Katalog

Yücel Kayıran'la "Beni Hiç Cöremezsin" üzerine "Şiirin doğal yerinin sayfalardan çok, papirüs olduğuna inandım" Yücel Kayıran, özellikle 1990lı yıllardan günümüze. şiir, edebiyat ortamının en önemli şair ve eleştirmenlerinden biri. Kayıran'ın ayrıca felsefeci bir kimliği de var. Kaleme aldığı şiir ve yazılarında felsefi yanının devamlı izlerine rastlamak mümkün. Şiirle olan yoğun bağı, şiirler ve yazılar düzeyinde oldukça tempolu bir biçimde devam etse de, şairin ilk şiir kitabı ancak 1997 yılında "Hayaline Firar Edemeyenlerin Afsunu" adıyla yayımlanmıştı. şair, yine "uzun" diyebileceğimiz bir aradan sonra, 2004 yılında, ikinci yapıtı "Beni Hiç Cöremezsin'i okurlarına sundu. Kendi içinde, alttan alta değişen bir şiirle karşılaşıldı bu kitapta. Varlık, bu yeni kitabın temel şiir sorunsalı olarak gözlemlenebilir. Bu kitabın çekici yanlarından biri, sürdürdüğü izleklere yaslanarak, yazılanın tek bir şiir olduğu izlenimini açıkça göstermesi. Biz de, bu yeni kitabı merkez alarak şairle, yazdığı şiir ve eleştiri tavrının ne olduğunu sorgulayan bir söyieşi yapmayı düşündük. Bu yanıtların, şairin şiir dünyasını, serüvenini, poetik eğilimlerini yansıtması açısından ilginç bir kaynak olacağı düşüncesindeyiz. SAYFA 14 ya7dıklarıni7İa hayattan nctıte almak ıstı yorsunu? demektır Ben, bende olan şeyde durmayı tercıh etmekle belırlendım Ama, huzurlu olmak ıijin değıl gergınlığı suregı den bir ruh durumu olarak yaşayanlar hu zur denılen şeyden bir $ey anlama? Oldu ğum yerdc olmak, kendı tınsellığı tarahn dan belırlenmek, benım ıçın her /aman et kıleyıtı olmuştur Yenılmışlerın melankolı den başka olanağı yoktıır, da dıvebılırsmız buna, kısa yoldan Soıunun yanıtına, tam olarak gıremedığımın tarkındayım Ama, bu poctıkanın ontolojık bir temelı de var Şıır bana bir ıçdokme tarzında degıl, bir sorun la, bir çıkma7İa karşılaşma tar/ında gelmek tcdır Duygulanımların veya duygu denılen şeyın betımlenmesınden çok, ontolojık duz lemde yaşanılan bir problemın, bir duğu nıun ço/umu tar/ındadır, benım şıırseruve nım Psıkolojık bir dıırumdan değıl, trajlk olandan soz edıyorum, kuşkusuz ŞİİRLE ILK TANI$MA Şıırle ılk tanijmantz nt zaman oldu •* Stzı bu uzun seruvrne lum yoğunluğuyla bajlama ya ıtı n bılınmedtk ntdı nlı r ya da ozc l haya tıntzdan bazı onemlı hayat t n \tantant It rı ol du mu1 Nelcr \oyleyebılır\mız> Konuşmanın tehlıkelı olduğu, tehlıkelı bir yoldan oğretıldı bana Dunyavaılışkın ılk algım, onun karanlık bir şc\ olduğuduı ılk tepkım ısc çiğlık atmak olmuş Doğum anın dan soz etmıyorum kuşkusuz Apartman sakınlerı, sesıme gelmış olsalar gerek bana bir fauaya bakargıbı baktıklaı ına ılışkın go runtuler kalmış bende lekraı konuşmam ıçın, annemın ,u dua etmedığını babamın, ıçkı ıçtığı akşamları gızlı gızlı ağlayarak yal vardığını hatırlıyorum Ama, bu kışısel bir fenomen, hiç kuşku yok kı, bir rolıı olsa da, şııryazmaya başlamamın poetik nedenı de ğll Ortaokul bııınci sınıhayken, bu dunya nın lçınde bıı başka dunyanın daha olduğu nu, ve daha çok orada olduğumu cılebıyat yoluyla keşfettım Ilk okuduğum yctışkın ro manı, Peyamı Safa'nın Server Bedıı adıyla yazdığı C ıngoz Recaı'nın ma<.eralarından bı rıydı Lıse bırıncı sınıftayken, Yaşar Gu neş'le beraber, bir şıır dergısı çıkarmıştık El yazısıyla çoğaltıyor, arkadaşlarımızla gızlı gi7İı okuyorduk Cîızlı yapıyorduk, çunku 12 Eylul'den belkı ıkı ay sonraydı ve, üktay Akbal'ın Suçumuz lnsan Olmak adlı roma nını okuduğum ıçın okuldan beş gun uzak laştırma cezası almıştım, kışısel dosyama da, "Sol ıçerıklı yayın organı bulundurmak" cumlesı duşulmuştu Tam evden kaçma ça ğında, 12EyIul'leyuzyuzegelmıştık 12 Ey