Katalog

KISAKISA... KISAKISA... KISA DüSmüs Erkekler Masalı pencere kılıtlenır, "delı kaçmasın" dıye Tum onlemlere karşın, Haydar Emmı bır gun yok olur Annesı Onlara kapı pencere gerekmez, meczu bun yolu hep açık olıır, der KoyluJer Haydar Emmı'yı aramak ıçın toplandıklaıı sırada, herkes çığlık çığlığa bağırmaya başlar Haydar rmmı ucundan kanlar damlayan bır baltayla koyun oğret menını kovalamaktadır Arkasına taktıgı koylulerle ortalığı to/a dumana bogan Hay dar Emrnı, baltayı bırkaç ke/ savurur fakat vuramaz Oğretmen bır eve gırer, kapıyı kı lıtler yu/u kanlanmış gozıı donmuş delı, elındekı baltayla kapıyı kıımaya başlar Og retmenın karısı dışarda Kocamı kurtarın' dıyc lepınmektedıı Hajdar Lnımı acaba oğretmenı oldıııebıkcck mH Adem bır votka ıster Ne ıçeceğını sormak ıçın Hatıce adama bakar, adam da hafıf gıı lumseyerek ona bakar îkısının de nutku tutulur, donar kalırlar Bır sure sonra adam utanmı^ gıbı başını onune eğer Ilerlcyen gunlerde Hatıce, adamın resmını çızecek, ona çeçıt çeşıt pozlaı verdırecek ılk fırsatta da onıınla \atacaktn Hatiıc nın kafesınde Ingılızce transız ca Almanca konuşan mıışterıler de vardır, adam bunlaıın konuşmalarına kulak mısa hıı olııı nc dcdıklcrını anlaı, Adem'e çevı rılcr >apaı, onu ^a^ırtır Kafeden ayrılıp Adem'ın evıne gıderler Adam vuk olmak ısteme/, ağlar Ruhunu kımsesı/lık du>gusu kaplamii)tır Bu duygu, valnı/lık duvgusundan daha kotudıır Iste dığı /aman tıkla>abılece^ı bır kapı, bır pcnceıe sıkıldığında ıkı çıtt lal edecek bır dost aıaı kışı Adem her ıkı duyguyu da ya şamiijtıı dalaı gldeı Anncsının, babasının yuzlerını anımsavama/ bır tıırlıı Hepsı sı İınmı^ aydınlığa boğulmıış golgeler gıbı, varlıgını kor edeıı bır ıijikta vıtıp gıtmıştır Yalnı/ annesının kokusunu anımsar o ko kıı gı/lı bıt dıngu gıbı ka/ınmı^tırbeynı nc Kııkurtlu sabıııı kokusuna karı^mı^ kcskın lııııon koloması Bır de at kariijiı anılarının aıasma >aşlı dııcncinı vıtıımı^ bıı an once ınsanlaıın aıasından alıp başını gıtmek ıstcvcıı bır at Onu eskı bır aıabaya koşardı babası ve yokuş çıkarken omuzunu davardı arabanın kasasına, yııfka yııreklılı ğınden Adam gıtmek ayrılmak ıster Adem onu bırakm.17 Bıı kc/ Ncvın ın ofısıne gıderler Agzı ıyı lal >apan ış bılır gozu açık patavatsız, korkusuz bıı avukattır Nevın Onu onceden tanıyan Adem anlatır, anlatır Adam ıse anımsamaz, anımsama7 Avııkat şaşırır Adamın, bır adı olması gerekır kuşkusuz, ama yoktur ışte Sonunda avııkat masaya bır sozluk koyar Gozlennı yumup herhan gı bır sayfasını açar ve parmağını bır mad deye bastınr Orada ' Mustahak" yazmak tadır Adamın adı artık Mustahak'tır Adem, Mustahak'ın geçmışını, kımhğını bulmak ıçın her yolu denemeye başlar Bır lıkte otogarlara gıderler, geldığı otobusu belkı anımsar dıye Avııkatın gayretıyle em nıyete dek uzanır, kayıp arayanlara ulaşır lar Psıkıyatr doktor Tacı Bey'e başvururlar Mustahak uyutulur, hıpnotıze edılır, beytn dalgaları ıncelenır, sonuçta, bır ^ey elde edılemez Mustahak Adem'ın barında çalışmaya başlar Her ışı çabuk oğrenır, ıyı yapar, ken dını sevdırır Bann muşterısı artar Zaman zaman ressam Hatıce'nın evıne de gıder, bazen de orada yatar n Yılmaz ÇONCAR ANLATICI ADEM Roman bmncı tekıl kışı kıpıyle anlatılır Anlatıcının adı Adem'dır Bar ışletıt Bcyog lu nda Sevgılısı E/gı ozgut, rahat bır ka dındır Adem'le ara sııa <,ckı^ıılcı amaayıı lanıa/lar Arkadaşı Sedat'a goıc F/gı paha lılarından, dz gostcrıp çok alanlardanmış vc dc kalıtelı orospuymuş Bır orospu cğeı çok paı ı