Katalog

dolaşımı ıçınde olan bır sıyaset temsıl ede bdır Halksal değerlerı gerıcı bır dınsellık anlayışına ya da şovcn etnıkçılığe ya da tu ketım toplumu ahlakına ya da dar bır emek sermaye çelışkısıne ındırgeyenler değıl AB Anayasası nın referandum sonuçla nnın tartısıldığı su donemdt demokrastnın aalen dunya çapında tartısmaya açılmau gereğı konusundakı duşuncelerınızı mrmak ıstıyorum Ve AB yolundakı Turktye nın danısıklı dovu$ anlayısıyla varamadığı/va ramayacağı noktayı Geçen yıl, ıkı kez bırer aylık sure ıle Fransa'nın Bordeaux kentınde davetlı ola rak okullarda, başkaca kurumlarda konuş malar yaptım Bu toplantıların kımılerınde Fransız Sosyalıst Partısı'nın onde gelen bazı kışılen, Avrupa Parlamentosu mdlet velullerı, Fransız Komunıst Partısı'nın bolge orgutunden temsıluler ve başkaca aydınlar da vardı Onlara Turkıye'den bır aydın vt bır yazar olarak Avrupa Bırlığı konusunda duşuncclcrımı anlattım Bu duşuncelerım ozetlc şoyledır Avru pa Bırlığı, eğer, modern aniamıyla huma nızmın ve toplumsal dayanışma değerlerı nın beşığı olan Batı ulkelerınde, bu değer lerın yozlaştırıldığı, yok edılmekte olduğu gunumuz dunyasında, bu değerlerın teme lınde evrensel bır bırlık olacaksa, furkıye tum yakın tarıhının kazanımları ıle, boyle bır bırlığın /aten doğal olarak uyesıdır ve bu bırlığe genç dınamı/mıyle buyuk katkı da bulunacaktır Fakat eğer, ABD'nın ya nında ıkıncı bır kurescl emperyalıst guç olacaksa Turkıye'nın bu bırlığın dışında kalması çok daha hayırlıdır Referandumda çıkan "Hayır" sonuçlan nın, Avrupa Bırlığı tasarımı ve oluşumu nun, ınsanlığın uygarlık yolundan saptırıl ması çabalarına karşı bır umut olduğunu duşunuyorum Fakat, bu gun Batılı ve uy gar olarak adlandırılan, oysa çok değıl bın yıl kadar once o donemlerdekı uygar top İumların (Mezopotamya, eskı Yunan, Iran Arap, Çın Hındıstan) uygarlıkları karşı sında "barbarlar' olarak bılınen ulkelerın aydınlarının ve halklarının sağduyu çızgı sınden busbutun uzaklaşmamaları, kendı değerlerının dışinda saydıkları değerlere karşı bılgısızlık ve duşmanlıktan kendılen nı arındırabılmelerı olçusunde ortaçağa goturmc çabasındakı nukleer sı lahlara sahıp holucu teror orgutu btsleyıcı sıempıryaltzm ulusalsavas tanımım na sıl değısttrıyor? Durum toplu kurtuluj sa vaşları dontmının ba^ladığmın mı goster gesu hılıstın Irak Her halkın kendı kulturunu kendı varlığını savunma hakkı vardır Hlıstın halkı dunya tarıhının en eskı halklarından bın Irak toprakları ıse en eskı, en koklu uygarlıkların anayurdudur Beğensek de beğenmesek de gunumuzde bır Irak ulu su da oluşmaktaydı Şoyle bır savım var Irak ta sozgelımı bır yoksul kadının sahıp olduğu yaşama kulturu, hayat karşısında kı duygusu, Amerıkalı ışkencecı kadın as kerden bın kat ılerdedır O bayan çavuş teknolojının en son olanaklarından yaıar lanmaya, onları kullanmaya yeteneklı ola bılır Fakat Irak'takı yoksul halk kadını gensındekı bırkaç bın yıllık yaşama kul turu bırıkımıyle ABD'lı gorgusu?, kok suz, yoz yaratığın bırkaç bın yıl ılerısınde dır ABD Irak'a saldırdığında "ınsan" et kenını hesaba katmamıştı Onur duygusu ınsanı ınsan yapan duyguların en başında gelenlerdendır ABD ' Irak bataklı ğı 