Katalog

...KISA KISA... Hayali Diller Ë Zülal GÜNEY ayali Diller, dilin oluşumu ve sürekli yeniden oluşumu üzerine derinlemesine bir inceleme kitabı. Marina Yaguello, Hayali Diller’de, egemen dilin aksine, dilin her türden kullanımına titizlikle eğilerek, dil konusunun aynı zamanda yoruma açık, göreceli tanımlamasının yanı sıra oldukça geniş sınırlarında gezinmiş. Durağan, bir kez tanımlandıktan sonra tanımlanan çerçevede kalmayan dilin, sadece yaşam pratikleriyle, ilişkilerle, nesnelerle sınırlı olmayıp çok çeşitli alanlarda yaratılan ve sürekli gelişen bir olgu olmasından hareket eden Hayali Diller, dilin ne olduğuna ilişkin geniş bir alan açıyor. Dilin beslendiği kaynaklarından biri olarak ütopya, aynı zamanda kitaba adını veren temel bir alan olarak yer alıyor kitapta. Ütopyanın etimolojisinin de incelendiği bölümde düşüncelerin tarihiyle ideolojilerin tarihini birbirinden ayırmamış yazar. Zira “bilime, olguların doğrudan gözlemine dayalı kanıtları elinde tutmak yeterli olmayacak, ideolojik olarak geçerHayali Diller/ Marina Yaguello/ Çeli kılınması ve desteklenmesi” de gere viri: Necmettin Kamil Sevil/ Yapı Krekecektir. Bir düşünce ya da kuramın di Yayınları, 2008/ 307 s. dogmaya dönüşür dönüşmez hiç bir olgunun bu duruma direnemeyeceği tespitini yapan yazar, bunun, “genel olarak bütün Ë Güngör GENÇAY düşünceler tarihi usret Ertürk, düşünsel eksenine insanı ve insani deve özel olarak da ğerleri koyan bir yazar. Daha önceki kitaplarıyla tadil üstüne düşünnıdığımız yazar, bu kez “Güzel Gelecek” adlı kitaceler, düşle olgubındaki öykülerle merhaba diyor. Bu öykülerde, lar arasında ideoyaşamınızla örtüşen gerçekleri bulacak ve severek okuyacaklojinin karar verdiği bir karşılaştır sınız. Ertürk’ün ilk kitabı olan “Köydeki Keklikler”de yirmi ma” olduğu sonu altı hikâye yer alıyor. Ertürk, öykülerini neyin üstüne kurarsa kursun, bir biçimde onları insana ve ilişkilerine bağlıyor. Teşcuna varıyor. his ve intak sanatlarını kullanarak yazdığı özgürlüğü savunan Söylence ve izleklerin dille ilişki “Kurma Ağacı ile Sarmaşık” böylesi örneklerden yalnızca biridir. Patronun oğlundan daha iyi okuyan işçi Rüstem’in oğsinde nasıl bir delunun yer aldığı “Tükürmek”; kendilerinin ezilip sömürülvinim izlediklerimelerine karşı duran gençlerin anlatıldığı “Çimenli’nin nin izinden gidilGençleri” hikâyeleri yazarın sınıfsal bir bakışla toplumla iç diğinde ise dili iliçeliğini de ortaya koymaktadır. Düşüncelerini kimi zaman gilendiren söylencelerin kaynaklan satır aralarında, kimi zaman dolaysız yansıtan yazar, bu yöndığı noktada bulu temini diğer kitaplarında yer alan hikâyelerinde de kullanmaktadır. ruz kendimizi. Ertürk’ün yaşamında önemli bir yer tutan öğretmenlik, yaSöylencenin topzarın yapıtlarında öğrenciöğretmen ve buna bağlı ilişkileri lumdan dışlanmadaha da öne çıkarıyor. Bu olgu, adından da anlaşılacağı gibi sına rağmen bilim varsılyoksul ilişkilerinin yer aldığı “Bir Günün İki ve tarihten önce Sabahı”nın dışında “Mor Ali, Kanatlı Karıncalar” adlı yapıtgelmesinin yanı sı larında yoğunluklu olarak işlense de, diğer öykü kitaplarında ra bilimsel düşün da yer buluyor. Ne ki, zaman ve mekan değiştikçe doğal olacenin arka planın rak Nusret Ertürk hikâyelerinin de değiştiğini ve dalgalandıda olmazsa olmaz ğını görüyoruz. Gerek “Güneşler Kararmasın” gerekse “Gübir şekilde yer alzel Gelecek” adlı kitabında hikâye hacimlerinin küçülmesine dığını da görürüz. karşın el attığı konuların fazlalığı dikkat çekiyor. Selim’in Böylelikle söylenonarılan radyosundan dinlenen, iktidarın vermediği işçi mece, “düşüncenin mur hakları haberinden tutun, apartman içi ilişkilere ve Sivas en derin ve en evkıyımına kadar uzanan alanda hikâyelerini örüyor. “Güzel rensel düzeyi olaGelecek” kitabında Cumhuriyet gazetesinde yer alan yazılarak ortaya çıkarrından bir bölümü de bulunmaktadır. Bu durum sanatçı hakken, aynı zamanda kında düşünsel yazılarıyla öyküleri arasında karşılaştırma tarihi yapmaya yapmamıza olanak sağlamaktadır. katkıda” bulunaMizah öğelerinden de zaman zaman yararlanan Ertürk’ün caktır. Bu durum arı bir Türkçeyle oluşturduğu öyküler, güzel bir söylemle buda söylence, biluştuğu için rahatça okunabiliyor.? limle aynı şeyi söyleyecek, hayali Güzel Gelecek/ Nusret Ertürk/ Gerçek Sanat Yayınları/ olanla aklın, “mi116 s. tos’la logos’un H kaynaşmasını gerçekleştirerek gerçeğin başka bir yüzünü” ortaya koyacaktır. Nietzsche, Umberto Eco ve Michel Pierssens’ı dillerin keşfine ya da yaratımına “tutkuyla bağlı olan kişiler” olarak kaynak gösteren yazar, aynı zamanda evrensel dil yaratımı anlamında da oldukça çarpıcı örnekler sunmuş. Dilin her türden kullanımının ele alındığı Hayali Diller’in ilerleyen sayfalarında, bilimkurgu yazınıyla klasik çağın hayali yolculuğunu takip eden Yaguello, doğal dillerin savunulması ve zenginleştirilmesiyle bağlantılı olarak “aklın hapishanesi yapay dillere” kadar ilerlemiş. Böylelikle, Hayali Diller, dil olgusu ve onun tarihçesi, kullanım şekliyle ilgili bilgi vermekle kalmamış, dile nereden bakılması gerektiğiyle ilgili eksik ve yanlış bilgileri de gözden geçirmeye yönelik olanak sunmuş. ? Güzel Gelecek N SAYFA 28 CUMHURİYET KİTAP SAYI 992