lul, benlıklerımızc, kendı ıçımızde hapısha ne kurdu Ilk şurlerım Nâ7im Hıkmet'ın ılk şıırlerının kopyası gıbıdır Inte Memed'ı keşfettığımde, roman ya7maya başlamıştım On altı yaşındaydım Kahramanım bir şair dı Kendımı yazıyordum tabıı Ama, beni sonu olmavan bu yolculuğa ya7gılı kılan şey bu muydu, bılemıyorum Bugunden gerıye doğru baktığımda, dıyebılırım kı, zaten ıçın de bulunduğum yolculuğun bir parçasıydı, o 'başlangıç' Beni Hiç Goremeztın" adlı yent kitabı nızın baştndakı tanıtım metnınde sızın ıçın "ldcolo/t vt dunya gorujimc kar$t fehefı jiır poettkasını savundu" denıyor De^ınılcn bu poetik tavrı bıraz aynntılı a<,ıklayabılır mısı nız^ Stzı bu poetik tavra yonelten, bı sleyen bırtakım nvdcnsellık veya ozel bırtkımlerden soz edılebılır mı^ Şımdı, tabıı, burada felsefekavramından ne anlaşıldığı ıle ılgılı çok onemlı bir sorun var Bugun, felsefe derkcn, yaygın olarak an laşılan şey, onun kavramsal bir şey olduğuna ılışkındır Felsefe, ışte kavram uretır, soyut luktur, akıllaışyapat gıbı Nıtekım.Deleuze da, Felsefe Nedır1 adlı kıtabında, telsefeyı kavramsallıkla tanımlar Kuşkusuz, Batı stantlı bir algılama tarzı bu ()ysa, ben felsefi şıır tanımını yaparken felsete tasarımı ıçın baktığınıyer Batıfelselesuleğıl antıkYunan felsefesidıı Aıuık Yunan felselesını dıkkate aldığımızda lelsere kavramsal olandan çok, bir problemle > u/ yuze gelme durıımıına ışa ret eder Yanı, felsefe kavramsal bir yanıt de ğıl, bir sorunl.ı yuz yıızc gelnıe halıdır Dolayısıyla, lelsefı şıır derken kastettığım bir problem şıırıdır Felsefı şıır, ınsanın bir çik mazla, bir çozemezlıkle, bir gıdılecek yolun K İ T A P a orhan KAHYAOĞLU ucclKayıran, ılkyayımladtg'ını zt şıırın yılınt 19H4 olarak tes pıtedersek, ytrmı yılgıbı bir su redır jiır yaytmlıyonunuz Bu gunlerde, ıktncı şıır kttabıntz "Beni Hiç Co remezstn" yayvnlandı Çok uzun aralarla çı kan ıkıkıtap Az şıırmı yâzıyorsunıtZ'' Kıtap yayımlamada mı çok hasıasunız, yoksa çoğu jaır gıbı kıtap yayımlamak mrun mu olagel dı? Benım ıçın sorun olagelen, kıtap yayım lamak değıl, şıırı kıtaplaştırmak duşuncesı olmuştur Şıırın doğal yerının sayfalardan çok, papırus olduğuna ınandım Orneğın, bir romanı, bir felsefe metnını kıtaplaştır mak zorundasınızdır, çunku, roman ancak kıtap olarak vucut bulabılır Ama, kıtaplaş tırılmak, şıırın varoluşu ıçın bir zorunluluk değıl Şıırın dergıde yayımlanması ycterlı gı bıdır Zaman meselesınc gelınce, belkı, bir beş yıl daha eklemek gerekır, 84'tcn I979'a doğru O tarıhten ben, ben kendımı şıırlc eğlıyorum Kamusal alanda olup bıtenle eğ lenmesını oğrenebılmış değılım Ama dun y yanın yasalarını clbette kâle almak gerekır Bılemıyorunı Kıtap konusunda, sanırım, ar kadaşlarıma gore daha hassasım Ama, bu hassasıyet, sadcce mı/açla ılgılı değıl aynı /atnanda poctlk bir bclırlenme Uçuncu kl tabımda yer alacak olan Fuka adlı şıırımde şoyle bir parça var herkesm bir ycıe yetışmek gıbı bir halı var olmak ıstet gıbı damlasından bir yağmur değıl şıır ^aırtlı otekının kurdu meğer kı haı t kelımede, kelıme dızede so ğur Şunu sovlemek ıstıyorum Acelecdık, bir vırmıncı yuzyıl hastahğıdır Bu renomenı olağan halcgetıren modernlerolmuştu Yapıtlaıındakı butunlukten çok, şaşırtma po lınkalarındakı sıklık veva devırden moral bukıyorlardı Çunku butunluk kaygısından çok parçavdı sorunlaıı, varlıktan çok, kur gııydu Oysa şıır ko^tunnaya gelmez Acele etmek koşturmak fırsatı ka^ırmamak mo dern hayatın tenomenlcrıvdı Atelcctmedı ğınude (ıısatı kagrdığınuda >azdığınız ^ey değeısı/le^ıyorsa o zaman yazdığını? şeyı hayata kaiiji kuramamışsını/ dcnıcktır, veya hayata karşı kurmuyorsunuz demektır, veya C U M H U R İ Y E T S AY I 7 44