alır fakat \atma/sa ' kalıtelı olıırmıış Bıı gun Adcm'ın /ıyaıttçsı gelır bara Kol laıını masavı ko^mıış başını AA bu >astıg\ı yerleştmr gıbı kollarının ııstune bırakmıştıı Yum gorunmcv Bıı ara başını kaldırır, Adıın dıkkatle bakar, adam çok çırkındır Kocaınan burnu baktığı yerı huzursu/ (.dt.ii kıılı gıı gozlcrı vardıı Bıı gun once tlayak yeıııış, daha da çırkınlc^mı^tıı Adam, neıeden geldıgını kım olduğunu hiçbır i;ey bılmez anımsama/ Belleğını yı tırmıştır Llınde, askcılık yaparken, Adem'le bırlıkte çektırdığı bır fotoğraf var dır Adem, kendını tanır, kabullenır de, o resmın nerede, nasıl çekıldığını hıç anımsa maz Adın ne senın? Bılmıyorum tstanbul'da nıı yaşıyorsun? Bılmıyorum Evlı mısın 5 Bılmıyorum Soylenecek hiçbır soz yoktur Uğraşmak Adem'e du^er Adamı dı^arı çıkarır, yuru meye başlarlar Adem onde adam arkada, ? "Nereye gotureyım " dıye duşunen Adem' ın aklına ılk gelen, Hatıce'nın ışlettıgı kafe dır Hatıce aynı zamanda ressamdır, ama yaptığı resımler, Adem'e gore, kışıyı bunalı ma sokacak denlı ıç karartıcıdır Kafede, R ıza Kııaç'ın Duşmuş Frkekler Masalı" adlı ıomanı beş bolumden oluşuyor Her bolum, ayrıca kı sımlara avrılmış Konu bakımın dan kısımlar bırbırıyle ılışkılı ama bu ılışkı ler dchlı/ın sonunda bır gorunup bu \ıtcn olgun i!}ik gıbı Okıır savfalar aıasında ılcr lerktn belırsizlık, gızemler gcçmışı gelcee ğı bır an once oğrenme ısteğı ılc y.ıpıtı clın den bırakamıyor Ayrıca başlangıçta tck sayfanın ortasına ya/ılan u/aklardakı dostlaıa " so/uyle ya pılan gondcıme çok ıçtcn vc anlamlı Sıkıl dığımızda yalnızlıg'ımm duyumsadığımız da, aradığımız ozlediğımu ıı/aklardakı dostlarımı/ değıl rnıdır' Bunu ı/lcyen ıkıncı sayfadakı, Vladımır Nabukov, I lasaıı Alı Toptaş ve Mıchael ( unnıngham'dan yapılan alıntılar, yapıtı yenı okumaya başlayan kışıyı ıçerık haklun da bellı bır duşunceye yoneltmek vc yazın sal bır duygusallığa hazıtlamak bakımından çok yararlı olmuştur Ona tabancamı vcıdım 1 Ne yapaeağım bıınu' dıye sordu saf saf Olmek ıstemıyor muydun? tstıyorum, dedı Gıt, yan odada yap ne yapacaksan Roman bu konuşmayla başlıyor Yapıtın baş kışısı tabancayı alır, yandakı odaya ge çer, yatağa yatar, namluyu başına dayar ve tetığı çeker Sılah ateş almaz, mermı sıkış mıştır Bu denlı olumu ıstemenın elbet onemlı bır ncdenı vardır Okur, telaşla, hız la satırlaıı yııtar, saytaları çevırır, fakat ara dığını bulamaz, gızlere ulaşamaz Ta bancası patlamayan adam, daha once kı zamanların bırınde, belleğ'ını yıtır mıştır AnLıtıcı, çocukluğuna doner Kasa banın delılerı tamlarını tıklatır Annesı onları ıçerı alır Odada, sobanın yanın da, sıcak çorba verır Her delının bır oykıısu vardır Oykuler, bırbırını ta mamlar, ortıışur Zavallılar, eksık akıl larıyla gerçegı arar, bıılamaz, acı çeker ler Delı Semra, clınde paslı bır makas, saçlarını keser, yol yol olıır kafası Par maklarını sayar bınlerce kez, bazen tınsellığın doruğuna tırmanır azgın bır kedıye doner, ortalıkta gorunmez bir sure, kasabanın bazı kotu nıyetlı delıkanlıları ondan yararlanırlar Haydar Enımı, kasabanın varlıklısıdır, ama o da delırmıştır Odada, saat lerce aynı yerde, go/lerı bır noktaya dıkılı, otumr Akşam olduğunda kapı Rıza Kıraç, "Duşmuş Erkekler Masalı' adlı romanında Beyoğlu'nun arka sokaklarında barlarda, kafelerde yaşayan ınsancıkların, duygulannı, dertlerinı bunalımlarını yazınsal blr dllle anlatıyor eder, Protestanlaruı aptal olduklarını duşu nur Ühamı, kadınlara bayılır Ilk beş sanı yede, karşılaşüğı kadınların