Katalog

olarak valilik dönemleri. 1973'te Çorum Valiliği ile başlayan bu serüven, sırasıyla Trabzon, Bursa ve Urfa valilikleri ile sürer. CEÇMİSE TUTULAN AYNA Çoker'in yapıtında bu görevlerdeyken yüz yüzc geldigi politikacılarla ilgili anılan araştırmacılar, tarihçiler için paha biçilmez degerde. Okıır, çoğu bugün de politikanın içindeki çok sayıda kişinin davranış ve düşünce tarzını olaylar çerçevesinde izleyebilir. Cîünümüz politik yaşamının gcçmişe tutulan bir aynası gibi görülcbilir bu kitap. Orneğtn, 197"? yılında Trabzon'u ziyarei edecek olan Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk'ün ağırlanacağı Karayollan Konukcvi'nde MSP'lilerin içki servisi yaptırmamak için başvurdukları yollar ironik ama gerçek bir öykü olarak anlatılıyor. Aynı döncmde îçişleri Bakanı olan Oğıızhan Asiltürk'ün genç ve aydın kaymakamlarla nasıl hukuk dışı bir savaşıma girdiğini de öğrcniyoruz Çoker'in anılarından. Yine 1975'te, Necmettin Erbakan'ııı ünlü temcl atma trirenleri de Çoker'in Trabzon Valiliği dönemindc anlatılan olaylardan. 70'li yıllann ikinci yarısında bütün ülkcyi biryangın yerine çeviren terör ortamı, Çoker'i Trabzon'da yakalar. Bilcnler bilir; Trabzon terörün, ölüm korkusunun her yana sindiği bir kent görünümündeydi o yıllar. Faşistlerin bitmek bilmcyen saldırıları, kenti bir savaş alanına döndürmcleri, onlarca ilerici gencin kanına girmeleri, genç kuşaklarea pck de bilinen bir gerçek değil ne yazık ki. Işte, Ziya Çoker, valiliği döneminde terörle, sağcısolcu diye ayırmadan tam bir yansızlıkla nasıl mücadele vcrdiğini açık yüıeklilikle ve belgesel tadında anlatıyor. Unutulmayacak bir ders niteliğinde, Çoker'in terörle mücadelesi. Ziya Çoker'in anılannın bir bölünıü de emeklı olduktan sonra çahşmalarına ayrılmış. Çeşitü devlet kuruluşlanndaki görevlerinin yanı sıra, CHP'deki, kimi sivil toplum örgütlerindcki çalışmalarında karşılaştıgı olayları aıılatırkcn, özellikle sosyal demokrat dünyanın içini anlamamız için güçlii bir projektör tutuyor okura. CHP'deki delege avcıhkları, Yekta Güngör Ozden'in nedcn bu partiye katılmadığı, Sosyal Demokrat Düşünce Atölyeleri'nde tartışılan konular vb. Ziya Çoker, 81 yıllık yaşamını, Cumhuriyet tarihiyle yaşıt bir ömrü anlatırken, aslında ülkemizin toplumsal, politik yaşamını anlatıyor. Kendisi de yapıtın 'Önsöz'ünde şu tümcelerle açıİdıyor amacını: ONURLU BİR YAŞAM "Bu kitapta yer alan anıları seçerken, 1920'lerde doğan ilk Cumhuriyet kuşağının yaşamöyküsünü yazmak, o yaşam içinde o kuşaktakilerin çektiklerini, sıkıntılarını, savaşımlarını, Cumhuriyeti yaşatanlarla Cumhuriyeti benimsemeyenlerin çatışmalarını vc bundan dogan çelişkileri, örnek olay niteliğindeki yaşamöyküleriyle anlatmak istedim. (...) Kamu yönetimi açıklığı gerektirmektedir. Demokrasi de açıklığı gerektiren biryönetim düzeninin adıdır. Demokratik bir kamu yönetiminde yönetime ilişkin davranışların gizliliği onaylanamaz. Bu nedcnle, kamu yönetimine ilişkin anılarda, kişilerin kimliği açıkça belirtilmiştir. Zaten böyle olmasaydj anlatılan olayların bir değcri de kalmazdı." Televole türü anıların yanında, "Seçilmişler Atanmışlar Insanlar" adını taşıyan Ziya Çoker'in anıları, alçakgönüllü ve onurlu bir yaşamın pırıltısını taşıyor. Cumlıuriyetin ilk kuşağının yurtseverliğinin, aydınlık bir Türkiye için çaba göstermesinin örncğini oluşturuyor. • Gurbet ve Saire "I Meral DEMİRYÜREK "SııJa Halkalar, llan Duvarlart, Çüban Çeşmesı, Gurbet ve Saıre. Bunlann her bırt ayrı ayrı, Yeterbirşaıre '"(1) F * Seçilmişler Atanmışlar tnsanlar/ Ziya Çoker/ Karaköy Rotary Kuliibu Yayınlan, htanbul, 200)/ 408 s. aruk Naliz ÇAMLIBEL'ın toplu şiirleri "Gurbet ve Saire" adıyla yayımlandı "Gurbet ve Saire" içinde son bölümü oluşturan şiirler ilk kez günyüzüne çıkıyor. Çamlıberin dclter sayfalann da kalmış ve bugüne kadar ortaya çıkmamış olan şiirlcrinin bulunuş öyküsü kitabın "Yayın Notu" bölümünde anlatılıyor. Bizim şimdiye kadar Faruk Nafiz ÇAMLIBEL adını "Han Duvarlan" ile ozdeşleştirmemizc rağmen, bu yeni yayına adını veren "Gurbet ve Saire"yi de hiç garipsemedik. Tam aksine yayımlanmamış şiirlerc ilgiyi çekmck noktasında çok başanlı olmuş. Kitabın oluşturulmasında ve şiirlerin sıralanışında şairin sağlığında yayımlanan son iki kitap csas ahnmış: Millî Eğitim Bakanlığı baskısı (1%9) "Han Duvarlan" ile lnkılapve Aka baskısı(1972)"BirÖmür Böylc (îeçli". Yalnız bi rinci kitapta da ikinci kitapta da yer alan şiirler ki sayıları 40'tır "Bir Omür Böyle (!eçti"ye alınmıştır. Sadece "Han Duvarları", birinci kitaba adını verdiğinden ilk bö liinıde bırakılmıştır. "Han Duvarlan" vc "Bir ()mur Böyle Geçti" bölünılerınden sonra üçüncü bölünı yayımlanmamış şiirlere ayrılmıştır. İlk kez yayımlanan şiirsa yısı 23'tiir. Bunlardan dördü isimsizdir. Diğer leri ise: Semender GönülCehcnnem Kuşu, Meryem Ana Kandili, Hülya, Teşyi, Sonbahar Akşamı, Vuslat, Gaza Hatırası, Yazmıyor, Alicengiz Oyunu, Saçlann, Ramazanın Son Cıımasında, Kaf Dağından, Hasrel, Başka Bir Dalga, Ciönül Hastası, Cehennem, Diş Kirası, Kanlı Nigâr, Kaç Sefer. Isimsiz olan dört şiir, aslında bent demek da ha dogru, verilirken şairin el yazısıyla orijinal biçimleri dc hcmen başlarına eklenmiştir. Şairden geriye kalan iki deflerden yapılan " F N. Çamlıbel'in Yayımlanmamış Şıirleri" adlı .seçkide yer alan şiirlerin nelere dikkat edilcrck seçildiği yayınevi tarafından belirtilmemiştir. Ayrıca defterler hakkında ayrıntılı bılgi de yoktur. Gönül arzu eder ki, bu şiirler yayınevi tarafından daha sonra bır kitap olarak yayımlansın. "Şairin Ölümü" şiirinde F. N. Çamlıbel, "Benı ölmüf bulanlar Sorayım ıtmdt sızden. Betıı nastl günejlen, yanardağdan, denızden, Göynünüz görmek ısterdaha uzun ömurlü ? Onlar o tiirlü öldu Ben de öldıim bu turlü.'"(2) diyerek yeryüziindeki her varlık gibi kendisinin de gün gelip nas.il yok olacağım büyük bir tevekkülle dıle getirir. Bu son kitabıyla okuma şansına ulaştığınıız ısimsiz bır şıırinden, şairin vasiyetini de öğrenıne imkânı bulduk: "Kadertmden jikâyet olmaun Rabbım amma Bu kadar dert de düşmez bır şaırın başına (3) Şad olur belkı rubum dostlar koşup geltrse, Düğüne gıder gıbı cenaze alayıma '"(4) F. Nafîz Çamlıbcl'in 2003 baskısı şiirlerinin arasında daha önce yayımlanmamış olanlara rastlayınca aklımıza F. Braudel'in bir sözü geldi: "Keıfedtlecekbır Amertkahcrzatnan vardır "Nice keşifler dileğiyle... • f 1) F. N. Çamhbcl, Cuvbcı ve Saire, YKY Istanbu!2(X)3, s 266. (2) F. N. Çamlıbd, (nırbet vc Saıre, YKY Is tanbul2(K)5, s. 95. (3) Bir şairin başına: Sadc benim payıma (4) F. N. Çamlıbel. Gurbet ve Saire, YKY lslanbul2OO3, s.266 1 Bir tarih... 21 Mayıs 1963. Bir asker... ihtilale dörtnala koşan. Ve hüzünlü bir veda... gerçekleşmeyen bir ihtilalin ardından. Fethi Gürcan'ın hayatından yola çıkan bir anı roman İhtilalin Süvarisi. Önemli bir döneme tanıklık ediyor. 1963 yılının 21 mayıs günü genç Harbiyelilerle birlikte gerçekleştirmeye çalıştığı ihtilalin sonunda hayatını kaybeden Gürcan'ın profili tüm açıkhğıyla ortaya çıkıyor romanda. Ailesiyle ilişkileri, askerliğe ve Türkiye'nin o günlerine bakışı da. Nesrin Turhan, İhtilalin Süvarisi'ni Gürcan ailesi ve dönemin tanıklarıyla yaptığı söyleşiler ve ciddi bir araştırma sonucunda ortaya çıkarmış. Belgesel bir roman okumaktan keyif alan okuyucular için biçilmiş kaftan! DOĞAN KİTAP www.dogankitap.com.tr JMHURİYET KİTAP S AY I 73 1 SAYFA 23