'ndan, Vıetnam'dan çıkabıldığınden daha da guç çıkacak Irak halkı, butun bır Arap halkı, bu saldırıyı hıçbır zaman ıçıne sındırmeyecek, bağısjamayacak In sanlığın emperyalızme karsı gerçekten de toplu bır başkaldırıya gereksınımı var Bu başkaldırı sadece Arap halklarının odevı değıl Guney Amerıka kaynıyor ABD yo netımı "yıldi7 savaşları" "pro)e 'sıyle Rus ya'ya sataşıyor Çın etkenı.Japonya Hın dıstan olgulan dunyanın bugunku ger çcklığını oluşturan başlıca temel etkenler dır Bu nedenle de 'Toplu ulusal kurtuluş savaşları" donemınden çok, toplu bır an tıemperyalıst guç bırlığı gereksınımınden soz etmek belkı daha evrensel bır zorun luluğun altını çızmektır dıye duşunuyo rum Batı tarafından ortaçağ goruntusu Or tadoğu kanalından dayatnıyor Ortaçağ Or tadoğu yla, Ortadoğu'nun gelışme duzeyt ve dıktatorlertyle ozdesleşttrılerek yanılsa ma yaratdmak tstentyor değıl mı •> Yağmalayıp talan ettıkîerı Bağdat Mu zesı'nde ınsanlığın en eskı, en koklu, en buyuk kulturunun, Mezopotamya kultu runun urunlerı sergılenmekteydı Koksuz Bush yonetımı sadece bu suç nedenıyle bıle ınsanlık var oldukça lanetlenmeyı hak etmıştır Asıl barbarlar, ortaçağ temsılcılerı onlardır M S 1000 yılına kadar barbar dunya, Batı dunyasının kendısıydı ABD ıse zaten yoktu Ama Ortadoğu halkları tarıhın en buyuk uy garlıklarını yaratmış ve eskı Yunan kul turunu de ozumsemış olarak yaşamlan nı surdutmektelerdı Bızım aydınımız tarıhte ve coğrafya da durduğu yerın farkında değıl der ken, bıraz bunlardan da soz etmış olu yorum Eğer ılle de bır karşılaştırma yapmak gerekıyorsa, bana gore bugun ku ABD sıyasetının başını çekenler de vırdıklerı Irak yonetımının başını çe kenlerden çok daha fazla ortaçağlara yaraşan kışılıklerdır Bunu ABD'de, başka ulkelerde, ya da bı/ım ulkcmızde goremeyenler,' demokrat Bush dıktator Saddam" basıt formulundekı ucuz rıyakârlığın oltasına takılanlar, dunyanın nasıl bır felakete suruklenmekte olduğu nu gorcmeyen ya da gormek ıstemeyen kımselerdır Yenı Ortaçağ ın kendı karanltğında bo ğulmaunın reçetelerını konusalım mu Gerçeğın bılgısıne sahıp olmak ve ce sur olmak TV'de W Churchıll ustune bır fılm ızledım Hıtler yukselmedeyken Ingı Ii7 Parlamentosu uyumaktaydı Bu gun Bush Amerıka'sı karşısında Avrupa ulkesı parlamentolarının durumu buna benzı yor Insanlık kendı geleceğı ıçın Bush ABD sıne karşı çıkmalıdır Iraktan askerı nı çcken Ispanyol yonetımı gıbı Kuba gı bı, Vcnezuella gıbı Fransa ıse Turkıye ve Turk duşmanlığı yapacağına kendı cum hurıyetçı sol ulusal kurtuluşçu evrensel a değerlerını anımsamalıdır Rusya, Çın gıbı ulkeler ınsanlık tarıhındekı buyuk yerlerını bır ke? daha anımsamalıdırlar Furkler Orta Asya bozkırlanndan Batı Avrupa ıçlerıne uzanan Hındıstan'da, Çın de Ortadoğuda Kafkasya'da derın ızler bırakan gecmışlerını yadsımadan ya kın tarıhlerının buyuk evrenselcı kaza nımlarına layık olmalıdırlar Mustafa Ke mal e yakıştırılan bır anekdottakı gıbı, Turk ınsanında gerçekten de "uşak" ruhu yok Fakat bazı aydınlarımız ıçın aynı şeyı soyleyebümek ne ya7ik kı çok guç Dunya aydınlarının duşunurlerının ın sanlığın geleceğı hakkmdakı goruşlerı ban gı ortak paydalarda toplanıyor? Furkıye aydınları olarak bızım