Katalog

İki genç şairle hazırladıkları şiir antolojisi üzerîne '80 sonrasma vurgu yapan bir antoloji bu' M O Özcan ERDOĞAN şiir defteri J». Şiirin varlığına ve geleceğine dair olumsuz tartışmaların hüküm sürdüğü edebiyat ortamımızda iki genç şair Şiir Defteri'* adı altında geniş kapsamlı bir çalışmaya imza attı. Toroslu Kitaplığı'ndan çıkan şiir Defteri 2004 yılında dolaşımda olan yüzün üzerindeki dergi ve fanzinden hareketle hazırlandı... Modern Türk edebiyatında gerek yöntemi gerekse kolektif liği eyleme dönüştürmesiyle birçok alanda ilki gerçekleştiren Şiir Defteri'nin ayırt edici bir başka tarafı da 1960tan sonra doğan şairleri kapsıyor olması. Ki tavrını 1980 öncesini ve sonrasını hem edebi hem de siyasi yansımalarıyla değerlendiren yazılara da yer vererek gösteren şiir Defteri; bir yönüyle antoloji, bir diğer yönüyle yıllık' diye nitelendirilebilecek kaynak bir kitap özelliğinde. Çalışmayı hazırlayan şeref Bilsel ve Cenk Gündoğdu'yla 1 •Şiir Defteri ve 1980 sonrası şiiri konuştuk... SAYFA 16 odern Turk edebiyatında bir ılk olarak, kolektif bir anlayijla haztrladığınız bu çalışmanız yıllık, uçkı, antoloji vb {alışmalar ıçın yenı bir yon tcm de onertyor \\azırlıklardan oluşum lunandın hahudır mtstmz? Cenk Gundoğdu Çalışmayı Şercf. Bıl sel'le bırlıkte ha/ırlamaya karaı verme den evvel de yıl ıçerısınde yayımlanan edebiyat dergılerını gerek bir edıtor ge rekse şıır ya/an yayımlayan bırı olarak dıkkatle takıp edıyordum Yıl ıçerısınde yayımlanan dcrgılen paylaşarak ıncele dık Karşılıklı notlaı aldık Boylece daha sıstemlı ve dısıplınlı bir şekılde deıgıletı okumalaıımıza almaya başladık 2004 yı lında Turkıye'de yayımlanan tum dergı lere ulaşmaya çalıştık Bu noktada şunu soylemelıyım kı gerçekten bızı arayıp so ran, dergılerının lyı bir dağ'ıtım ağı olma dığı ıçın adresımıze dergılerını postayla gonderen ılgılı edıtor arkadaşların katkı ları buyuktur Yanı sıra dergısı dagıtılma dığı, hıçbır dağıtım kanalıyla ulaşamama mı/a rağmen dergısını gondermeyen, ça lışmaya duyarsı/ kalan arkadaşlar da yok değıldı Yıllarca 'yıllık'/seçkılerın dışında kalmaları belkı duyargalarını nasırlaştır mış olabılır teknıklcıın sınırlandırılmış bir alan ıçerı sınde daha belırgın hale geleceğını du ijiınmemı/den kaynaklanıyor 1980 tarıhı ıse herkesın hahzasında bir açıklığa ı$a ret etmesı bakımından onemlı Bu tur çalışmalar sosyolojık bir zemıne dayandı rılarak oıtaya konmalı, yoksa onunu/de uçsuz bucaksız bir alanla neyı nereye yerleştıreceğınızı kauştırırsınız Sozgclı mı neden hıç kımse "Kılık Kıyafet Devrımı Sonrası Turk !jıırı Antolo|isı" adı al tında bıı çalışma duşunmez Bızım ede bıyatımı/ dı^ mudahalelerle şekıllenmış, O7u bıçıme uydurma peşınde kalıptan kalıba dolup boşalarak seyrını surdur muştuı Şur Defteri toplam 330 sayfadan olu^uyor, bu hacmın sadece 97 sayfası şııre ayrılmı^ 1980 sonrası s,ure başlayan ların yazdıklarının ıçerısınde ıster ıste mez kendılerınden oncekı şaırlerın bırık bence ıkı don gıydırerek bakmalı Elcş tırmen ve şaır1 Verılı edebıyatımı/da bcl lek oluştuıacak