Katalog

Murathan Mungan bu kez de kadınlara bakıyor Kadınlığın 21 Hikâyesi ve kadmlık durumu Murathan Mungan 'Erkeklerin Hikâyeleri' antolojisinden sonra Kadınlığın 21 Hikâyesi' antolojisini de yayımladı. ilk kitabı daha önceki sayılarımızdan birinde tanıtmıştık. Bu kez ikinci kitabı tanıtıyoruz. a Yasemin Cüniz SERTEL* pozısyonuna sokar Mungan'ın Kadınlığın 21 Hikâyesi adını verdığı scçkı okuyucuya eşıt olmayan bu guç dengelerının toplumlar da nasıl ışledığını ve boylece kadının farklı boyutlarda nasıl somurulduğunu farklı or neklerle sunmaktadır KADIN SÖMURUSU Yırmı bır oykuden oluşan bu seçkıdekı oykulerı kadınlık durumunun dığer bır de yışlc kadın somurusunun nıtelığıne gore dort kategorıde ıncelemek mumkun olmak tadır İlk kategonyı kadınlann kendılerını, toplumsal normlar çerçevesınde anne, eş, kız çocuğu, sevgılı, metres rollerınde ancak bır erkck uzerınden tarıf ettıklerı oykuler oluşturmaktadır Dığer bır deyışle bu oyku lerdekı kadınlar, kadınlık bılıncınden uzakta hayatın anlamını ve kendı varolma sebeple rını hayatlarındakı erkeğın varlığıyla hısse debılırlcr Seçkıde Roadl Dahl'ın Son Per de'sını, Hanıf Kureıshı'nın Kız'ını, VS Pntchett'ın Bır Aıle Babası'nı ve seçkının son oykusu olan Elsa Morante'nın Nıne'sını bu kategorıde ıncelemek mumkundur Son Perde adlı oyku okuyucuya, varola bılme ve ayakta kalabılmc ener)isını tumuyle hayatını adadığı erkeğınden kocasından alan bır kadının hıkâyesını anlatır ve oyku kadınlık durumları arasında erkeğe psıkolo |ik bağımlılığa tıpık bır ornek teşkıl etmek tedır Varlığını aneak 'kışısel hızmet alanı' olan evınde eşıne ve çocuklanna hızmet ve rerek hıssedebılen kadın, kocasının olumuy le yaşama nedenını ve hayatının anlamını yı tırır Intıharın eşığındeyken bır arkadaşının yardımıyla, yaşadığı toplumsal dışıl rolune uygun bır hızmet alanında (Çocuk Esırgcme Kurumu'nda) çalışmaya başlar ancak bura dakı hızmetlen erkeğe bağımlılık alanında yaşadığı boşluğu doklurmak ıçın yetcrlı de ğıldıı Yaşamındakı bu buyuk boşluğu an cak başka bır erkekle doldurabıleceğı umu du onu yıllar oneekı sevgılısıne donmcye yo M urathan Mungan'ın Kadınlığın 21 Hıkaycsı adlı oyku seçkısı kadınlann 'kadınlık durumu'na bağlı olarak farklı zaman ve toplum kesıtlerınde dcğışmeyen yazgılarıyla ne şekılde somurulduklcrını anlatmaktadır 'Kadınlık Durumu ıse Mungan'ın seçkının onso/unde belırttığı gıbı 'kadınlaıın çocuk luklarından yaşlılıklanna omurlerı boyunca ıçinde yer aldıklan çeşıtlı durumlar , ya jjm boyu verdıklen varolma savaşı, anne, eş, kı/ çocuğu, sevgılı, metres olarak sureklı kendılerını bır erkek u?erınden tarıf etme nın ağır, uzun yolu, bu uğurda onlan çoğu kez karşı karşıya getıren ılışkılerın eşıtsı? arıtmetığı' olarak ıfade edılebılır Bu bağ lamda 'kadınlık durumu' zorlayıcı toplum sal normlar yoluyla belırlenmekte ve ıfade edılmekte ve ataerkıl sıstcm ıçınde bu duru ma bağlı olarak kadınlara toplumsal ko numları, toplumsal normlar