Katalog

Yaşar Miraç şiirinin olgunluk dönemi "Benim için şiirile yaşam çoğu zaman birbiriyle yarışan ve başa baş koşan iki at gibidir. Ben yaşantısı ile şiiri farklı görünen ozanlardan değilim. " 1 SennurSEZER er şiir yazanın şair olmadığı bilinir de şairi şair yapan özellikler gözden kaçar. Bıı özellikler için çok yazılıp çi zildi ama bencc ilk özellik, şiir yazanın egemen şiirc karşı çıkabilmesi, var olan şiiri değiştirmek için işe başlamasıdır. Bu işe başlayış yadırgatıcıdır çoğunlukla, eskilcrin "gerçekleşmesini" uygun görmedikleri bir estetik anlayıştadır. Belki bir iki ıısta onaylar ilk adımları. Ama şiiri değiştirmeye gelen gcnç inatçıdır ve kısa sürcde kanıtlar kimliğini, şiir anlayışını onaylatır. Bıı anlayış ve şiir yapısı kimi zaman yeni şairterin katıldığı bir akım durumuna gelir, kimi zaman da bu şürden etkilenenler bu şiire göriinüşte benzemeyen şiirler yazarak ycni kimlikler oluştururlar. Bu tanımın sizlere kimleri hatırlatacağını bilemem. Ama Yaşar Miraç bu aşamaları kısa sürede aşarak Türk şiirinin kendine özgü adlanndan biri durumuna geldi. Hcm de bu soy şairlerin çoğu gibi genç yaşta. 195 i yılı Trabzon doğumlu olan Miraç, şiirinin biçiminde Karadeniz halk müziğinin ritmini, türkülerin söylenişinde kimi dizelerin yinelenişindeki sözcük bölünmclcrini şiirine, çağdaş bir anlayışla yorumlayarak, uyguladı. mııştur. Bıı sözcüklcr kimi zaman halk türkülerinden kopup gelir, kimi zaman Miraç'ın belleginden, şairli£ınden: dobrak, sümücük, uşacıık, emice, sudalı ... "eski sozcükler eski/tıkatnış di/elen" diyen bir şairin alışılmış sözcüklerle elbettc çok işi olmayacaktır. $ilr ve Yaşam Yaşar Miraç, 2002 yılında basılan 1001 Şiir adlı kitabının 'Sunu'sıında yaşamının şiirdeki payını şöyle açıklar: "Benim için şiir ile yaşam çoğu zaman birbiriyle yarışan ve başa baş koşan iki at gibidir. Ben yaşantısı ile şiiri farklı görünen ozanlardan değilim. Yaşadığım her olayı, her duyguyıı şiir diye yazmadıın. Fakat çoğu benim için şiirdi, yazmadığım şiirlerdi." Bu yaşam/şiir ilişkisinde yazmak/yazmamak ya da "mükemmeliyetçi davranmak" konusunda da açık yiırekli davranıyor : "Ozanların şiiri çok ya da az yazmaları öznel bir tutumdur. Mğer bu konuda mükemmeliyetçi davranılırsa, sonuçta az yazan bir ozanın bile şiiri tek şiire, tek dizeye kadar indirilebilir. Yani şiirde azlığın sonıı yok, çoklıığıın eia... " Yaşar Miraç, dcğışlirnıek için ayak bastığı edebiyat dünyasında haksızllğa baş eğmez ama emeğe saygılı, kendinden ön H ha maç kalı ha lon ya li ha yonı ra lı gıdc lurtı ya . // ya li" Yaşar Miraç, şiirde ritmin kimi zaman okuru, okudugunu anlanıaz durııma getirecek kadar sarhoş ettiğini bilir. Bu yüzdcn altını çizmek isteği dizcdc ııyak dışına düşer, daha doğrusu kendisinden üç dört dize önce ya da uzak dizelerle ses bagı kurar. 1001 Şiir'de de şiir tanımı yaptığı "şiir şiir" adlı çalışma ikiliklerle ve ab/ab/cb/dc düzeniyle başlamışken sona dogru uyak diizeni değişir: "(...)