Katalog

tığını ortaya koymuştur Nomınalızmın/te kılcılığın en buyuk başarılanndan bırı, hıç şuphesız bılunın yuceltılmesınc hızmet eden pozıtıvıst yanılsamalar konusunda bızı uya nık tutması olmuştur Bılındığı gıbı, Batı dı> şunce ve bılım dunyjMnda, uzun bır sure bı lımın tarıh dışı vc kulturustu olduğu goruşu tartışmasız kabul edılmıştır Ozlem'e gore, "Bılımın kendısı, sosyal ortamın dışında, ta rıhın ustunde değıl, tersıne onların ıçınde ve onların bır urunu olarak mevtudıyet kazana bdır " (s 66) Ozlem, pozıtıvızm kavramı ve pozıtıvız mın ulkcmızdekı etkılennı, yansunalarını ele alırken de, nomınalıst/tekılcı açxdan bu kav ramın ve felsefı akımın değerlendırmesını yapmakta ve bu yaklaşımın modern bılım kavramıyla olan bağıntılanna da değınmek tedır Ancak Ozlem, pozıtıvızmın yalnızca bır bılım felsefesını değıî, aynı zamanda bır sıya set felsefesını de ıçensınde taşımasından ha reketle, pozıtıvıst goruşlerın ulkemızdekı et kılerını ele almaktadır Burada dıkkat çeken onemlı bır husus ıse, Ozlem'ın kendı tanh scl/kulturel gerçeldığımızı bılmek ve anlamak ıçın, kendımıze ozgu kavram ve tasanm lar uretmenın gcreklılığını vurgulamasıdır Bu konuya yazımızın son kısnıında değınıle cektır Ozlem, nomınalıst, tekılcı ve relatıvıst ol masının, kendısı ıçın yalnızca bır felsefı ınanç ve tcrcıh meselesı olmanın otesınde bır onem taşıdığını vurgulamaktadır "Kendı bıyogra fımı, kendı sosyal durumumu ve ıçınde bu lunduğum toplumun dunya konjonkturu ıçındekı yennı tartışmaya ve değerlendırme ye çalışarak yapmış olduğum bır seçım de varburada Bcn ozculuğun, evrensclcılığın ve konumuz ıtıbarıyla ozcu/evıenselcı bılım an layıijinın son yuz ellı yıldır Batı ınerkezcılığe vc onun gunumuzdekı uzantısı olan kuresel leşmeyc hızmet cttığını, kurcselleşmenın ıse bızım konumumu/dakı ulkeler ıçın olumlu sonııçlar getırmeyeceğını, tersıne olumsuz hatta yıkıcı olabılccek sonuçjargetırebılece £ını duşunuyorum Bu nedenle de nomına lıst, tclulcı verelatıvısıım Kuıeselleşmctaraf tarlarının, Amerıkanvarı lıberalızmın ateşlı savunucularının aslında arkasında ozculu ğun/evrenselulığm yattığı bır ç,eşıt totalıtarız nıı lıberalı/mın totalıterızmını savundukla rının, kendılen farlunda olmasa bıle ac,ıkç,a gorulmesı gerekır Bı/ım ulkemız gıbı ulke leı m duşunen ınsanlarının, ama samımı olan larının, ozcu/evrenselci olnıak gıbı bır luks lerı olmadığına ınanıyorum " (s 72) Ozculuk/evıenselcllık gıbı postınodernız mın de buyuk olçude Batı muke/ulığc hız met ettığını belırten ()/lem bu k.n ramın/an layışm Batı dışı cntellektucl kamuoylan ıçın bılıncjı olarak yaratılmış oldugunu soylemek tedır "Postmodemızm, buyuk olçude, yuz yıllaıın, bınyılların felseh tavırlan olarak no nıınalızmın, tekılcılığın, relatıvızmın, Batı merkezcılığın ykanna ortak olacak şekılde soslandırılmış vc cılalandırılmış bır versıyo nudur Şunun rytce bılınmesı gerekır "Post modern" bır dunya reel olarak yaşanmamış tır ve yaşanamaz da Çunku ınsanlar ve hclc sosyal gruplar, orneğın, en kaba ıfadesıyle "Hcı şey gıder" sloganına uygun ^ckıldc ya şamamışlaıdır Bu nedenle ' postmoder nı/m", Batı dışı ulke ve kulturlerın duşunen ınsanlarının ağızlaıına surulmek ıstenen bu parmak bal, onları Batı merkezcılığın tuza ğına duşurmek ıçın lansc edılmış fınanse edılmış bır akımdır " (s 73 74) Ozlem'ın bu saptama, dcğcrlendırme ve ııyarılarının buyuk oncm taşıdığını duşunu /orum Şımdılcrde belkı hı?