aracılığıyla be nımsetılmekte ve yaşatılmaktadır Boyle bır toplumsal sıstemdc erkck bırıncıl, kadın ıse ıkıncıl konumdadır Bu konumsal ayrım, sosyo polıtık guç dengelerındc erkeğı ezen/somuren, kadını ıse ezılen/somurulen cını hayatındakı dığer bır erkeğe yanı oğlu na yonlendırmıştır Ancak oğlunun dığer kadınla evlılığı annenın yaşama ajnacını yı tırmesıne neden olur Şaşkınlık çaresızlık kın ncfret ve ıntıkatn duyguları ıçınde be raber yaşadıkları cvı terk eder ve seneler sonra aynı duygularla gen doner Anlattığı hıkâyelerle torunlarını oldukça senıbolık bır şekılde olııme gonderen Nıne, boylece sene ler once oğlunu elınden alan kadından ıntı kamını, onu da çocuklanndan ayıraıak al mış olur Seçkıdekı ıkınu kategonyı kadınların toplumsal cınsıyet rollerının onlar uzeıınde kurduğu baskı temasının oluşturduğu oyku ler olarak kabul edersek bu gruba Tokalar (Margarct Atwood), Boceklerın Dunyası (Jean Rhys) C atal \e Bıçakla (Dorıs , Dorrıe), Kasabanın En Gıi7el K171 (Charlcs Bukovvskı), () (Dorıs Les KADfNLJĞIN sıng), Gomore'ye Bır Adım (Inge 21 HtKÂYESİ borg Bachmann), Evlı Bır Kadının Seruvenı (Italo C alvıno), Senora Eorbes'ın Mutlu Yazı (G G Mar que7İ ve Kurta) (Alıce Walker) ısımlı oykulerı dahıl etmek mumkun olur Atwood un lokalar 1 akademık ka nyerınde ılerleyen entelektuel bır kadının toplumsal değerlerı kabul edıp etmcmesı arasında gıdıp gelışı nın oykusunu anlatmaktadır Oyku boyunca kadın, oldukça sembolık olarak kendısını gıydığı kıyafetlerle yanı dış gorunuşuyle ıfade eder As lında bu durum ıçınde bulunduğu ataerkıl çağdaş toplumun kadın ıçın belırlcdığı ya şam tarzıdır Kadının gıydığı kıyafetler onun ıç dunyasinı bır maske gıbı ortmcktedır Dı ğer bır taraftan karakter oykunun başında surcklı luyafetlerının kendısıne ne kadar bu yuk gcldığını belırtmektedır Kıyafetlerın kendısıne uvmaması, onun, toplumun 7or layıcı normlarına uyum sağlayamamasının ve toplumun kendısı ıçın behrledığı toplumsal cınsıyet rolunu bemmseyememesı nın sembolık bır ıfadcsıdır Ancak oykunun sonlanna doğru, entelektuel akademısyen toplumun baskılarına yenık duşup toplum sal normlara boyun eğmeyı oğrenır Evlenır ve çoluk çocuğa karışır Artık mutluluğu kı şısel hızmet alanı olan evınde eşınc ve ço cuklarma hızmet etmekte bulan bır kadın neltır ancak bu defa da ataerkıl toplumlarda dır Toplumsal dışıl cınsıyet rolunu kabul kadını normlarıyla baskı altına alan toplum etmesı, onun kendısıne uymayan paspal sal cınsıyet rolunun kısıtlamaları ıle karşda gıysılen çıkarıp artık çok şık ve kendısıne şır kalıp gıbı uyan kıyafetler gıymesı ıle belırtıl Kureıshı'nın K17 adlı oykusu geçmışımn mektedır ve ıçınde bulunduğu koşullann oykudekı kadın karakterı erkeğe bağımlı yaşamaya yo İKİ KİŞİLİKLİ KADIN neltmesının hıkâyesını anlatmaktadır Yaşa mının annesının yaşamına benzemesı olasılı Boceklerın Dunyası, ıçınde yaşattığı ıkı ğını reddeden kız, kendısını yanında guven kışılık arasında gıdıp gelen