Katalog

Ceyat çapan şiir Atlası Bırak, gomsun hayat yerın altuıa, tnanırım Tann karla orttıı bcnı, Tıpı boyle opucuk verdı bana1 24 Fımmuz 1908 Aleksandr Blok/ Şîirler/ Çevirenler: Kanşaubiy MizievAhmet Necdet AVLUYA ÇIKAN PENCERELER 'Ne rüzgâr eker, ne kaygı biçer' 20. yüzyılın en ünlü şairlerinden, Rus şiirinin Gümüş Çağı dönemi ustalarından Aleksandr Aleksandroviç Blok, hukuk profesörü bir baba ile edebiyatçı bir annenin oglu olarak 28 kasım 1880'de dünyaya geldi. Çocuk yıllarını, Petersburg Üniversitesi'nde rektörluk gorevinde de bulunan dedesi tanınmış botanikçi A. Beketov'un aile çevresinde geçirdi. Bu ailede babaannesi, annesi dahil hemen herkes edebiyatla ilgileniyor, şiir yazıyor ve çeviriler yapıyordu. şair, ilk şiirlerini lise öğrencisi iken yazdı ve onları hayatı boyunca tek sırdaş olarak bellediği annesine gösterdi. Liseyi bitirdikten sonra Petersburg Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ne girdiyse de, çok geçmeden (1901) TarihFijoloji Fakültesi'ne yatay geçiş yaptı. Eskiçağ felsefesi, filoloji ve tiyatro ile ilgilendi, şiir yazmaya da devam etti. Blok, aynı dönemde Rus filozofu ve şairi V. Solovyoy'un "dünya ruhu" ve "dünyanın birbütün olarak iç doğası" görüşlerinin etkisi altında kalarak, yeryüzünün kurtarılması ve insanlığın ruh zenginliğinin yenilenmesi gerektiğine inandı ve bu temayı şiirlerinde işlemeye başladı. 1903 yılında kimya periyodik sisteminin kurucusu Profesör D. Mendeleyev'in kızıyla evlenen şair, Stihi 0 Prekrasnoy Dame (Cüzel Hanım İçin şiirler) adlı ilk şiir kitabını yayımladı (1904). Bu kitap, şairin simgeci akımın parlak temsilcilerinden biri olduğunu kanıtladı. 1906dadram şiirinedeeğilen şair 19071908yıllarında Zolotoye Runo (Altın Yün) dergisinde sanat ve edebiyat üzerine yazılar yazdı, halk ile aydınlar arasındaki bağın kopukluğuna dair konferanslar verdi. Birbiri ardından yayımladığı kitaplarla ününü pekiştirdi: Volnıye Mısli (özgür Düşünceler, 1907), zemlya v Snegu (Karlı Toprak, 1908). Ne yar ki, aynı yıllarda Aleksandr Blok'un toplum ve sanat üzerine görüşleri de değişikliğe uğradı, edebiyat gerçekçiliğine bakışı yenilendi, bu da simgecilerle arasının açılmasında büyük rol oynadı. Daha sonra Straşnıy Mir şiir destesi (Korkunç Dünya, 19081916), Roza i Krest tiyatro oyunu (Cül ve Haç, 19121913), Vozmezdiye poeması (Ceza, 19101921)gibiyapıtlarıyayımlandı. Blok, 1917Devriminikararlılıkla destekledi. O yıllarda yazdığı "Onikiler" ve "İskitler" başlıklı uzun şiirleri büyük yankı uyandırdı. Aleksandr Blok 7 ağustos 1921'de Petrograd'da ağır kalp hastalığından sonra hayata gozlerini yumdu. ŞAİRLER Kcntırı dı^ında SLSSIZ bıı