bu evrensel duşunce "pazar"ında yenmız şım dılık ne yazık kı pek yok Orada, ancak Turkıye karşıtı bır şey soylersenız ya da oryantalızm yaparsanız yerınız olabıhyor Oysa Cumhurıyet Turkıyesı'nde, evrensel değerde, hıç de azımsanmayacak sayıda aydınımız, duşunurumuz de yetıştı Bızle rın bu alanlardakı urunlerımız oralara ulaşmasa da kımı Batılı yazar ve duşunur lerın yazılarından, ınsanlığın geleceğı ko nusunda benzer kaygılan paylaştığımızı bılıyorum Bu anlamda buluşulan ortak payda, Le Monde Dıplomatıque'ın başya /arının bır yazısının başlığından yararla narak soylersek,' Çanlar Insanlık Değer lerı Içın Çalıyor" olabılır AYDINHALK BULUŞMASI Aydın halk bulu^ması engıllenıyor mu ?/nasıl engellenıyor'' Aydın halk buluşmasının engellenme sınden çok, okuyup oğrenme çağına gelen halk çocuklanna halk karşıtı, bılım karşıtı bır eğıtımın dayatılması daha onemlı bır konu "Imam Hatıp Lısesı" tartışmaları nın ardından şımdı de "Kuran kursu" tar tışmalarına bakın Insanın ıçı daralıyor Gunumuzdekı başbakan ve çevresınde kıler, halkın ıçınden çıkıp da bJım dışı bır eğıtım sonucunda bu çıkış noktasının tam tersı bır noktaya gelmış olmanın tıpık temsılcılerıdırler Sozgelımı ben İslamı değerler 'ı savunan bın olsam, bınlerce dolarlık saat taşımam, mılyon dolarlık otomobıl ya da takı meraklısı olmam, ço cuğumun duğununu luks otellerde yap mam, başbakanlık maaşıyla geçınemıyo rum dıye yakınmazdım Zaten hangı "ın sanı" değerlerı savunursanız savunun, sa mımıysenız eğer, boyle şeylere değer ver mezsınız Bır yazınızda "Her değıştm gelışme an lamına gelmıyor Tersıne yozlasma, gerılc me, yok oluş da olabıhyor" dıyorsunuz Bu tanımı yanlış anlamak bazıları ıçın neden bu kadar olası? Değışım, yenılenme, yaşamın ozunde vardır Fakat bu kavramların koru koru ne, somut durumların somut ırdelenışını yapılmaksızın yuceltılmesı, yıne bızde pek sık rastlanan bır koksuzluğun, omurgası? lığın sonucu olsa gerek Tıpkı "aydın mu halıf olmalıdır" "afori7ma"sındakı gıbı Aydın neden ılle de muhalıf olmali'1 Sureklı muhalefette olmak, ışın bıraz da ko layına kaçmaktır Yapmak, çoğu kez, eleş tırmekten daha guçtur Yenı olan bır şey, kımı kez, eskıde olandan daha gerı daha bır kotu olabılır Şoyle ya da boyle, butun bu alışılagelmış, doğruluğu tartışılmaz gı bı gorunen kavramları ırdeleyıp tartışabıl melıyız Bıraz da edebıyat konuşacak olursak bır yazınızda "bır ant tekrarlayarak sonsuzlas tırma duygusu"nun, sızı şnryazmaya yonel ten başlıca ıtkı olduğunu belırtıyordunuz Başkaca ıtkılerden de soz eder mıstnız? Zamanın geçıcılığı duygusu, geçmekte olanı durdurmak, sabıtlemek tutkusu (ça bası), gerçekten de, en erken çocuklu ğumdan bu gunlere, belkı de az çok her kes ıçın olduğu gıbı, benı de en çok en derınlığıne etkıleyen bır duygu ve çaba ol du Çok bılınen bır şıırımde "yoğunluğu na" yaşamak derken, hıç de onceden ta sarlamaksızın, denebılır kı ıçguduselce, vurgulamak ıstedığım belkı de buydu Başkaca "ıtkı"lere gelınce, adaletsızlığe karşı ofke, bebeklerdekı korunmasız ma sumıyete kanat germek, yaşamın bır mu cıze oluşu, doğa, aşk ve şımdılerde olduk ça yenı bır duygu olarak, yaşam gıbı olu mu de başarabılmek tasası Nelert yaztnayı