Katalog

T 8 OCAK PAZAR ürkçe Günlükleri FEYZA HEPÇİLİNGİRLER akın bir zamanda bir çocuk kitapları listesi vermiştim; ama tatilin başını kaçırmadan yenilerinden bir bölümü de eklemeliyim. Hani çocukların okuma zamanını yakalayalım diye… Gülten Dayıoğlu Mo’nun Gizemi dizisini, 3. kitap İkizler’le (Altın Kitaplar) bitirdi. Yine çocukları bekleyen heyecanlı bir serüven… Muzaffer İzgü’nün, bembeyaz kâğıtlı, renkli resimli, kalın, ciltli kitabının adı: Kedicik Patileri Minicik (Bilgi Yayınevi). O güzel resimleri yapan da Süleyman Özkonuk. Bilgi Yayınevi Halikarnas Balıkçısı’nın öykülerinden 12’sini, çocuklar için Gülen Ada adıyla yayımlamıştı; kitabın 4. basımı çıkmış. Çocuklar Balıkçı’nın coşkulu biçemiyle tanışmak için büyümeyi beklememiş demek. Mavisel Yener’in Dolunay Dedektifleri dizisinin 5. kitabı Ölüler Ormanı da yeniden basılmış. (Resimleyen: Murat Sayın) Yener’in Çılgınlar Sınıfı dizisinin de iki yeni kitabı var: Korsan Takımı ve Çıldıran Kasaba. İkisini de Dorukhan Özcan resimlemiş: Bilgi Yayınevi’nin öteki çocuk kitapları arasında tanıdık adlar var: Hidayet Karakuş’un kedili öykülerden oluşan Sahibini Gezdiren Kedi’sini de Murat Sayın resimlemiş. Murat Sayın’ın resimlediği bir başka çocuk kitabı Melike Funda Kaynak’ın Senfonik Öyküler’i. Batıkent Çocuk Şenliği’nin yazarı Necla Ülkü Kuglin, resimleyeni ise Cavit Yaren. Marion Montaigne’in yazdığı ve resimlediği Hayvanların Çılgın Yaşamı (Desen) bilgi veren dört dosyadan ve kitabın sonundaki eğlenceli testten oluşuyor; baştan sona resimli. “Ne zaman / Aynı yoldan / Geçsem / Bir taş takılır / Ayağıma / Oysa / O kadar da / Uzun değil ayaklarım / Bu taş / Arkadaş mı arıyor / Yoksa…” Çocuklar için bir şiir kitabı… Atila Er yazmış, Babıâli Kitaplığı basmış: İlknur Büyümek İstemiyor. Devamı haftaya… Y bu tür seslenmeler var ama farklı anlamda. Eskiden ilk doğan çocuklara, ölen anne ve babanın adları verilirdi. ‘Annem’, ‘babam’ gibi seslenmeler sadece bu çocuklar için kullanılırdı, tüm çocuklar için değil.” diye bir açıklama iletti. Ben pek katılamadım; ama bu kullanımın Amerikan dizileriyle bağlantılı olduğunu da düşünüyor Işıksoluğu: “Kentlerdeki kullanış şekli Amerikan dizilerinden kaynaklanan bir özenti. O dizilerde erkekler diğer bir erkeğe genellikle ‘adamım’ diye seslenir.” diyor. İnternetteki dilin “iç sızlatıcı” olduğunu söyledikten sonra, “Eskiden en doğru Türkçenin İstanbul’da konuşulan dil olduğu söylenirdi. Oysa günümüzde kentleşmemiş kenttekiler Türkçeyi giderek bozuyor, yavanlaştırıyor.” diye ekliyor. 12 OCAK PERŞEMBE Sevgili konuklarımı dün yolcu ettim. Gittiler. Kızım, damadım, ille de torunum, yaza kadar, demek en azından dört beş ay, sanal görüşmelerin dindiremeyeceği bir özlemle özlenecek. 