bır kadının hıkâ cede hıssetığı erkek arkadaşıyla bırhkte an yesını anlatmaktadır Bu kışılıklerden bırı, nesını bır başka deyışle geçmışını zıyaret toplumun kendısı ıçm behrledığı dışıl rolun eder Annesının yaşam tarzı, kendısının tek onu şekıllendırmesıne gore hareket etmekte, rarlamak ıstcmedığı hatalan sembolıze et dığerı ıse bu role ve bu rolun sınırlamalarına mektedır Bu oykude kadın, hem duygusal ısyan etmektedır Kurallarına uyarak yaşadı açıdan hcmde geleceğını guvence altına al ğı dışıl rolu, onun tekduze bır hayat yaşama mak acjına, annesının de ısran ıle kendı ye sını sağlarken, ısyankâr kışılığı bu rutın ha tersi7İıklennın her zaman farkında olacağı yatın sıkıcılığını ve kendısının bu hayattan ve erkeğın kendısıne hukmedıp kendısını ve duyduğu memnunıyetsi7İığı ıfade etmekten hayatını yoneteceğını bıldığı ılışkısıne sıkı sı çekınmez Benımsedığı dışıl rolunu oynaya kıya sanlır rak yaşadığı hayatı, okuduğu kıtaptakı boce Bır Aılc Babası ıse hem karısını hem de ğın yaşamına benzetmesı dığer bır taraftan se\gılısını cınsel ve duygusal yonlerden so kadının ataerkıl toplumlardakı bır bocek gı murcn bır erkeğın her ıkı kadın ıçın de na bı çalışan ancak fark edılmeyen, fark edıldı sıl hayatlannın odağı halıne geldığının hıkâ ğınde ıse onemsenmeyen ve ıstenıldığınde yesıdır Her ıkı kadın da bır yandan erkek ezılıp yok edılen varlığına yapılan bır gon ten vazgeçemt7ken dığer yandan da ne yadermedıı Oykunun sonunda ki7inın kendı pacaklarını bılmez durumdadırlar Ancak sıne anne demesıne gosteıdığı tepkı ıse, her ıkı kadın ıçın de kesın olan tek şey, haonun ıstese de tam olarak terk edemeyeceğı yatlarındakı adamı yıtırmelerı durumunda toplumsal cınsıyet rolunu reddetme çabası yaşam sebeplennın de yok olacağıdır nın çaresız haykırışıdır Bu kategorıdekı son ovkuyu aynı zaman Dorıs Dorıc'nın Çatal ve Bıçakla adlı oy da seçkının de son oykusu olan ve oldukçe kusu, kadının toplumdakı dışıl rolunu ye ılgınç bır hıkâye olan Nıne oluşturmaktadır mek ptşırmeyerek ve yeme>erek reddetmeye Nıne oykusu var olduklarını ancak bır er çalışan kadın patolojisını yansıtmaktadır kekle hıssedebılen ıkı ayrı kadının hikâyesi Temel dışıl va7ifelerınden bırı olan besleyıcı nı anlatmaktadır Oykudekı ilk kadın karak rolunu anoreksıya ncrvosa hastalığına tutu ter tıpkı Son Peıdc oykusunun kadın karak larak terk eden oyku kaıakterı artık kocası ten gıbı kocasmın olumuyle hayatının anla na ne hızmet etmekte ne dc ona yemck pı mını yıtırır \e ancak tekrar evlenınte yaşa şırmektedır Kocasının pışırdığı yemeklere mının bır amatı olur Yaptığı bu evhlıkle ka dayanaınamakta vc hatta ona ycmek yerken dının hıkavesı dığeı kadının hıka>esıyle bır dahı tahammul cdememcktcdıı Kadın pa leşır çunku dığeı kadın kocasının annesıdır tolojısı ıçınde bu durum kadının yeme gu Anne, eşını kaybettıktcn sonra yaşama ama dusunu kontrol etmeklc, kendı hayatını ve C U M H U R İ Y E T K İ T A P S AY I 8 0 7 SAYFA 16