Katalog

sahibi Erol Simavi tarafından ÇarşaPın personel ve nıali boyutlarıyla ilgilenmesi yönünde bir göıcv vcriliyor. Derginin hazırlanıııası ve mizah tarafıyla karikatürist Senıih Balcıoğlu sorumlu tutuluyor. lşte ayııı Mialaıda, belki dc derginin geleceğini ctkileyecek teklit Semih Balcıoğlu'ndan geliyor. Çctin Emeç için şöyle bir istekte bulunuyor: "Ben, Çetin Bey'in kalcminin mizaha yatkın olduğunu dirçünüyorum. Bu ncdenle, dergide başyazı yazmasını teklif ediyorum." Kurııluştan sonra Emeç, Çarşaf'ta uzun süre başyazı yazıyor. Kitaba değer katan çizcrlerden birinin söylediği gibi, bir gün kendisi dc mizahtan anlamadığını dışa vuruyor. Bu arada Scmih Balcıoğlu, altı ay gibi kısa bir süre içinde istifa edip işimİen ayrıhyor. Çetin Emeç'in mizahtan çok yöneticilik anlayışına sahip olmasına rağmen, derginin mizah çalışmalarını da eline almış olması, mizahın yönünün değişmesine, absürd anlayışın ağırlık kazanmasına neden oluyor. Bu gelişmenin, dergiyle mizahçılar arasında boşluklar oluşmasında etkili olmaması mümkün değildir. Ergtn Gülen, siz Çarşaf'ta hem mizahçt, hem çizer olarak çalıştınız. O dönemlerde Çarşaf'ı anlatan bir kitap yazmak düşünceniz oluşmuş muydu? Yoksa daha yakın dönemlerde mi düsündünüz bunu? Ülkemizde mizah tarihinin, arşivinin olıışturulmasından yanayım. Bir yerlerde mizah adına çalışmalar yapılıyorsa, bunlara ait bilgi ve belgelerin toplanması, zaman içindc değerlendirilmeleri gerekir. Henüz arşivleme çalışmalarına başlayamadık. Şu anda ancak bazı albümler basılabilmektedir. Bu konuda araştırma yapanların sayısı da oldukça az. Yani, geleceğe belgeler bırakmak zorundayız. Her zaman böyle düşündüğüm için, orada çalıştığım dönemlerde, özellikle son zamanlarında, Çarşaf hakkında bir kitap yazmayı aklımdan daha çok geçirdim. Yani düşüncem eskiye dayanmaktadır. KEYİFLİ BİR YARATMA SÜRECİ Nurdoğan hanım, Ergin bey... Kitabıtı, mizah tarihine bir belge olarak kalmasını istedig'inizi biliyorum. Peki, bu istek bir yana, yazma aşaması keyifli bir yaratma sürecine dönüştü mü sizler için? Pek çok konuda olduğu gibi buradaki yaratmanın da insanın düşüncelerini, duygularını beslcdiğini yadsımak mümkün değildir. Dergilerin taranması, yeniden değcrlendirmeler yapılması, bantların çözülmesi, içlerindeki ilginç bilgi aktanmları bizi her geçen gün içine alıp sarmalamaya başladığında, artık geriyc dönüşümüzün olmadığım anlamıştık. Söylencnleri aşama aşama ortaya koydukça beklemediğimiz olaylarla kar^ılaştığımız da oluyordu; işte o anlarda merak dııygumıızun katlandığını hissediyorduk. Üstelik konumuz mizahtı ve bu anlayışın eski dönem mizah dergilerine göre ortaya konuluş şekli de dcğişmiijti. Kısaca mizaha yakışır 'mizahi anlayışlarla' doluydu. Bütün C U M H U R İ Y E T K İ T A P bunların bir araya gelmesi yaratma sürccinin oldukça keyifli geçmesihc neden oldu. Şaka Satıcılan'nda gerçekle kurgu arasuıda bir denge lutttırıılmu). Ualik ve diiz dtzıhııış bölünderc bakoircik bunu ayırdetınekolası. Dog'allıkla, kurgulanmış