ı kesılmış olsa da )ostmodernızm ruzgârının dıışunce vesanat Iunyami7i ctkıledığı açıkrır Bu nedenle su cklı Batı'dan gelen/getınlcn dıışunce akım aıının akıntısına kapılmak ycııne, her turlu ıkım ve kavıamdan da yararlanarak kendı ^cr<,eklığıtnızı anlayıp degerlendırecek kav amlar ve duşunceler uretılmesını yaşamsal jır onemı bulunmaktadır Postmodernızmın tuzağına duşmemek ge ektığını ve Batı'nın Batı dışı ulkelere ıhraç, •ttığı "ızm'lcre kapılmamasının onemını M H U R İ Y E T K İ T A P rv. vurgulayan Ozlem, bu konuda neler yapılma sı gerektıgı konusunda şoyle demektedır "Bırey ve toplum olarak, kendımızı kendı duşunme gucumuze kendı kavram ve tasa rımlarımıza dayanarak anlamak ve değerlcn dırmek zorundayı? Kendı kadenmızı kendı mız belırleme cesarctını gostcrebılmelıyız Şımdılık boyle bır belırleme ımkânı sadecc bır utopık ımkân olsa da kureselleşen dun yada boyle bır utopyanın gcrçekleşcmeyece ğını duşunenler, farkında olsunlar veya ol masınlar, teslımıyet ıçındedırler Boyle bır durumda, duşunen ınsana, teslımıyet değıl, utopya peşınde koşmak yaraşir Duşunmenın de bır ahlakı oldugunu, bızım ulkemız gıbı ulkelenn duşunen ınsanlarının hıç hatırdan çıkarmamaları gerekır " (s 74) Ozlem'e go re, "Kendı kavram ve tasarımlarımızla du şunmenın ılk koşulu ıse po/ıtıvızmın ustunu orttuğu bır şeyı, 'tarıh bılıncı'nı yeşertmek ten^eçıyor" (s 106) Özlem, Amerıkanızmın kendını dunyaya tek seçenek olarak dayattığı bır zamanda, utopya kokan duşunce ve kavramlann ozel bır onemı ve anlamı bulunduğunu da belır tır "Ama bızı 'ınsan' kılan en onemlı şeyler den bırısı, utopyalar uretıp onların gerçekleş tınlmesı yolunda çaba sarf ctmektedır, ç,un ku guçlunun gucunu kabul etmek şeklınde kı bır kuru ve soğuk gerçekçılık ıle teslımı yetçılık arasında çok ınce, hatta behrsız bır çızgı vardır " (s 32 33) Kendı tanhsel/toplumsal gerçeklığımıze uygun kavram ve tasanmlar oluşturma konu sunda ıse Ozlem, bıze yararb olabılccek şe yın, hermeneutık duşunme tarzı olduğunu belırtır ve bıınun gerekçcsını de şoyle açık lar "Bu konuda, yıne Batı felsefesının bır urunu olan vc fakat her toplumun kendı ta nhsel/toplumsal gerçeklığıne bu ger(,eklığe uygun kavram ve tasarımlarla vonelmcyı on goren hermeneutık felsefenın tckılcı/tarıh selci cpıstemolojısı ve bu doğrultuda gelıştı rılmiş yorum oğretısı ve yorum teknığının, kendı ger^eklı^ımızı bılmcde en uygun araı, lardan bırısı olarak dıkkate alınmasında zo runluluk vardıı (, ıınku hermeneutık duşu nus, tarzının sağladığı sıyasal bılınç aslında hermeneutık tarıh bılmcinın ışığında şunun farkındalığından ıbarettır Cjorunuşteevren selcı ve evrensel bllımcı olanlar hele sıyaset çıler, gen,ekte bu evrcnselcılıklerını ve ev rensel bıhmcılıklerını kendı uluslarının dev letlerının sıvasal amaç ve mtkulannın ger çekJeştırılmcsuıde bır ara<, olarak kullanır lar Başka bır ıtadeyle, evrcnselcılık sozcu ğu, sıyasal soylem ıç,crısınde lugat anlamıvla değll bır devlctın veya devleller toplulug'u nun sosyo ekonomık du/enının ve iıkııv ıtı nın dunyaya kabul ettırllmesinde başvuru lan bu taktık so/cuk ç,ıkaı vc dayatnıalaıın ustuneCjC'kılcncıla bırortu olarak kavranma lıdır Orneğın kuresellcşme gununıu/de pozıtıvıst sıyaset oğretısinın esınlendııdığı boyle bır taktık evrenselcılıgın u^antısından başka bır şey dcgıldır Kendı kavram ve ta sarımlanmızla