Katalog

CUMHURİYET KİTAP’IN 1500. SAYISI >> gelmişti. Kitaba ve okumaya olan aşırı ilgim nedeniyle böyle bir derginin kapatılmasına göz yumamazdım. İlhan Selçuk’un yanına çıkıp bunların önemli dergiler olduğunu ve kapatılması gerektiğini söyledim. “Çıkaracak eleman yok elimizde” deyince de dergileri çıkarabileceğimi söyledim. Cumhuriyet Kitap maceram böyle başladı. 136. sayısında yayın yönetmenliğini üstlendiğim Cumhuriyet Kitap’ta teknik konuları ise sevgili arkadaşım Dilek Akıskalı yüklendi. Dergiyi 145. sayıya kadar Celâl Üster’le ortaklaşa yönettik. Üster’in 145. sayıda gazeteden ayrılmasıyla derginin yönetimini tek başıma üstlendim. Ve geldik 1500. sayıya... Osmanlı’da ve Türkiye Cumhuriyetinde çıkarılan ilk kitap ekleri ve dergilerinin serüveni pek iç acıcı değil. Ömürleri uzun olmamış. İlk kitap dergisi 1914 tarihini taşıyor; adı “Matbaacılık ve Kitapçılık.” Logosunun hemen yanında da ‘Türk Yurdu Kitaphanesinin Nâşiri Efkârıdır, Şimdilik Ayda Bir Çıkar’ bilgisiyle yayımlanmış. Küçük boyutlu “Matbaacılık ve Kitapçılık”, İstanbul’da sadece Hakkı Tarık Us Kitaplığı’nda ve Ankara’daki Millî Kütüphane’de vardır. Kütüphanelerde az bulunan ve sekiz sayfalık bu dergi, matbaacılık ve kitapçılık hakkında çıkan ilk bağımsız yayındır. Perşembe 4 Kanunevvel 1330’da [17 Aralık 1914’te] yayımlanmıştır. Bu derginin içinde sadece kitapçılık, yayıncılık, matbacılık ile ilgili yazılar yer alıyor. Görsel bir özelliği bulunmayan bu süreli yayın sadece bir sayı yayınlamlanabilmiş. Bundan sonra yayımlanmış kitap dergilerinin adları ve çıkışkapanış tarihleri şöyle: Kitap ve Kitapçılıkle Livre et Librairie: (On Beş Günde Bir Çıkar Mecmua) Sahibi İmtiyaz: Hakkı Tarık Us, Mesul Müdür: Refik Ahmet Sevengil, 1 Kanunsani 193615 Nisan 1937 arası yayımlanmıştır. Otuz sayılık bu dergi, kitap tanıtma dergileri ve yayın tarihi açısından çok önemli kaynaklarımızdandır. Ayın Bibliyoğrafyası Yeni Çıkan Kitaplar İmtiyaz sahibi ve mes’ul müdürü C. Selek. İstanbul’da Üniversite Kitabevi tarafından çıkarıldı. Birinci sayısı Ocak 1942 tarihlidir. Gördüğümüz son sayı ise 1 Kanun 1943 tarihli 23/24 numaralı sayıdır. Memleketimizde ve Dünyada Kitaplar Sahibi: Oktay Verel, Yazı İşleri: Tuna Baltacıoğlu. Memet Fuat’ın da kadrosunda yer aldığı dergi, İstanbul’da 1 Şubat 1950’de çıkmıştır. Son sayısı (91011) numaralarını taşıyan dergi, Aralık 1950’de kapanır. Yeni Yayınlar (Aylık, Fikir, Sanat ve Bibliyografya Dergisi) Temmuz 1956’da Muharrem Mercanlıgil tarafından çıkarılan ve her yıl yeniden numara alarak süren dergi, uzun soluklu kitap tanıtma dergilerimizden biriydi. 