hölümler gerçeklerden epey beslenmii Kısaca, nasıl bir ayırım gözettııiiz? Sizin de söylediğiniz gibi Şaka Satıcıları iki kurgııdan oluşmaktadır. Birinci kurguda, Çarşaf mizah dergisinde yaşananları yazmaya çalışan bir karikatüristin günlük çalışmaları, içindc bulunduğu ortamı çoğu zaman mizah açısından değerlendirmesi, bunların yanında yaşadığı küçük şaşkınlıklar yine onun bakış açısından şakalarla ortaya konulmaktadır. Kendi kendinc konuşurken, örncğin şöyle cümleler kullanmaktadır: "îyi alışkanlıklar edinmenin zamanı da hiç geçmiyor yani!.." Veya bir tablo alıcısına kızdığında: "Biraz önce de söylediğim gibi benim çalışmalanm manzara değil karikatürdür. Içinde, geniş bir yaşam manzarası barındırır." Bir başka bölümde ise, daktilosunun başına oturmuş, düşüncclerinin ucundaki ipi yakalamaya çalışırken; "Neredesin ipucu?" diye bağırabilen bir yazı kahramanı olarak görülüyor. îkinci kurguya gelince; aynı kahraman, dergi hakkındaki yazüarını kalemi, daktilosu ve bantları yardımıyla sürdürmektedir. Karikatüristin çalışmaları sırasında, çağrışımlar sonucu anılarıyla baş başa kaldığı anlar da ortaya çıkmaktadır; Bülent Düzgıi yani mizahla ilgili gerçek anılar. Bunlar eğer dergi yaşamının sıralamasına girecek özellikler taşımıyorsa, ancak yine de bir değeri varsa, kendisine kurgunun içinde yer bulmaktadır. îki kurgulu çalışma, düz ve italik yazı olarak iki şekilde ortaya konulduğu kadar, anlatım farklılığına da sahip bulunmaktadır. Yani italik olarak'yazılmış kısımlar, belge bırakan bir insanın dingin ruh halini yansıtırken, diğer kurgu kısmı, kahramanın aslında göründüğü kadar sakin olmadığım, bocalamalar yaşadığını, düşünceler içinde yoğrulduğunu göstermektedir. Bu nedenle atölye ortamında bulunduğu anlar canlı, hareketli bir anlatışla ele alınmıştır. Kısaca iki kurgu arasında biçim farldılığı bulunmaktadır. Bana göre (N.K.G.) derginin yaşamı için kullanılan italik yazı iyi bir ayıncı yöntem olmakla birlikte, ortadan kaldmlması halinde bile, kendisini belli eden farklı iki anlatım, okuyucunun gözünden kaçmayacaktır. Kitap, her ne kadar bir mizah dergisinin yaşamının ortaya konulması gibi görünse de, günümüzdeki politikalarla basın içinde unutturulmak istenen muhalefet anlayışının bir kez daha gün aydınlığına çıkarılmak istenmesinin bir göstergesidir. Ayrıca dergide işlenen karikatürlerle, farklı karaktcrlerdeki kahramanlarıyla zamanının siyasi ve sosyal yaşamına da ışık tutmaktadır. Teşekkür ederim. • Şaka Satıcıları/ Nurdogan K. GiilenEııgııı Gülen/ Inkılap Yayınevi/ 357 s. ATİLLA DORSAY 100 Yılın 100 Fİlmİ 100 Yılm 100 Yönetmeni 100 Yılın 150 Oyuncusu ATILLA DORSAY SİNEMA ÇAGIMI7 { SİNEMAMIZDA 1 ATTLLÂ DORSAY •«•RÖMESANS ; ^•••İMMlM» Sinema ve Kadın Sinema ve Çağımız Sinemamızda Çöküş ve Rönesans Yılları ATİLLA OOUBAV Hayatımızı Değiştiren Filmler Sümbül Sokağın Tutsak Kadmı Düşen Yapraklar Geçen Yıllar ATILLAOORSAY Ne ŞurupŞeker Şarkılardı Onlar Yaşam ve Ölüm Kentleri Remzi Kitabevi SAYFA 5 S AY I 82 5