ozledınız? Nelerı yaz mayı ısterdtnız ? Yukarıda saydıklarıma ılışkın gozlem lerı, yaşantılan, bır de "tlahı Komedya", "Evrensel Şarkı", "însan Manzaralan" gı bı olumsuz bır epık Koşe yazarı, yazar ve şaır olmak nasıl bır sentez, nasıl bır butunluk? Koşe yazarlığı zaten yakınlık duydu ğum bır eğtlımı az sozle çok şey soyleme yeteneğımı gelıştırdı Bundan başka, yıne yabancı olmadığım bır kışılık ozellığım olan dısıplın duygumu daha da guçlendır dı tkı elını/ kanda olsa, bellı bır surede, çırpıştırmaya da kalkmadan, bır yazıyı ye tıştırme zorunluluğu Bunu başarabılmek onemlıdır Gazetecı olmak ıse, yaklaşık olarak her gun yazmanızı gerektırır Bu da dunyaya gazetecı olarak bakmak demek tır Ben gazeteye haftada bır ya7arak şaır lıkle gazete yazarlığı arasında şımdılık bır uzlaşı yolu bulduğumu duşunuyorum ijı ır"e "duşunce uretme'ye ve "eylem'e yo nelık eğılımlerım kışılığımde her 7aman bırbırıyle yarışırken belkı de ıs.ter ıstemez bır sente? oluşturdular Hangısı hangısı nın ?ararına ya da yararına, bunu tam olarak kesttremıyorum • Yeni Ortaçağın Saldırısı/ Ataol Behramoğlu/ Dunya Kıtap/ 241 s YFA 17 11 EYLUL SALDIRILARI I Şubat 2003 tanhlı yazınızda, 11 Ey lul saldırısından wnra ulus devletten derın devlete donusen Bush yonetımını Nazı Al manyası nın başlangıç donemlerını anırn satan bır gorunumle dunyayt fethetmeye hazırlandığını bt lırtıyonunuz I1 Eylul saldırısı sırasında ulke dışın daydım ve ınanılması guç habcrlerle go runtulerı CNN kanalından ızledım Tumhurıyet"te yayınlanan o haftakı ya zım Bush'un ılk goruntulerının ve sozle nnın bende uyandırdığı ızlenımlerle ılgı lıydı Goruntudekı sınıklık ve bozlerdekı ımalar zamanı geldığınde uygulanmaya konulması planlanmış bır tehdıdı gızle mekteydı FBI Başkanının konuşması da urkuntu verıcıydı Se/gılerım ve ızlenım lerını ne yazık kı doğru çıktı ABD belkı hıçbır zaman gerçek anlamda demokrat bır ulke olmamıştır Bu gun ıse ınsanlığın sayısi7 bın yılda oluşturduğu butun de ğerlerın karşısındakı en buyuk, en kor, en acıması/ tehdıttır Gunumuz ABD yonetı mının sahıp olduğu yok etme gucu ve gu numuzdekı yonetıcı kadrosu ıle ınsanlığın başına gctırebıleceğı yıkımların yanında Hıtler'm yaptıkları hıç kalır Asıl buyuk kotuluk, yapılan kotuluklerın sozde de mokrası adına olduğu yalanı ve bu yalana ABD halkının yanı sıra, ulkemız de ıçınde olmak uzere dunyanın bır çok yerınde ınananların bulunmasıdıı ABD yonetı mının saldırganlığı engellenemezse Hun tıngton ın 'uygarlıklar çatışması' adlı uğursuz tezı bıle çocukça bır saflıkta kalır Çunku bu guııku ABD sıyasetının ıdeolo jısı heı şeyden oncc Batı Avrupa da do ğan ve ABD demokrasısının de temellerı nı oluşturan modern aniamıyla humanıst ve demokrat değerlerın ve asıl olarak on ların duşmanıdır Tarıht tersıne yazarak tnsanlığı yentden C U M H U R I Y E T K İ T A P "Mustafa Kemal'e yakıştınlan bir anekdottaki gibi. Türk insanında gerçekten de 'uşak' ruhu yok. Fakat bazı aydınlanmız için aynı seyl söyleyebilmek ne yazık ki çok guç. Turk aydını tarihte ve coğrafyada durduğu yerin farkında değil. Solcusu da sağcısı da, liberali de şoven ulusçusu da, Batıcısı da Islamcısı da, sanki bir düş âleminde yaşıyor." 809 SAYI