13 OCAK CUMA Türk Dil Kurumu Başkanı Şükrü Haluk Akalın görevinden ayrılmış. Kötü haber! Birileri bıktırmış olmalı Akalın’ı. Gazeteci deyişiyle bir “uzlaşma zemini” bulunmuşken, kimi yanlışlar kabul edilip düzeltme yoluna gidilmişken, hele yerine ondan daha iyi birinin gelmeyeceği bu kadar açıkken… Çok kötü olmuş. 15 OCAK PAZAR Tülay Yücel, çok kişinin aklında dolaşan bir soru sormuştu: “Türkçede cümleye ‘ve’ sözcüğü ile başlanır mı?” Genel kural olarak cümle “ve” ile başlamaz; “ve” bağlaç olduğuna göre, iki tarafında bağlayacağı iki öğenin bulunması gerekir. Ancak, anlamı güçlendirmek için, dikkati ve’den sonrasına çekmek için, söze şiirsel bir tat katmak için cümlenin başında “ve” kullanılabilir. Çok büyük bir yanlış sayılmaz. 16 OCAK PAZARTESİ Semra Bayrı, “İddialı bir yarışma programında ‘Hangisi yanlış bir kullanımdır?’ şeklinde bir soru soruldu. Seçenekler: a) artık yıl, b) arabesk, c) armatür, d) nüans farkı (olarak verildi) yarışmacı d şıkkı dedi ve kazandı. Halbuki ‘nüans’ hem ‘ayrıntı’, hem de ‘fark’ anlamına gelir ve de biz ‘nüans farkı’ diye kullanırız. Yanlış mı düşünüyorum? Lütfen beni aydınlatın.” diye yazdı. “Kim Milyoner Olmak İster?” miydi programın adı? (Bu adda beni rahatsız eden nedir?) Ben de izlemiştim o programı, bu sorunun sorulmasına da sevinmiştim. Çünkü yaygın bir yanlıştır şu “nüans farkı” kullanımı. Türkçe sözlüklerde “nüans”ın anlamı, “ince fark, ayırtı” olarak verilir. Sözcüğün içinde zaten “fark” anlamı varken “nüans farkı” demek, aynı anlamın yinelenmesi olduğundan yanlış sayılır. ? [email protected] [email protected] www.feyzahepcilingirler.com ‘çıkışmak” olması doğru olmaz mı? Verilen haberdeki eylem açıkça ‘çıkışmak’ çünkü.” “Sert çıkmak”, yeni bir kullanım; bu yüzden sözlüklerde bile yer almıyor. “Çıkışmak”la aynı anlamda mı? Tam olarak aynı anlam değil bence. Çıkışmak, “azarlamak” demek. Karşı tarafta birinin olmasını gerektiriyor; oysa en çok Başbakan’ın konuşma biçimiyle örneklendirilen “sert çıkmak”, karşıda azarlanacak birilerinin bulunmasına o kadar da bağlı değil. Başbakan’a bakarak söylüyorum, “sert çıkan”, kendi kendisini sinirlendirerek ağır sözler etmeye başlayabiliyor ya da “onlar” diye hayali bir düşman icat edip o düşmana çatabiliyor. Sanırım bunu, yeni bir deyim olarak kabul etmek zorundayız. “Sert yapmak” diye benzerleri bile türedi çünkü. O da yanlışım yoksa “kızmış, öfkelenmiş rolü yapmak” anlamına geliyor. 9 OCAK PAZARTESİ Av. Mehmet Önder: “Yanılıyor da olabilirim; ama televizyon haberlerinde kulağımı tırmalayan bir deyim var: Sert çıkmak. Konuşmacı haberleri okuyor örneğin, ‘Başbakan muhalefete sert çıktı.’ diyor. Biri çıkıp ‘Pazardan fasulye aldım sert çıktı, kaynat kaynat pişmiyor’ dese, tamam. Buradaki ‘çıkmak’ sözcüğünün 10 OCAK SALI Okurlarımla aramda sessiz bir anlaşma oluştu. Ben, “Okurlarımdan bilen vardır” ya da yalnızca “Bu konuyla ilgili bilgim yok” dediğimde kesinlikle sesime yanıt veren bir ses gelir. Sema Haznedar’ın anne ve babaların çocuklarına “annem”, “babam” diye seslenmelerinden yakınan iletisine yer verdiğimde “Anadolu’da böyle bir seslenme alışkanlığının olup olmadığını bilmiyorum” demiştim. Dr. Mehmet Ali Işıksoluğu: “Ege’nin bazı yörelerinde BULMACA Önce aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmaya çalışın ve her bir harfi bir yatay çizgi üzerine gelecek biçimde yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harfleri bulmacadaki aynı sayılı karelere aktarın. (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir satırın sonunda kara kare yoksa bu, sözcüğün alttaki satırın başına sarktığını gösterir.) Bulmaca tamamlanınca, sorulan tanımların karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukarıdan aşağıya doğru 2011 Behçet Aysan Şiir Ödülü’nü, “Sana Şehir Gelecek” adlı şiir kitabıyla kazanan şairin adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse aynı kitaptan bir şiir alıntısı ortaya çıkacaktır. Dikkat: “D/46”, “R/50”, “R/77” ve “Ş/38 harfleri ipucu olarak yerlerine konmuştur. 20 1 D 2 G 3 D 4 H 5 F 6 J 7 F 8 B 9 B 10 E Hazırlayan: İLKER MUMCUOĞLU 11 D 12 D 13 G 14 E 15 D 16 A 17 A 18 G 19 D 39 2 71 13 18 I 21 I 22 C 23 E 24 J 25 A 26 I 27 I 28 E 29 I 30 C 31 B H. Vişne ve kirazdan yapılan bir içki. 32 D 33 J 34 E 35 B 36 I 37 C 38 Ş B 39 G 40 B 41 B 56 73 55 4 51 I 42 E 43 J 44 C 45 A 46 47 F 48 E 49 E 50 D 52 A 53 I 54 I 55 H 56 H 57 B 58 61 C 62 J 63 I 64 I 65 A 66 A 67 D 68 E R 59 E 60 I 69 B 70 A I. Edib Ahmed’in, erdemli kişi olmanın yollarını, ahlak ilkelerini açıkladığı yapıtı. 21 75 29 36 54 53 60 63 71 G 72 F 73 H 74 E 75 I 76 I 77 R 78 A 79 I 80 E 79 64 20 76 51 26 27 J. Eş, emsal, akran. Tanımlar ve sözcükleriniz: A. Hafif ve hoppa. C. Maskeli bir çizgi roman kahramanı. 74 34 59 23 48 24 62 33 6 43 65 70 17 16 66 52 25 45 78 B.. “Ertesi günü kardeşimin büyük … …” (Memduh Şevket Esendal). 61 37 30 22 44 D. Kendine mal etme. 49 28 42 80 10 14 68 F. Eski bir Mezopotamya uygarlığı. 1144. sayının çözümü: A. EBEDİ AŞK, B. 32 11 19 12 15 67 1 3 E. “Göze mi Geldik” adlı şarkıyı da muhteşem söyleyen, bir zamanların ünlü Türk sanat müziği şarkıcısı. 5 72 47 7 G. Kıbrıs’ta yetişen bir meyve. 26 58 41 8 40 69 9 35 31 57 Şiir: “Belki adressiz bir intihar mektubuydu/ bir avuç masaldı belki/ her okuyuşunda uykuya daldığım sesi!” BEYBİ, C. TUYUĞ, D. ABBAS SAYAR, E. NUDİZM, F. MOBİDİK, G. IL, H. SUYUKÇULUK, I. IHLARA VADİSİ, J. RUH, K. LEEDS UNİTED, L. IRK. CUMHURİYET KİTAP SAYI 1145 OCAK 2012 ? SAYFA 35