sunt vatdı Hdtaklık ve kaygan 7cmın ıı/crındt Butun ^aırlcr orada yaşaıdı, Cıcv sıi7mek hevtstı hcr bırındc dıın, sabahkym bo^ycrc do^aıdı Bu kasvetlı bataklık u/ennde Oıacld heıkes gununu adardı *jaraba VL ı^t tcl Dcmlcnıı, dostluk arıdı i(,Lilcıdı, (,ene ^alarlaulı bır lacon sanıp lan vaktı n,ım.ktı tmlaıın dcıdı (5 ıba harcarlardı cvc kapanıp Soıira kopck j^ıbı cvduı <,ıkar ve Dcnı/ın vamşına şaşnrlııdı Vc M11»111 I1*1 <Jt ül S'K orgusune Bııyulenıp esır duşcrlcrdı SAYFA 30 Yııreğım bır tek ıımııt ta^ır Bakmak avlu kııyusuna lan vaktı Criysıler kavu^uı Sdbdhm l( Dııyarım bcn L skı yoruınl ır Uvandılar en derınde Hâlâ sıcak o san mumlar Yalnı/ın penceresınde Aç kedı usıılca bııldıı bak (ydtıların oluğunu Fek çıkar yolunı bu Ağlamak, Dınlemck rahat uykıınu Uyıırsun, heı yer sakın hâlâ Kasvet benı olduruyor, Ofkcyc kapılmii;, a<, btla Şakaklarıma vuruyor Delıkanlı, çal penceremı1 Nt kı durmaz gıdcrsm stn Kı§ gune^ı sanırsın btnı O aptal guneş gıbıyken Lkım V)06 ÖYLE DAKİKALARIN OLUR Kİ Oyle dakıkaların oluı kı Ne ru/gâr eker nt kavgı bı<,er Lllerını om/una kovaı bın Bırının gozu gozunden ge<,er Olağan şey bırdcn ka\ıp gıdcr Dıpsı/ bır uçuruma karınlık Ve sessızlık U(,uıumıı tcikeder Ycdı ıcnk yanm kuıcdıı aıtık Bastırılmış ve genç bır t7gı Üokunur suskusunda pusunun Hayata kuskun tclluını Arp gıbı gerılmış bır ıııhun lıınmuz HERKESTEN PARLAKTIN llerkesten parlaktın, vefalı çekıcı Lanetleme, lanetkmt benı1 Trenım ııçuyor, (jingcn turkusu sankı O gerı donmez gıınler gıbı Sevdıöım her şey, hep yanımdan ge»,ıyor Ilerdekı yol bozbulanık Uğurhıdur, asla unutulma/ dıyor Gerı donuş yok ıffet artık1 Agustoi 1914 Altın yuzvılın duşunıı kıırarak Yayıneılara kahtolsıın dcrlcrdı. O kıi(,uk <,i(,cklcre hıc,kırarak lncı bulut(,Liktan soz edeılerdı îjaırler boyle yaşadı Dostum ınan1 Dıışıınıırsun "Daha kotu bclkı de Iter gunkıı gm.su/ (,ııpınm ılarımdan Vurdumduyma/ su bırıkıntıın dıye Hayu, azu i)kuı koı eleştırmen1 Sac, orgııkn bulııt(,uk altın yuzyıl, Bunlaıa hı<j ula^amazsan d ı sen, ijaırdL ıııutlaka vardıı ıyı bıl1 Scn ıncımıunsun kendınden ve eşınden, Yanm yanıalak anayasan ile, îjaır farksi7ilır dunya avyaşından, Anayasalar »ııa <u gelse de 1 Duvaı dıbınde olen kopek gıbı, ÇAYLAK Uyumlu daıreler çızıyoı, Çaylak donııp duruyor havada Ve i!.sız çayırı suzuyor Ana bır ızbede oğluna dıyor "Al sana ekmek, memeluımı ıra Buyu, saygılı ol, taşı om/ıında Yuzyıllar geçıyor, savaş kanıyor Lyan (,ıkıyor, koyler yanıvor Ulkem yaşıyorsun dcğı^nıcdcn, Ağıtlarda, guzel anılarda bak Kaç vakte dek guç katar a vakte dek doner l 22Mart 1916 C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 782