Katalog

tir. Puşjtin, Lcv Tolstoy, Thomas Mann, Hermann Hesse, D. 11. Lawrcnce, E. M. Remarque, Andrc Malraux, Şolohov, Boris Pas rernak, Crnest Hemingway, Gunter Grass, J. P. Sartre, Saul Bel low, Jerzy Kosinski, N. Mailer, t. Andriç, Ismail Kadarc, Nikos Kazancakis, Dido Sotiriyu, Jorge Scmptrum gibi erdcmli, soylu yazın irısanları uygarlığın belleğini oluşturan çok güzelduyusal düzeyi yiiksek yapıtlarla savaşa karşı dircnci diri tııtmaya çalışmışlardır. Nasıl yazdıklan kadar, ne yaz dıklarını da önemsemişlcrdir. NESNEL GERÇEKLER C üinümüzde yazının işlcvlcri daha da öneınli duruma gelmiştir. Değerli yazar Orhan Tüleylioglıı da, Barbar Uygarlık adlı kitabıyla, uygarlığın evrensel değerlerinin savıınulmasına Türk yazını adına çok önemli bir katkı sağlıyor. Her şeyden öncc, büyük emckle yazılmış bir kitap Barbar Uygarlık. Dünya vc Türk yazınından birçok yazar, bilim insaıu, sporcu, taıih sel kişi ve olay, çok bilinmcycn anlamlı ayrıntılarla, bilimsel bir yaklaşunla işleniyor. Kitaptaki kişi vc olayların çesjitliligine karşın ortak nokta insanlığa derin acılar yaşatmakta olan savaşa, şjddete, söıııürüye, eşitsizliğc karşı onurlıı duruştur. lnsanı, erdcmi, bilinci yiiceltmcktir. Ncsncl gerçeklere ulaşmaktır. Tüleylioğlu, Barbar Uygarlık'ta ycr alan bilgi yoğun denemelerle bir başvııru kaynağı oluşturmuş. Mctinleri, özenle seçilmiş fotoğ raflarla ve karikatürlcrlc birleştirmcsi kitabı daha ctkili kılıyor, gelirdiği yeni solukla, Türk deneme yazınının çıtasını yükseltiyor. Yapıt vc ilk deneme adını Ali Yü insanlıgı. Isyan etnıesini sağla mıyor. Sürekli barış için lın manuel Kant'ııı (s.ll), daha sonra da Bcrırand RusMI'ın (s30) sıraladıkları kos,ııllar hâlâ giin ccl, çünkü hâlâ hiçbiri gerçek lcşririlmemiş. Adoll Hit ler'in "zihinsel yctisi çok az!" bir rcssam adavı olarak Viyana sokakların da gelecek ararken dünya nııı cn acımasız diktatörü olaıağına kim inanırdı. Milyon larca insanın olümünc neden olan s>avaş lan tüm dünyaya yayaıken, Viyana'daki basjarısız, "zi hinsel yetisi çok az!" rcssaOrhan Tuleylioğlu da, Barbar Uygarlık adlı kitabıyla. uygarlığın evrensel değerlerınin savunulmasına Türk yazını adına çok önemll bir katkı saglıyor. ce'nin güzel şiirinden aliyor. Bu denemedeki fotoğraf insan olan insanı her bakışında acılara salar. Vietnam savaşının sona erdirilmcsindc çok ctkili olduğu bilincn; bombardımandan ağlayışlarla, çığlıklarla kaçan çıplak küçük kızuı fotoğrafıdır bu. Ne acıdır ki, bugün hiçbir fotoğraf etkilemiyor " I l n tK'"n" n n i l alıyordu yoksa? üoncmin koşıılları Hitler olmasa bir başka diktatörü ortaya çıkarırdı, buna kıışkıı yok, ama yaşanan acılarda bu biyografinin payının olmadiğını söylcmek de zor. Bu öykiide asıl öncmli olansa, scçimlcr yoluyla la^izııün adım adım (hatta ııygun adım) gclişidir. Beyindeki Ccphaııı: ba^hklı de ncınede, dünyada en zor anlaşılan konulardan olan Kinstcin'ın lizik bilimindc yarattıkları cn anlaşılır biçimdc üzctlcniyor. Bu kadar ba rışçı ve sevecen bir insanın tarihin cn büyük savaş kıyımına, I liroşima ve Naga/.aki saldırılarına bıılıışlanyla neden olnıası nc acı bir çelişkidir! Or. ArataOsata'nın bu saldırtları yaşayan çocukların anlattıklarından oluşturduğu "Atom Bombası Çocuklan" adlı kitabındaki yazılara insanın yüreği dayanmıyor. Atom bonıbasının atılmasından sonraki siireçte neler oldııP II. Dünya Savaşı'nda ölcn milyonlar yetmeznıiş gibi, "barbarlık ve toplu öldüriimlcrin kara tablosuna birçok suç cklendi. Savaşlar, sade ce 1990 ile 1995 arasında dünyada, dörttc üçü sivillcr olmak üzere 5.5 milyon insanın öhimüne ncden oldu. Bugün dünyada 20 bin atom haşlığı oldıı^u sandıyor."