Katalog

32 6 Mayıs 2011 Cuma 357 ÖNCE SAĞLIK DR.ESRA ÖZER Anesteziyoloji ve Reanimasyon Uzmanı Özel TOBB ETÜ Hastanesi eozer@tobbetuhastanesi.com.tr DişTedavilerinde Korkuya Son S edasyon nedir? Bilinçli sedasyon nedir ve nasıl uygulanır? Çoğu hastada dental girişimin meydana getirdiği anksiyete, bilinç düzeyinin hafifçe baskılanması ile başarılı şekilde kontrol altına alınabilir. Bilinçli sedasyon, hastanın bağımsız veya devamlı olarak solunumunu devam ettirebilmesine olanak sağlayacak şekilde bilinç düzeyinin baskılanması; fiziksel ve sözel uyarılara uygun yanıt vermesidir. Bilinç düzeyinin baskılanması, damar yolundan verilen anestezik ilaçlarla sağlanır. Uyanıklığın baskılanması hiçbir zaman ağrılı uyaranlarla refleks hareketlere yol açacak düzeyde olmamalıdır. Çünkü, bilinçli sedasyon hiçbir zaman diş tedavisinde ağrıyı azaltmanın bir yolu olarak kullanılmaz. Bu nedenle, lokal anestezi halen ağız içindeki ağrı duyusunu ortadan kaldırmada esastır. Bilinçli sedasyon teknikleri aynı zamanda çocukların davranışlarını kontrol altına almada yetersiz kaldığından önerilmez. Bilinçli sedasyonun özellikleri nelerdir? • Hastanın ruh hali değişmiş olmalıdır. Önceden girişimi kabul etmeyen hasta artık kabul eder hale gelmelidir. • Hasta ile iletişim devam etmeli, özellikle ağrı için lokal anestezi yapılırken iletişim zorunludur. • Ağrı eşiğinin yükselmesine imkân sağlanmalıdır. • Hastanın solunum, yutkunma gibi koruyucu refleksleri aktif olmalıdır. • Yaşamsal bulguları (kalp hızı, kan basıncı, solunum hızı) düzenli olmalıdır. Anestezik ilaçların sakinleştirici etkileri nedeni ile kalp hızı ve kan basıncında bir miktar düşme olabilir. • Bir miktar unutkanlık olabilir. Bu durum, seçilen anestezik ilaca ve doza bağlı olarak gelişebilir. refleksler kısmen kaybolur. Fiziksel ve sözel uyarılara uygun yanıt veremeyecek düzeyde bilinç baskılanmıştır. Derin sedasyon genel anesteziye benzer. Tek farkı genel anestezide uyanıklık tamamen ortadan kalkmıştır. Derin sedasyon ve genel anestezi, aşırı derecede korkan, iletişim kurulamayan, zihinsel özürü bulunan çocuk ve erişkinde, ağız içi ağır travmalarda ve lokal anestezinin yetersiz kaldığı girişimlerde kullanılır. Sedasyon öncesinde de klinik değerlendirme gerekir mi? Evet. Sedatif ajanların seçimi ve doz ayarlamasında bazı hastalıklar (sara, depresyon, karaciğerböbrek rahatsızlıkları, astım vb.) dikkate alınmalıdır. Hastanın fizik durumu ve öyküsü soru işareti taşıyorsa doktoruna danışılmalıdır. Dental tedavi korkusunun sedasyon veya genel anestezi gerektirdiğini hasta ile değerlendirmek ve tartışmak gerekebilir. Derin sedasyon nedir? Hangi durumlarda tercih edilir? Derin sedasyonda koruyucu Sedasyon her yaştaki hasta için uygun bir anestezi yöntemi olabilir mi? Olmayabilir. Dental girişim gerektiren hastalardaki anestezi yöntemi; yaşa, klinik öyküye ve uygulanacak girişimin büyüklüğüne göre belirlenir. 3 yaş altındaki çocuklarda derin sedasyon (endişe ve bilinç düzeyinin baskılanması) uygulanmadığın da oldukça tepkisel, uyumsuz davranışlar gösterirler ve sözlü komutlara yanıt vermezler. Ayrıca çocuğun uykusunu almadan müdahaleye getirilmesi bu uyumsuzluğu daha da artırmaktadır. Bu nedenle sedasyon, çocuklar ve huzursuz hastalar için her zaman güvenli ve yeterli olmaz. Küçük çocuklara ( 5 yaş) böyle bir durumda genel anestezi verilmelidir. Genel anestezi öncesinde çocuklara ağızdan sakinleştirici anestezik ajanlar verilir. Bu uygulama teknik olarak kolay olup, özel donanım gerektirmez. Ağızdan verilen ilaçların etki başlama süresi uzun olabileceğinden verilme zamanı iyi ayarlanmalıdır. Daha büyük çocuklarda ve erişkinlerde damar yolu açıldıktan sonra uygulanacak anestezi tekniğine göre anestezik ajan seçimi yapılır. Sedasyon işlemi nerede gerçekleştirilir? Her türlü tıbbi ekipmanın sağlanabildiği ve acil müdahale imkânlarının oluşturulduğu hastanelerde ve ameliyat odalarında yapılması gerekir. Sedasyon alan hasta ne zaman hastaneden taburcu olabilir? • Sözel komutlara anlamlı yanıtlar verecek şekilde bilincinin yerinde olduğu, • Solunumunda, yutkunmasında problem olmadığı, • Yaşamsal bulgularının (kan basıncı, kalp hızı, solunum hızı) normal sınırlar içinde izlediği, • Minimal yardım ile hareket edebildiği, • Kanama, bulantıkusma ve ağrısının olmadığı durumlarda taburcu olabilir. Bu sayfa Özel TOBB ETÜ Hastanesi tarafından hazırlanmıştır. / 292 99 00