sırrına erebılır Kadınlara kesinlıkle dın, politika, ekonomı gıbı konuları açmaz Onları elde etmenın temel ılkesı "entelektuel zırvalıkları konuş mamaktır" der Hgınç tıplerın bır kımını da, genç yazın (edebıyat) meraklıları oluşturur Saatlerce aynı konuları konuşurlar, şıırler yazarlar, dergi yayımlamak ısterler ama adını bula mazlar, tartışmalar en başından yınelenır Dergının adı hakkında bır vargıya varciıkla rında, paraları olmadığım anımsarlar ve kapısını çalacakları para babalarının lıstesını yapmaya başlarlar Coşkun, bunlardan bırı dır Kadınlara şıır ya/ar ve Oğuz Atay'a hayrandır Adem'ın ışlettığı barın muşterılerı aıasın da eşcınseller de vardır ()nların bırbıı leı ı ne ıç çekerek bakışmalaıı kur yapmaları, hatta opuşmclerı yadırganmaz yeter kı ka fa goz yaran kavgaları olmasın Duşmuş erkeklere gelınce, onlar, barlar da gczınırken karşımıza çıkanların hepsıdır Adem de bunlardan bırı Alkolun beyınlerı ıyıce bulandırdığı sıgara tlumanının ortalı ğı sıs gıbı kapladığı bır ortamda cınsellık bır kadınla yatmak ısteğı, duşmuş erkekle rın tck konusudur Yapıtın ıkıncı vatısını oluştuıan bıından sonrakı bolumleıdc ola>lardakj gcıgınlık gıderek artar Mustahak ın durumu daha krıtıkleşıı, okurun kestıreme>eceğı, hıç bcklenmeyen sonuçlara ulaşır I abırentın çıkış kapısı bıılunur gıbı olıırsa da Yapıtta anlatım çok ıçtendır >apa\ susle melerc rastlanma/ Ruhsal durumlaı başa ııvla yansıtılmış konuya dcrmlık ka/andıı mıştır, orneğın 'Yıllardır ıçıme attığım çığlıkları seıbest bırakmak ıstnordum Daha once konuşa cak bırılerını bulamadığım ıçın mı gurıı lumdaıı nıı>) Bağırmak ıstıyoıdum her şeyı anlatmak, bır ku>u bulsa>tlım \a da koca man bır taş kutlesınde derın bır oyuk, ora ya doğru bağıracaktım 'Mıdas'ın kulakları eşek kulağı' (sayfa 121) " Sonuç olarak, "Duşmuş Lrkeklcı Masa lı" adlı romanında, Beyoğlu'nun aıka so kaklarında, barlarda, kafelerde yaşayan ın sancıkların duygulannı, dertlerinı buna lımlartnı, yazınsal bır dılle ve son sayfasına dek soluk soluğa ızlenecek bır kurguyla okurlara yansıtan Rı/a Kıraç'ı bu başarısı nedenıyle kutlar, yenı yapıtlarını beklerım • Düşmıiş Erkekler Masalı/ Rıza Ktrat,/ Roman/ Dogan Kıtapçıltk/ Mart 2005/ h tanbul/2Q0s Rebetiko BEYOĞLU'NUN BARLARI Beyoğlu'nun barları daha doğrusu o barlara gelen gıdenler llgınçtır Kımı sınır bozucudur hıç çekılmez, kımı her zaman aranır, ozlenır, kımının de, varlığı yokluğu na eşıttır Adem'ın barında, sınema yapım cısı Hasan Onder her zaman arananlardan dır Kendısı gcrçek bır beyefendıdır Ona gore, barlar bır okuldur Yeşılçam ıse akıl hastanesınden kaçanların buluşma yerı O, Park Otel'ın barında Şevket Sureyya, Yah ya Kemal, Peyamı Safa, Memduh Ün, Atıf Yılmaz, Lutfu Akad gıbı kalbur ustu ay dınlarla tanı^mış, soyleşıde bulunmuş bır kışıdır Bazen arkadaşlarıyla gebr, onlara ozel masa ayrılır Onlar ağır adamlardır, yalnızca konuştukları konu değıl kendılerı de ağırdır, ağır ıçerler, ağır şakalaşırlar, ağır gulumserler Arada aşklarını da anlatırlar, onları dıkkatle dınleyenlere Orıpnal muşterılerden bırı de Ilhamı'dır Isveç'te teolojı okumuştur ve "Ben aslında bırpapazım deı Buna karşın Hırıstıyanla rı hıç sevmez, Katolıklerden ıkı kez nefret D CÖktUğ HALİS ostas Ferrıs ın Rebetıko'su, edebı bır butun olarak onemlı noktalar uzerınde yukselıyor "Ilk olarak, yasaklanmış kultu rel bır oğe olarak Rebetiko nun tarıhı nın tutulamayışı nıtelığının araştırmacıyı K SAYFA 18 C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A YI 807