288 sayı yayımlanmıştır. Kitap Dünyası (Kitapseverlerin Bilgi Kılavuzu) Vasıf Ülkü’nün sahibi olduğu bu derginin yazı işleri müdürü Rakım Çalapala’dır. Güven Basımevi’nde basılan derginin 1957 Mart ve Nisan aylarında basılan iki sayısı elimizde. Kitap Belleten (Aylık Bibliyografya, Biyografya, Kültür Tarihi Dergisi) Elif Kitabevi sahibi sahaf ve felsefeci Arslan Kaynardağ tarafından yayımlanan dergi 43 sayı çıkmıştır. İlk sayısı 1 Kasım 1960’ta çıkan bu önemli derginin son sayısı Eylül/Kasım 1965 tarihli. Kitaplar Âlemi (Aylık Bibliyografya ve Biyografya Dergisi) Aydın Sami Güneyçal tarafından 1 Mart 1962’de Ankara’da çıkarılan dergi dokuz sayı yayımlanmıştır. Kitaplar Arasında (Aylık Kitap Dergisi) Metin Toker’in sahibi olduğu derginin ilk sayısı 1 Nisan 1968’de yayımlandı. Yazı İşleri Müdürlüğünü Salih Neftçi’nin üslendiği derginin Ressamı Cemil Ünlütürk’tür. Elimizde iki sayısı bulunan derginin son sayısı Mayıs 1968 tarihlidir. Kitaplar (Aylık Dergi) Sahibi: Aziz Üstel, Yazı İşleri Müdürü: Selami Sargut’tur. Ankara’da Şubat 1972’de çıkmaya başlayan derginin elimizde dört sayısı vardır. Son sayı, Mayıs 1972 tarihini taşır. Günümüzde Kitaplar (Aylık Kitap Dergisi) Yöneten: Tarık Dursun K., Sahibi ve Yazı İşleri Sorumlusu: Neriman Kakınç, Yönetim Yeri: Kurul Kitabevi. Birinci sayısı Nisan 1973’te çıkan derginin görebildiğimiz son nüshası Şubat 1974 tarihlidir ve onuncu sayıdır. Derginin ikinci Dönemi Ocak 1980 tarihlidir. Sahibi ve genel yayın yönetmeni Tarık Dursun K., Yazı işleri sorumlusu: Mehmett Harmancı’dır. Eylül 1980 tarihli dergi, son sayı olmalıdır. Sergi (Aylık Kitap Dergisi) Mayıs 1974 tarihli ilk sayısı bulunan derginin sahibi ve yazı işleri müdürü L. Kaynak’tır. İstanbul’da Sebat Matbaası’nda basılan bu kitap tanıtım dergisi; Bilgi, Cem, Gerçek, Yeditepe,Yöntem, Gözlem, Sosyal yayınevi gibi yayıncıların kitaplarını tanıtıyor. Yazardan Okura Kitap Dünyası (İki Aylık Kültür ve Yayın Dergisi) Derya Dağıtım A.Ş. tarafından OcakŞubat 1980 tarihinden yayımlanmaya başlayan derginin EylülAralık 1980 tarihli son dört sayısı elimizde. Sorumlu yönetici Ebubekir Erdem, Teknik yönetici Mustafa Kutlu’dur. Neşko, Sınırlı Sorumlu Neşriyat Tüketim Kooperatifi (YayınHaberleşmeTanıtma Dergisi) Sınırlı Sorumlu Neşriyat Tüketim Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı sahaf ve yayıncı Ali Ertem’in sahibi olduğu derginin Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Ömer Minnetoğlu’dur. İstanbul’da iki sayı çıkan dergi, Ekim 1981 ve Haziran 1982’de yayımlanmıştır. Kitap Gazetesi Mart 1992’de birinci sayısıyla okurlara sunulan kitap tanıtım dergisinin ilk on iki sayısı on beş günlük, sonrakiler ise aylık olarak çıkmıştır. Aralık 2001’deki 123. sayısında, “Son” yazıyorsa da Şubat 2002’de çıkmış 125. sayı elimizde. İlk altı sayısı Ateş Ajans, tarafından basılan derginin 7. ve 8. sayıları Beyoğlu Yayıncılık, 9. sayıdan sonrası İstanbul Kütüphanecilik ve Kitapçılık tarafından yayımlanmıştır. Bu sayılardan itibaren derginin sahibi Mustafa Karaca, genel yayın müdürü Metin Cengiz’dir. Karaca, derginin son sayısına kadar yönetim ve yazı işleri sorumlusu olarak görülüyor (Dergiler konusundaki desteği ve bilgisi için Emin Nedret İşli’ye sonsuz teşekkürler). Cumhuriyet Kitap’tan sonra, kitap eklerinin sayısında bir patlama yaşadık denilebilir. Yirminin üzerinde gazete ve birkaç dergi kitap ekleri vermeye başladı. 