(s.31) BİRKAÇ GÜZEL İNSAN Tüleylioğlu'nun da belirttiği gi bi, her dönemde yazarlar, aydınlar, erdcmli bilim insanları ulusla rı uyardılar, sorumluluklarının gereklcrini ycrinc gctirdilcr. "Aıııa tüm bu bilginler, dünya iş lerindcn anlamaz, gcrçeklc ilişkilcri kopnnı^, politika alanında gerçekçi yargılar yürütmcyc yetcrsiz ki^ilcr sayılarak bir yana atıldılar. Oysa sonraki gelişmelcr, söylediklerinin hcpsinin doğru çıktığını, yapılması gerekeni gör düklerini, onların politikacılarla generallcrdcn daha üstün olduk larını gösterdi."(s.29) tştc yazarın ctkili bir dillc, yer yer şiir güzelli ğinde anlattığı; Erich I'ried, Zofia Nalkovska, Jorge Scmptrum, Yannis Kitsos, Jura Soyfer adları da, savaşın ve şiddetin hcdcfi ol mıış, tanıklıklarıyla insanlık kalıtına yazın alaınııdan değeı katmış birkaç giizel insan. Yazar yalnızca savaşı konu et nıiyor. İnsan onıırunu tarih bo yıınca alçaltan, tahrip edcn her olguyu; sjddeli, i^kenceyi, ırkçılı ğı, kölcligi, binbir türüylc sömürüyü, kültiir ve aydın düşmanlığı nı; cmegin rarıhsel direnç kaynaklarma ineıek, yoğunlukla da yazınla olan ilişkilcri bağlamında, kendinc has bir duyarlılık vc dille irdeliyor. Bu nedenledir ki, Tiilcylioglu'nun yazılarında; haliic. Omer'in lskenderiye Kitapltğı'nı yaktnası da, Frnesto (.he Cucvara'nm destansı yaşamı ve ölümii de, bilim ve bilginın insanlık için ne anlanı taşıdlğı sorusuna bilim tarihinın verdiği en güzel yanıt olan Nicola Tesla'nııı yaşamı da, ömriinü emekçi sınıfın yüz yüze oklııgu sömürii gcrçcğinin biliınsel analizine adayan Karl Marx da; kapıtalizmin fııtbol yoluyla, sigara yoluyla, hamburger impa ratorlıif^ıı yoluyla yarattı^l bilinç lahribatı da, izi zanıan geçtikçe derinleşcn Sıvas katliamı da, Zonguldak ıııadenleıinin iijçi mü kellefiyeti tle anlamlı bir biçimde buluijabiliyor. Ingiliz tarihçi C!e orge Kyley Scott'ın "Işkencenin Tarihı" kilabı için yazdıkların dan, ileıleme likıinden /aman za man kuşkııya düşmcklc nc büyiik yanlii; yaptı^ıınızın ayırtına vara biliriz. Ç.ünkii işkcncenin geçmişteki yo^unluğu ürküntü vcrecck boyuttadtr.(s.î9) "1481'den 1517'ye kadar 13 bin kişj diri diri yakıldı ve 17 bin kişi tle larklı ce /alara çarptırıldı."(s.41) Bu kor kuııç durumun oluşnıasinda kili seııin ve monarşilerin payı büyüktür. Kötülüğün ortadaıı kaldı rılmasında ise Italya'da Bcccar İSTANBUL BİLGİ ÜNİVERSİTESİYAYINLARI SAVAŞ, DEVRİM VE ULUSLAŞMA TÜRKIYE TARİHİNDE GEÇİŞ DÖNEMİ (19081928) ERİKJANZÛRCHER Erik Jan Zürcher'in bu kitabı, yazarın Türkiye tarihinde bir geçiş dönemi olarak tanımladığı 19081928 dönemi üzerine çeşitli bilimsel dergilerde yazmış olduğu makalelerinin belirli bir sistematikle biraraya getirilmesinden oluşuyor. Okur bu eserde, Osmanlı Imparatorluğu'nun çöküş nedenlerinden, Ikinci Meşrutiyet'le birlikte gelen anayasa ve uluslaşma sorunlarına; Birinci Dünya Savaşı'ndan Cumhuriyet'in kuruluş yıllarının muhalefetlerine; Jön Türkler'den Ittihad ve Terakki'ye; Atatürk'ün Nutuk'u üzerine değerlendirmeden Kâzım Karabekir'in Istiklâl Harbimiz kitabına kadar uzanan geniş bir tarihsel çerçeveyi irdeleme imkânı bulacaktır. TARİHİN YÖRÖNGELERİ İGOR MlHAİLOVİÇ DİAKONOFF Igor M. Diakonoff'un Türkçe'ye Mete Tunçay tarafından çevrilen Tarihin Yörüngeleri adlı kitabı, en eski çağlardan günümüze uzanan tarihsel süreçler içinde tüm insanlık tarihi ve bu tarihi yöneten toplumsal yasalar üstüne kısa ve rahat okunan, kapsamlı bir bakış açısı sunuyor. Diakonoff aslında Marx'ın toplumların gelişimine ilişkin kuram ve aşamalarını çıkış noktası olarak aliyor. Ancak Marx'ın öngördüğü beş gelişme aşamasını sekize çıkararak farklı bir değerlendirmede bulunuyor ve en önemlisi toplumların geçiş aşamalarında çatışma ve devrimlerin mutlak olmadiğını, barışçıl ve yumuşak geçişlerin de olabileceğini gösteriyor. üniversite yayıncılığında yeni bir dönem, yeni bir anlayış Inönü Caddesı No: 2Ü Ku^lcpe 3438? Şışlı Islanbul Yayın (0212) 311 50 00 Satış/Dagıtım (0212)31150 00/217 28 62 Faks (0212) 347 10 11 eposta. yayin@bılgıyay r.om dagi!im@bilgıyay com Online Satış • www.bilgiyay.com SAYFA 24 C U M H U R İ Y E T K İ T A P S AY I 782