Katalog

GÖZDE KAZAZ VE H. İLKSEN MAVİTUNA’DAN “BU ÜLKEDEN GİTMEK” Türkiye’nin yeni göç hareketliliği Gözde Kazaz ve İlksen Mavituna’nın hazırladığı “Bu Ülkeden Gitmek”, göç fikri akla düştükten sonra okunabilecek doğru kaynaklardan. Gidenlerin hikâyelerinde, hepimize yol gösterecek bilgiler bulunduğu gibi kalmakta ısrarlıysak yalnız olmadığımızı görmemiz için bir fırsat. adalet çavdar Mavituna ve Kazaz, genellemeler yapmak yerine insanların hikâyelerini anlatmayı tercih ediyor. P ek çoğumuzun aklından özellike son üç yıldır bu ülkeden gitme fikri geçiyor. Kendimizi “Nereye?”, “Nasıl?” ve “Ne yaparak?” sorularının cevapları araştırırken buluyoruz. Gidenlere özeniyoruz, kalanlarla direnmeye çalışıyoruz ya da artık sadece kendi fanusumuzda yaşıyoruz. Gitme arzusunun çoğunluk için temel nedenleri aynı; ülkenin siyasal, sosyal ve ekonomik durumu, kimsenin kimseye anlayış göstermemesi, her an kopması beklenen bir kıyametin içinde yaşamaya çalışmak, sürekli bir trafik çilesi ve terör, şehirlerin gözlerimizin önünde hızlıca dönüşüm adı altında yok olması, nefes alacak birkaç ağaçlık yer bile kalmaması... Bu nedenlerin listesi daha da uzayabilir ya da tek bir neden bile bazen çekip gitmeye yeterli olabilir. Cesaret, korku, çaresizlik, umutsuzluk ve yeni bir yaşam düşüncesi hızla gün içerisinde kafamızı karıştırıyor. Peki, insanlar neden gidiyor ya da kim, neden kalmakta ısrar ediyor? Bu iki sorunun hayatın içinden, istatistiklere ya da analizlere dayanmadan verilen yanıtları Gözde Kazaz ve H. İlksen Mavituna’nın hazırladığı Bu Ülkeden Gitmek’te yer alıyor. “GÖÇ MUTLULUKLA İLGİLİ” Kitabın sunuş yazısını göç araştırmacısı Prof. Dr. İbrahim Sirkeci yazarken görüşmecilerle yapılan söyleşiler dört ayrı başlık altında toplanmış. Kazaz ve Mavituna, uzun söyleşilere yer vermekten çok görüşmecilerin anlattığı meselelerin durum değelendirmelerine ve kendi görüşlerine de yer vermiş. Kitabın ilk bölümü “Memleket Tahayyülleri”nde, insanlar Türkiye’ye karşı hislerini, gitme nedenlerini ve hayat hikâyelerini anlatıyor. “Göç Motivasyonları” adlı ikinci bölümde ülkeyi terk edenlerin motivasyonları yer alıyor. Üçüncü bölüm “Yeni Hayat”ta göç edilen ülkeye uyum meselesi ele alınıyor. Son bölüm “Bir İhtimal Daha Olsa Gerek”te ise Türkiye’de kalmayı tercih edenlerin nedenleri, niçinleri anlatılıyor. Kitabın sonunda KONDA Genel Müdürü Bekir Ağırdır’la Yeni Türkiye’nin göç iklimine dair bir söyleşi bulunuyor. Çalışmanın çıkış noktası, Türkiye’nin son yıllarda yaşadığı yeni göç hareketliliği ve ülkenin her an her yerinde yaşanan huzursuzluğa bir bakış. Somut bir tehdit yüzünden gitmeyi düşünmeyenlerin neden Türkiye’den ayrılmayı istediği irdelenen kitapta Kazaz ve Mavituna, genellemeler yapmak yerine insanların hikâyelerini anlatmayı tercih ediyor. Sayısal net bir bilgiye ulaşa madığımız bu yeni göç meselesi, daha çok sosyal ve alternatif medya ile bloglarda okuyabildiğimiz hikâyelerle topluma yayılıyor. Eğitimli ve Türkiye’de bir hayat sürerken gitmeye karar veren insanların göç eğilimlerinin nedenleri ve niçinleri konuşuluyor. Sirkeci, yazısında göçün yaygınlığı konusunda bildiklerini aktarırken “Göçün mutlulukla yakından ilgisi var” diyor. Göç eğiliminin artma nedenleri arasında gerilimi, çatışmayı, rahatsızlığı, umutsuzluğu ve güvensizliği sayıyor. Önsözde ise Kazaz ve Mavituna; bu çalışmayı yapma nedenlerini, süreci ve yöntemlerini anlatıp edindikleri sayısal bilgilere yer veriyor. Türkiye’den 13 bin milyonerden 12 bininin son iki senede gittiğini belirtirken her ekonomik ve sosyal statüden insanın göç ettiğini anlatıyorlar. Kitabın ilk bölümünde hepimizin yaşadığı umutsuzluklara yer veriliyor. 