Katalog

Mustafa şerif Onaran Dergilerde Köy Enstitüleri Aydınlığı Köy Enstitülerinin açılmasıyla, nice yoksul köy çocuğunun okumasına kapı aralanmıştı. 0 kapıdan geçenler kendi yolunu buldu. Köy Enstitüleri, Anadolu insanının gizil gücünü ortaya çıkaran eğitim kurumlarıydı. lerınden bırı olan Koy Enstltulerının nu yasındakı felsefedır " Koy Lnstıtulerı, Anadolu insanının gı/ıl gucunu oıtava çıkaran (.ğmm kurumlarıydı Ivriz Koy Enstitusü nduı Mahmut Ma kal'ın arkada^ı Mevlut Kaplan 200 ıı d^kın kıtabıyla coıuk edebıvattna katkısı olan bır ogrctmen Onu ayrıntılaııyla tanıtan O7Cİ sayı, bu kcndının gensındc durnıası nı bılcn koy ınsanına saygı duymamızı ge rcktırıyor (Aykırı Sanat, Mart Nısan 2004) O. Nuri Poyrazoğlu ıle Recep Bulut, Mevlut Kaplan ın "Tren Dudukleri" adın dakı lomanında ozya^am o/cllıklcrı u/e rınde dururken, dılındekı dogallığı, yalın lığı da belırtıyorlar Dinçer Sezgin kımı sozcuklerden yola çıkarak ılgınç bır Mevlut Kaplan resmı ı,ı zıyor Nadir Gezer daha gcr^ekc,! bır goruşle anlatıyor onu 'Mevlut Kaplan, yaşamının genı^ yollarının kaldırım ta^larını halktan yana, ınsandan vana, ozellıklc de (,otuktan yana doşemı^ bır eğıtımcı yazarımı/dı Mevlut Kaplan i(,ın 17 bın Koy Enstıtu lu oğretmenden bırı dersck, o sessız gu nın ne enlı gorkemlı olduğunu anlamı^ olııruz Adı one (,ıkan ya/arlar yanınd.ı onemsı/mıs gıbı gorunur Hidayet Karakuş onun onenıını şo\le bclııtıyor "Mevlut Kaplan edebıvat so/lukltrınde voktur Ansıklopedılerde de bulama7sınız onu Mevlut Kaplan tclevızvon yıldızı da değıldır Ama o, sessız sedasız bır kultur ınsanıdır Gazetelere, deıgılere vazdıjSı yazı ve ^urlcılc yazdığı ya>ımladığı kıtaplarla, dıı^uncclcrı hem toplumda hem dt bınler ce (,ocu£un bcvnınıle yenı utuklar a<,ar " BİR ERMİS CİBİ Yaşamak u/un yaijamak nıce vcnılgıler dın oç almak anlamına gelıı Vedat Gunyol gıbı gonul ınsanı olan bır dtnı.me us tasının oç aiınjsı baf>ışlanıadır Samı Karaoren o ıncelı^ı sezmesını bı leıı bıı vazar Dcneme ya/arlı^ı arkasın da cngın bıı du^un ve ozekın (kultur) bırı kımıvlc gonul /engınlıgı ıster Dencme de dığın, du^ıınteden du^unteye gete geçe, ınte bır vazı ustalığıyla orulerek, oıtaya (,ı karılan ya/arlaıdır (Berfın Bahar, Nısan 2004) "Berfın Bahar" Vedat (uınyol uzerınc gınış bır tlosva hazırlamıs, (Inıı valnız ya pıtlarıvla degıl kışılı^ıylc dt tanıvanlann goruşlerıiK bas^ıırulmuş, Atalay Yorukoğlu Cja/ı Lısesı'nd(kı oğrencılık vıllarında, kırklı vıllaım Ankarasında tanımıs, onu Ogretnıcn ogrencı ılı^kılcrı dostluga do nu^mıı^ Yoruko^lu nıın "Gençlikthtiyarlık" uzeııne jazdığı denemeyı "Yucel"de yayınılatan bır oğretmen ısan ayı gelınte, 17 Nısan 194O'ta kurulan Koy Lnstıtulerını, oradan yetışcn unlu kı^ılcrı anınısayan yazılara ycr verılır der^ılcicle lçımızdekı kullenen ateş parıl dayacak oluı Koy Ensuuılerının açılmasıyla, nıcc yok sul koy çocııgunun okumasına kapı ara lanmış,tı () kapıdan getenler kendı yolunu buldu Htp enstıtu kokcnlı uç bes, cdebıyatçıvı anunsarı/ Dursun Akçam, Talip Apaydın, Mehmet Başaran, Fakir Baykurt, Mahmut Makal ılk akla dus,en beşjıdır Bu .ıdl.ıra <l ıha onlaıtası eklenebılır Ali Yuce, Emin Ozdemir, Adnan Binya/ar yakın arkadaşlarım O kapıd m gecmeselerdı davaı gutnnktı oııların ışı Onemlı olan anımsanması gcıckuı uç bıs, kıiji değıl, Ekrem Kabay'ın soyledığı gıbı, oıadan yctış,ıp koye ışjk gotu ren, yurdumuzun yazgısını değı^tırecek olan 17 bın oğretmendır Sanayı devrımınden geçıp koylulukten kurtulmadan gen,ek demokrasıyc ulaşıla mayatağı dogrudur Ama Koy EnstUulcrı aydınlığı bızı koylulukten kurtarama/ mıy dP Fakır Baykurt'un "Koygoçuren"de andığı Veli Demiröz ıçın "Çalı" dcrgısı ozel sayı çıkarıp onur torcnı du zenlemıs, (Konya Çalı, Nısan 2004) Veh Demıroz, 1919 doğumlu, Çifteler Köy Enstitüsu tikışlı, eğıtımulık ık or gut<,ulu£u bırlıktc yurutcn, Mahmut Makal ın "Hayatta tanıdıgım bcş buyuk ınsan dan bırı" dedığı, savasjnıcı bır koy aydını Kızları Lllku Ne^e Kılıç ıle Ayşe Dıırin Bı^e nın Vtlı De ınıııv ıı atılattığı va/ıda ş,u su/luın .ıllını çı/mık guekır Onıı hıçbıt /aınan devrı gL^me^Lctk bır çagdas, eğı tlmcl ve hıcbır /nılııg'a tcsllm Hep enstıtu kökenll uçbeş edebıyatçıyı anımsarız Ustte soldan sağa Mehmet Başaran Dursun Akçam Mahmut Makal olmavatak bıı da\a adanıı ya Aitta soldan sağa Talip Apaydın Fakır Baykurt Ilk akla duşen beşlldir Bu islmlere daha onlarcası eklenebilır p ın sey, <.ıımhurı>etın olumsu/ Aitta en sağda vedat Cunyol Mehmet Ba$aran 'ölumu evcılleştiren ınsan gözuyle bakıyor Vedat Cunyola cemal Sureya ıse ılkelerl vc onun cn buyuk escr "Edeblyatımızın cumhurbaşkam" N "Edebiyatçılar Derneği"nın Onur Odulu'nıı oğrentısı Atalay Yorukoğlu'nun elınden aldığı zaman, oğretmcnı Vedat Crunyol a^lamaklı nlmu^tu Onu yas,atan hep genç tutan bu ınsan sevgısı hepımızı duygulandırnııştı Atalay Yorukogiu dıyor kı "LrmıSî kıs,ı ktndını bır ınantta bır du şuntede erıterek sımgele!;mı^ bır ınsandır Kisacası tevresıne sevgı yayan, ışık satan kı^ıdır Bu o/ellıklerın hepsını kı^ılığınde toplayan Vedat Gunyol bence 'Çağdaş bır ermiş'tır Mehmet Başaran 'ölumu evcılleştiren iıısan' gozuyle bakıyoı Vedat Cıiınyol'a Scvgılı hckım arkada^ım Atalay Yoru koglu