donemc daır olunı lu/olumsuz ızlcı taşıvacak avna tutatak çalışmalaı ıster ısteme/ hazıılayanı bıı ıktıdarın tırab/anlarında buluşmava go turecektır Heı ne kadar reddetse de bir bıçımde ıktıdar oluştuıacaktır Bu nokta da ha/ırlayanın bahsedılcn ıktıdan, nasıl algıladığı ve onunla ne şekılde ılışkı kur dugu onemlı Elbette şaır de bir ıktıdar dır 'jıırı, okuru, kâğıdı kalemı murekke bı ve halkı vaıdıt Şaıı kendını oluşturur ken u/ak/yakm ılışkılerın ıçcıısınde bu lunmuştur Kendı ozel tarıhını belırleyen ılışkılerını polıtık, ıdeolojık, feodal ba ğı gormezden gel(e)mcz Şıırı ıle bir kan bağı kurmaba dahı aynı dergının et ıafında olması, aynı ıdeolo|ik ıklımı te neffus etmclerı şaırın bu ılışkılerın dı şında davran(a)mamasına sebep olacak tır Bu tur çalışmalarda haznlavıcı bıra kın kendını ve çevresını kapsam dışında tutmayı heı daım oncullemenın yolunu oluşturacaktır Meseleye buradan bakıl dığında şaırın antoloji, yıllık, seçkı ede bıyat tarıhçesı gıbı verılı edebıyatımızda aktıf ıktıdar' oluşturacak bir çalışmayı hazırlaması bir eleştırmene gore goıece daha tehlıkelıdır Ateşten gomlekle dans etmcnın açmazları çoktur Tabıı tum bunları soyluyor olmak, şaır başarısız olacak anlamına da gelmıyor Lleştırme nc donııp baktıgımızdaysa Onıı, cenk meydanının gomleğını gıymış, kuşanmış goruru/ Bılıyor kı, heykelı dıkılmış, dı kılecek hıçbır eleştırmen yok1 Bu çalıımanın ytllardır devam eden bırya\lı genç \aır hıyerarşısını bir şekılde kırmak temellı de olduğu nu soyleyebıltr mıyız •J SANAL HİYERARŞİ Şeref Bilsel Yaşlı genç hıyerarşısı dıye bir sapta madan bahsetmek doğru değıl, "genç" sıfatını şııre hedıye eden gençlerden oncekı kuşaktır Bugun doksan yaşını geçtığı haldc ZOR BİR SÜREÇ 20 yaşında bir arkadaşı Yıl bıtınceyc kadaı tum şıırlerı bılgısa mızdan daha genç şıırler yarımı/a gırdık Yıl sonunda şunu gore yazan şaırlerımız var, bıı bılıyorduk 2004 yılında bir dergı/şaır durumun tersı de doğru, kaç şıır yayımladı, bir şaır aynı şıırını o halde bu sıfatı şaırler hangı dergılerde bir daha yayımladı, en ıçın değıl de şıır ıçın kul çok hangı şaırın şıırı çevrıldı gıbı birçok lanmak daha sağlıklı Hu/ sonucu elde edebılıyorduk Yıpratıcı, zor ne yakışmayan bırtakım bir sureçtı Arkadaşlarımızın yardımları kartalmış şuaranın olması olmasa çok /or olurdu bı/ı boyle bir ayrıma go Bir şaırın yıl ıçınde yayımladığı şıııle tuımemelı Turkçe birçok rın çıktılarını aJıp yan yana koyduk De cepheden ışlcncn deneysel ğışık /amanlarda o şıırlerı okuduk De çalışmalara açık bir dıl ha neysel bir çaba, yenılık, bir arayış, kendı lıne geldı Dağlarca'dan şıırının otelerıne gıtme halı hangı şıırde bir "Çocuk ve Allah" kıta var ıse o şıırlerı scçıcı kurula sunmak ıçın bı kımse beklemıyor, llhan seçtık Bu sureçte 10 000'e yakın şıırı de Bcrk dızeler bırbırının tarlasına gnme falarca okuduğumuzu soylemelıyım tırdıklerı var "jııre bir yonuyle bulaşmı^ sın dıye mısra başlarına numaralar koyu herhangı bırısıne 1960 oncesı doğanlara Yayın kurulunu seçerken farklı şurın yor, koysun Yazmayı dııı tutabılmek