2849 yaş aralığında ve farklı mesleklerden insanların görüşleri neredeyse aynı. Mutsuzluk, hoşgörüsüzlük, endişe, güvensizlik, korku, hayat pahalılığı, geleceği görememek... Bir kaos içinde yaşarken gitmek elbette cesaret işi. Dil bilmek, çalışacak bir iş bulmak ve geleceğini güvence altına almak gibi sorunlar bir anda ortaya çıkıyor. Arkadaşları ve aileyi geride bırakıp sıfırdan bir hayat kurmak elbette zor. Hikâyesini anlatan görüşmecilerden sadece biri Türkiye’ye geri dönmek istediğini belirtmiş. Bir görüşmeci ise “Türkiye’ye döner misin denince aklıma gelen ilk s¸ey Mecidiyeköy’de metrobüse binmek oluyor, o yüzden dönmem herhâlde” yanıtını veriyor. “MARKA SORUNLAR” Gurbette yaşamanın zorlukları ise kitabın en can alıcı kısımlarından. Gitmeyi pek çoğumuz düşünüyoruz ama başımıza ne geleceğini bilemiyoruz. İkisi dışında yirmi beş görüşmecinin hikâyesinde, göç edilen yere uyum geniş bir yer kaplıyor. Yabancılık, aidiyet hissinin yok olması, dışlanmak, yeni arkadaşlıklar kurmaya çalışmak ya da yalnızlığa alışmak temel meseleler. Memleket ve yurt düşünün yanı sıra yaşanan hayal kırıklıkları arasında çok derin olmayan ama yine de insanın yaşam enerjisini etkileyen faylar var. Burada kalmayı tercih edenler arasında, daha önce gidip yurtdışında yaşayan ama geri dönenler bulunuyor. Onlardan biri, “Kimse ne kadar yersizyurtsuz olursa olsun ya da ne kadar dünya vatandas¸ı oldugˆunu hissederse hissetsin yurtdıs¸ına iseyerek gitmez (...) I·steyerek gittigˆini zanneder de gittigˆinde darmadagˆın olur” diyerek belirtiyor duygularını. Dünyanın pek çok yerinde ırkçılığın bu kadar yükselmesi gitmeme nedenlerden biri olarak görülüyor. Kalmasının nedenini, “Bütün o beraber olma durumunda bir tür kendini emanet etme var; tas¸a topragˆa, es¸e dosta” diye anlatıyor görüşmecilerden biri. Buraya bizi ayağımızdan en çok bağlayan şeylerden biri gerçekten bu. Türkiye’yi kötü bir hâlde bırakıp gidenlerin, göçtüğü yerlerde içi rahat etmiyor ama burada da çaba sarf edecek derman git gide azalıyor. Bekir Ağırdır, kitabın sonundaki söyleşisinde Türkiye’nin sorunlarına başka bir gözle bakıyor. “Yüz yıldır Kürt meselesini, altmış yıldır anayasayı güncellemeyi konus¸uyoruz. Arus Yumul hocanın tespitiyle bunların çogˆu marka sorunlar” diyen Ağırdır, Türkiye’nin pek çok açıdan bir yarılma yaşadığını anlatıyor. İnsanların bununla yaşamayı öğrenmesi iyi mi kötü mü, bu başka bir tartışma konusu sanırım. Gözde Kazaz ve İlksen Mavituna’nın hazırladığı Bu Ülkeden Gitmek, göç fikri akla düştükten sonra okunabilecek doğru kaynaklardan. Gidenlerin hikâyelerinde hepimize yol gösterecek bilgiler bulunduğu gibi kalmakta ısrarlıysak yalnız olmadığımızı görmemiz için bir fırsat. Kitap bittiğinde, herkes bulunduğu yerde iyiye ve güzel denk gelir demekten başka çare de yok. n Bu Ülkeden Gitmek / Gözde Kazaz, H. İlksen Mavituna / Metropolis Yayınları / 136 s. 30 15 Kasım 2018 KItap