şu ozanların başına/ şiir açtı neler nelcr //kimi şiir diye diye /deliliğe vurup gider//kimi kalemini kırıp/yavuz hırsız şiir çalar//kimisi de bencileyin/yaşamaktan şiirleyin// gün olur canından bıkar" Yaşar Miraç'ın şiirinin içeriği başlangıçta Karadeniz emekçilcrinin sevda ve acılanyla yaşamlarıydı: çömlekçi denilen yerde hey benim öksüz yüreğjm anadan dogdu dofcalı zor yaşayanlar gidıyor oy henim öksüz yüregim sömürü lcsleresinde kerte kerte can gtdiyor (Çömlekçi'li Çıraklara Türkü, Trabzonlu Delikanh) Karadenizli emekçinin yaşamı elbet tüm dünyadaki emekçilere benziyordu. Bu yaşamda elbet göç de, özlemlcr de, kırgınlıklar da yer alıyordu . Zamanla tüm dünyanın emekçileri, yaşam ve sevdalarıyla, ülkeleriyle yer aldı bu şiirde... Bence bunun başlangıç noktası Şili ile Söyleşi adlı şiiridir. Yaşar Miraç'ın bir ucu gurbette harcanan yaşamı şiirini de olıımlıı etkiledi. Kcndi aşkları, acıları, şiir ve sorunları ve kendine sorun ettiği tüm olaylar da yavaş yavaş şiirlerinin konusu olmaya başladı. Yaşar Miraç, tüm "has şair"ler gibi kendi sözlüğünü de, sözlüklerini de kur7 53 ceki kıışaklann ııst.ılarına velalı ılavranılı. Onu 1 Iasan Izzettin Dınamo'nıın sağlığında yapılan bir kutlama getesinde, kemençe eşliğinde gibi "I Iasan Amca/I Iasan Amca" diye türkü/ şiirini okurken anımsıyorum. Belki de şiirinin taşkınlığının dışlanmayıp "ahıcan birçocııkgibi" gülümsemelerle karşılanmasında onun bu tavrımn da payı vardı. Miraç yalnız kendinden öncekilerle değil, daha farklı bir şiir üreten, aynı paylaşmaeı dünya görüşünü bölüştüğü yaşıtlarıyla da işbirliği yapmayı bildi. Beş genç şairin kapakları basma kumaşlan anımsatan desenli mini mini kitapları sanırım Miraç'ın fikriydi ve herkesi etkilemişti. Bu kitaplar şimdi bu beş şaiıden hiçbirinın (Miraç'ın da) özyaşamöyküsünde yer almıyor ama Yeni Türkü akımının da ilk adımıydı. Sanırım Yeni Türkü müzik grubunun adını da o vermişti. Yaşar Miraç ardında onca şiir, kitap ve emek yılıyla artık olgun bir şair. Ama 1001 Şiir de, Lazcaz da onun şiirinin olgunlaşsa da yeni biçemlere, değişimlere, değiştirimlere kanat açacağını muştuluyor. • ''Lazcaz. iitr, Yaşar Miraç, Adanı Yayınları, 142 1. '"1001 Şıır, Yaşar Miraç, Bılıttı Sanal (îalcriM, al/lıS2is. Kadının ve Özgürlüğün Sesi Neval elSaadavî Şeytanın Masumiyeti Mısırlı feminist yazar Neval elSaadavi, gelenek denen amansız kıskacın can yakan gölgesini hep üstünde hisseden, ama tabularını aşamayan bir halkın öyküsünü anlatıyor. Şeytanın Masumiyeti, Tanrı ile Şeytan, iyi ile kötü arasındaki ilişkileri yeniden biçimleyen, bu kavramlara bambaşka açılardan yaklaşan bir roman. ( "(...) fındıklıklar arasından derelere derelere civan sulara oy uşak gider kızlar çamaşıra oy scleler b'rme selc çttırdarlar ara sıra çttı çıtı çılı çılı" (Fındıklıklar Arasından, Trabzonlu Delikanh) Bıı biçim yeniliğini Lazcaz'da tüm şiiri hecelerden oluşturdıığu şiirlerlc noktaladı. Bu şiirler ilk bakışta dadaist akımın etkisinde gibi göriinüyorsa da dizelerin bölümü belli bir ritmi korumak içindi. Şimdi "ha" adlı şiirin ilk bölümünü alıntılayalım. Dikkat edilirse burada Trabzon ilçelerinin adları sayılmaktadır. ' H a ! ' iinlemiyse, horonların vazgeçilmez tempo tutuş, hızlandırış ünlemidir : "ha haç ka lı C U M H U R İ Y E T KİTAP S AYI Kahire saçlarımı geri ver Petrol diyarında aşk Kadının cennette yeri yok P \ / I n l î l ı 8 T TiLafüllıaıte Sokak N S o 3 34410 Cn0ol"0l>'/İSTANÖ SAYFA 7