kendı tanhsel/toplumsal ger <,eklığımuı kavrama gırışımının bır ılk adı mı 'kureselleşme' sozcuğundekı ortuk po zıtıvıst/evrenselcı yonıı gorup gostermek ten gcçebılır " (s 106 107) KITAP HEP GUNCEL SEINFELD VE FELSEFE / VViHiam lrwin Neden Seınfeld hakkında bır kıtap'? Felsefe gıbı "hemen hemen her şeyın genel bır teonsı" olan bır dısıplın, kendısının "hıç bır şey" hakkında olduğunu soyleyen dızıyle nasıl bır araya gelebılır? Bunu anlamlandırmak ıçın "her şeyın" ve "hıç bır şeyın" bazen bırıbırlerınden o kadar da uzak olmadıklarını gormemız gerekıyor Seınfeld, olağan ve sıradan olanın altını çızerek, yaşamımızı sorgulamaya davet edıyor Bılgı uzenne etrafiıca duşunmenın ve bizı bız yapanı açıklama çabasının kuçumsendığı toplumumuzda, akademık ortamın gundelık yaşamımızdan tamamen kopma noktasına geldığı, hatta başka "otekı" yarattığı bır ortamda, bu kıtap, Sokrates'ın dedığı gıbı, sorgulanmamış bır hayatın yaşamaya değer olmadığını gostenyor BERENİS'İN SAÇLARI / Denis Guedj Papağan Teoremi'nın Yazanndan Bu hıkâye, anlatılmak ıçın 2300 yıl bektedı Kahramanlar bılım ve bır şehır Bu oyle bır şehır kı, ınsanın hayal gucunun sınırlarını zortuyor Fener, Iskendenye Kutuphanesı ve gızemlı Nıl Nehrı iskendenye'den Asvan'a kadar her adımında tanhın bır başka parçasına tanıklık edeceğınız, Horus Tapınağı nın kumlardan doğuşunu goreceğınız, Nıl'ın yatağından taşıp toprağa bereket ve hayat sunuşuna hayran kalacağınız, kısacası Erastosten'le Dunya'nın buyukluğunu olçup Tales, Pısagor, Solon Eudox ve Platon'la Mısır'ı keşfe çıkacağınız buyulu bır hıkâye Ikı farklı uygarlığın karşılaşmasına, bılgı ve mıtolojı abıdelennın ortaya çıkışına, tanrıların ve ınsanların yaratılışına tanıklık eden bu yapıtla, Mısır Kralıçesı Brenıs'ın trajedı ve dramının acı tadını alacaksınız O2SK5 SAÇL4RI BERENİSİN SALAM PAX'IN BAĞDAT GÜNLÜĞÜ Salam Pax kımdır'' Batılılann alışkın olduğu Iraklı tıplemesının tesınde zekı, eğıtımlı, entelektuel ve ;endısıne hukmedenlere karşı hurmetsız 1 Kımıne gore CIA ajanı, kımıne gore Davıd Bovvıe'nın şarkı sozlenne plantılı, sıradan Glastonbury mudavımı pıyasaya yenı çıkacak Massıve Attack albumunu şevkle bekleyen bır rock uşkunu Kendısının ve ulkesının duştuğu muşkul durumla ılgılı saçmalıkları detaylarıyla kaydetmekten zevk alan bır ıronı ustası Antıemperyalıst bır muhalıf Urdun e gıden arkadaşıyla bağını koparmamak ıçın ınternette gunluk tutmaya başlayan ve kısa surede ınternet mudavımlennın gozdesı olan, Gızemh Bağda( Gunlukçusu VI. Ozlem'ın felsefe tarıhınde sevgı ve değer kavramlarının geı,ırdığı değışnıeleıı ıncele yen ya/ıları ve aynca ahlak hukuk ve devlet kavramları uzerıne yazılan da avrı bıreı <,a lışmanın konusunıı oluştural)ilecck yazılar olarak dıkkatı ı,ckmcktedırler Duşunce dunyami7da onemlı bıı ıhtıyaci kaışılayaca ğını umduğumu/ kavram tarıhı <,alışmalaıı ulkemızde hem ielsefc geleneğının kok sal masına ve gelışmesıne yol açacak hcm de kendımıze ozgıı bır felsefe geleneğının oluşumuna hı/met edecektır Kavramlar ve Tarıhlerı 1 adlı kıtabıyla Ozlem, boyle bır çabanın seçkın bır orneğını oıtaya koymıış tur • Kavramlar ve TarihleriI/Dojjjd/? Öz ltm/\nkılapküabtvı 2002 Utanbul *Oğr Gor Dr Mustafa Gıınay, Çukurova Umversıtest Felsefe Grubu Eğıtımı ABD mgunay&cu edu tr 73 1 GUNCEL YAYINCIUK T W Foks emoıl kont4u@tnn net 0 212 51122 37 0 212 522 86 68 SA Yl SAYFA 21