1990’larda Türkiye’de yılda 1500 tür kitap yayımlanırken günümüzde bu sayı 60 bin dolayında. Ne kadar sevinsek azdır. 1992’nin Nisan ayından bu yana Cumhuriyet Kitap’ta neler olduğunu Cumhuriyet Kitap Eki’nin ilk ve 1499. sayısı. şöyle özetlemek mümkün: Önce derginin sağlıklı olarak yayımlanabilmesi için bir Danışma Kurulu oluşturuldu. Bu kurulda saygıyla ve sevgiyle andığım üç kişi; Memet Fuat, Cevat Çapan ve Onat Kutlar yer alıyordu. Çıkan kitaplar pazartesi günü birlikte değerlendiriliyor, sonra da onlarla ilgili yazı için yazarlarımıza gönderiliyordu. Bu yöntem sevgili Onat Kutlar’ın alçakça öldürülmesine kadar devam etti. Memet Fuat ve Cevat Çapan, Danışma Kurulu’ndaki görevlerini Memet Fuat’ın ölümüne kadar sürdürdü. Sonrasında herhangi bir danışma kurulu olmadan sürüp geldi derginin yayını. İlk sayılarımızda yine sevgi ve saygıyla andığım Melih Cevdet Anday’ın kitap değerlendirme yazıları yer aldı dergimizde. Sonraları 1998’de saygı ve sevgiyle andığım dostum Fethi Naci ve çocuk sayfalarımızı hazırlamak üzere Aytül Akal, 2003’te Nilay Yılmaz ve Sadık Aslankara, 2004’te Feyza Hepçilingirler, Asuman KafaoğluBüke, Mustafa Şerif Onaran, Semih Poroy, 2005’te Selçuk Altun, 2006’da da Enis Batur, Metin Celâl, Erdoğan Aydın; 2009’da Celâl Üster; 2016’da da Emin Nedret İşli dergimizin sürekli yazarı ve çizeri oldu. İlk sayımızdan bu yana da İlker Mumcuoğlu bulmacalarımızı hazırlıyor. Cumhuriyet Kitap’ın bugünkü kadrosu şu dört isimden oluşuyor: Turhan Günay, Dilek Akıskalı, Ali Bulunmaz ve Eray Ak. Ayla Atamer arkadaşımız da dergimizin reklam ve ilan işlerini yürütüyor. Bir derginin 1500. sayıya ulaşması, yayımlamaya başladığınız sıralarda, ulaşılamayacak bir hedef gibi gelir insana. Bugün 1500. sayımızı yayımlıyoruz. Mutlu bir rastlantıyla peşinden hiç ayrılmadığımız kitapların bir fuarına, TÜYAP 37. İstanbul Kitap Fuarı’na rastlıyor 1500 sayımız. Bu 1500 sayıyı kimler çıkardı derseniz, adlarını sıralamaya sayfalar yetmez. Hepsi ödenemez borçlar bıraktılar üzerimize. Aramızdan ayrılanlara saygımız ve sevgimiz hep sürecek. Yaşayanlara ise sonsuz sevgi ve saygı. Çok şeyler kattınız bizlere ve yayın dünyamıza. Cumhuriyet Kitap’ı hazırlayanlar olarak dergimizi bu sayıya ulaştıran Cumhuriyet gazetesi yönetimlerine, yazarlarımıza, yayıncılarımıza, okurlarımıza ve dergimiz yazarlarına teşekkür ederiz. n KItap 1715 Kasım 2018