Katalog

OKURLARA bir ayırımcılığa dayanır; dünya çapında ve hep günceldir. Nerede olursa olsun, erkeklerle kadınlar arasında derin bir eşitsizlik güdülür; çapı, ülkesine göre değişir bu eşitsizliğin. 19. ve 20. yüzyıllardan başlayarak kadın hareketinde bir devrim yaşanmaya başlamıştır. Server Tanilli’nin de önemle belirttiği gibi bu devrime karşı çıkmak ise mümkün değil. Bu devrime gecikerek de olsa, Türkiye de katıldı. Bu süreçte, kesin ve radikal adımları atan da Aydınlanma’dan gelen, bağımsız, laik ve demokratik Cumhuriyet’tir, kazandırdığı da başta Medeni Yasa ve kadınların ufuklarıdır. Kadınların başta İslamcılar olmak üzere yeminli düşmanları da var ve kadın yazıktır ki hâlâ “ikinci sınıf” ülkemizde. Yolları asıl açacak olan her şeyden önce kadınların bilinçlenmesi ve eylemi olacak kuşkusuz. Tanilli kadınların, kadınlarımızın da bu uğurda, ne olursa olsun savaştıklarını yazıyor kitabında. Server Tanilli ile ‘Ne Olursa Olsun Savaşıyorlar’ adlı kitabını konuştuk. 77 yıllık yaşamında bir an bile inançlarında en ufak bir sapma olmadan yoluna devam eden, barışta insanlığın refahı ve aydınlanması, savaşta saldıranların, güçlünün yanında değil de ülkesini ve hakkını savunanların yanında yer alan siyasi bir kişilik, bir bilim kadınıydı Behice Boran... Emel Koç’un, kaleme aldığı ‘BehiceBir devrimci... Bir kadın... Bir anne...’ adlı biyografi kitabında imlediği gibi ömrünce olayların tam ortasında yaşadı. Emel Koç’la “Behice” kitabı üzerine bir söyleşi yaptık.. Bol kitaplı günler... Kadın sorunu, “cinsel” P adırganmış, tartışılıyor: Bir edebiyatçı, yayınevinin “Müslüman bir Yazar” üst başlığıyla kitaplarına kampanya düzenlemesini nasıl kabul eder? Burada, bir kabul edip etmeme sorunu doğduğunu sanmıyorum kendi payıma: Söz konusu ‘reklam ve halkla ilişkiler’ kararı, ortak bir pazarlama siyasetinin sonucunda verilmiş olsa gerektir. ervasız Pertavsız ENİS BATUR Cemaat yazarlığı Y Sorun, “Müslüman” sıfatında değil kaldı ki: Laik, Kemalist, Sosyalist, Milliyetçi olsa ne değişir? Müşteri profili tanımı edebiyatın çerçevesini çizecekse, “Beşiktaşlı bir yazar”, “Eşcinsel bir yazar”, “Kayserili bir yazar”, “Şizofren bir yazar” ve benzeri konumlandırmalar da farklı bir mantığın ürünü sayılamazlar. Türk edebiyatında bir cemaatın sözcüsü duruşunu benimseyenlerin varlığı yeni değildir. Zaman içinde, yıldızı sönen cemaatı terk edip yıldızı parlayan cemaata transfer gerçekleştirenlerle de karşılaşıldığını biliyoNecip Fazıl Sezai Karakoç ruz. Bir günden ötekine, taban tabana zıt anlayıştaki basın organlarında yer kapan da yakınlık duymadım hiçbir zaman. Bu durum, edebiyatçılar tanıyoruz. onların “iyi”liklerini görmezlikten gelmeme yol açOkur cemaatı ufalınca, cemaat okuru önünde madıysa, yalnızca okur olmayışıma bağlanabilir saf tutmayı yeğledi kimi şairler, yazarlar. Gizilgücü bu, okuryazarım ben: Yazma biçimlerine sade sönen ideolojilerin yerine şıpınişi yenisini geçirokurdan fazla ilgi duymam doğal. mekte sakınca görülmedi. Sanıyorum, buna ‘vaDünyasına sokulduğum, yazma