yonelık soııılar sorsanız yahut antolo)ile 17IIH suren, beğenı ve estetık algıları bir peşınde yapılan hcr tııılu gııışım şıır dılı rı kaıı^tıısanı/ bir fıkır edınebılırsınız, bıııylc ortuşmevecek ısımluı seçmeyc ça mıze zcngınlıkler sunmaktadır 'jımdı ama son donern o/cllıklc son çeyıek lıştık Gelcn maıl, telcion ve yuz yuzc go gençler on yıl sonra olukıın arkasından yuzyıl ^ıııımızdekı ısını yoğunluğundan ruşmelerden aJdığımı? tepkılerden anla konuşmak ycrınc aıamızda yaşayan usta kaynaklanan kaımaşa, bu duııımu engeldıgımi7, bu yontemın suımesı devam et ların yuzunc karşı konuşmayı veğlemek lıyoı Bu donemc daır bir çalışma yapma mcsı yonunde durumundadır Şuı kabullerle, boyun eğ ıhtıyacı uzun zamandır ortada duruyor Bu doıt şaıı bııbırını gormeden, otu melerle gelışmcv, şıır uyanık hafızalarla du Sadece odul aldığı ıçın yıllıklara gı ıııp bir araya gclmcdcn, kcndılerıne ulaş gozlerle, kulaklarla, uyanık sozcukleıle renlur dışında şiırmı bellı bıı orgııyc var tııdığımı/ kapalı /aıllaıdakı şııılcıın boy gelışu Gençlerın bıat etmesı, bellı kolo dırmış birçok şaırın varlığından sııadan lc bıı çalışma ıçınde olup olmavacağına nılerın ve zumrelerın ıçınde kendılerıne okuı habersı/ Bu çalışmaya konu olan kaıaı veıdıleı Bıze şıırlerı ^aklaşık 3 haf sıvazlanacak, taltıf edılecek yerler aıama kesrm ustalarla berabeı ( Dağlarca, II ta ıçınde teslım ettıleı Yayın kurulumuz sı bdhsettığıni7 sanal bir hıyerarşının han Betk, Aııf Damaı, Gulten Akın ) da bulunan dort şaırımu de buyuk bir gundcmde kalmasına neden oluyor Her aynı dergılerde yazmayı surduruyor samımıyetle şaırı degıl de şurı goz gun tunele gırıp çıktığı halde, bir kez Geletek /amanlarda kımlerın ayakta kal onunde tutaıak seçımlerını gerçeklcştu Galata Mevlevıhanesf nden, Dıvan Ede madığını gorebılnıek ıçın bıle boyle bir mışlcrdır bıyatı Mu/esf ndeıı ıçerı adını atmamış Ikı ^< tıç $aır olarak " /')S0 \oııra\ı $ıır kıtaba gereksınım duyulabılır bir genç şanın ustasına şırın gorunmek Eli)tırmtn vıya §dtr bir kışının beğenı vc liayat' alt bcijlığnla hazırladığmız i}iır adına yıllarca bir dıvanın uzeıınde kıpıı si)h sınırlı yıllık ı^alı^malannda \ıırltrın damadan bağdaş kurup oturmasını hangı Dcftırı ndt, şıırde HO Sonrası'na vurgu yapmanızın vc 1960 tan sonra doğan şaır se<, ımtndc gı rı k ya~\ ını vlı rıylı /dı rgılı rlıaklı başında ınsan sahıcı ve gelıştırıcı bu olan gırıksı ktşıulılışkılerden dolayı ıs lerın geçen yıl yayımladıklan şıırlerı uzt labılır tır ıstımız bıı tur çdlıynaların golgelendt nnden bir kesıt olarak bunu sıuımanızın gı dı oluyor Şaır ya da ılışlırmının yıllık ntdtnltrı ntltrdır' Şıır odullen de ılgılı olarak " adları bazırlamauna nasıl bakıyorsunuz, bu ko na ştır odullen duzınlınen jitrtmtzın u'ii Şeref Bilsel 1%0'taıı sonıa doğanlaıla nuda du^unu lı rınız nı lıry olmuş şaırlırımızı, 'gtnı, şaırı, odulkav bu çalışmayı belırlememızın ana ncduıı, ramını ve seçıcı kurulu kırletecek boyutla Cenk Gundoğdu Bu tur çalışmalara ottaya koymak ıstedığımız yontem ve C U M H U R İ Y E T K İ T A P S AY I 825