hastalandıj*ı zaman "Yahu Mustafa Şerif, dıyordu daha es kıtecek elbıseleı ımız vaı ' Boyle bıı gu lumsemeyle olumu yendı Vedat Gunyol doksanından sonra hasta landığı zaman hekımltr, "Daha bır on yı lınız var" demışlcr "Bırakın cımrılığı de barı ylımı deyın doktoıtuğum ' dıye olu nıu yanına hıç ydklaştırmamıs. Bılgetc ya^amın gızleııne varabılmı^ de ğılız Bır edeblyatçl ı<,ın cn zor ijcy kendı sıyle barı^ık olabılmcktıı O zorun ustcsın dcn gelen Vedat Gunyol gıbı bır (.rnıiij ıçın olum, bır halden bır hale geçmek gı bıdır Yaşlandıkça gu/clleşen, ıncelıkler kaza nan bır ronıancı Peride Celal, lçının se vıntını gızlemıyor 'Onu ılk gorduğum gun 'bu başka biri' dıye duşunduğumu anımsiyorum Ona â^ık olmak uzereydım " Vedat Gunyol vcımenın almak anlanıı na geldığını bılen bır o^rctmcndı Yetı^tır dığı ınsana genış bır hoşgoruyle bakarken, "Ben onlara bır seyleı vermeyc talıijtım, ama onlardan da çok ^ey alaıak, onlarla berabcr buyudum vetl^tım" dıyetek ka dar da alcakgonulluydu "Beıtın Bahar' gcnış ovltımlu bır dosya sıyla onemlı bır belge bırakı\or edcbıvatı mıza Vedat Gunvol "Yaşaya Yaşaya Yaşamak" adındakı denemesınde dıyor kı "Hıçbır şcy uretmeden ot gıbı yaşamak aklı basjinda hıç kımsenın ya^am kuralı olama7 Olama7 dıyorum ya, oluyor Egı tımdcn yoksun koylcrınuzın, kentlerımızın ınsanları akıl hota lıgı yapan cıkartı ıribanların gudu mundc yaşayıp duruyorlar, buna yaş,amak denebılırse ' Cemal Sureya nın "Edebiyatımızın cumhurbaşkam" saydıgı Vedat Gunyol ıtın yazdı^ı ijiırlı sozlerle selamlayalım onu Orada bır adam var VapurJan ınıyor, Karakoy'dekı posta kutusunu mıyor, Sonra merdtvcnlerı ıktşer ıkijer çtkarak kalabalığa karışıyor, Ya$ama karşın dtmdık bır adam Yuzu sankı bır yazarm değtl de bır gokbılım profesorunun yuzu Bertrand Russell't da ammsatı yor btraz ldealıst filozof Russell'ı değıl, Var oyle bır adam Var ve heptmıze tlifkm bır şeyı kurtartyor orada " • DÜZELTME (,^™halt.,k,|y, ktam«tor dllcıler var" ııül yazlda " Kaldl kı Şera leıtın luran sır.ul.ın bır oftrctım uycsı de ıic£LİJır Oll bılımcı olan bır kultur ınsanı Kultur B.ıkanlı£ı Muste^arlıgı yapan bır du şuiKe ınsanldıı " paragıahndakl Dll hılııiKi " dıye lu^layan Lumlcyl Dll bıhncı oldrak 742 sayulakı H<ıs uı Alı Fopba^ ısmını Hasan Alı lopta^ olarak du/Jtır ya zarınıızdan vt okıırlannıı/d ın o^ur dlleru Bu sayfayla ıletısim kurabilmenız içln dergılerınizı ve kıtaplarınızı asagıflakı adrese gönderlrsenız memnun oluruz Mustafa Şerif ONARAN Hekimköv Sıtesı 20 SokakNo 8 06800 UmıtkoyAnkara Tel. (0312)23591112562346 K İ T A P SAYI 744 SAYFA 22 C U M H U R İ Y E T