykırı kullanmasının söz konusu olamayacağı gerekçesiyle, Anayasa’ya aykırılık itirazları reddedilmişti. 2007 yılında Aydem A.Ş. ile imzalanan sözleşmenin imtiyaz niteliğinden çıkartılarak özel hukuk sözleşmesine dönüştürülmesiyle, Danıştay’ın sözleşmeyi inceleyerek düşüncesini bildirmesi de engelleniyor. Böylece Anayasa’nın 155. Maddesi’nde Danıştay’ın görevleri arasında yer alan, “kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmeleri hakkında düşüncesini bildirmek” kuralı ihlal ediliyor. ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ Özel hukuk sözleşmesi oyunu Elektrik dağıtım bölgelerinin özelleştirilmesi bugün tekrar gündemde ve yeni ihale süreçleri başlatıldı. Geçmiş dönemlerin özelleştirme artıklarından biri olan AydınDenizliMuğla illerinin elektrik dağıtımının Aydem A.Ş.’ye ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