biçimlerini pek roluş mücadelesi’ deniliyor. Bugün, cemaata sırtıbenimsemediğim örnekler de var öte yandan: Konı dayamayan, bireysel duruşunu her şeyin üzeestler ya da Huxley gibi. Hiçbir şairi sokamam bu rinde tutan edebiyat adamı birkaç yüz okurla yekategoriye: Şiir, bana kalırsa, ayrıştırılamaz. tinmek durumunda. Seçtiğimiz şairler, yazarlar aslında birleştiren, Dünya görüşüne, siyasal tercihlerine, ideolojisibuluşturanlardır: Dünyaları da üslupları da sarar ne içtenlikle bağlı edebiyatçıları ayırıyorum ben. bizi. Sezai Karakoç’un müslümanlığında, Ahmet OkBir yazarın dünyasına yakınlık duymak, onunla tay’ın sosyalistliğinde, Tahsin Yücel’in kemalizgeniş çapta ortaklıklar taşımakla mı ilintili? Öyle minde ne cemaat dayanışması çıkarcılığından düşünmüyorum: Michel Tournier’nin dünyası sarıeser vardır, ne herhangi bir stratejik kaygı: Bir deyor beni örneğin, oysa aramızda ciddi ortaklıklar ğer dizgesine sahiden bağlıdırlar. Bunu hem kulbir tek denemelerinde görüyorum, beğendiğim ve lanmazlar, hem kullandırılmasına izin vermezler. önemsediğim romanlarında değil. Ülkelerin toplumsal, siyasal, ideolojik borsalaHayır, kural aramıyorum. rında yaşanan inişler çıkışlar, böyle insanların seBir sorun dizisinin arasında dolaşıyorum. ? çimlerini etkilemez. İnançlarını, duruma göre alım satım işlemlerine tabi tutmaz onlar. Ötekiler, Cemal Süreya’nın bir eğretileme olarak kullandığı “fırsat rantı”nı düz anlamıyla kullanıyorlar. Cemaat okuru, postnişinlik düşlerini de besliyor. Yahya Kemal’in, Necip Fazıl’ın yerini almak istiyor birileri. Cemaat aptallardan oluşmuyor oysa: Düzmece yalvacı yutarlar mı? Aynı sendromu, Nâzım’ın “tahtı”nı kollayanlarda görmüştük. Sıkı şair, sıkı yazar, bırakalım cemaat okurunu, okur cemaatına da sırtını yeri geldiğinde dönmeyi göze alan kişi. Geçimsizliğinin kaynağında doğru bildiğini okumak vardır. Gereksinme duyarsa, lama gibi tükürür de. YAZARIN DÜNYASI, ÜSLUBU İyi yazarı belirleyen iki temel unsur var: Dünyası ve yazma biçimi. “Biçimiçerik” sorunu aşılalı yıllar oldu, gelgelelim bir yanıyla hâlâ geçerlidir o iki kutup. Okur konumumuzdan, bu ikili ayrışır da. Dünyasına uzak kaldığım iyi yazarlar oldu: İkide bir Valéry ile Eliot’ı anmışımdır ama dahası var: Joyce’un, Proust’un dünyalarına TURHAN GÜNAY eposta: [email protected] [email protected] Yahya Kemal Michel Tournier İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına Orhan Erinç?Genel Yayın Yönetmeni: İbrahim Yıldız?Yayın Yönetmeni: Turhan Günay? Sorumlu Müdür: Miyase İlknur?Görsel Yönetmen: Dilek Akıskalı?Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş.?İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli İstanbul, Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0(212) 343 72 64?Baskı: DPC Doğan Medya Tesisleri, Hoşdere Yolu, 34850 Esenyurt İSTANBUL.?Cumhuriyet Reklam: Genel Müdür: Özlem Ayden/ Reklam Müdürü: Eylem Çevik?Tel: 0 (212) 25198 74750 (212) 343 72 74?Yerel süreli yayın?Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir. CUMHURİYET KİTAP SAYI 1071 SAYFA 3