Katalog

"Mösyö Ibrahlm ve Kuran'in Ciceklerl" on ikl ya$rndaki blr Yahudi cocuk ile Ibrahlm adlı Muslüman blr bakkaiın arasında geli$en dostluğun öykusu özetie... Roman aynı adla sinemaya da aktarıldı Solda, ömersertfln basrolünu oynadığı fllmin afisl... söz konusu olduğunda biçem, insandır MONSIEUR IBRAHIM ET LES FLEURS OU CORAN Moiz'i Muslüman yapma gibi bir amacı olmuyor hiçbir zaman. Ama onun yaşamını şekillendiren, mutlu eden ve sorunlarını çözmedeki en büyük yardımcısı Kuran ve Kuran'ın içindekilerdir. Kendisinin, Kuran ve onun içindekilerle, yani Tanrı'nın ilmiyle özdeşleştiğini kabul eden bir inanç biçimidir bu... Ve sevgili Momo'suna da bu öğretinin gerektirdiği gibi davranmaktadır. Ibrahim bir araba satın alarak Moiz'i kendi ülkesine görürmeye karar verir. Yıllardır özlemini duyduğu, düşler ve çiçekler ülkesine... Paris'ten Istanbul'a giderken geçtikleri her ülkeyi kendi düşünceleriyle yorumlar. Yoksul, zengin, dingin, hareketli ama, hepsinde yaşanacak bir şey vardır. Bu ülkelerden geçerken kiliseleri, camileri, sinagogları gezerler. Ibrahim her ülkenin yaşam biçiminden, o ülkelerdeki insanların davranışlarından derslcr çıkaracağı bilgiler verir Momo'ya... Önce Istanbul'a gelirler; buradaki bütün önemli ibadethaneleri gezerler ve sonra Ibrahim'in geldiği yere, denize doğru yola çıkarlar bu arada bir dağ köyünde dururlar. Ibrahim Momo'yu bir Mevlevi tekkcsine götürür. Burada dervişlerin uzun entariler giyip dönerek yaptığı dansı Ibrahim şöyle anlatır: "Insanın kalbi beden kafesine kapatılmış bir kuş gibidir. Raks ettiğinde kalbin Allah'a kavuşmaya can atan bir kuş gibi şakıyıp coşar." Ve devam eder: "Görüyor musun Momo! Kendi etraflarında dönüyorlar. Allah'ın var olduğu yerin, yüreklerinin etraflarında dönüyorlar. Bir dua gibi!" Bir süre orada kalırlar. Daha sonra birçok yerde mola vererek sema ayinlerine katılırlar. Momo bu süre içinde dervişlerle birlikte döner vc bütün dünyevi imlerinden sıyrılır. Içindeki kin ve düşmanlıklar akıp gider ve yüreğine hoşgörü egemen olıır. Ibrahim'in kaza geçirmesi ve sonrasında ölüme yaklaştığını hissederken söylediği "Irmağın bütün kolları aym denize dökülür. Tek denize!" ve "Ben korkmuyorum Momo. Kuranımın içindekini biliyorum!" sözleri ise bir anlamda bu kısa romanın özeti gibidir. Çağdaş tasavvuf araştırmacılarının bir bölümüne göre sufi adı Yunanca "sophos bilge"den gelmektedir. Çoğu tasavvuf araştırmacısı ise Arapça "suf yün"den geldiğini kabul cder. Çiinkü, îslam geleneğinde yiinden giysi, dünyadan uzaklaşmanın, tanrısal buyruklara sımsıkı sarılmanın simgesidir. Bu kitapta ise C U M H U R İ Y E T K İ T A P sufilik bilge boyutu ile ele alınmış olsa gerek. Bu düşüncemizi kitap içinde îbrahim'den bilge bir kişilik olarak söz edilmesi de destekliyor. Kitapta Schimitt sufiliğin tanımını şöyle yapmış: "Mistik Islami akım. 8.yüzyılda ortaya çıkmıştır. Meşruiyetçilik anlayıştnın aksine içsel dine dikkat çeker."Ote yandan Gazzali ile Hallacı Mansur rastgele öne çıkarılmış adlar değildir. Çünkü Schimitt felsefe ve din araştırmacısı kimliği ile kendi din tanımını destekleyen öğeleri de bulmaktadır bir anlamda onlarda... Gazzali din adamı ve filozof olarak çağında bütün dinsel ve düşünsel akımlarla tanışmış ve bilginin niteliği üzerine düşünceler üretmişti. Hallacı Mansur ise "Ene'l Hak Ben Hakk'ım"sözleri ile içsel dini vurgulayarak tasavvufun en önemli adlarından biri olmuştur. Burada dikkat çeken bir özellik ise Hallacı Mansıır'ujı büyükbabasının "Zerdüşt"dinine bağlı olması ve "Zerdüşt"dininin çağdaş anlamda ilk tek tanrılı din olmasıdır. "Zerdüşt"dini getirdiği yorumlarla, Mahayama Budizmi, Yahudiliği, Hıristiyanlığı ve Islamiyeti de etkilemiştir. Ve Hallacı Mansur'a göre "Bütün dinler aynı gerçeği dile getirir." Oyle anlaşılıyor ki, üçlemenin bütününü okuma şansı bulduğumuzda Schmitt'in vermek istediği iletiyi daha iyi algılama şansı bulacağız. Mösyö Ibrahim ve Kuran 'ın Çiçekleri'nde Schimitt "Bütün ırmaklar aynı denize dökülür"diyor; üçlemenin üçüncü kitabı olan Oscar ve Pembeli Meleği'nde ise "inançta buluşmak"düşüncesini vurguluyor. Böylece, kendisine göre çözümlenmemiş ve çözümlenemeyecek bir gize, yeni bir yaklaşım getiriyor. Bu bakış açısı ve duru dili, hümanist yaklaşımları, Batı'da az bilinen bir dünyaya dikkat çekişi ile de okunmaya değer, ilginç bir öykü ortaya çıkmış. Musa (Moiz), Muhammet (Momo) ve Ibrahim adları ise hem Yahudiler, hcm de Müslümanlar tarafından kutsal kabul edüen adlar. Ortadogu'da barış bu kadar uzak iken ve 11 Eylül ile birlikte kabıısa dönüşen dinler arasındaki çatı^manın ortasıncîa, hoşgörüye, dostluğa daha da önemlisi barışa çağrı ıçin, farklı bir sesleniş belki de...> Mösyö îbrahim ve Kuran'ın Çiçekleri/ lincEmmanuclSchımttt/ Bı/gc Ktdtıır Sanat Yayınları Şubat 2004/ 59 s. 7 64 Mutl ıtıt" ÖRWELL ıiv\/ı\ K ı / ÎEORGE I URWELL | ^EORGE DRA'DA BEŞ PARASIZ Orvvell'ın sert ve 'insan' kalemi; işsizliğin, yoksulluğun ve açlığın dünyasını yani dünyamızı tiim çıplaklığı ve vahşetiyle gözler önüne seriyor. 1984'iinyazarından. www.irhaki.com.tr SAYFA 27 S AYI